Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08.01.2014 r.

Sąd Okręgowy / Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia : SSO Iwona Iwanek

Protokolant :st. sekretarz sądowy Kamila Rakowska

przy udziale - - -

po rozpoznaniu w dniu 08.01.2014 r. w Świdnicy

sprawy Z. W. i G. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia społecznego Z. W.

na skutek odwołania Z. W. i G. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

z dnia 20.05.2013 r. Nr (...)- (...) nr (...)

I.  oddala odwołania;

II.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Świdnicy na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. A. S. kwotę 60 złotych, powiększonej o 23% podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy z urzędu udzielonej wnioskodawcy;

III.  nie obciąża wnioskodawców Z. W. i G. S. kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej.

Sygn. akt VII U 955/13

Wnioskodawca Z. W.odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.z dnia 20 maja 2013r. (...)uchylającej decyzję z dnia 15 marca 2013r., którą stwierdzono, że wnioskodawca Z. W.podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu i rentowym, chorobowemu, wypadkowemu jako osoba zatrudniona u G. S.prowadzącej działalność gospodarczą (...)w J.. W uzasadnieniu odwołania podniósł, że uchylenie decyzji było bezpodstawne gdyż wnioskodawca udokumentował zatrudnienie oraz to, że uległ wypadkowi przy pracy.

Od tej samej decyzji wniosła odwołanie zainteresowana G. S. domagając się uchylenia decyzji z dnia 15.03.2013r. i umorzenia postępowania i zmianę uzasadnienia zaskarżonej decyzji w jego ostatnim akapicie przez umieszczenie zapisu, że Z. W. nie podlegał ubezpieczeniom jako osoba niezatrudniona u G. S..

W odpowiedzi na odwołanie wnioskodawcy strona pozwana wniosła o jego oddalenie podnosząc, że początkowo, w oparciu o wyrok Sądu Rejonowego w Wałbrzychu organ rentowy wydał w dniu 15.03.2013r. decyzję obejmującą wnioskodawcę ubezpieczeniami z tytułu zatrudnienia u G. S., jednak na skutek argumentów zawartych w odwołaniu złożonym przez wymienioną należało uznać ich słuszność. W szczególności ustalono, że wnioskodawcę i G. S. nie łączyła żadna więź prawna, a wymieniona w spornym okresie nie prowadziła żadnej działalności gospodarczej.

W odpowiedzi na odwołanie zainteresowanej strona pozwana wnosząc o oddalenie podniosła, że w decyzji uchylającej poprzednią decyzję wskazano jedynie na tytuł ubezpieczenia, który w okolicznościach tej sprawy nie stanowił podstawy podlegania ubezpieczeniom.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawca Z. W. w okresie roku 2010 był osobą bezrobotną i z racji znajomości sąsiedzkiej z R. S. – mężem wnioskodawczyni – składał mu ofertę gotowości do pracy w przypadku, gdyby R. S. miał możliwość zatrudnienia wnioskodawcy. W tym czasie R. S. prowadził działalność gospodarczą w postaci usług transportowych. Na terenie J. R. S. posiadał pomieszczenia – hale, które zamierzał przygotować dla ewentualnej rozbudowy działalności gospodarczej. Wobec konieczności posprzątania tych pomieszczeń R. S. zwrócił się o wykonanie tych czynności do wnioskodawcy Z. W.. Wnioskodawca w okresie od lipca 2010r. przyjeżdżał na teren należący do R. S. i wykonywał różne prace porządkowe. Po pewnym czasie R. S. zatrudnił P. R. na stanowisku konserwatora, a wnioskodawca nadal wykonywał swoje obowiązki w oparciu o umowę ustną. Zdarzało się, że w celu poproszenia wnioskodawcy o przyjście celem wykonania konkretnych prac, R. S. korzystał z pomocy swojej żony – zainteresowanej G. S. – która powiadamiała o tym wnioskodawcę przychodząc do jego miejsca zamieszkania.

W dniu 07 września 2010r. wnioskodawca wraz z P. R. sprzątali piwnicę usytuowaną pod halą i w trakcie wychodzenia po drabinie wnioskodawca poślizgnął się i spadł. W wyniku tego zdarzenia wnioskodawca doznał urazu podudzia prawego i z tego powodu odbył leczenie szpitalne w okresie od 07.09.2010r. do 25.09.2010r.

W dniu 21.12.2012r. wnioskodawca wystąpił do strony pozwanej z wnioskiem o wypłatę jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy oraz zasiłku chorobowego. Do wniosku dołączył m.in. odpis wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 14 września 2012r. (sygn. akt VP 381/12) ustalający, że wypadek, jakiemu uległ wnioskodawca w dniu 07.09.2010r. w czasie zatrudnienia u G. S.prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...)w J.jest wypadkiem przy pracy.

Decyzją z dnia 15.03.2010r. strona pozwana stwierdziła, że wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu i rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w dniu 07.09.2010r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że z przeprowadzonego przez organ rentowy postępowania wynika, że G. S. nie prowadziła w spornym okresie żadnej działalności jednak za wiążący uznano wyrok Sądu rejonowego w Wałbrzychu z dnia 14.09.2012r.

Od tej decyzji odwołała się G. S. dołączając dokumentację z przeprowadzonej kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy, a nadto dokument poświadczający datę rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Zaskarżoną decyzją z dnia 20.05.2013r. strona pozwana uchyliła decyzję z dnia 15 marca 2013r. podając w uzasadnieniu, że uchylona decyzja została wydana wyłącznie na podstawie treści wyroku zaocznego przy czym organ rentowy uznał wówczas, że skoro G. S. nie podjęła działań w kierunku zmiany tego wyroku, to akceptuje także skutki, jakie z treści tego wyroku wynikają. Strona pozwana uznała całość zarzutów za zasadną i wskazała, że wnioskodawca nie podlega ubezpieczeniom z tytułu zatrudnienia u G. S..

dowód: -akta ZUS

zeznania świadka D. W. e-protokół (...):07:03

zeznania świadka P. R. e-protokół (...):24:30

zeznania zainteresowanej G. S. e-protokół (...):52:12

zeznania wnioskodawcy Z. W. e-protokół (...):45:38

Wnioskodawca wystąpił w dniu 01.06.2012r. z pozwem przeciwko G. S. o ustalenie wypadku przy pracy. W dniu 14.09.2012r. Sąd Rejonowy w Wałbrzychu wydał wyrok zaoczny uwzględniający powództwo. Wniosek zainteresowanej G. S. o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego został postanowieniem tego sądu z dnia 30 sierpnia 2013r. oddalony, a zażalenie od tego postanowienia oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 05 listopada 2013r. (sygn. akt VII Pz 50/13)

dowód: akta Sądu Rejonowego w Wałbrzychu V P 381/12

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd zważył :

Odwołania nie podlegały uwzględnieniu.

W odniesieniu do odwołania zainteresowanej wskazać należy, że treść przepisu art. 477 ¹⁴ k.p.c. wyznacza enumeratywnie katalog możliwych rozstrzygnięć sądu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, a zatem możliwe jest wyłącznie bądź oddalenie odwołania w przypadku jego niezasadności, bądź zmiana decyzji w przypadku, gdy odwołanie podlega uwzględnieniu. W niniejszej sprawie zainteresowana domagała się uchylenia zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania, co stoi w sprzeczności z przywołanym wyżej przepisem. Żadnym przepisom postępowania cywilnego nie odpowiadały żądania zainteresowanej aby sąd dokonywał zmiany w treści uzasadnienia zaskarżonej decyzji. Skoro decyzja z dnia 15.03.2013r. ustalała obowiązek ubezpieczenia społecznego wnioskodawcy z tytułu zatrudnienia u G. S., to uchylenie tej decyzji oznaczało wykluczenie jej z obrotu prawnego i uznanie, że taki obowiązek w istocie nie istnieje mimo, że w sentencji decyzji takiego zapisu nie zawarto.

Odnosząc się do odwołania wnioskodawcy w pierwszej kolejności wskazać należy, że nie stanowił tak dla organu rentowego jak i dla sądu w niniejszej sprawie powagi rzeczy osądzonej wyrok Sądu Rejonowego w Wałbrzychu ustalający, że zdarzenie z dnia 07.09.2010r. było wypadkiem przy pracy wykonywanej na rzecz G. S.. Kwestia powagi rzeczy osądzonej była wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa sądów, a w uchwale z dnia 21 września 2004r. II UZP 8/04 Sąd Najwyższy wskazał, że organ rentowy rozpoznający wniosek o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy nie jest związany prawomocnym wyrokiem wydanym w sprawie z powództwa pracownika przeciwko pracodawcy o ustalenie lub zmianę protokołu powypadkowego w zakresie uznania zdarzenia za wypadek przy pracy (art. 365 § 1 k.p.c.); wyrok taki nie ma powagi rzeczy osądzonej w sprawie toczącej się na skutek odwołania od decyzji organu rentowego (art. 366 k.p.c.) (OSNP 2005/5/68). W uzasadnieniu tego orzeczenia podkreślono w szczególności, że granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej określa przedmiot rozstrzygnięcia i jego podstawa faktyczna, natomiast jej granice podmiotowe obejmują tożsamość obydwu stron procesu, a więc powoda i pozwanego.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należało, że sprawa aktualnie się tocząca dotyczyła ustalenia istnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego, natomiast toczące się przed sądem rejonowym postępowanie dotyczyło ustalenia w trybie art. 189 k.p.c., że zdarzenie było wypadkiem przy pracy. W sprawach tych nie ma ani tożsamości stron, ani też tożsamości przedmiotowej. Z tych względów podleganie wnioskodawcy ubezpieczeniom społecznym podlegało odrębnym ustaleniom.

Zgodnie z treścią art. 6 ust.1 pkt. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby które są pracownikami od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

W niniejszej sprawie wnioskodawca w odwołaniu podnosił, że wykonywał zatrudnienie na rzecz zainteresowanej G. S. prowadzącej działalność gospodarczą jednak całość materiału dowodowego, w tym zeznań świadka P. R. i samego wnioskodawcy wskazuje jednoznacznie, że wnioskodawca nie wykonywał w dniu wypadku ani też przed tą datą pracy na rzecz zainteresowanej, a tylko na rzecz jej męża R. S.. Wskazać trzeba, że świadek P. R. już w toku postępowania przed organem rentowym, przed wydaniem pierwszej decyzji, jednoznacznie wskazywał, że praca była wykonywana na rzecz R. S.. Okoliczności przebiegu zatrudnienia opisał także przed sądem przesłuchiwany w charakterze świadka. Tych okoliczności wnioskodawca ostatecznie nie kwestionował i także w swoich zeznaniach przyznał, że wszelkie kwestie związane z pracą oraz wynagrodzeniem załatwiał z mężem G. S.. Wnioskodawca uznał jednak, że skoro zainteresowana przychodziła do jego mieszkania celem powiadomienia o tym aby przyszedł do pracy i bywała obecna w czasie wykonywania przez niego obowiązków, to była też pracodawcą.

Zgodnie z art. 22 § 1 KP przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Skoro materiał dowodowy wykazał, że zainteresowana wykonywała tylko doraźnie czynności organizacyjne przy prowadzonej działalności gospodarczej swojego męża i wyręczała go w niektórych sprawach, to jest oczywiste, że nie spełniała przesłanek opisanych w w/w przepisie. Zważyć należy, że w okresie, którego dotyczyła decyzja, zainteresowana wcale nie prowadziła działalności gospodarczej, jak to podawał wnioskodawca.

Wobec uznania, że to nie zainteresowana była stroną umowy, w oparciu o którą wnioskodawca wykonywał pracę, poza sferą zainteresowania sądu był charakter łączącego wnioskodawcę z R. S. stosunku prawnego i jego konsekwencje dla ewentualnych ubezpieczeń wnioskodawcy.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznając odwołania stron za niezasadne, oddalił je na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W stosunku do orzeczenia o kosztach zastępstwa procesowego zastosowano przepis art. 102 k.p.c. przyjmując, że – w odniesieniu do zainteresowanej G. S. – odwołanie nie dotyczyło w istocie meritum sprawy, a tylko kwestii sformułowań ujętych w uzasadnieniu decyzji i niepewności, czy wobec korzystnej treści decyzji nie oznacza ona mimo wszystko, że wnioskodawca był zatrudniony przez zainteresowaną. W przypadku wnioskodawcy sąd uwzględnił, ze jest on osobą bezrobotną, a także ten fakt, że mógł on mieć przekonanie co do słuszności swojego żądania dysponując wyrokiem Sądu Rejonowego w Wałbrzychu o ustaleniu wypadku przy pracy wykonywanej na rzecz zainteresowanej.

Uwzględniając, że wnioskodawca korzystał z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, który wnosił o zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa według norm, sąd w oparciu o przepis § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 219, poz. 1872) zasądził powyższe koszty w stawce określonej tym przepisem. Stosownie do treści § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia - w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, opłaty, o których mowa w ust. 1 sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach.