Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 16 września 1998 r.
II UKN 220/98
Sąd jest obowiązany wezwać biegłego na rozprawę celem ustnego
wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, jeżeli strona zgłasza do niej uzasadnione
zastrzeżenia.
Przewodniczący SSN: Zbigniew Myszka, Sędziowie SN: Maria Mańkowska,
Andrzej Wróbel (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 16 września 1998 r. sprawy z wniosku
Eulalii S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w R. o rentę
inwalidzką, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 8 stycznia 1998 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem z dnia 9
października 1997 r. [...] oddalił odwołanie Eulalii S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych-Oddziału w R. z dnia 10 maja 1997 r., odmawiającej wnioskodawczyni
prawa do renty inwalidzkiej. Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy są-
dowych neurologa i ortopedy celem ustalenia inwalidztwa i daty powstania inwalidz-
twa wnioskodawczyni. Sąd podzielił opinię biegłego lekarza specjalisty neurologa,
która jest wyczerpująco uzasadniona oraz nie wymaga uzupełnień i z tych względów
oddalił wniosek Eulalii S. o wezwanie biegłego na rozprawę. Sąd nie podzielił nato-
miast opinii biegłego lekarza specjalisty chirurga-ortopedy, który nie znalazł podstaw
do uznania inwalidztwa wnioskodawczyni. W ocenie Sądu, inwalidztwo wnioskodaw-
czyni powstało w dniu 13 czerwca 1996 r., co wynika z opinii biegłego lekarza sądo-
wego neurologa, a zatem po upływie 18 miesięcy od ustania zatrudnienia wniosko-
dawczyni, tj. od dnia 12 lipca 1993 r.
2
Sąd Apelacyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 8 stycznia 1998 r. [...] oddalił
apelację wnioskodawczyni od powyższego wyroku. W ocenie Sądu, z zebranego
prawidłowo i wyczerpująco materiału dowodowego wynika, że wnioskodawczyni nie
spełnia określonej w przepisie art. 32 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrze-
niu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) przesłanki
nabycia prawa do renty inwalidzkiej polegającej na tym, aby inwalidztwo powstało nie
później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania zatrudnienia lub okresu równorzędnego z
okresem zatrudnienia. Wnioskodawczyni kwestionuje ustalenia zawarte w opinii bieg-
łego neurologa i domaga się wezwania go na rozprawę, jednakże opinia tego biegłe-
go jest wyczerpująco uzasadniona i nie wymaga uzupełnień, a zatem nie było potrze-
by uwzględnienia tego wniosku. Zdaniem Sądu drugiej instancji, podważenie przez
wnioskodawczynię słuszności opinii biegłego neurologa jest gołosłowne i nosi cechy
“braku subiektywizmu.” Biegły dysponował dokumentacją z przebiegu leczenia i wy-
nikami badań. Biegły te dowody dokładnie przeanalizował i stwierdził, że inwalidztwo
wnioskodawczyni można określić na datę nie wcześniejszą niż pierwsze zgłoszenie
się do lekarza po ponad rocznej przerwie w leczeniu. Biegły podkreślił ponadto, że w
dniu badania, tj. w dniu 16 lipca 1997 r. nie stwierdził u wnioskodawczyni objawów
zespołu bólowego, a w dokumentacji lekarskiej nie ma obiektywnego dowodu na ist-
nienie dyskopatii. Biorąc jednak pod uwagę orzeczenie Komisji do spraw Inwalidztwa
i Zatrudnienia biegły zgodził się z istnieniem inwalidztwa III grupy, jednak po upływie
osiemnastu miesięcy od ustania zatrudnienia lub okresu równorzędnego z okresem
zatrudnienia.
Wnioskodawczyni w kasacji od powyższego wyroku zarzuciła naruszenie
przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, w szczególności
zaś naruszenie przepisu art. 286 KPC poprzez pominięcie dowodu z wezwania na
rozprawę biegłego z zakresu neurologii. Wskazując na powyższą podstawę kasacyj-
ną wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apela-
cyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu powyższych
podstaw kasacyjnych wskazała, że z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika mię-
dzy innymi, iż biegły powinien być wezwany na posiedzenie sądu, aby strony mogły
mu zadawać pytania, zwłaszcza zaś wtedy, gdy strona w procesie zgłasza zastrze-
żenia do pisemnej opinii biegłego. W ocenie wnoszącej kasację jest bezsporne, że w
toku postępowania kwestionowała opinię biegłego wyrażając tym samym swe zas-
trzeżenia co do wewnętrznej jej sprzeczności. Zastrzeżenia i zarzuty wnioskodaw-
3
czyni nie są gołosłowne i nacechowane subiektywizmem, skoro biegły w swojej opinii
wskazuje na brak jakiegokolwiek inwalidztwa u niej, ale mając na uwadze orzeczenie
Komisji do spraw Inwalidztwa ostatecznie przyjmuje istnienie III grupy inwalidzkiej,
jednakże inaczej określa datę jej powstania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja ma uzasadnione podstawy.
Trafny jest zarzut naruszenia przepisu art. 286 KPC. W orzecznictwie Sądu
Najwyższego utrwalił się pogląd, że powyższy przepis zobowiązuje sąd do zażądania
ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, gdy strona w toku procesu złoży zas-
trzeżenia do takiej opinii. Sąd jest jednakże obowiązany wezwać biegłego na rozpra-
wę celem ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie wówczas, gdy zastrzeżenia
zgłoszone przez stronę nie są ogólnikowe i gołosłowne. Sąd drugiej instancji ograni-
czył się do powołania wniosku końcowego z opinii biegłego, który uznał za nie bu-
dzący zastrzeżeń, gdy tymczasem przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyro-
ku przesłanki, którymi kierował się biegły, jak i rozumowanie biegłego budzą poważ-
ne wątpliwości. W swojej opinii biegły stwierdza bowiem, że analiza dokumentacji
lekarskiej pozwala przyjąć z dużym prawdopodobieństwem, że wnioskodawczyni
miewa bóle naczynioworuchowe oraz okresowe dolegliwości bólowe o typie bólów
korzeniowych i lędźwiowo-krzyżowych, jednakże bóle te nie powodują inwalidztwa, a
mimo to, stwierdza się w opinii, że KiZ uznała wnioskodawczynię inwalidą trzeciej
grupy. Następnie biegły stwierdza, że mimo iż w dniu badania nie stwierdzono u ba-
danej zespołu bólowego, to jednak ze względu na orzeczenie KiZ o istnieniu inwa-
lidztwa i biorąc pod uwagę przebieg choroby należy w konkluzji przyjąć, że inwa-
lidztwo wnioskodawczyni istnieje od 13 czerwca 1996 r. W tej sytuacji obowiązkiem
Sądu było zażądanie od biegłego ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, a w
razie potrzeby zażądania także dodatkowej opinii od tego samego biegłego lub in-
nych biegłych w celu stwierdzenia, czy i od kiedy wnioskodawczyni jest inwalidą z
przyczyn neurologicznych.
Biorąc te względy pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
========================================