Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 1 lipca 1998 r.
I PKN 217/98
Zatrudnienie nauczyciela mianowanego w charakterze wychowawcy w
świetlicy jest wykonywaniem pracy na innym stanowisku niż stanowisko nau-
czyciela przedmiotów początkowych (art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia
1982 r. - Karta Nauczyciela, jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze
zm.).
Przewodniczący SSN: Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Andrzej
Kijowski, Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 1998 r. sprawy z powództwa
Beaty W. przeciwko Szkole Podstawowej w P. o uznanie za bezskuteczne wypowie-
dzenia zmieniającego i o uchylenie kary upomnienia, na skutek kasacji strony poz-
wanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Białymstoku z dnia 10 lutego 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Łomży, wyrokiem z dnia 31 października 1997 r.
[...] oddalił powództwo Beaty W. przeciwko Szkole Podstawowej w P. o uznanie za
bezskuteczne czynności polegającej na przeniesieniu jej na stanowisko wychowaw-
cy w świetlicy oraz o uchylenie kary upomnienia. Sąd Rejonowy ustalił, że powódka
jest nauczycielem mianowanym i prowadzi nauczanie początkowe. W dniu 3 wrześ-
nia 1997 r. dyrektor pozwanej Szkoły wręczył powódce pismo "o zmianie zakresu jej
czynności" z wychowawcy klasy na wychowawcę w świetlicy. Powódka na taką
zmianę się nie zgadzała. Sąd uznał, że taka czynność dyrektora Szkoły nie jest
bezprawna, gdyż nie naruszyła art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela. Doszło bowiem je-
dynie do zmiany zakresu czynności powódki w ramach tego samego stosunku
- 2 -
pracy, a zmiana "pensum godzinowego" z 18 na 26 również nie narusza Karty Nau-
czyciela. Zdaniem Sądu Rejonowego art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela dotyczy
zmiany stanowiska pracy, a nie zakresu obowiązków w ramach tego samego stano-
wiska. Powódka nadal jest zatrudniona na stanowisku nauczyciela, z takim samym
wynagrodzeniem. Praca w świetlicy nie jest "degradacją zawodową", gdyż "wyma-
gania i kwalifikacje zawodowe są takie same jak i innych nauczycieli".
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku, wy-
rokiem z dnia 10 lutego 1998 r. [...] zmienił częściowo wyrok Sądu Rejonowego i
przywrócił powódkę do pracy na poprzednich warunkach. Sąd Wojewódzki uznał, że
doszło do naruszenia art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela, gdyż powódkę przeniesiono
na inne stanowisko bez jej zgody. Sąd powołał się przede wszystkim na treść art. 42
Karty Nauczyciela, zawierającego tabelę stanowisk. Pod pozycją 3 wymienieni są w
niej nauczyciele szkół podstawowych z pensum 18 godzin tygodniowo. Natomiast
wychowawcy świetlicy wymienieni są pod pozycją 6 z pensum 26 godzin tygodnio-
wo. Brak jest więc podstaw, aby przyjąć, że zmiana warunków pracy powódki nastą-
piła w ramach tego samego stanowiska pracy.
Kasację od tego wyroku wniosła strona pozwana, która zarzuciła naruszenie
przepisów postępowania przez poczynienie wadliwego ustalenia, że nastąpiła
zmiana stanowiska pracy powódki ze stanowiska nauczyciela nauczania początko-
wego na stanowisko nauczyciela świetlicy, podczas gdy powódka była zatrudniona
na stanowisku nauczyciela, a nie nauczyciela nauczania początkowego. W tym zak-
resie w kasacji nie wskazano jaki przepis prawa procesowego miał zostać naruszo-
ny. Strona pozwana zarzuciła także naruszenie prawa materialnego przez niewłaś-
ciwe zastosowanie art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela.
Powódka wniosła o oddalenie kasacji
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W zakresie, w którym kasacja nie wskazuje żadnego przepisu prawa proce-
sowego, który miał zostać naruszony (ustalenia stanu faktycznego sprawy) kasacja
jest oczywiście bezzasadna, gdyż nie powołuje się na usprawiedliwioną podstawę
(art. 393
11
KPC). Zresztą stan faktyczny sprawy w zakresie okoliczności istotnych dla
- 3 -
jej rozstrzygnięcia był w istocie niesporny, a w każdym razie ustalenia Sądów nie
budzą w tym przedmiocie żadnych zastrzeżeń.
Istotnym problemem była wykładnia przepisu art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 26
stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357
ze zm.), zgodnie z którym nauczyciel mianowany może być przeniesiony na własną
prośbę lub z urzędu za jego zgodą, na inne stanowisko w tej samej lub innej szkole,
w tej samej lub innej miejscowości, na takie same lub inne stanowisko. Ponieważ nie
budziło żadnych wątpliwości, że powódka nie zgadzała się na zmianę dotyczącą
warunków jej pracy, a polegającą na poleceniu wykonywania obowiązków wycho-
wawcy w świetlicy w miejsce nauczania początkowego, to istotne było czy taka
zmiana warunków pracy oznaczała zmianę (przeniesienie) stanowiska pracy. Już z
brzmienia przepisu wynika, że zmiana stanowiska odbywa się w ramach zatrudnie-
nia nauczyciela mianowanego. Gdyby więc przepis rozumieć w sposób propono-
wany przez stronę pozwaną, że stanowiskiem pracy jest stanowisko nauczyciela
mianowanego, to nie miałby on logicznego sensu. Z treści przepisu wynika bowiem,
że zmiana stanowiska pracy następuje w ramach wykonywania zatrudnienie przez
nauczyciela mianowanego. Stanowisko pracy w rozumieniu tego przepisu jest więc
pojęciem szczególnym i węższym niż wykonywanie zatrudnienia nauczyciela mia-
nowanego. Inaczej mówiąc, z treści przepisu wynika wprost, że nauczyciel miano-
wany może być zatrudniony na różnych stanowiskach i przeniesienie z jednego sta-
nowiska na inne w tej samej szkole może nastąpić za jego zgodą (na jego prośbę).
Sąd drugiej instancji dla wykładni art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela prawidłowo sięgnął
do brzmienia art. 42 tej ustawy. Przepis ten wyraźnie odróżnia stanowisko nau-
czyciela szkoły podstawowej od stanowiska wychowawcy w świetlicy. Przepis
wprawdzie dotyczy wprost obowiązkowego wymiaru zajęć, ale jego treść jest wys-
tarczająca dla oceny, że w ramach zatrudnienia nauczyciela mianowanego, praca
nauczyciela szkoły podstawowej jest pracą na innym stanowisku niż praca na sta-
nowisku wychowawcy w świetlicy. Można zgodzić się, że ustawa używa pojęcia sta-
nowisko pracy w sposób niejednolity. W szerszym tego słowa znaczeniu posługuje
się tym pojęciem dla oznaczenia stanowiska nauczyciela w ogólności (np. art. 9 ust.
1). To pojęcie jest jednak nieadekwatne dla określenia stanowiska pracy w rozumie-
niu art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela. Jak wyżej wskazano, przepis ten dotyczy bo-
- 4 -
wiem węższego rozumienia pojęcia stanowisko pracy, wykonywanego w ramach
zatrudnienia nauczyciela mianowanego. W rozumieniu tego przepisu zatrudnienie w
charakterze wychowawcy świetlicy jest wykonywaniem pracy na innym stanowisku
pracy niż nauczanie w szkole podstawowej przedmiotów początkowych.
Wobec powyższego należało uznać, że kasacja nie powoływała się na
usprawiedliwione podstawy i podlegała oddaleniu z mocy art. 393
12
KPC.
========================================