Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział XIII Cywilny Rodzinny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Alicja Spustek-Kląskała

Sędziowie: SSO Teresa Znaińska

SSR del. Elżbieta Kurkowska

Protokolant: Magdalena Maślanka

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2014 r. we Wrocławiu na rozprawie

sprawy z powództwa małoletnich M. i J. L. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową A. L. (1)

przeciwko G. L.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji wniesionej przez powodów od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu z dnia 15 października 2013 r. sygn. akt IIIRC 100/13

I.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok w punkcie I i II w ten sposób, że alimenty określone punktem I podwyższa do kwot po 900 zł (dziewięćset złotych) miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich, nie zmieniając pozostałych postanowień tego punktu;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  znosi wzajemnie koszty procesu poniesione przez strony w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt XIII Ca 551/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 15 października 2013 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków w sprawie o sygn. akt III RC 100/13 w pkt 1) podwyższył od pozwanego G. L. alimenty na rzecz małoletnich powodów M. L. i J. L. z kwot po 650 zł miesięcznie, ustalonych wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 21 kwietnia 2008 r. w sprawie o sygn. akt XIII RC 820/08 do kwoty po 750 zł miesięcznie, to jest łącznie do kwoty 1500 zł miesięcznie, poczynając od dnia 15 lutego 2013 r., płatne z góry do dnia 15-ego każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w ich płatności, do rąk matki A. L. (1) – jako ustawowej przedstawicielki małoletniego powoda; w pkt 2) w pozostałej części powództwo oddalił; w pkt 3) zwolnił pozwanego od ponoszenia opłaty sądowej, od uiszczenia której małoletni powodowie byli zwolnieni; w pkt 4) koszty zastępstwa procesowego wzajemnie zniósł; w pkt 5) wyrokowi w pkt I nadał rygor natychmiastowej wolności.

Rozstrzygnięcie powyższe Sąd Rejonowy wydał na podstawie m.in. następujących ustaleń faktycznych:

M. L. ur. (...) i J. L. ur. (...) pochodzą ze związku małżeńskiego G. L. i A. L. (1).

Wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt XIII RC 820/08 zasądził od G. L. na rzecz małoletnich M. i J. L. alimenty w wysokości po 650 zł.

W dacie wyroku powodowie mieszkali z matką w R. w domu stanowiącym własność rodziców A. L. (1).

A. L. (1) była zatrudniona w aptece za wynagrodzeniem w wysokości 4700 zł netto miesięcznie. Pozwany był zatrudniony w Policji – pełnił funkcję Komendanta komisariatu W.- O. i uzyskiwał wynagrodzenie w wysokości 4.000 zł netto.

Obecnie małoletni J. L. uczęszcza do I klasy gimnazjum, a M. L. do V klasy Szkoły Podstawowej. W/w nadal mieszkają wraz z matką w R.. Opłaty mieszkaniowe wynoszą ok. 1.200 zł miesięcznie w sezonie grzewczym i ok. 600 zł miesięcznie w sezonie wiosenno- letnim.

Małoletni M. ma zdiagnozowaną alergię. Małoletni J. nosi aparat ortodontyczny. Łącznie usprawiedliwione potrzeby małoletnich kształtują się na poziomie ok. 2.800 zł miesięcznie i obejmują wydatki na: podręczniki (40 zł), przybory szkolne (30 zł), obuwie i odzież (150 zł), ubezpieczenie wycieczki, imprezy, wydatki szkolne (100 zł), leczenie (ok. 50 zł), przypadające na małoletnich koszty utrzymania domu (250 zł), treningi piłki nożnej starszego syna (20 zł), sprzęt narciarski (20 zł), wypoczynek zimowy (100 zł), wyżywienie (1000 zł), rozrywkę (100 zł).

A. L. (1) zatrudniona jest w spółce (...) za wynagrodzeniem w wysokości ok. 5200 zł netto ( w tym premia stała)+ premia kwartalna w wysokości 700 zł brutto.

G. L. nadal zatrudniony jest na stanowisku Komendanta Komisariatu Policji W. - O. i z tego tytułu uzyskuje wynagrodzenie w wysokości ok. 6.000 zł netto miesięcznie. Ponadto pozwany jest biegłym sądowym z zakresu grafologii. W 2012 r. z tytułu umowy o pracę uzyskał dochód w wysokości 115. 598, 88 zł brutto zaś z tytułu sporządzania opinii 6.709, 80 zł brutto.

Pozwany od 2010 r. pozostaje w nowym związku małżeńskim z A. L. (2), z którego to związku w dniu (...) urodził się małoletni W. L.. Obecnie zona pozwanego spodziewa się drugiego dziecka. Żona pozwanego osiąga dochód w wysokości 2.305 zł netto.

Pozwany nie ma ustalonych kontaktów z małoletnimi. Sprawuje opiekę nad synami przez jeden weekend w miesiącu oraz w dniach, kiedy matka małoletnim pracuje na druga zmianę. Wtedy to małoletni przebywają u ojca do godziny 21.00. Spotkań takich jest 8-10 w miesiącu. Pozwany spędza również z synami miesiąc wakacji. W czasie spotkań z ojcem ich wszelkie potrzeby pokrywa pozwany.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym, po dokonaniu wykładni treści przepisu art. 138 kro Sąd Rejonowy uznał, że powództwo częściowo zasługiwało na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Rejonowego od czasu ostatniego orzekania nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., uzasadniająca podwyższenie alimentów, jednakże w zakresie niższym aniżeli wynikający z żądania pozwu.

Zdaniem Sądu Rejonowego usprawiedliwione potrzeby powodów zwiększyły się od daty wydania poprzedniego orzeczenia i obecnie wynoszą łącznie ok. 2800 zł miesięcznie. W takiej wysokości potrzeby małoletnich zostały też zdaniem Rejonowego Sądu udokumentowane przez matkę powodów.

Ustalając wymiar obowiązku alimentacyjnego Sąd Rejonowy miał na uwadze również szeroki udział pozwanego w życiu synów, a także ponoszone przez niego poza alimentami wydatki związane z rozwojem zainteresowań małoletnich oraz zapewnieniem im wypoczynku.

Dokonując oceny możliwości zarobkowych możliwości pozwanego, Sąd ustalił, iż od chwili wydania poprzedniego orzeczenia uległy one zwiększeniu. Sąd Rejonowy wskazał, iż pozwany, z tytułu pracy Policji uzyskuje bowiem dochód w wysokości ok. 6000 zł netto oraz dochód z tytułu sporządzanych jako biegły opinii.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożyli powodowie zaskarżając go w pkt II i zarzucając:

1/naruszenie przepisów prawa procesowego tj.:

- art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w konsekwencji niewłaściwe ustalenie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich, możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego oraz jego osobistych starań o utrzymanie i wychowanie dzieci,

- art. 217 § 3 kpc w zw. z art. 227 kpc i art. 217 § 1 kpc poprzez oddalenie wniosku dowodowego z paragonów złożonych przez A. L. (1) do akt sprawy oraz notatki dotyczącej ustaleń rozwodowych stron;

2/ naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

- art. 128 kro, art. 133 § 1 kro i art. 135 § 1 i 2 kro poprzez niewłaściwe ustalenie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powodów, majątkowych i zarobkowych możliwości pozwanego oraz równomierne rozłożenie między A. L. (1) i pozwanego kosztów utrzymania małoletnich powodów, podczas gdy A. L. (1) w zdecydowanie większej części wykonuje obowiązki związane z osobistym staraniem o wychowanie dzieci oraz jej sytuacja majątkowa jest mniej korzystna niż pozwanego.

W uzasadnieniu apelujący dodatkowo zarzucili, iż miesięczne wydatki związane z utrzymaniem małoletnich powodów kształtują się na poziomie ok. 5000 zł. Wydatki te wzrosły w ostatnim okresie z uwagi na rozpoczęcie edukacji szkolnej przez J. L.. Wydatki szkolne zdaniem skarżących znacznie przekraczają przyjętą przez Sąd Rejonowy kwotę 100 zł, albowiem poza zakupem podręczników i przyborów szkolnych obejmują również wydatki na opłaty szkolne, wycieczki, zieloną szkołę, naukę języków obcych z udziałem lektora.

Zdaniem apelujących Sąd Rejonowy nie uwzględnił również wydatków na wyjazdy weekendowe małoletnich z matką, okresowego zakupu sprzętu elektronicznego, wszystkich wydatków związanych z treningami piłki nożnej, kieszonkowego.

W oparciu o powyższe zarzuty apelujący wnieśli o zmianę pkt II zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości.

W odpowiedzi na apelację powodów pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W toku postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy uzupełnił postępowanie dowodowe i dodatkowo ustalił, co następuje:

1/ Małoletni M. L. uczęszcza do Gimnazjum do klasy z rozszerzonym niemieckim. Wynagrodzenie pozwanego składa się z wynagrodzenia zasadniczego, dodatku służbowego, za stopień i wysługę. Dodatek mundurowy nie jest uwzględniony, wynosi 1500 zł rocznie. Pozwany otrzymuje również tzw. trzynastkę, dodatek wczasowy na członka rodziny 150-200 zł na osobę (łącznie 5 osób), dodatek remontowy 100 zł na osobę (łącznie 5 osób). Raz w roku pozwany otrzymuje ponadto zwrot za przejazdy - 1000 km, 30-40 zł na osobę, na dzieci uczące (przesłuchanie A. L. (1), G. L.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Sąd Rejonowy przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe i na jego podstawie poczynił w większości prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy po uzupełnieniu postępowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym przyjmuje za własną podstawę rozstrzygnięcia. Sąd Rejonowy powołał właściwe przepisy prawne. Ostateczne wnioski Sądu Rejonowego należało częściowo zmodyfikować.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości fakt, iż od czasu zasądzenia alimentów, co miało miejsce w 2008 roku nastąpiła istotna zmiana stosunków, o której mowa w przepisie art. 138 kro.

Wiek małoletnich powodów i etap rozwoju na którym się oni obecnie znajduje uzasadniają twierdzenie, iż nastąpił znaczny wzrost ponoszonych przez przedstawicielkę ustawową wydatków na ich utrzymanie.

Niewątpliwie wzrosły wydatki szkolne powodów, zwłaszcza, iż małoletni J. L. rozpoczął edukację na poziomie Szkoły Podstawowej, zaś małoletni M. L. jest uczniem Gimnazjum i uczęszcza do klasy z rozszerzonym językiem niemieckim.

Wydatki te, jak słusznie wskazują w apelacji skarżący obejmują nie tylko zakup podręczników i przyborów szkolnych, ale również koszty wycieczek szkolnych, tzw. zielonej szkoły, opłaty szkolne i składki klasowe oraz naukę języków obcych z udziałem lektora.

Zapewnienie małoletnim odpowiednich warunków rozwoju wiąże się również z ponoszeniem przez przedstawicielkę ustawową powodów znacznych wydatków na tzw. zajęcia dodatkowe małoletnich i rozrywkę.

Tego rodzaju wzrost wydatków na utrzymanie małoletnich, w świetle możliwości zarobkowo-majątkowych rodziców powodów, ustalonych precyzyjnie w postępowaniu apelacyjnym zdaniem Sądu Okręgowego uzasadnia ustalenie udziału pozwanego w kosztach utrzymania małoletnich na poziomie wyższym, aniżeli przyjął Sąd Rejonowy.

Z przesłuchania pozwanego w toku postępowania odwoławczego wynika, iż poza wynagrodzeniem zasadniczym wynoszącym ok. 6000 zł pobiera on również dodatek służbowy, za stopień i wysługę lat, dodatek mundurowy (1500 zł rocznie), tzw. trzynastkę, dodatek wczasowy na członka rodziny 150-200 zł na osobę (łącznie 5 osób), dodatek remontowy 100 zł na osobę (łącznie 5 osób), jednorazowy zwrot wydatków za przejazdy - 1000 km, (30-40 zł na osobę, na dzieci uczące).

W/w okoliczności potwierdzają, iż możliwości zarobkowe pozwanego pozostają w wyraźnej dysproporcji do możliwości zarobkowych przedstawicielki ustawowej powodów. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż pozwany pobiera szereg dodatków deklarując, iż są one przeznaczane również na małoletnich, którzy w rzeczywistości z w/w środków jednak nie korzystają.

Stąd też biorąc pod uwagę powyższe oraz fakt, iż A. L. (1) wykonuje osobiste starania o utrzymanie i wychowanie małoletnich Sąd Okręgowy częściowo zmienił zaskarżone rozstrzygnięcie na podstawie przepisu art. 386 § 1 kpc orzekł jak w pkt I sentencji. W pkt II orzeczenia Sąd Okręgowy oddalił apelację w pozostałej części jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 100 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc.