Pełny tekst orzeczenia

94
Uchwała z dnia 24 maja 2002 r., III CZP 25/02
Sędzia SN Iwona Koper (przewodniczący)
Sędzia SN Zbigniew Kwaśniewski
Sędzia SN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Wiesławy K. przeciwko „P.” –
Towarzystwu Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjnemu S.A., Oddziałowi w S. o
zapłatę, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 24 maja
2002 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Jana Szewczyka,
zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu
postanowieniem z dnia 7 marca 2002 r.:
„Czy po wejściu w życie ustawy z dnia 8 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o
działalności ubezpieczeniowej, o zmianie rozporządzenia Prezydenta
Rzeczypospolitej – Kodeks handlowy oraz o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 96, poz. 478) ulega zawieszeniu na
podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. postępowanie sądowe przeciwko zakładowi
ubezpieczeń o świadczenie pieniężne stanowiące zobowiązanie, które po
ogłoszeniu upadłości zakładu ubezpieczeń przejął zgodnie z przepisem art. 56 ust.
1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej w brzmieniu
nadanym przez art. 1 pkt 56 cyt. na wstępie ustawy Ubezpieczeniowy Fundusz
Gwarancyjny?”
podjął uchwałę:
Sąd zawiesza postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. w
sprawie o świadczenia z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku
z ruchem tych pojazdów, jeżeli w stosunku do pozwanego zakładu
ubezpieczeń zostało wszczęte postępowanie upadłościowe.
Uzasadnienie
„P.”, Towarzystwo Ubezpieczeniowo-Reasekuracyjne S.A., Oddział w S., z
którym Wiesława K. zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych
pojazdów, uznała co do zasady roszczenia ubezpieczonej z tytułu wypadku
objętego tym ubezpieczeniem i wypłaciła jej należne świadczenia, przyjmując, że
poszkodowana przyczyniła się do szkody w 50%. W pozwie wytoczonym przeciwko
„P.” Wiesława K. zakwestionowała zasadność przyczynienia i wniosła o zasądzenie
tej części należnych jej świadczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej, których nie otrzymała od pozwanej na skutek przyjęcia
przyczynienia. Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2000 r. Sąd Okręgowy w
Szczecinie zawiesił postępowanie z powodu ogłoszenia upadłości pozwanego
zakładu ubezpieczeń dnia 16 lutego 2000 roku (art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c.). W
zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik powódki – wnosząc o uchylenie
zaskarżonego orzeczenia – zarzucił, że zostało ono wydane z naruszeniem
przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (jedn.
tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62), zaznaczając, iż „w szczególności chodzi o art.
51 ust. 1 i 4”. Sąd Apelacyjny w Poznaniu, rozpoznając ten środek odwoławczy,
przedstawił – na postawie art. 390 k.p.c. – przytoczone na wstępie zagadnienie
prawne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje: (...)
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny został utworzony na podstawie art.
51 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr
59, poz. 344 ze zm. – dalej "u.d.u."). Obok niego powstał też – zgodnie z pierwotną
wersją art. 57 ust. 1 u.d.u. – Fundusz Ochrony Ubezpieczonych, który powołał
Minister Finansów zarządzeniem z dnia 27 sierpnia 1992 r. w sprawie powołania
Funduszu Ochrony Ubezpieczonych, jego organizacji i trybu działania oraz procentu
składki wnoszonej przez ubezpieczycieli na ten fundusz (M.P. Nr 29, poz. 202 ze
zm. – dalej: "zarządzenie z 1992 r.").
Zadania Funduszów były odmienne. Pierwszy z nich wypłacał odszkodowania
z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy
pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów
i rolników za szkody z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, gdy nie została
zawarta wymagana umowa ubezpieczenia albo nie ustalono sprawcy szkody
(art. 51 ust. 2 u.d.u.). Zadanie Funduszu Ochrony Ubezpieczonych polegało
natomiast na zaspokajaniu roszczeń ubezpieczonych osób fizycznych w wypadku
niewypłacalności ubezpieczyciela w wysokości 100% w dziale ubezpieczeń na
życie, 90% w wypadku ubezpieczeń obowiązkowych i 50% w dziale innych
ubezpieczeń (art. 57 ust. 2 zdanie drugie u.d.u.).
Fundusz Ochrony Ubezpieczonych podejmował działania – jak wyjaśnił Sąd
Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 27 października 1993 r., III CZP
103/93 ("Biuletyn SN" 1993, nr 10, s.16) – w wypadku niewypłacalności
ubezpieczyciela rozumianej jako trwałe zaprzestanie płacenia długów i czynił to
niezależnie od wydania przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości
ubezpieczyciela. W uchwale przyjęto też, że Fundusz Ochrony Ubezpieczonych
zaspokajał roszczenia ubezpieczonych osób fizycznych – w granicach określonych
w ustawie o działalności ubezpieczeniowej – także po ogłoszeniu upadłości
niewypłacalnego ubezpieczyciela. Sąd Najwyższy uznał również, że art. 57 u.d.u.
nie zmienił zasad postępowania upadłościowego w stosunku do upadłości
ubezpieczyciela. Ubezpieczony mający wierzytelność wobec ubezpieczyciela, który
został postawiony w stan upadłości, był zatem zobowiązany zgłosić ją sędziemu-
komisarzowi, stosownie do postanowień Prawa upadłościowego, niezależnie od
trybu realizacji roszczeń przez Fundusz Ochrony Ubezpieczonych uregulowanego
w § 7 zarządzenia z 1992 r. Sąd Najwyższy, akcentując brak możliwości
bezpośredniego dochodzenia roszczeń od Funduszu Ochrony Ubezpieczonych,
podkreślił, że nie tylko względy prawne, lecz interes ubezpieczonej osoby fizycznej
wymagał, aby – tak jak inni wierzyciele – zachowała ona wymogi Prawa
upadłościowego dotyczące zgłoszenia wierzytelności sędziemu-komisarzowi.
Jednakże stan prawny, który obowiązywał w chwili podejmowania uchwały z dnia
27 października 1993 r., III CZP 103/93, a zwłaszcza § 7 zarządzenia z 1992 r.,
uzasadniał – zdaniem Sąd Najwyższego – wniosek, że wyczerpanie trybu
zgłoszenia i ustalenia wierzytelności uregulowanego w Prawie upadłościowym nie
stanowiło warunku zaspokojenia wierzytelności ubezpieczonej osoby fizycznej
przez Fundusz Ochrony Ubezpieczonych.
Ten pogląd zdezaktualizował się na skutek nowelizacji zarządzenia z 1992 r.,
dokonanej zarządzeniem Ministra Finansów z dnia 19 października 1993 r.
zmieniającym zarządzenie w sprawie powołania Funduszu Ochrony
Ubezpieczonych, jego organizacji i trybu działania oraz procentu składki wnoszonej
przez ubezpieczycieli na ten fundusz (M.P. Nr 54, poz. 502), które weszło w życie
dnia 10 listopada 1993 r. Według nowej wersji § 7 zarządzenia z 1992 r., Fundusz
przejmował – po uznaniu przez sędziego-komisarza listy wierzytelności –
zobowiązania upadłego wierzyciela wynikające z umów zawartych przez osoby
fizyczne, których wierzytelności zostały uznane, i wypłacał świadczenia na
podstawie listy wierzytelności na zasadach określonych w art. 57 ust. 2 u.d.u.
Na skutek nowelizacji zarządzenia z 1992 r. nastąpiło więc wyraźne powiązanie
zaspokajania roszczeń ubezpieczonych osób fizycznych przez Fundusz Ochrony
Ubezpieczonych z postępowaniem upadłościowych. Ten kierunek zmian
potwierdziła kolejna nowelizacja zarządzenia z 1992 r., która weszła w życie dnia
22 grudnia 1994 r. (zarządzenie Ministra Finansów z dnia 21 listopada 1994 r.
zmieniające zarządzenie w sprawie powołania funduszu ochrony ubezpieczonych,
jego organizacji i trybu działania oraz procentu składki wnoszonej przez
ubezpieczycieli na ten fundusz, M.P. Nr 62, poz. 549).
Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 8 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o
działalności ubezpieczeniowej, o zmianie rozporządzenia Prezydenta
Rzeczypospolitej – Kodeks handlowy oraz o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 96, poz. 478 ze zm. – dalej "ustawa
z dnia 8 czerwca 1995 r."), Fundusz Ochrony Ubezpieczonych uległ likwidacji, a
jego prawa i obowiązki przejął Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny po upływie
trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, czyli z dniem 22 stycznia 1996 r.
Przepisy noweli nie utworzyły nowej instytucji Ubezpieczeniowego Funduszu
Gwarancyjnego, co – wobec pojawienia się odmiennego, choć odosobnionego
poglądu – podkreślono także w literaturze. Zawarte w znowelizowanym przepisie
art. 51 ust. 1 stwierdzenie: „Tworzy się Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny...”
stanowi dosłowne powtórzenie treści tego przepisu w dotychczasowym brzmieniu,
które zostało podyktowane wyłącznie potrzebami redakcyjnymi. Zatem omawiana
nowela zmieniła jedynie i rozszerzyła zakres działania Ubezpieczeniowego
Funduszu Gwarancyjnego. Do jego zadań obecnie należy także zaspokajanie – w
wypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń – roszczeń uprawnionych z
tytułu umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy
pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów i
rolników za szkody z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz ubezpieczenia
na życie w wysokości 50% wierzytelności, nie więcej jednak niż kwota będąca
równowartością w złotych 30 000 euro, według średniego kursu Narodowego Banku
Polskiego, zgodnie z tabelą kursową ogłoszoną przez tenże Bank, obowiązującą w
dniu ogłoszenia upadłości (art. 51 ust. 4 u.d.u.).
Zagadnienia związane z realizacją roszczeń uprawnionych, w wypadku
ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń, są przedmiotem regulacji zawartej w
art. 56 i 57 u.d.u. Ze względu na wątpliwości, które spowodowały przedstawienie
rozpoznawanego zagadnienia prawnego, istotne znaczenie ma wykładnia art. 56
u.d.u., ponieważ ten przepis normuje kwestie związane z realizacją – w razie
upadłości zakładu ubezpieczeń – roszczeń uprawnionych z tytułu umów
obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów
mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Problem
polega na rozstrzygnięciu zagadnienia, czy dotychczasowe powiązanie między
realizacją roszczeń przez Fundusz Ochrony Ubezpieczonych a postępowaniem
upadłościowym zachodzi także po przejęciu zadań Funduszu Ochrony
Ubezpieczonych przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Jego istnienie
oznaczałoby bowiem, że wierzytelność uprawnionego z tytułu obowiązkowego
komunikacyjnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej należy do masy
upadłości, co uzasadniałoby zawieszenie postępowania, toczącego się między tym
uprawnionym a upadłym zakładem ubezpieczeń, na podstawie art. 174 § 1 pkt 4
k.p.c.
Zagadnienie relacji między realizacją przez Ubezpieczeniowy Fundusz
Gwarancyjny – w razie upadłości zakładu ubezpieczeń – roszczeń uprawnionych z
tytułu obowiązkowego komunikacyjnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
a postępowaniem upadłościowym było już przedmiotem rozważań Sądu
Najwyższego na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej
znowelizowanej ustawą z dnia 8 czerwca 1995 r. W wyroku z dnia 14 marca
2001 r., II CKN 433/00 (nie publ.) Sąd Najwyższy stwierdził, że również po zmianie
stanu prawnego zaspokajanie roszczeń przez Ubezpieczeniowy Fundusz
Gwarancyjny, w omawianej sytuacji, jest powiązane z postępowaniem
upadłościowym, w stopniu uzasadniającym wniosek, że czynności
Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego muszą być poprzedzone
zgłoszeniem wierzytelności do masy upadłości. Powód dochodzący od zakładu
ubezpieczeń świadczeń z tytułu obowiązkowego komunikacyjnego ubezpieczenia
od odpowiedzialności cywilnej powinien zatem – po ogłoszeniu upadłości zakładu
ubezpieczeń – zgłosić wierzytelność sędziemu-komisarzowi i dopiero po
umieszczeniu jej na liście wierzytelności zostanie zaspokojony przez
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.
Za aprobatą tego stanowiska przemawiają następujące argumenty.
Przepisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej – w przeciwieństwie do
stanu prawnego z okresu obowiązywania zarządzenia z 1992 r. w pierwotnej wersji
– nie dają podstaw do ustalenia odrębnego trybu realizacji przez Ubezpieczeniowy
Fundusz Gwarancyjny świadczeń należnych ubezpieczonym z tytułu
obowiązkowego komunikacyjnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w
wypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń.
Przepis art. 56 ust. 1 u.d.u. stwierdza tylko ogólnie, że Ubezpieczeniowy
Fundusz Gwarancyjny wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia, a
spełnienie tego obowiązku ma nastąpić po przejęciu z masy upadłości upadłego
zakładu ubezpieczeń zobowiązania szkodowego wraz z aktami.
Żaden przepis ustawy o działalności ubezpieczeniowej nie nakłada na
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny – w wypadku ogłoszenia upadłości
zakładu ubezpieczeń – obowiązku ustalenia odpowiedzialności upadłego zakładu i
wysokości świadczeń. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny nie ustala
odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i wysokości świadczeń także w wypadku
zaspokajania roszczeń uprawnionych z tytułu umów obowiązkowego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody
spowodowane ruchem tych pojazdów i rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa
rolnego, gdy nie została zawarta wymagana umowa ubezpieczenia lub nie ustalono
sprawcy szkody (art. 52 ust. 2 u.d.u.). Postępowanie w tym zakresie – zgodnie z
§ 26 i § 35 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 marca 2000 r. w sprawie
ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych
pojazdów (Dz.U. Nr 26, poz. 310 ze zm.) oraz § 22 i § 30 rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 30 grudnia 1993 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego
ubezpieczenia odpowiedzialności rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa
rolnego (Dz.U. Nr 134, poz. 653 ze zm.) – przeprowadza bowiem zakład
ubezpieczeń, a następnie przesyła dokumenty dotyczące roszczeń
poszkodowanego do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
Obowiązek ustalania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i wysokości
świadczenia został wprost nałożony na Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
dopiero ustawą z dnia 21 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o działalności
ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 70, poz. 819), ale ustawodawca – zgodnie z art. 56 ust.
5 u.d.u. – ograniczył go do nowego zadania Ubezpieczeniowego Funduszu
Gwarancyjnego, które polega na zaspokajaniu roszczeń uprawnionych z tytułu
umów ubezpieczenia, o których mowa w art. 54 ust. 4 u.d.u. i w zakresie
określonym w tym przepisie, w wypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości
zakładu ubezpieczeń lub umorzenia postępowania upadłościowego, jeżeli majątek
dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, a
także w wypadku zarządzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń, który
nie spełnia świadczeń ubezpieczeniowych (art. 51 ust. 7 u.d.u.).
W ustawie o działalności ubezpieczeniowej nie został określony termin, w
którym Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, odpowiadający za upadły zakład
ubezpieczeń, powinien zbadać zasadność roszczeń i wypłacić należne
świadczenie.
Osoby, którym – w razie ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń – należą
się świadczenia z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, nie zostały
wyposażone przez ustawę o działalności ubezpieczeniowej w uprawnienie
bezpośredniego dochodzenia ich od Ubezpieczeniowego Funduszu
Gwarancyjnego, tak jak w wypadku świadczeń należnych z tytułu obowiązkowego
ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
za szkody spowodowane ruchem tych pojazdów i rolników za szkody z tytułu
prowadzenia gospodarstwa rolnego, gdy nie została zawarta wymagana umowa
ubezpieczenia lub nie ustalono sprawcy szkody (art. 8 ust. 5 u.d.u.).
Nie ma podstaw do normowania trybu realizacji świadczeń przez
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny poza ustawą, ponieważ brak stosownej
delegacji ustawowej. Określony w art. 54 ust. 2 u.d.u. zakres spraw, które może
regulować statut Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, nie obejmuje
ustalenia trybu zaspokajania roszczeń ubezpieczonych. Zgodnie z zakresem
przytoczonej delegacji ustawowej, statut Ubezpieczeniowego Funduszu
Gwarancyjnego, ogłoszony w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia
1996 r. w sprawie ogłoszenia statutu Ubezpieczeniowego Funduszu
Gwarancyjnego (Dz.Urz.M.F. Nr 10, poz. 41), nie zawiera postanowień regulujących
omawianą kwestię .
Z przedstawionych powodów należało uznać, że – w razie ogłoszenia
upadłości zakładu ubezpieczeń – prawidłowe ustalenie wierzytelności gwarantują
osobom uprawnionym do świadczeń przepisy Prawa upadłościowego, normujące
zgłaszanie i ustalanie wierzytelności (art. 150-170 rozporządzenia Prezydenta RP z
dnia 24 października 1934 r. – Prawo upadłościowe, jedn. tekst: Dz.U. z 1991 r. Nr
118, poz. 512 ze zm.). Ta procedura nie tylko określa sposób zgłoszenia
wierzytelności przez zainteresowanego i postępowanie w przedmiocie jej uznania,
ale także zapewnia uprawnionym środki zaskarżenia postanowienia co do uznania
lub nieuznania zgłoszonej wierzytelności (art. 162 Prawa upadłościowego) oraz
postanowienia w przedmiocie rozpoznania sprzeciwu (art. 78 Prawa
upadłościowego).
Przepis art. 78 u.d.u., po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 8 czerwca
1995 r., stanowi wprost, że – w wypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń
– syndykiem masy upadłości może zostać ustanowiony inny zakład ubezpieczeń.
Jest zatem możliwość ustanowienia syndykiem podmiotu, który będzie dysponował
ogólnokrajową siecią placówek, wyspecjalizowaną kadrą oraz technicznymi
możliwościami przeprowadzenia w stosunkowo krótkim czasie weryfikacji
wierzytelności zgłoszonych wobec upadłego. Z tego względu nałożenie na
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny obowiązku ustalenia odpowiedzialności
upadłego zakładu ubezpieczeń i wysokości należnych świadczeń byłoby nie tylko
nieracjonalne, ale zmusiłoby Fundusz do stworzenia w celu wykonania tego
zadania rozwiniętej struktury organizacyjnej, która wymagałaby finansowania
z wpłat zakładu ubezpieczeń, a zatem pośrednio przez osoby zawierające
ubezpieczenia.
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, będący niepaństwową osobą
prawną, jest obecnie wyposażony – jak wynika ze statutu – w system organów do
których należy zgromadzenie członków, rada funduszu i zarząd. Jedynie członkowie
zarządu, składającego się z trzech do pięciu osób, wykonują swoje obowiązki w
ramach stosunku pracy (§ 29 ust. 4 statutu). Poza wymienionymi organami istnieje
jeszcze biuro zarządu, które realizuje zadania zarządu jako organu wykonawczego
Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (§ 35 ust. 1 statutu).
Z przedstawionego wywodu wynika, że nie ma podstaw do uznania, iż
nowelizacja ustawy o działalności ubezpieczeniowej, dokonana ustawą z dnia
23 czerwca 1995 r., zmieniła dotychczasowe powiązanie między zaspokajaniem
przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny – w razie upadłości zakładu
ubezpieczeń – roszczeń z tytułu obowiązkowego komunikacyjnego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej a postępowaniem upadłościowym. Zatem w sprawie o
świadczenia z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych
pojazdów sąd zawiesza postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c., jeżeli
w stosunku do pozwanego zakładu ubezpieczeń zostało wszczęte postępowanie
upadłościowe. Wierzytelności uprawnionych z tytułu obowiązkowego
komunikacyjnego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej podlegają bowiem
ustaleniu w postępowaniu upadłościowym i do czasu ich zaspokojenia przez
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny należą do masy upadłości.
Przepis art. 56 ust. 1 u.d.u. należy traktować jako źródło gwarancyjnej
odpowiedzialności cywilnej Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, która
powstaje obok wcześniej ukształtowanej odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, z
chwilą ogłoszenia jego upadłości. Przejęcie przez Ubezpieczeniowy Fundusz
Gwarancyjny tzw. akt szkody (por. art. 51 ust. 1 u.d.u.), o którym mowa w art. 56
ust. 1, nie stanowi przesłanki konstytutywnej powstania tej odpowiedzialności,
ponieważ chodzi tu o czynność natury technicznej. Mimo brzmienia art. 56 ust. 1
u.d.u. (verba legis: „Fundusz przejmuje... zobowiązania szkodowe”), nie ma
usprawiedliwionych podstaw do konstruowania przystąpienia Ubezpieczeniowego
Funduszu Gwarancyjnego do długu zakładu ubezpieczeń (por. uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 65/01, OSNC 2002, nr 9, poz.
108).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w uchwale.