Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Klara Łukaszewska (spr.)

Sędziowie SO Andrzej Tekieli SO Barbara Żukowska

Protokolant Jolanta Kopeć

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze Zbigniewa Jaworskiego

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2014r.

sprawy A. J.

oskarżonego z art. 178a § 1 i 4 kk

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze VIII Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Kamiennej Górze

z dnia 29 listopada 2013 r. sygn. akt VIII K 605/13

I. zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego A. J. w ten sposób, że:

- obniża wysokość orzeczonej w pkt 1 części dyspozytywnej kary do 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,

- obniża wysokość orzeczonego w pkt 2 części dyspozytywnej środka karnego do 1 (jednego) roku,

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę w kwocie 60 złotych za obie instancje.

Sygn. akt VI Ka 10/14

UZASADNIENIE

A. J. został oskarżony o to, że:

w dniu 5 kwietnia 2013 r., o godz. 22:25, w C., województwo (...), na ulicy (...), kierował w ruchu lądowym samochodem osobowym marki V. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości – 0,27 mg/l oraz 0,23 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, przy czym czynu tego dopuścił się będąc wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem przez Sąd Rejonowy w Złotoryi z dnia 21.11.2005 r. sygn. akt VI K 444/05 za prowadzenie samochodu mechanicznego w stanie nietrzeźwości,

to jest. o czyn z art. 178a § 1 i § 4 k.k.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze VIII Zamiejscowy Wydział Karny w Kamiennej Górze wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013r. w sprawie VIII K 377/13:

1.  A. J. uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku, stanowiącego występek z art. 178a § 1 i 4 k.k., i za to, na podstawie art. 178a § 4 k.k. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec A. J. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzech) lat;

3.  na podstawie art. 627 k.p.k. i art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził od A. J. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 110,00 zł z tytułu kosztów sądowych, i wymierza mu opłatę w kwocie 120,00 zł.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 4 października 2013r. w sprawie VI Ka 463/13 , uwzględniając apelację prokuratora, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Jeleniej Górze VIII Zamiejscowemu wydziałowi karnemu z siedzibą w Kamiennej Górze do ponownego rozpoznania.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze VIII Zamiejscowy Wydział Karny w Kamiennej Górze wyrokiem z dnia 29 listopada 2013r. w sprawie VIII K 605)13:

1.  A. J. uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku stanowiącego występek z art. 178a§1 i 4 kk i za to na podstawie art. 178a§4 kk wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,

2.  na podstawie art. 42§2 kk orzekł wobec A. J. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat,

3.  na podstawie art. 627 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r o opłatach w sprawach karnych zasądził od A. J. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 110 złotych z tytułu kosztów sądowych i wymierzył oskarżonemu opłatę w kwocie 120,00 zł.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się oskarżony A. J.. W osobiście sporządzonej apelacji zarzucił wyrokowi Sądu I instancji:

1.  obrazę przepisu prawa materialnego – art. 101§4 kk poprzez jego niezastosowanie odnoście wyroku Sądu z dnia m21.11.2005r. sygn. akt VI K 444/05 Sądu rejo nowego w Złotoryi, w zakresie zatarcia skazania z mocy samego prawa,

2.  rażącą surowość orzeczonej kary pozbawienia wolności w rozmiarze 6 miesięcy bez zastosowania okresu zawieszenia jej wykonania, a także nadmiernego okresu stosowania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 lat,

3.  błąd w istotnych ustaleniach faktycznych sprawy, leżących u podstaw orzeczenia polegający na przyjęciu braku podstaw do zawieszenia wykonania kary, podczas gdy stopień przekroczenia progu nietrzeźwości jako występku był minimalny, ustalenia sprawy pochodzą głównie z wyjaśnień oskarżonego, a nadto pominięto, iż jest on jedynym żywicielem rodziny, co łącznie sprawia, iż kara winna być zastosowana ze środkami probacyjnymi.

Stawiając takie zarzuty oskarżony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie okresu próby wykonania kary 6 miesięcy pozbawienia wolności w okresie 3 lat oraz zmniejszenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 1 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wywiedziona w niniejszej sprawie przez oskarżonego A. J. apelacja zasługiwała na uwzględnienie w zakresie, w jakim kwestionuje orzeczenie o karze.

W pierwszej kolejności zważyć trzeba, iż nie ma racji skarżący, gdy wskazując na obrazę prawa materialnego, tj. 101 § 1 pkt 4 k.k. (choć prawidłowo należało wskazać na przepis art. 107 § 4 k.k.) podnosi, iż z mocy prawa nastąpiło zatarcie skazania w sprawie VI K 444/05, w której w dniu 21 listopada 2005 roku zapadł przed Sądem Rejonowym w Złotoryi wyrok skazujący oskarżonego A. J. na karę grzywny orzeczoną za czyn z art. 178a § 1 k.k. Nie kwestionując faktu, iż w liczonym od dnia wykonania kary grzywny wymierzonej wskazanym wyżej wyrokiem (tj. od dnia 23 sierpnia 2007 roku) 5 – letnim okresie wynikającym z powołanego art. 107 § 4 k.k. oskarżony nie popełnił ponownie czynu zabronionego, za który zostałby prawomocnie skazany, niemniej skazanie w sprawie VI K 444/05 nie mogło się ulec zatarciu, albowiem, jak słusznie zauważył Sąd I instancji, a czego zdaje się nie dostrzegać autor apelacji, oskarżony nie wykonał nałożonego nań wyrokiem z dnia 21 listopada 2005 roku środka karnego w postaci świadczenia pieniężnego z art. 39 pkt 7 k.k. w zw. z art. 49 § 2 k.k. (vide: pkt IV części dyspozytywnej wyroku) – brak realizacji środka karnego do dnia 21 czerwca 2013 roku (k.36). Tymczasem zgodnie z dyspozycją art. 107 § 6 k.k. jeżeli orzeczono środek karny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania, z zastrzeżeniem art. 76 § 2. Mając zatem na uwadze, iż przed dniem 21 czerwca 2013 roku oskarżony A. J. został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Złotoryi z dnia 13 lutego 2013 roku, II K 767/12 za występek z art. 178a § 1 k.k. popełniony w dniu 21 października 2012 roku, zaś zgodnie z dyspozycją art. 108 k.k. jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej nie pozostających w zbiegu przestępstw, jak również jeżeli skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem, okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań, nie nastąpiło zatarcie skazania w sprawie VI K 444/05. Takowe skutkowało natomiast poprzez możliwość odwołania się do wyroku z dnia 21 listopada 2005 roku, przypisaniem w niniejszej sprawie oskarżonemu czynu kwalifikowanego z art. 178a § 1 i 4 k.k.

Nie można natomiast odmówić racji autorowi apelacji, gdy podnosi, iż orzeczenie o karze nie mogło się ostać, a jego utrzymanie, w wypracowanym przez Sąd Rejonowy kształcie, byłoby rażąco niesprawiedliwe (art. 438 pkt 4 k.p.k.). Przypomnienia wymaga, iż o rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu przywołanego przepisu można mówić wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć wpływ na wymiar kary, można by przyjąć, że zachodzi wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą, która byłaby prawidłowa w świetle zasad i dyrektyw sądowego wymiaru kary.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy nie bagatelizuje faktu, iż oskarżony A. J. był w przeszłości już dwukrotnie karany za czyn stypizowany w przepisie art. 178a § 1 k.k., dopuszczając się ponownie takiego czynu, czego jaskrawym dowodem jest prowadzenie przedmiotowego postępowania. Idąc dalej, nie można również nie dostrzec, iż stosowane wobec oskarżonego sankcje karne w żaden sposób nie wpłynęły na zmianę jego postawy i zachowania, świadcząc, iż zarówno kara grzywny, jak i kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, dające oskarżonemu możliwość jego resocjalizacji w warunkach wolnościowych nie osiągnęły swoich ustawowych celów. W takiej sytuacji właściwą reakcją karną, z którą winien się liczyć oskarżony, jako osoba decydująca się na ponowne naruszenie norm prawnych jest nieuchronne wymierzenie kary surowszej bądź podwyższenie wymiaru orzeczonej kary. Tylko w taki sposób – poprzez relatywnie surową karę – można powstrzymać sprawcę czynu przed ponownym, rozmyślnym popełnieniem kolejnego czynu zabronionego. Taką, surowszą karą jest kara bezwzględnego pozbawienia wolności. Nie można jednak zaaprobować wymiaru tejże kary, jaką „zaproponował” Sąd meriti. Wszak już samo orzeczenie kary o izolacyjnym charakterze będzie stanowić znacznie dolegliwszy aniżeli wcześniej orzekane kary, a przy tym właściwy i pożądany wobec wcześniejszej karalności bodziec dla oskarżonego, by ten zmienił swoją postawę. Treść uzasadnienia skarżonego wyroku prowadzi do konkluzji, iż Sąd Rejonowy podejmując rozważania o karze nie przywiązał wystarczającej wagi do okoliczności przedmiotowych popełnionego przez A. J. występku, koncentrując się in concreto na uprzedniej karalności oskarżonego oraz odwołując się do ogólnych wywodów dotyczących wpływu alkoholu na kierującego pojazdem i zagrożenia, jakie ono niesie. Tymczasem zauważyć trzeba, iż czyn, jakiego dopuścił się A. J. miał miejsce w godzinach późnowieczornych, kiedy to ruch pojazdów, czy pieszych na drodze był niewielki, a wręcz znikomy, co z oczywistych względów ograniczało, niwelowało wskazywane zagrożenie dla pozostałych uczestników ruchu drogowego. Nie można również nie wspomnieć, iż poziom stężenia alkoholu we krwi oskarżonego oscylował w pobliżu granicy wskazanej w art. 115 § 16 k.k., od której mamy do czynienia z przestępstwem (0,27 mg/l). Okoliczności te musiały mieć wpływ tak na rodzaj, jak i wymiar orzeczonej kary. Zdaniem Sądu Okręgowego kara 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona w dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego w art. 178a § 4 k.k., w świetle powyższego jawić się będzie, jako sankcja sprawiedliwa, nie wykraczającą poza rzeczywistą potrzebę, stanowiąc właściwą reakcję karną, słuszną i akceptowaną społecznie.

Wracając raz jeszcze do kwestii środka probacyjnego z art. 69 k.k., którego zastosowania domaga się autor apelacji, podnieść trzeba, odsyłając do podjętych już wyżej rozważań, co do braku zasadności wymierzenia kary z dobrodziejstwem, jakie niesie instytucja warunkowego zawieszenia wykonania kary, iż takie okoliczności, jak pozostawanie jedynym żywicielem rodziny i konieczność jej utrzymywania nie mają żadnego determinującego znaczenia dla podjęcia decyzji w tej materii – oskarżony z uwagi na sytuację rodzinną może domagać się odroczenia wykonania kary na etapie postępowania wykonawczego (art. 151 k.k.w.). Przy stosowaniu instytucji wskazanej w art. 69 k.k. należy się kierować się jedynie względami szczególno-prewencyjnymi, zaś sąd musi nabrać przekonania, że sprawca nie powróci do przestępstwa i wykonanie wymierzonej kary nie będzie konieczne dla wdrożenia go do przestrzeganego porządku prawnego. Tego rodzaju przekonanie bazować zaś musi na ocenie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych, dotychczasowego sposobu życia oraz zachowania się po popełnieniu przestępstwa. Skoro, o czym już wspomniano, nie udało się osiągnąć celów stawianych karze w warunkach wolnościowych, czego dowodem było popełnienie kolejnego przestępstwa, a zatem skoro zastosowany już uprzednio środek probacyjny z art. 69 k.k. nie zapobiegł powrotowi do przestępstwa oskarżonego, albowiem po raz kolejny dopuścił się on czynu zabronionego, świadczy to o nieskuteczności takiego sposobu resocjalizacji oskarżonego, która w takim przypadku musi być realizowana w warunkach zakładu karnego.

Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek apelacji oskarżonego domagającego się skrócenia orzeczonego w pkt 2 części dyspozytywnej wyroku 3 – letniego okresu zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym do jednego roku.

Podnieść trzeba, iż przy określeniu okresu trwania orzeczonego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych stosuje się te same zasady i dyrektywy, które obowiązują przy wymiarze kary (art. 53 k.k.), co wynika wyraźnie z regulacji art. 56 k.k. Stąd też uwypuklone w niniejszym uzasadnieniu okoliczności o charakterze przedmiotowym inkryminowanego zdarzenia, które zmarginalizował Sąd I instancji, a które determinowały zmianę rozstrzygnięcia o karze (jej wymiarze) za występek z art. 178a § 1 i 4 k.k., w pełni przystają do rozstrzygnięcia w zakresie orzeczenia o środku karnym z art. 42 § 2 k.k., uzasadniając obniżenie okresu, na jaki winien był on być orzeczony z trzech lat do jednego roku. W ocenie Sądu II instancji środek karny w tej postaci we właściwy sposób zabezpieczy użytkowników dróg przed oskarżonym, przez wyeliminowanie go z tego ruchu. Z drugiej zaś strony w skuteczny sposób zmusi oskarżonego w przyszłości do przestrzegania porządku prawnego, respektowania obowiązujących zasad ruchu drogowego a także przekonać wszystkich uczestników tego ruchu o potrzebie bezwzględnego podporządkowania się ustanowionym zasadom.

Zaskarżony wyrok w pozostałej części, jako prawidłowy, Sąd Okręgowy utrzymał w mocy.

Na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. w zw. z art. 2 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych i § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 roku w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym, Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego A. J. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w kwocie 80 złotych, na którą składa się opłata w kwocie 60 złotych za obie instancje oraz 20 złotych tytułem ryczałtu za doręczenie wezwań i innych pism w postępowaniu sądowym.