Pełny tekst orzeczenia

29.
Wyrok z dnia 23 marca 1994 r.
II URN 6/94
Przewidziany w art. 99 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) termin
wypłaty świadczeń, nie ma zastosowania do wypłaty dodatków rodzinnych do
emerytury.
Przewodniczący SSN: Krzysztof Kolasiński (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Stefania Szymańska, Maria Tyszel,
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 22 marca 1994 r. sprawy z wniosku
Jana A. przeciwko Centralnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Warszawie
o przyznanie dodatku rodzinnego, na skutek rewizji nadzwyczajnej Rzecznika Praw
Obywatelskich, od wyroku z dnia 18 listopada 1992 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania
Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie.
U z a s a d n i e n i e
Centralna Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych decyzją z dnia 28 lutego
1992 r. przyznała Janowi A. dodatek rodzinny na żonę Wierę od dnia 1 sierpnia 1991
r. to jest za okres trzech miesięcy wstecz od daty zgłoszenia wniosku-15 listopada
1991 r.
Skargę na tę decyzję złożył Jan A. w dniu 14 lutego 1992 r., do Rzecznika
Praw Obywatelskich. Skarga ta została potraktowana jako odwołanie od decyzji i
przekazana do rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w Warszawie. Żądał w niej
wnioskodawca wypłaty zasiłku rodzinnego od dnia 1 stycznia 1990 r., gdyż od tej
daty obowiązują przepisy na podstawie których przysługuje mu ten dodatek.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie
wyrokiem z dnia 18 listopada 1992 r. oddalił odwołanie od decyzji organu rentowego.
Sąd Wojewódzki podniósł w uzasadnieniu, iż dodatek rodzinny przysługuje z mocy §
25 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 10 kwietnia 1989 r. w
sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. Nr 23, poz. 125 ze zm.) za
okres sześciu miesięcy wstecz od daty zgłoszenia wniosku. Sąd Wojewódzki
2
przyznał, że oddalając odwołanie w całości popełnił błąd. Wyniknąć miał on na sku-
tek nieprawidłowego odczytania nadpisanej treści pkt 11 decyzji z dnia 29 maja 1991
r. Należało ustalić jaką kwotę potrącono na podstawie tej decyzji z wcześniej
wypłaconego dodatku rodzinnego oraz czy dodatek ten został wypłacony w czerwcu
i w lipcu 1991 r.
Rzecznik Praw Obywatelskich w rewizji nadzwyczajnej z dnia 4 lutego zar-
zucił temu wyrokowi rażące naruszenia prawa, a w szczególności art. 3 § 2 k.p.c.
oraz § 25 z związku z § 38 cyt. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz nar-
uszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej.
Rewizja nadzwyczajna wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ub-
ezpieczeń Społecznych w Warszawie.
W rewizji nadzwyczajnej wywodzi się, iż wobec braku uzasadnienia można
przyjąć, że Sąd podzielił stanowisko organu rentowego, iż dodatek rodzinny
przysługuje jedynie za okres trzech miesięcy wstecz od dnia zgłoszenia wniosku, na
podstawie art. 39 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 23, poz. 99 ze zm.) w związku z art.
46, 47, i 99 ustawy z dnia 19 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pra-
cowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) Tymczasem na podstawie § 25
w związku z § 38 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 10 kwiet-
nia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych zasiłek rodzinny
wypłaca się za okres sześciu miesięcy wstecz od daty wniosku, a za okres trzech lat,
gdy odmowa wypłaty zasiłku nastąpiła z powodu błędu organu rentowego lub
zakładu pracy.
Sąd Najwyższy rozważył co następuje.
Rewizja nadzwyczajna jest uzasadaniona. Sąd Wojewódzki rażąco naruszył
prawo a zwłaszcza § 25 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dnia 10 kwietnia 1989 r. oddalając odwołanie od decyzji organu rentowego,
przyznającego dodatek rodzinny za okres, jedynie trzech miesięcy wstecz od daty
złożenia wniosku. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 maja 1993 r. (II
UZP 9/93) dodatki rodzinne do emerytury przysługują na tych samych zasadach co
zasiłki rodzinne pracownikom. Nie ma więc do nich zastosowania termin
trzymiesięczny wypłaty świadczeń wstecz od dnia złożenia wniosku przewidziany w
art. 99 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i
ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267). Sąd Wojewódzki naruszył rażąco także art. 3 § 2
k.p.c. bez ustalenia, czy nie zachodzą w sprawie przesłanki wypłacenia dodatku
3
rodzinnego za dłuższy, niż sześciomiesięczny okres wstecz od dnia złożenia wni-
osku, określone w ust. 3 § 25 omawianego wyżej rozporządzenia. Przewiduje on, iż
wypłata zasiłku może nastąpić za okres trzech lat wstecz, jeżeli odmowa wypłaty
zasiłku była następstwem błędu organu rentowego. Sąd Wojewódzki powinien więc
ustalić, czy istniały podstawy do pozbawienia w maju 1991 r. przez organ rentowy
Jana A. dodatku rodzinnego na żonę Wierę z tego powodu, że pobierała ona rentę
rolniczą. Zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 10 kwietnia 1989 r. w sprawie zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych zasiłek
rodzinny nie przysługuje jedynie na małżonka osiągającego dochody wyższe od
najniższego wynagrodzenia pracowników gospodarki uspołecznionej. Przy czym
ograniczenia tego nie stosuje się w razie przekroczenia granicy dochodu o kwotę
niższą od przysługującego zasiłku rodzinnego (§ 8 ust. 2 tegoż rozporządzenia ). Za
dochód, o którym mowa w rozporządzeniu uważa się na podstawie § 32 pkt 4
rozporządzenia także emerytury i renty inwalidzkie.
Pozbawienie prawa do świadczenia z ubezpieczeń społecznych z
rażącym naruszeniem prawa materialnego i bez wszechstronnego wyjaśnienia stanu
faktycznego sprawy narusza równocześnie interes Rzeczypospolitej.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 422 § 2 w zw. z art. 421 §
2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
========================================