Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 2 lipca 1998 r.
II UKN 111/98
Jeżeli pracownik nie zachował zdolności do wykonywania dotychczaso-
wego zatrudnienia, istnieje podstawa do zaliczenia go do III grupy inwalidów, w
rozumieniu art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników oraz członków ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze
zm.), także wtedy gdy zachowana została zdolność do wykonywania innego,
niżej kwalifikowanego zatrudnienia.
Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie SN Jerzy Kuźniar (sprawoz-
dawca), Stefania Szymańska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 1998 r. sprawy z wniosku
Krzysztofa B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w W. o
rentę inwalidzką w związku z chorobą zawodową, na skutek kasacji wnioskodawcy
od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocła-
wiu z dnia 8 października 1997 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu do ponownego rozpoznania,
pozostawiając temu Sądowi orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 1997 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych we Wrocławiu oddalił odwołanie wnioskodawcy Krzysztofa B. od
decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w W. z dnia 24 sierpnia 1995 r.,
odmawiającej prawa do renty inwalidzkiej z tytułu choroby zawodowej, po ustaleniu
następującego stanu faktycznego:
Wnioskodawca, urodzony 8 czerwca 1962 r., pracował jako górnik pod ziemią
w Kopalni Węgla Kamiennego "W." w okresie od 1 maja 1985 r. do 31 grudnia 1994
r. Państwowy Terenowy Inspektor Sanitarny w W. decyzją z dnia 6 czerwca 1995 r.
2
stwierdził u wnioskodawcy chorobę zawodową w postaci pylicy płuc, pozostającą w
związku przyczynowym z narażeniem na działanie pyłów zwłókniających w okresie
pracy w KWK "W.".
Zarówno Obwodowa, jak i Wojewódzka Komisja Lekarska do spraw Inwa-
lidztwa i Zatrudnienia nie zaliczyły ubiegającego się o rentę do żadnej z grup inwali-
dów, tak w związku z chorobą zawodową, jak i z ogólnego stanu zdrowia. W okresie
zatrudnienia wnioskodawca uległ dwóm wypadkom przy pracy w dniach 25 czerwca
1984 r. i 9 czerwca 1994 r., doznając skręcenia lewego stawu kolanowego, jednak
następstwa tych wykazanych urazów - w ocenie Komisji - także nie dawały podstaw
do uznania wnioskodawcy inwalidą którejkolwiek z grup. W toku postępowania przed
Sądem pierwszej instancji przeprowadzone zostały dowody z opinii biegłych: pul-
monologa, chirurga i neurologa, a w związku z zarzutami wnioskodawcy nadto z opi-
nii biegłego z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Zawodowych Akademii Me-
dycznej w W., dr hab. Ryszarda A. W opiniach tych stwierdzono, że mimo pewnej
niewielkiej progresji zmian radiologicznych pylicy, brak podstaw do zaliczenia
Krzysztofa B. do jakiejkolwiek grupy inwalidzkiej w związku z następstwami choroby
zawodowej. Również z punktu widzenia chirurgicznego doznane dwukrotnie skręce-
nie lewego stawu kolanowego nie ograniczyły zdolności badanego do pracy. Wobec
podniesionego przez wnioskodawcę w apelacji zarzutu nie wyjaśnienia różnic w opi-
niach Ryszarda A. wydanych dla potrzeb Sądu Rejonowego w Wałbrzychu w sprawie
o jednorazowe odszkodowanie i w obecnej sprawie, Sąd Apelacyjny we Wrocławiu
zlecił temu biegłemu opracowanie opinii uzupełniającej wyjaśniającej różnice między
opinią wydaną przez niego w dniu 12 marca 1996 r. - w sprawie [...] Sądu Rejono-
wego w Wałbrzychu, a opinią z dnia 19 grudnia 1996 r. wydaną dla potrzeb obecne-
go postępowania. W opinii uzupełniającej biegły nawiązał do obu wydawanych przez
siebie opinii, potwierdzając stanowisko, że rozpoznana pylica płuc punkcikowata
rozproszona, nie uzasadnia zakwalifikowania wnioskodawcy do co najmniej III grupy
inwalidów z tytułu choroby zawodowej. W tych warunkach Sąd Apelacyjny oddalił
apelację wnioskodawcy (wyrok z dnia 8 października 1997 r.) [...].
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją wnioskodawca i zarzucając naruszenie
przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie
§§ 23 i 24 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 5
sierpnia 1983 r. w sprawie składu komisji lekarskich do spraw inwalidztwa i zatrud-
nienia, trybu postępowania, trybu kierowania na badania przez te komisje oraz
3
szczegółowych zasad ustalania inwalidztwa (Dz. U. Nr 47, poz. 214) oraz naruszenie
przepisów postępowania - art. 233 § 1, 286, 328 § 2 i 382 KPC - wniósł o jego
uchylenie, a także uchylenie wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy
temu Sądowi do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu skarżący podniósł, że
rozpoznana choroba zawodowa spowodowała 55% uszczerbek na zdrowiu, obni-
żając o ponad połowę zdolność do wykonywania przez wnioskodawcę poprzedniej
pracy (górnika dołowego), co w pełni uzasadnia kasację w części, w której zarzuca
ona naruszenie prawa materialnego. Nie wyjaśniając należycie rozbieżności w opi-
niach biegłego Ryszarda A. wobec zaniechania jego przesłuchania, Sąd naruszył
nadto wskazane przepisy postępowania. W ocenie kasacji - w okolicznościach
sprawy - celowe było zasięgnięcie opinii Instytutu Medycyny Pracy w S., dla osta-
tecznego ustalenia, czy wnioskodawcy przysługuje renta inwalidzka.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest uzasadniona, gdy zarzuca błąd w ustaleniach faktycznych będą-
cych podstawą wyrokowania przez Sąd Apelacyjny i w związku z tym naruszenie
przepisów prawa materialnego §§ 23 i 24 rozporządzenia MPiPS z dnia 5 sierpnia
1983 r.
Zasięgając opinii uzupełniającej biegłego Ryszarda A., Sąd Apelacyjny nie
rozważył jej należycie, a zwłaszcza nie wyjaśnił sprzeczności między przyjęciem
przez biegłego niezachowania zdolności do wykonywania przez wnioskodawcę do-
tychczasowego zatrudnienia, a jego stwierdzeniem, że mimo tego jest on zdolny do
pracy. Przepis § 23 cytowanego rozporządzenia stanowi, że częściowa niezdolność
do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia zachodzi przy obniżeniu zdolności
do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia co najmniej o połowę w porównaniu
do zdolności, jaką wykazują pracownicy o podobnych kwalifikacjach i przygotowaniu
zawodowym, mający pełną sprawność fizyczną i psychiczną. Choroba zawodowa
wnioskodawcy spowodowała u niego 55% uszczerbek na zdrowiu, który - jak się wy-
daje - ma charakter stały w rozumieniu art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r.
o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst:
Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), skoro biegły w opinii stwierdził, że
"zwłóknienia krzemicze tkanki płucnej są zmianami nie tylko nieodwracalnymi, ale
mogącymi się nadal rozwijać po całkowitym ustaniu narażenia na krzemionkę...".
4
Wskazuje to, że zdolność wnioskodawcy do wykonywania dotychczasowej pracy jest
niższa o ponad połowę (55%), co pozwoliło biegłemu na zajęcie stanowiska, że "nie
zachował on zdolności do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia", przez które
dla górników uważa się - na podstawie § 24 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia - prace
górnicze wykonywane ostatnio przez zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed przejś-
ciem do prac równorzędnych z pracą górniczą. Koresponduje to z przedłożonym w
toku postępowania apelacyjnego zaświadczeniem Kopalń Węgla Kamiennego „W” o
ich likwidacji i niemożności zapewnienia zatrudnienia wnioskodawcy oraz Poradni
Przeciwpyliczej Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w W. o przeciwwskazaniu
do pracy dołowej i w atmosferze pyłów zwłókniających. Przy całkowitym niezacho-
waniu zdolności do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia (tak jak w okolicz-
nościach niniejszej sprawy), istnieje podstawa do zaliczenia wnioskodawcy do III
grupy inwalidów w rozumieniu art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) i
przyznania dochodzonego świadczenia przewidzianego w art. 18 ustawy wypadko-
wej, jeżeli spełnione są pozostałe warunki zawarte w art. 32 pkt 2 i 3 ustawy o z.e.p.
w związku z art. 25 pkt 3 ustawy wypadkowej. Nie zmienia tego okoliczność, że
wnioskodawca zachował zdolność do wykonywania innego, niżej kwalifikowanego
zatrudnienia, np. pracy portiera czy pracy lekkiej lub średnio ciężkiej fizycznej bez
narażenia na działanie pyłów przemysłowych - jak stanowi opinia biegłego.
Nie rozważając należycie powyższego Sąd naruszył art. 233 § 1 w związku z
art. 286 KPC a także przepisy §§ 23 i 24 rozporządzenia z dnia 5 sierpnia 1983 r. co
czyni kasację uzasadnioną i powoduje uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sadowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania na podstawie art. 39313
(
1 KPC.
========================================