Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział XIII Cywilny Rodzinny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Alicja Spustek-Kląskała

Sędziowie: SSO Teresa Znaińska

SSR del. Barbara Chmielowska

Protokolant: Magdalena Maślanka

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2014 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa R. J.

przeciwko K. C.

o podwyższenie alimentów

oraz z powództwa K. C.

przeciwko R. J.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego K. C. od wyroku Sądu Rejonowego w Oławie z dnia 5 sierpnia 2013 r. sygn. akt III RC 46/13;

oddala apelację

Sygn. akt XIII Ca 521/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 05 sierpnia 2013 roku sygn. akt III RC 46/13 Sąd Rejonowy w Oławie podwyższył alimenty od pozwanego K. C. na rzecz powoda R. J. z kwoty 300,00 złotych miesięcznie do kwoty po 450,00 złotych miesięcznie orzeczone wcześniej wyrokiem Sądu Rejonowego w Oławie z dnia 05 października 2009 roku w sprawie o sygn. akt III RC 265/08. W pozostałej części powództwo oddalił i nie obciążył pozwanego K. C. kosztami postępowania.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

Ostatnie alimenty na rzecz powoda R. J. były zasądzone od pozwanego K. C. wyrokiem Sądu Rejonowego w Oławie z dnia 05 października 2009 roku w sprawie III RC 265/08 w wysokości po 300,00 złotych miesięcznie.

Wówczas R. J. był studentem I roku Politechniki (...) na Wydziale Elektroniki i naukę odbywał w systemie dziennym. Mieszkał wraz z matką ojczymem i rodzeństwem w J. i dojeżdżał do W. na zajęcia środkami komunikacji publicznej. Koszt dojazdów wynosił 100,00 zł. miesięcznie. W okresie od 16.06.2009 r. do 15.12.2009 r. w/w był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony z wynagrodzeniem w kwocie 1.191,46 zł. netto miesięcznie. Środki te przeznaczał na edukację, zakup podręczników i pomocy związanych ze studiami. Za wyżywienie i ubranie ponosił koszt ok. 500,00 zł miesięcznie, za środki higieniczne 10,00 zł, za dojazdy na uczelnię 100,00 zł.

Nie korzystał z żadnego stypendium, nie posiadał majątku, nie wyjeżdżał na ferie. Pozostawał na utrzymaniu matki E. K., która zatrudniona była na czas określony od 09.01.2008 r. do 30.04.2011 r. i z tego tytułu otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 1.189,10 zł. miesięcznie netto. W tamtym czasie miała jeszcze na utrzymaniu, oprócz powoda, pięcioro dzieci w wieku - 8,12,15,16 i 17 lat. Ojczym powoda w grudniu 2008 r. przeszedł udar mózgu i był w trakcie leczenia. Nie pracował. Wszelkie opłaty związane z mieszkaniem ponosiła matka powoda i wynosiły one 600,00 zł. Rodzinę powoda pomagali dziadkowie .

Pozwany K. C. przebywał od 1996 roku na rencie inwalidzkiej.

Nie był nigdzie zatrudniony. Utrzymywał się z renty policyjnej w kwocie 919,18 zł. netto, przy czym renta ta została przyznana z powodu niezdolności do pracy w policji. Cierpiał na dyskopatię szyjną nadciśnienie tętnicze i zaburzenia adaptacyjne.

Jego żona M. C. zatrudniona była jako księgowa z dochodami 959,96 zł. miesięcznie netto. W październiku 2008 r. zaciągnęła ona pożyczkę gotówkową w kwocie 1.700 zł. K. C. wraz z żoną prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, nie mieli własnych dzieci z tego związku na utrzymaniu. Koszt utrzymania ich mieszkania wynosił ok. 400,00 zł. W/w posiadali zadłużenie z tytułu nieopłaconego czynszu w kwocie 1.892,00 zł, niedopłatę z tytułu opłat za energii elektryczną w kwocie 65,26 zł. Nadto pozwany posiadał zadłużenie z tytułu alimentów.

Pozwany oprócz powoda R. J., miał jeszcze na utrzymaniu syna Ł. J., na rzecz którego łożył alimenty w kwocie po 140,00 zł.

K. C. poza alimentami na R. J. nie utrzymywał z nim żadnego kontaktu i w żaden inny sposób go nie wspomagał .

Obecnie R. J. liczy lat 23, jest inżynierem elektronikiem, nie pracuje zawodowo i nie posiada dochodów. Nadal studiuje na Politechnice (...) we W..

Na dzień złożenia pozwu o podwyższenie alimentów był studentem 4 roku studiów stacjonarnych I stopnia na kierunku Elektroniki i (...) w roku akademickim 2012/2013. W dniu 29 stycznia 2013 r. ukończył studia I stopnia na w/w wydziale w specjalności Aparatura Elektroniczna z wynikiem bardzo dobrym i uzyskał tytuł zawodowy inżyniera. Jego praca inżynierska poszła na konkurs i została zaliczona na ocenę celującą.

Od 20 lutego 2013 r. R. J. podjął naukę w systemie stacjonarnym na I roku studiów (...) stopnia magisterskich na Politechnice (...) na kierunku Elektronika, z planowanym terminem ukończenia studiów na dzień 30 września 2014 r. W/w otrzymywał w tym semestrze stypendium socjalne w kwocie 300,00 zł oraz stypendium naukowe w kwocie 400,00 zł (w pierwszym semestrze i w drugim) w kwocie 300,00 zł. Powód jest bardzo dobrym studentem, co oznacza, że rzetelnie podchodzi do nauki. W poprzednim semestrze miał wysoką średnią ocen z poszczególnych przedmiotów i otrzymywał stypendium naukowe. Na koniec obecnego semestru jego średnia ocen jest poniżej 4,00, więc najprawdopodobniej nie otrzyma już stypendium naukowego w dotychczasowej kwocie. Kierunek, wybrany przez powoda, jest najtrudniejszym na Politechnice (...). Wymaga dużego wkładu nauki i robienia wielu projektów, z których większość wykonuje w domu.

Z zaświadczenia w/w uczelni z dnia 06 czerwca 2013 r. wynika, iż w roku akademickim 2012/2013 Wydział Elektroniki Politechniki (...) prowadził studia niestacjonarne/ zaoczne/ II stopnia na kierunku Telekomunikacja, z opłata czesnego za jeden semestr nauki w kwocie 2.590 zł. Kierunek Elektronika , niestacjonarny /zaoczny/ II stopnia nie został uruchomiony.

Od II roku studiów tj. od 2010 r. powód R. J. meszka we W. wynajmując pokój za kwotę 800 zł miesięcznie. Razem z nim mieszkają - brat właściciela i kolega. Dodatkowo w/w ponosi częściowo opłaty za media w wysokościach - 10,00 zł za gaz, 20 zł, za prąd i 25,00 zł za internet.

W związku z nauką, powód w październiku 2010 r. zaciągnął kredyt studencki w kwocie 14.400,00 zł, z terminem spłaty na dzień 01 stycznia 2019 r. i obowiązkiem spłaty w miesięcznych ratach po 200,00 zł, poczynając od drugiego roku po ukończeniu studiów.

Koszt utrzymania powoda wynosi ok.1.500,00 zł miesięcznie i składa się na niego:

-

wyżywienie w wysokości ok. 500,00 zł,

- odzież – 150,00 -200,00 zł,

-

podręczniki i przybory szkolne 100,00 zł,

-

koszty dojazdu na zajęcia 40,00 zł,

-

zainteresowania 150,00 -200,00 zł (koszt płytek z mikroprocesorem, programatory, tworzeniem prototypów urządzeń).

Nadto w/w wspomaga finansowo jego matka, która przeznacza na ten cel kwoty 50,00 -100,00 zł każdorazowo, kiedy przyjedzie do domu. Matka powoda do 30 lipca 2013r. pracowała w firmie (...) jako straszy brygadzista i zarabiała ok. 2.150,00mzł miesięcznie netto. Od 01 sieropnia 2013 r. pozostaje bez pracy i bez prawa do zasiłku, jest zarejestrowana w PUP w J. jako osoba bezrobotna. Na utrzymaniu posiada jeszcze W. K. i K. K., które uczą się i nie posiadają żadnych dochodów. Wraz z nimi mieszka brat Ł., który liczy lat 21 i od kwietnia 2013 r. pracuje. Ojczym powoda - P. K. w dalszym ciągu nie pracuje, na stałe jest po udarze i ma problemy z sercem. Czasem podejmuje prace dorywcze i z tego tytułu osoiąga dochód w wysokości 300,00 -400,00 zł miesięcznie. Mają dług mieszkaniowy z tytułu opłat za czynsz w kwocie 4000 zł. Ma również kredyty do spłaty. Jej opłaty mieszkaniowe za lokal w J. wynoszą: 557 zł. czynsz plus 287 zł. spłata raty długu za czynsz, 101 za energię,75 za gaz.

R. J. nie posiada majątku, ani oszczędności, z wyjątkiem samochodu marki A. (...) rok prod. 2001, którego jest współwłaścicielem wraz z babcią. Samochodem tym jeździ wyłącznie do dziadków, którym wiele zawdzięcza, a którzy w przeszłości bardzo wspierali go finansowo. Odwdzięcza się im na starość podejmując różne prace na ich rzecz, przywożąc im zakupy. Opłacił także ubezpieczenie OC i AC w kwocie ok. 700,00 zł. Na co dzień porusza się środkami komunikacji miejskiej lub (...).

Pozwany K. C. liczy 54 lata, jest rencistą III grupy inwalidów, nadal pozostaje w związku małżeńskim z M. C.. Wspólnie z żoną mieszka w P..

Z tego związku nie posiada dzieci. Na utrzymaniu posiada obecnie jedynie powoda R. J..

Pozwany jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim, z możliwością wykonania prac lekkich. Nie przedłożył on aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności, wobec czego obowiązuje orzeczenie o dotychczasowej niepełnosprawności z października 2007r. Od dnia 27 października 2010 r. zarejestrowany jest jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Otrzymuje rentę policyjną w kwocie 980,00 zł. miesięcznie netto, z której ściągane są przez komornika alimenty na rzecz powoda.

Poza rentą nie posiada innych źródeł dochodu. Nie ma też żadnego majątku ani oszczędności. Mieszkanie, w którym mieszka jest własnością jego ojca. Opłaty za mieszkanie wynoszą :

-

czynsz w wysokości 411,00 zł,

-

wywóz nieczystości - 23 zł,

-

opłata za prąd - 80 zł,

-

gaz - 30 zł.

Na lekarstwa pozwany przeznacza kwotę 15,00 zł, na żywność – ok.300,00 zł. W/w posiada zadłużenie z tytułu niezapłaconego czynszu w wysokości 5.500,00 zł. Jego żona M. nadal pracuje jako księgowa w firmie (...) i zarabia, 637,47 zł netto Na dojazdy do pracy w/w przeznacza kwotę 270,00 zł miesięcznie. Zona pozwanego spłaca kredyt w banku (...) w kwocie po 300,00 zł. miesięcznie. Kredyt ten był zaciągnięty na życie.

K. C. nie utrzymuje z synem jakichkolwiek kontaktów. Ostatni raz widział syna, gdy ten miał dwa lata. Poza alimentami nie wspiera go w żaden inny sposób.

Z informacji uzyskanych z Powiatowych Urzędów Pracy wynika, że istnieją oferty pracy dla osób niepełnosprawnych z lekkim stopniem niepełnosprawności z wynagrodzeniem od 1.600,00 zł miesięcznie brutto.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany K. C..

Powód w swojej apelacji zaskarżył w/w wyrok w całości wnosząc o uchylenie jego obowiązku alimentacyjnego wobec powoda R. J. w całości.

Zarzucił, że Sąd Rejonowy nie uwzględnił wszystkich jego wniosków dowodowych i poczynił błędne ustalenia faktyczne. Nadto podkreślił, iż powód w trakcie postępowania, podawał nieprawdziwe informacje w zakresie jego sytuacji majątkowej, zataił fakt prowadzenia przez niego niezarejestrowanej działalności gospodarczej w zakresie napraw urządzeń elektronicznych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd I instancji w oparciu o przeprowadzone wnikliwie postępowanie dowodowe dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własną podstawę rozstrzygnięcia. Sąd Rejonowy wszechstronnie rozważył zebrany materiał dowodowy oraz słusznie za podstawę rozstrzygnięcia podał przepisy art. 138, 133, i 135 kro.

Sąd Rejonowy słusznie ustalił, iż pozwany w chwili obecnej posiada większe możliwości zarobkowe aniżeli wykazywał w trakcie postępowania. Należy bowiem zauważyć, iż orzeczenie o niepełnosprawności pozwanego wydane w dniu 16 października 2007 roku dotyczy jedynie całkowitej niezdolności w/w do służby w policji i pozostaje wyłącznie w związku z tą służbą. A zatem w/w może podjąć zatrudnienie w innej sferze, tym bardzie że istnieją dla niego oferty pracy i to w okolicznych miejscowościach z wynagrodzeniem w wysokości 1.600,00 złotych brutto miesięcznie.

Słusznie także Sąd Rejonowy zauważył, iż pozwany prowadząc wspólne gospodarstwo domowe z obecną żoną musi liczyć się z tym, że zarobki w/w będą brane pod uwagę przy ustalaniu jego kosztów utrzymania. Żona pozwanego posiada stałą pracę od kilku lat. Z tego związku w/w nie posiadają własnych dzieci na utrzymaniu. Pozwany jest obciążony jedynie obowiązkiem alimentacyjnym wobec powoda R. J., który systematycznie realizuje naukę, bez zbędnych przerw i osiąga wysokie wyniki w tej nauce. Studia I stopnia ukończył z wynikiem bardzo dobrym a jego praca inżynierska została zgłoszona do konkursu i zaliczona na ocenę celującą. Z tego też tytułu otrzymał stypendium naukowe i dokonał tego własną pracą i nauką.

Sąd Rejonowy prawidłowo więc przy rozstrzygnięciu sprawy miał na względzie treść przepisu art. 133 § 1 kro, zgodnie z którym rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. I niewątpliwie nie ma tu znaczenia fakt, że uprawniony osiągnął pełnoletność, ponieważ obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie, stosownie do swych uzdolnień i predyspozycji, kwalifikacji zawodowych, czyli do chwili usamodzielnienia się i to niezależnie od osiągniętego wieku. Jeżeli natomiast czas pobierania nauki przez dziecko wydłuża się nadmiernie poza przyjęte ramy, gdy nie czyni należytych postępów w nauce, nie zdaje egzaminów i ze swej winy powtarza lata nauki w szkole lub na uczelni oraz nie kończy tej nauki w okresie przewidzianym w programie, a ze względu na wiek i ogólne przygotowanie do pracy może ją podjąć, rodzice nie są już zobowiązani do jego alimentowania (uzasadnienie Sądu Najwyższego tezy V uchwały z dnia 16 grudnia 1987 roku). Ponadto jak wskazuje w swoich orzeczeniach Sąd Najwyższy wykładnia art. 133 § 1 kro nie może pozostawać bez związku z art. 96 § 1 kro, z którego wynika iż obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej, a obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin (...), jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku jest to czy dziecko może utrzymać się samodzielnie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1997 roku, III CKN 217/97).

W okolicznościach niniejszej sprawy istotne jest, że powód R. J., w chwili obecnej, nie może podjąć pracy, gdyż studiuje w systemie stacjonarnym, wykazuje chęć dalszej nauki, a jego obecne osiągnięcia wskazują, że ukończy tą naukę z sukcesem i zdobędzie możliwość samodzielnego utrzymania się w nieodległym czasie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego K. C., a to na mocy art. 385 kpc.