Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 9 grudnia 1997 r.
II UKN 385/97
W sprawach o prawo do renty inwalidzkiej, ustalenie tzw. wstecznego
inwalidztwa spowodowanego schorzeniami o charakterze samoistnym po-
winno następować na podstawie dokumentacji lekarskiej, pochodzącej z
okresu na który ma być ustalona data lub okres powstania inwalidztwa.
Przewodniczący SSN: Stefania Szymańska (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Roman Kuczyński, Maria Mańkowska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 1997 r. sprawy z wniosku
Jadwigi P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w W. o rentę
inwalidzką, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 23 kwietnia 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wnioskodawczyni Jadwiga P., urodzona 11 grudnia 1942 r., technolog, bra-
karz wyrobów gotowych, w odwołaniu wniesionym do Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, domagała się przyznania prawa do renty inwa-
lidzkiej.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyro-
kiem z 5 lutego 1997 r. oddalił odwołanie w oparciu o następujące ustalenia:
Decyzją Oddziału ZUS z 11 lipca 1996 r. odmówiono wnioskodawczyni przyz-
nania renty inwalidzkiej na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrze-
niu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.), ponieważ
orzeczeniem Obwodowej KiZ z dnia 17 czerwca 1996 r. została wprawdzie zaliczona
do 3-ciej grupy inwalidów od czerwca 1996 r., jednak inwalidztwo to nie powstało w
czasie pracy, ani w ciągu 18-tu miesięcy od zaprzestania wykonywania zatrudnienia
- 2 -
w dniu 23 kwietnia 1977 r. Przeprowadzone przez Sąd Wojewódzki postępowanie
uzupełniające (opinia biegłych sądowych z dnia 23 września 1996 r.) wykazało, że
wnioskodawczyni z powodu rozpoznanych schorzeń [...] jest inwalidą 3-ciej grupy
począwszy od stycznia 1988 r. Cofnięcie daty powstania inwalidztwa zostało oparte o
przedłożoną dokumentację lekarską [...].
Zaskarżonym wyrokiem z 23 kwietnia 1997 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu
oddalił apelację wnioskodawczyni. Sąd Apelacyjny uznał za niewadliwe ustalenie
Sądu Wojewódzkiego, że inwalidztwo wnioskodawczyni nie powstało w czasie pracy
lub w okresie 18-tu miesięcy od jej ustania, jak tego wymaga art. 32 ustawy o z.e.p.
Stwierdzenie, iż inwalidztwo powstało w 1988 r. zostało bowiem oparte na opinii
biegłych sądowych, lekarzy właściwych specjalności. Wywód biegłych co do daty
powstania inwalidztwa z uwagi na ogólny charakter rozpoznanych u wnioskodaw-
czyni schorzeń, znajduje potwierdzenie w przedłożonej dokumentacji i w wynikach
badań, co daje gwarancję poprawności zajętego stanowiska. Okres powstania inwa-
lidztwa (styczeń 1988 r.) ustalony został w oparciu o dane zawarte w kartotece ZOZ
W.S.M. (za czas leczenia od początku 1988 r. [...]). Samo stwierdzenie o leczeniu się
od 1978 r. z powodu nadciśnienia i pobierania leków u 36-letniej wówczas
wnioskodawczyni, nie może stanowić podstawy do ustalenia istnienia inwalidztwa w
tym czasie.
W kasacji wnioskodawczyni domaga się uchylenia zaskarżonego wyroku i
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Jako podstawy kasacji powołano:
1) naruszenie prawa materialnego, tj. § 21 ust. 4 rozporządzenia Ministra
Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 5 sierpnia 1983 r. w sprawie składu komisji
lekarskich do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, trybu postępowania, trybu kierowania
na badania lekarskie przez te komisje oraz szczegółowych zasad ustalenia inwa-
lidztwa (Dz. U. Nr 47, poz. 212) - poprzez nieuwzględnienie zaświadczenia lekars-
kiego z dnia 12 sierpnia 1996 r. o stałej kontroli lekarskiej wnioskodawczyni od 1978
r., jako dokumentacji leczenia w myśl tego przepisu;
2) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na
wyniki sprawy, tj. art. 217 KPC - poprzez niedopuszczenie dowodu z uzupełniającej
opinii biegłych lekarzy sądowych.
- 3 -
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powołany w kasacji § 21 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw
Socjalnych z dnia 5 sierpnia 1983 r., na który to przepis powołał się także Sąd Ape-
lacyjny, ma zastosowanie w postępowaniu przez organem rentowym. W sprawach
toczących się przed sądami stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego i
przewidziane w nich reguły postępowania dowodowego. W orzecznictwie sądowym
w sprawach o prawo do renty inwalidzkiej przyjęła się zasada, iż ustalania tzw.
wstecznego inwalidztwa, spowodowanego schorzeniami o charakterze samoistnym,
powinno następować na podstawie dokumentacji lekarskiej, pochodzącej z okresu,
na który ma być ustalona data lub okres powstania inwalidztwa; przy czym, im okres
ten jest odleglejszy, tym bardziej dokładna powinna być dokumentacja lekarska. Nie
dotyczy to przypadków kalectw lub schorzeń, które według wiedzy lekarskiej uznane
są za wrodzone lub istniejące od dzieciństwa, a także widocznych następstw urazów
(wypadków), jak utrata kończyny, oka lub innych ubytków anatomicznych, których
powstanie można dowodzić wszystkimi dostępnymi dowodami. W niniejszej sprawie
bezsporne jest, iż inwalidztwo wnioskodawczyni spowodowane jest schorzeniami
samoistnymi oraz, że dysponuje ona dokumentacją lekarską dopiero od 1988 roku.
Dokumentacja ta została oceniona przez lekarzy biegłych sądowych, którzy zgodnie
z posiadaną wiedzą fachową uznali za możliwe ustalenie, że inwalidztwo wniosko-
dawczyni datuje się od 1988 r. Lekarze biegli nie znaleźli podstawy do ustalenia
wcześniejszej daty inwalidztwa mimo, iż zapoznali się z zaświadczeniami lekarskimi
z 12 sierpnia 1996 r., na które powołano się w kasacji, co jest zrozumiałe z uwagi na
podstawową przyczynę inwalidztwa wnioskodawczyni, tj. chorobę nadciśnieniową.
Wobec braku dokumentacji lekarskiej z okresu przed 1988 rokiem, Sąd Wojewódzki
był uprawniony do przyjęcia opinii biegłych za miarodajną, a Sąd Apelacyjny do
zaakceptowania tego stanowiska. Z tych powodów nie jest uzasadniony zarzut, iż
Sąd Apelacyjny powinien był zasięgnąć uzupełniającej opinii lekarzy biegłych sądo-
wych, a skoro tak nie uczynił, to naruszył przepis art. 217 KPC.
Z tych powodów Sąd Najwyższy uznał kasację za pozbawioną usprawiedli-
wionych podstaw, w związku z czym oddalił ją na mocy art. 393
12
KPC.
========================================