Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 13 czerwca 2000 r.
II UKN 597/99
Dla nabycia przez byłego funkcjonariusza służby pożarnictwa objętego
dekretem z dnia 27 grudnia 1974 r. o służbie funkcjonariuszy pożarnictwa
(Dz.U. Nr 50, poz. 321 ze zm.) prawa do emerytury na podstawie ustawy z dnia
18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Straży
Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin
(Dz.U. Nr 53, poz. 214 ze zm.) decydujący jest moment zwolnienia ze służby pod
rządem tej ustawy i posiadanie statusu funkcjonariusza Państwowej Straży Po-
żarnej.
Przewodniczący SSN Andrzej Kijowski, Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk,
Roman Kuczyński (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2000 r. sprawy z wniosku
Wiesława R. przeciwko Zakładowi Emerytalno-Rentowemu Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji w W. o emeryturę policyjną, na skutek kasacji strony
pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 maja 1999 r. [...]
z m i e n i ł zaskarżony wyrok i oddalił apelację Wiesława R. od wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 10 lis-
topada 1998 r. [...]
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 9 marca 1998 r. Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. odmówił Wiesławowi R. prawa do emery-
tury policyjnej i wstrzymał wypłatę emerytury z tytułu służby w Państwowej Straży
Pożarnej z braku wymaganego okresu służby.
Wyrokiem z dnia 10 listopada 1998 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Warszawie oddalił odwołanie wnioskodawcy od powyższej de-
cyzji z uzasadnieniem, iż wnioskodawca od 1 lipca 1969 r. do 15 listopada 1991 r.
2
służył w Zakładowej Straży Pożarnej przy Hucie Szkła Okiennego „S.” , a od dnia 16
listopada 1991 r. Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w C. przyznał mu
prawo do renty inwalidzkiej trzeciej grupy inwalidów. Od dnia 1 czerwca 1994 r. do
stycznia 1998 r. wnioskodawca z mocy decyzji Komendanta Głównego Państwowej
Straży Pożarnej otrzymywał emeryturę policyjną. Jednakże zdaniem Sądu pierwszej
instancji, wnioskodawca w dacie 26 maja 1994 r., tj. w dniu wejścia w życie ustawy z
dnia 8 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Urzędu
Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więzien-
nej oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 53, poz. 214 ze zm.) nie był funkcjonariuszem Pańs-
twowej Straży Pożarnej w rozumieniu art. 12 tej ustawy oraz do tego dnia nie posia-
dał i nie miał ustalonego prawa do emerytury na podstawie dotychczasowych przepi-
sów. Został bowiem zwolniony ze służby 15 listopada 1991 r. na podstawie dekretu z
27 grudnia 1974 r. o służbie funkcjonariuszy pożarnictwa (Dz.U. Nr 50, poz. 321) i
mają w stosunku do niego zastosowanie przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.)
oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku eme-
rytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).
W uwzględnieniu apelacji wnioskodawcy Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Warszawie wyrokiem z dnia 19 maja 1999 r. zmienił powyż-
szy wyrok oraz zaskarżoną decyzję organu rentowego i stwierdził prawo wniosko-
dawcy do emerytury policyjnej od dnia 1 lutego 1998 r. Sąd drugiej instancji uznał, że
skoro wnioskodawca w dniu wejścia w życie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym
funkcjonariuszy Policji, tj. 26 maja 1994 r., otrzymywał inwalidzką rentę policyjną, to
nie ma do niego zastosowania przepis art. 61 ust. 4 tej ustawy.
Kasacja organu rentowego zarzuca wyrokowi Sądu drugiej instancji narusze-
nie prawa materialnego przez błędną wykładnię przepisów art. 2, art. 58 ust. 7 i art.
61 ust. 4 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariu-
szy Policji przez wyłączenie z pojęcia „dotychczasowych przepisów”, o jakich mowa
w art. 58 ust. 1 i 7 i art. 61 ust. 4 tej ustawy, mających do wnioskodawcy zastosowa-
nie, przepisów ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Kasacja okazała się uzasadniona. Jest poza sporem, że wnioskodawca został
zwolniony ze służby pożarniczej dnia 15 listopada 1991 r. pod rządem dekretu z dnia
27 grudnia 1974 r. o służbie funkcjonariuszy pożarnictwa (Dz.U. Nr 50, poz. 321 ze
zm.) i miały do niego zastosowanie przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zao-
patrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) oraz
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalne-
go pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym cha-
rakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Wnioskodawca jest urodzony 20 lipca 1943
roku wobec czego przewidziany w § 9 tego rozporządzenia wiek emerytalny 60 lat
ukończy dopiero w 2003 r. zaś wiek emerytalny 55 lat (jeżeli byłby uznany za trwale
niezdolnego do służby w jednostkach ochrony przeciwpożarowej przy jednoczesnym
osiągnięciu tego wieku w czasie pełnienia służby albo zatrudnienia po zwolnieniu ze
służby) ukończył 20 lipca 1998 r., jednakże nie w czasie pełnienia służby. Do daty
zakończenia służby w dniu 15 listopada 1991 r. wnioskodawca zatem nie spełniał
warunków do przyznania emerytury pracowniczej z braku wieku emerytalnego, także
skróconego dla funkcjonariuszy pożarnictwa.
Decyzją z dnia 10 września 1994 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział
w C. przyznał wnioskodawcy prawo do renty inwalidzkiej trzeciej grupy inwalidów z
ogólnego stanu zdrowia. W dniu 1 stycznia 1992 r., a więc po dacie zwolnienia ze
służby pożarniczej, weszła w życie ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej
Straży Pożarnej (Dz.U. Nr 88, poz. 400 ze zm.), która uchyliła dekret z 27 grudnia
1974 r., jednakże wnioskodawca, nie pozostający już w służbie, nie został objęty
przepisami tej ustawy. W dniu wejścia w życie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zao-
patrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży
Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, tj. w
dniu 26 maja 1994 r., wnioskodawca nie był zatem funkcjonariuszem Państwowej
Straży Pożarnej i nie mógł nabyć prawa do emerytury policyjnej na podstawie art. 12
tej ustawy (z tytułu posiadania 15 lat służby). Decydujący jest bowiem w tym przy-
padku nie staż służbowy lecz moment zwolnienia ze służby pod rządem tej ustawy
emerytalnej i posiadanie w tym momencie statusu funkcjonariusza. Wnioskodawca
znalazł się zatem w sytuacji, przewidzianej w przepisie art. 61 ust. 4 tej ustawy, we-
dług którego funkcjonariuszowi innemu niż zwolnionemu z Policji państwowej ze
służby przed dniem wejścia w życie ustawy (26 maja 1994 r.), któremu na podstawie
dotychczasowych przepisów prawo do zaopatrzenia emerytalnego nie przysługiwało
4
- prawa tego nie nabywa również na podstawie tej ustawy. Wnioskodawcy zaś na
podstawie przepisów dotychczasowych prawo do emerytury nie przysługiwało, miał
on natomiast prawo do renty inwalidzkiej (tu zgodzić się należy ze stanowiskiem
Sądu drugiej instancji, iż zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy zaopatrzenie emerytalne
obejmuje emeryturę policyjną i policyjną rentę inwalidzką), która to renta jest (stała
się), w rozumieniu art. 58 ust. 1 pkt 1 ustawy policyjną rentą inwalidzką i nadal mu
przysługuje. Jeżeli jednak według tego przepisu emerytury dotychczasowe stają się
emeryturami w rozumieniu ustawy, a dotychczasowe renty rentami w rozumieniu
ustawy i prawo do nich nie jest ustalone na nowo (tylko wysokość świadczeń), zaś
decydującym o prawie jest zwolnienie funkcjonariusza ze służby (art. 12), którym
wnioskodawca w dniu 26 maja 1994 r. nie był - zarzuty kasacji uznać należy za
usprawiedliwione.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy na podstawie art. 39315
KPC orzekł jak w
sentencji wyroku.
========================================