Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 21 marca 1997 r.
I PKN 59/97
Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. o zakładowych systemach wynagradzania
(według jednolitego tekstu: Dz. U. z 1988 r., Nr 28, poz. 196) nie upoważniała
dyrektora przedsiębiorstwa państwowego do obniżenia diet i innych należności
związanych z podróżą służbową, określonych w uchwale Nr 102 Rady Ministrów z
dnia 24 czerwca 1985 r. w sprawie pokrywania kosztów podróży służbowych poza
granicami kraju. (M.P. Nr 20, poz. 154 ze zm.)
Przewodniczący SSN: Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Kazimierz
Jaśkowski (sprawozdawca), Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra
Wiśniewskiego, po rozpoznaniu w dniu 21 marca 1997 r. sprawy z powództwa
Mieczysława K. i Zdzisława S. przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowej Komunikacji
Samochodowej w O. o wynagrodzenie, na skutek kasacji Ministra Sprawiedliwości [...]
od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie
z dnia 7 lutego 1995 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Minister Sprawiedliwości wniósł kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie w sprawie z powództwa Mieczysława
K. i Zdzisława S. przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowej Komunikacji Samochodowej
w O. o zapłatę. Zaskarżonym wyrokiem oddalono rewizję pozwanego od wyroku Sądu
pierwszej instancji, zasądzającego na rzecz powodów, kierowców jeżdżących na
trasach międzynarodowych, kwoty stanowiące różnice między należnościami
wynikającymi z obowiązującej w spornym okresie uchwały Nr 102 Rady Ministrów z
dnia 24 czerwca 1985 r. w sprawie pokrywania kosztów podróży służbowych poza
granicami kraju (M.P. Nr 20, poz. 154 ze zm.) a kwotami faktycznie wypłaconymi,
ustalonymi na podstawie zarządzenia dyrektora pozwanego Przedsiębiorstwa z dnia 8
sierpnia 1990 r. W kasacji postawiono zarzut rażącego naruszenia § 22 uchwały Nr 102
w związku z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. o zasadach tworzenia
zakładowych systemów wynagradzania (według jednolitego tekstu z Dz. U. z 1988 r., Nr
28, poz. 196) oraz naruszenia interesu Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego
na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy o zasadach tworzenia zakładowych systemów
wynagradzania dyrektor pozwanego mógł wydać zarządzenie ustalające mniej
korzystne dla kierowców zasady wynagradzania niż uchwała 102 Rady Ministrów.
Według skarżącego wyrok Sądu drugiej instancji narusza także interes
Rzeczypospolitej Polskiej, "która stoi na straży praworządności i dbałości o słuszne
interesy wszystkich podmiotów prawnych". Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku oraz poprzedzającego go wyroku Sądu pierwszej instancji i o oddalenie
powództwa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja nie jest uzasadniona z dwóch względów.
Po pierwsze błędny jest pogląd, jakoby kierownik zakładu pracy mógł na pods-
tawie art. 4 ust. 1 ustawy o zakładowych systemach wynagradzania obniżyć wy-
nagrodzenie pracowników wynikające z ustawodawstwa pracy. Według tego przepisu
zakładowy system wynagradzania ustala wynagrodzenia i świadczenia związane z
pracą, z uwzględnieniem sytuacji finansowej zakładu pracy, w tym również w zakresie
wielkości środków na wynagrodzenia i świadczenia, wypracowanych zgodnie z zasadą
samofinansowania. Wywiedzenie z tego przepisu oraz z ustawy o przedsiębiorstwach
państwowych, przyznającej dyrektorowi prawo zarządzania przedsiębiorstwem i
podejmowania samodzielnych decyzji, wniosku o możliwości obniżenia wynagrodzeń
pracownikom, które wynikają z ustawodawstwa pracy, jest całkowicie chybione. Przede
wszystkim należy podnieść, że dyrektor nie był uprawniony do samodzielnego
wydawania zakładowego systemu wynagrodzeń. W zakładzie pracy, w którym działały
związki zawodowe - jak u pozwanego - zakładowy system wynagradzania mógł być
wprowadzony tylko w drodze porozumienia lub umowy zbiorowej zawartej przez
kierownika zakładu pracy z organizacją związkową (art. 6 ust. 1 i 2 oraz art. 27 ustawy o
zakładowych systemach wynagradzania w brzmieniu według wyżej podanego
jednolitego tekstu).
Po wtóre należy podnieść, że ustawa o zakładowych systemach wynagradzania
dopuszczała obniżenie świadczeń pracowników tylko w przypadkach w niej wskazanych
(w odniesieniu do dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych - art. 15 czy w
stosunku do wynagrodzenia za przestój - art. 18). Nie było w tej ustawie przepisu, które
upoważniałyby zakład pracy do obniżenia świadczeń związanych z podróżą służbową.
Z tych przyczyn na podstawie art. 393
12
KPC orzeczono jak w sentencji.
========================================