Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

J. S. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 14 czerwca 2013 r. w sprawie VIII K 91/12 za czyn polegający na tym, że w dniu 6 stycznia 2012 r. w T. na ul. (...), będąc w stanie nietrzeźwości określonej na 0,91 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierował samochodem marki B. (...) o nr rej. (...) w ruchu lądowym, przy czym czynu tego dokonał będąc skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości i nie stosując się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w T.wyrokiem VIII K (...) zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, tj. za czyn stanowiący występek z art. 178a § 1 i 4 kk w zb. z art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk na karę jednego roku pozbawienia wolności, której wykonanie, w oparciu o art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 p. 1 kk, warunkowo zawiesił na okres 5 lat próby. W okresie próby sąd poddał oskarżonego pod dozór kuratora (art. 73 § 1 kk), orzekł zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 4 lat (art. 42 § 2 kk). wymierzył mu grzywnę w wysokości 60 stawek dziennych po 20 zł stawka (art. 71 § 1 kk), orzekł świadczenie pieniężne w wysokości 400 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej (art. 49 § 2 kk). Na poczet orzeczonej kary grzywny Sąd zaliczył oskarżonemu zatrzymanie w dniu 6 stycznia 2012 r.

Tym samym wyrokiem Sąd Rejonowy, na podstawie art. 17 § 1 p. 3 kpk, umorzył postępowanie w zakresie następujących czynów oskarżonego:

-

6 stycznia 2012 r. w T. w mieszkaniu przy ul. (...)groził P. B. pozbawieniem życia, przy czym groźby te wzbudziły w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, tj. o czyn z art. 190 § 1 kk;

-

6 stycznia 2012 r. w T. w mieszkaniu przy ul. (...)wtargnął do mieszkania P. B. i wbrew żądaniu pokrzywdzonego nie chciał tego mieszkania opuścić, tj. o czyn z art. 193 kk.

W p. X wyroku Sąd obciążył oskarżonego opłatą w wysokości 300 zł. zaś wydatkami obciążył Skarb Państwa.

Od tego wyroku apelację na niekorzyść oskarżonego wniósł prokurator, zarzucając:

-

obrazę prawa materialnego, tj. art. 244 kk i art. 11 § 2 kk poprzez przyjęcie, że zachodzi kumulatywny zbieg przepisów ustawy w rozumieniu art. 11 § 2 kk, a w konsekwencji przyjęcie, że oskarżony popełnił występek z art. 178a § 1 i 4 kk w zb. z art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. w sytuacji gdy pomiędzy art. 244 kk a art. 178a § 1 i 4 kk zbieg taki nie zachodzi;

-

obrazę prawa materialnego, tj. art. 69 § 4 kk poprzez jego niezastosowanie w stosunku do oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 4 kk i warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności na podstawie art. 69 § 1 kk w sytuacji, gdy wobec sprawców przestępstw z art. 178a § 4 kk warunkowe zawieszenie wykonania kary może nastąpić jedynie wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych wypadkach;

-

rażącą niewspółmierność kary 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby przy dozorze kuratora sądowego, grzywny w wysokości 60 stawek dziennych po 20 zł, świadczenia pieniężnego w kwocie 400 zł i zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 4 lat, w następstwie wyrażenia przez Sąd błędnego poglądu, iż kara ta spełni zadania z zakresu prewencji ogólnej i szczególnej, podczas gdy prawidłowa analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uzasadnia ocenę, iż tylko bezwzględna kara pozbawienia wolności zrealizuje wobec oskarżonego cele kary.

W konsekwencji podniesionych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w p. 1 poprzez wyeliminowanie w podstawie prawnej skazania art. 244 kk w zw. z art. 11 §2 kk i orzeczenie kary 3 miesięcy pozbawienia wolności, uchylenie wyroku w p. II, III, IV, VII, a w pozostałym zakresie o jego utrzymanie w mocy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Dwa pierwsze zarzuty apelacji były w pełni zasadne i zasługiwały na uwzględnienie.

Jak bowiem wynika z analizy przepisów art. 178a § 4 kk oraz art. 244 kk prowadzi do wniosku, że pomiędzy tymi przepisami nie zachodzi kumulatywny zbieg przepisów ustawy. Żadnej wątpliwości nie budzi, że opis czynu zabronionego zawarty w znamionach art. 244 kk - w zakresie dotyczącym niestosowania się do orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów, zawiera się w znamionach art. 178a § 1 i 4 kk - w części opisującej prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości w okresie obowiązywania orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia takich pojazdów, w związku ze skazaniem za przestępstwo. Natomiast w sytuacji, gdy sprawca nie zastosował się do orzeczonego środka karnego, opisanego wyżej, i jednocześnie był wcześniej prawomocnie skazany m. in. za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości - może dojść do zbiegu podstaw stosowania § 4 art. 178a kk (tak SN w wyroku z 8 października 2013 r.. III KK 229/13). Tym samym kwalifikacja prawna czynu przypisanego oskarżonemu przez Sąd Rejonowy nie była prawidłowa i wymagała zmiany poprzez wyeliminowanie z niej art. 244 kk oraz art. 11 § 2 kk, zaś z podstawy wymiaru kary - art. 11 § 3 kk.

Również zarzut obrazy art. 69 § 4 kk okazał się zasadny. Jak bowiem wynika z analizy uzasadnienia zaskarżonego wyroku, sąd pierwszej instancji warunkowo zawiesił orzeczoną wobec oskarżonego karę na podstawie przesłanek wskazanych przez ustawodawcę w art. 69 § 4 kk, zaś wskazanie jako podstawy art. 69 § 1 kk było jedynie omyłkowe. Sąd Rejonowy słusznie ocenił, że zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary zrealizuje cele kary, w szczególności zapobiegnie ponownemu popełnieniu przez oskarżonego przestępstwa. Sąd ten dostrzegł, że J. S. był wprawdzie wcześniej skazany, jednakże nie doszło do zarządzenia wykonania kary - okres próby przebiegł więc pozytywnie, a przedmiotowe zdarzenie istotnie miało charakter wyjątkowy, szczególny. Oskarżony chciał odebrać syna z komisariatu Policji, ponieważ funkcjonariusze ostatecznie odmówili odwiezienia go do domu, jak początkowo było to uzgodnione. W tym miejscu należy także zauważyć, że oskarżony nie jest osoba młodą, a dotychczas, poza wspomnianym wcześniej wypadkiem, nie wchodziłw konflikt z prawem. Ten fakt, a także pozytywny przebieg wcześniejszego okresu próby w połączeniu z okolicznościami zdarzenia, przemawia za przyjęciem wyjątkowego charakteru przedmiotowego zdarzenia, zaś zastosowanie wobec oskarżonego bezwzględnej kary pozbawienia wolności jawi się jako nadmiernie surowa reakcja karna. Dodatkowe obowiązki nałożone przez sąd na oskarżonego czynią jednocześnie orzeczoną karę dostatecznie dolegliwą i pozwolą zapewnić realizację wszystkich stawianych przez nią celów - w szczególności zaś w zakresie prewencji indywidualnej oraz wychowawczo-resocjalizacyjnego. Jednocześnie Sąd nie traci z pola widzenia znacznego stopnia nietrzeźwości oskarżonego, jednakże, o czym wspomniano wyżej, wydaje się, że przedmiotowe zdarzenie było efektem sąsiedzkiego nieporozumienia powodującego stan wzburzenia u oskarżonego. Jego zachowanie jawi się więc jako incydentalne. Z tego względu zastosowanie przez sąd pierwszej instancji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności jest w pełni uzasadnione okolicznościami sprawy i stanowi wyjątkowy, szczególnie uzasadniony wypadek, wskazany w art. 69 § 4 kk. Rację miał więc skarżący, że decydując się na ten krok, Sąd Rejonowy winien był zastosować normę z art. 69 § 4 kk, a nie z art. 69 § 1 kk. W tym więc zakresie zaskarżone orzeczenie należało zmienić.

Z powodów wskazanych w poprzednim akapicie, zarzut rażącej niewspółmierności kary podniesiony przez skarżącego okazał się chybiony. Na marginesie należy tylko zauważyć, że może budzić pewne wątpliwości stwierdzenie skarżącego, że kara 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres 5 lat jest nadmiernie surowa względem bezwzględnej kary 3 miesięcy pozbawienia wolności. Nie ulega wątpliwości, że bezwzględna kara pozbawienia wolności jest bardziej surowa niż kara z warunkowym zawieszeniem wykonania, jednakże tak duża, bo aż 4-krotna różnica, nasuwa w tym zakresie zasadnicze wątpliwości. Dalsza analiza tej kwestii nie jest jednak istotna do rozpoznania podniesionego zarzutu. W ocenie Sądu Okręgowego orzeczona przez sąd pierwszej instancji kara była adekwatna i nie zachodziła potrzeba jej zmiany.

Mając na uwadze treść art. 636 § 1 kpk in fine oraz art. 634 kpk w zw. z art. 624 § I kpk in fine Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów postępowania odwoławczego. Apelacja prokuratora koncentrowała się bowiem w obrębie zarzutu niewspółmierności kary i w tym zakresie nie została uwzględniona. Z tego względu poniesienie kosztów przez oskarżonego byłoby, w świetle art. 636 § 1 kpk in fine, nieuzasadnione. W pozostałym zaś zakresie trafność zarzutów wynikała nie z działania oskarżonego, ale z wadliwości działania sądu pierwszej instancji. Popełnione na etapie postępowania przed tym sądem błędy w zakresie stosowania prawa materialnego i konieczność ich skorygowania poprzez wniesienie apelacji, nie uzasadniały obciążania nimi oskarżonego. Dlatego też Sąd Okręgowy, na zasadzie słuszności wskazanej w art. 624 § 1 kpk in fine, stosowanym za pośrednictwem art. 634 kpk, zwolnił oskarżonego od konieczności ponoszenia kosztów sądowych za drugą instancję, także w tym zakresie.