Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Alicja Kowalska-Kulik

Protokolant: Aneta Radomska

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania A. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N.

z dnia 27 czerwca 2013 roku znak: (...)

w sprawie A. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w N.

o zwrot nienależnego świadczenia

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż stwierdza, że A. L. nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń w kwocie 4889,81 zł (cztery tysiące osiemset osiemdziesiąt dziewięć złotych 81/100).

Sygn. akt IV U 1449/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 stycznia 2014 roku

Decyzją z dnia 27 czerwca 2013 roku, znak: (...), wydaną na podstawie art. 138 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r. nr 39 poz. 353 z zm.) oraz przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2013 r. poz. 1442) i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 roku w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty ( Dz. U. Nr 58, poz. 290), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. zobowiązał A. L. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za 2011 rok w kwocie 4889, 81 zł.

Od powyższej decyzji odwołał się A. L., zarzucając, że decyzja organu rentowego jest bezpodstawna, albowiem w jego przypadku winien mieć zastosowanie art. 138 pkt 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. nr 153 poz. 1227 ze zm.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. wniósł o oddalenie odwołania. W motywach uzasadnienia wskazał, że o wysokości przychodu odwołującego się za rok 2011 dowiedział się od pracodawcy, tj. Przedsiębiorstwa (...) z zaświadczenia z 7 lutego 2012 roku, które do ZUS wpłynęło w dniu 2 marca 2012 roku. Z uwagi na informację, że składki były odprowadzane do czeskiej instytucji ubezpieczeniowej oraz że pobierał odwołujący się zasiłek chorobowy, ZUS zwrócił się do tej instytucji o podanie ich wysokości. Do ZUS taka informacja wpłynęła 26 czerwca 2012 roku. Jednak w związku z odwołaniem A. L. od decyzji o przeliczeniu emerytury, w dniu 22 czerwca 2012 r. akta organu rentowego zostały przekazane do Sądu Okręgowego w Nowym Sączu wraz z odpowiedzią na odwołanie od decyzji z dnia 12 kwietnia 2012 r. ( sygn. akt IV U 7123/12). Sprawa ta została zakończona wyrokiem z dnia 14 lutego 2013 roku oddającym odwołanie, akta zostały zwrócone do ZUS w dniu 29 marca 2013 r. Organ rentowy podniósł, że dopiero wówczas możliwe było zakończenie postępowania w sprawie rozliczenia emerytury za rok 2011; w międzyczasie zwracał się do (...) spółki z .o.o. w J. o ponowne nadesłanie zaświadczenia stwierdzające przychód odwołującego się za 2011 roku. ZUS wskazał, że rozliczenie świadczenia odwołującego się nie było możliwe bez analizy materiału zgromadzonego w aktach, zwłaszcza, iż odwołujący kwestionował ustaloną przez ZUS wysokość emerytury. W ocenie organu rentowego podczas trwania sądowego postępowania odwoławczego nie biegł termin do wydania decyzji o rozliczeniu świadczenia, lecz spoczywał w zawieszeniu do czasu prawomocnego zakończenia sprawy toczącej się przed Sądem Okręgowym w Nowym Sączu.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie jest w całości bezsporny i przedstawia się następująco:

A. L. ur. (...), pobiera emeryturę górniczą i jednocześnie pozostaje w zatrudnieniu w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Spółki z o.o. z/s w J.. W dniu 2 marca 2012 r. do ZUS Oddziału w N. wpłynęło zaświadczenie ze spółki (...) z dnia 7 lutego 2012 r. dotyczące wysokości przychodu osiągniętego przez odwołującego się z tytułu zatrudnienia na podstawie stosunku pracy w roku 2011. W zaświadczeniu tym umieszczono informację, że za A. L. składki były odprowadzone do Czeskiego Zarządu Zabezpieczenia Socjalnego w P. oraz że przez 40 dni odwołujący się przebywał na zwolnieniu lekarskim. Pismem z dnia 11 maja 2012 roku ZUS zwrócił się do czeskiej instytucji ubezpieczeniowej o nadesłanie zaświadczenia stwierdzającego wysokość wypłaconych zasiłków chorobowych w 2011 roku. Zaświadczenie takie tamtejsza instytucja ubezpieczeniowa wystawiła w dniu 20 czerwca 2012 roku, a wpłynęło ono do ZUS 26 czerwca 2012 roku. W dniu 22 czerwca 2012 roku akta rentowe odwołującego organ rentowy przekazał do Sądu Okręgowego w Nowym Sączu, Wydziałowi IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wraz z odpowiedzią na odwołanie A. L. od decyzji z dnia 12 kwietnia 2012 roku o przeliczeniu emerytury. Sprawa toczyła się pod sygn. akt IV U 7123/12 i zakończyła się wyrokiem z dnia 14 lutego 2013 roku oddalającym odwołanie. W tej sprawie została przeprowadzona tylko jedna rozprawa w dniu 14 lutego 2013 roku, po której Sąd Okręgowy wydał wyrok oddalający odwołanie. Zawiadomienie o rozprawie na 14 lutego 2013 roku organ rentowy otrzymał 13 grudnia 2012 roku. Zaskarżona przez A. L. do Sądu decyzja z dnia 12 kwietnia 2012 roku dotyczyła przeliczenia świadczenia od 1 lutego 2012 roku.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. L. w świetle poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych i rozważań prawnych zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania było ustalenie czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. zasadnie zobowiązał odwołującego się do zwrotu kwoty 4889, 81 zł tytułem rozliczenia emerytury za 2011 rok.

Odwołujący nie kwestionował samego sposobu rozliczenia świadczenia, ale powołując się na regulację art. 138 ust 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podniósł, że w jego przypadku organ rentowy nie może domagać się zwrotu w/w kwoty. W ocenie Sądu zarzut odwołującego się jest zasadny. Zgodnie z dyspozycją normy art. 138 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. nr 153 poz. 1227 ze zm.), osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:

1)świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2)świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.( art. 138 ust 2 cyt,. ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku )

Stosownie zaś do art. 138 ust 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1, podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji.

W przedmiotowej sprawie nie było sporne, że organ rentowy dysponował informacją o wysokości osiąganych przez odwołującego się dochodach w 2011 roku już w roku 2012 roku. O wysokości przychodu osiągniętego przez odwołującego się z tytułu zatrudnienia na podstawie stosunku pracy w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) Spółki z o.o. z/s w J. w roku 2011 organ rentowy dowiedział się z zaświadczenia pracodawcy z dnia 7 lutego 2012 roku, które to zaświadczenie do organu rentowego wpłynęło w dniu 2 marca 2012 roku. Po uzupełnieniu informacji dotyczących wysokości pobranych zasiłków chorobowych ZUS miał wszystkie potrzebne dane do rozliczenia emerytury już w dniu 26 czerwca 2012 roku. Sąd nie podzielił argumentacji organu rentowego, że od momentu przekazania akt rentowych A. L. do Sądu w sprawie z odwołania od decyzji z dnia 12 kwietnia 2012 roku o przeliczeniu emerytury, tj. od dnia 22 czerwca 2012 roku, aż do zakończenia postępowania sądowego nie biegł termin określony w art. 138 ust 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku. ZUS nie wskazał żadnych przepisów, które przewidywałyby w rozpatrywanym przypadku zawieszenie biegu tego terminu. Nie było żadnych przeszkód, aby organ rentowy zwrócił się w 2012 r. do Sądu o wypożyczenie akt rentowych w celu rozliczenia świadczenia odwołującego się, ewentualnie aby w Sądzie pracownik ZUS sporządził kopię dokumentów koniecznych do rozliczenia wypłacanej odwołującemu się emerytury, zwłaszcza, że termin rozprawy został wyznaczony dopiero na dzień 14 lutego 2013 roku. Rozliczenie emerytury A. L. za 2011 r. nie było uzależnione od rozstrzygnięcia przez Sąd odwołania od decyzji z dnia 12 kwietnia 2012 roku, bowiem dotyczyła ona przeliczenia świadczenia od 1 lutego 2012 roku. Podniesione okoliczności przekonują, że organ rentowy mógł rozliczyć odwołującemu się świadczenie wcześniej, tj. w roku 2012, czego nie uczynił ze swojej winy. Wydanie decyzji w 2013 r. rozliczającej świadczenie za 2011 r. jest zatem w omawianej sprawie niedopuszczalne, albowiem ZUS dysponował danymi do rozliczenia świadczenia w 2012 r.

Zgodnie z utrwalonym poglądem doktryny i judykatury z treści przepisu art. 138 ust. 4 i ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynika czytelna intencja ustawodawcy, aby rozliczenia ubezpieczonych nie przeciągały się w czasie. Temu zatem służy maksymalne ograniczenie okresu za jaki można żądać zwrotu nienależnie pobranego świadczenia do trzech lat oraz do jednego roku, w sytuacji gdy organ rentowy dysponuje informacjami o okolicznościach mogących powodować zawieszenie prawa do świadczenia lub wstrzymania jego wypłaty w całości lub w części, a świadczenie jest nadal ubezpieczonemu wypłacane. Takie stanowisko wyraził Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 4 czerwca 2013 r., III AUa 380/13, LEX nr 1324725.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i przepisów prawa materialnego powołanych wyżej.