Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 30 SIERPNIA 2006 R.
SNO 39/06
Przewodniczący: sędzia SN Marek Sokołowski.
Sędziowie SN: Wiesław Maciak ( sprawozdawca), Jerzy Steckiewicz.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y na rozprawie z udziałem
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego sędziego Sądu Apelacyjnego oraz protokolanta,
po rozpoznaniu w dniu 30 sierpnia 2006 r. sprawy sędziego Sądu Okręgowego w
związku z odwołaniami Krajowej Rady Sądownictwa oraz Ministra Sprawiedliwości
na niekorzyść obwinionego od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z
dnia 10 kwietnia 2006 r., sygn. akt (...)
z m i e n i ł z a s k a r ż o n y w y r o k w pkt. III w ten sposób, że w miejsce
wymierzonej obwinionemu kary upomnienia – wymierzył karę dyscyplinarną nagany,
a w pozostałej części utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny, po rozpoznaniu sprawy sędziego Sądu
Okręgowego, obwinionego o to, że:
I. „Zaniechał zawiadomienia Prezesa Sądu Okręgowego o zamiarze
kandydowania w wyborach parlamentarnych w 2005 r., przez co uniemożliwił
Prezesowi zajęcie w tej kwestii stanowiska stosownie do wymogów art. 86 § 4 i 5
ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98,
poz. 1070 ze zm.);
II. Naruszył przepis art. 98 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju
sądów powszechnych przez wystąpienie o udzielenie bezpłatnego urlopu na czas
trwania kampanii wyborczej dopiero dnia 21 września 2005 r.”, wyrokiem z dnia 10
kwietnia 2006 r., sygn. akt ASD (...) obwinionego sędziego sądu Okręgowego uznał
winnym popełnienia przewinienia służbowego opisanego w punkcie I i za to, na
podstawie art. 109 § 1 pkt 1 cytowanej ustawy z dnia 27 lipca 2001 r., wymierzył mu
karę upomnienia, zaś uznając czyn zarzucany obwinionemu w punkcie II za
przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi, na podstawie art. 109 § 5 powołanej
wyżej ustawy, odstąpił od wymierzenia mu kary. Odwołania od tego orzeczenia na
niekorzyść obwinionego sędziego wniosła Krajowa Rada Sądownictwa oraz Minister
Sprawiedliwości.
W środku odwoławczym Krajowej Rady Sądownictwa zarzucono zaskarżonemu
wyrokowi „... niewspółmierność (łagodność) orzeczonej kary dyscyplinarnej
2
upomnienia – w stosunku do społecznej szkodliwości przypisanego obwinionemu w
pkt. 3 wyroku przewinienia dyscyplinarnego”. Podnosząc powyższy zarzut Krajowa
Rada Sądownictwa wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zaostrzenie
orzeczonej kary i wymierzenie obwinionemu sędziemu, na podstawie art. 109 § 1 pkt
4 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, kary dyscyplinarnej przeniesienia
na inne miejsce służbowe, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i
przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego
rozpoznania.
Natomiast w odwołaniu Ministra Sprawiedliwości zaskarżonemu wyrokowi
zarzucono:
„ obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 109 § 5 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych poprzez uznanie, że zarzucane
obwinionemu w punkcie II wniosku o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej
przewinienie dyscyplinarne, stanowi przypadek mniejszej wagi,
 rażącą niewspółmierność orzeczonej kary dyscyplinarnej upomnienia – w
stosunku do pierwszego z przypisanych obwinionemu przewinień dyscyplinarnych
oraz w konsekwencji obrazy art. 109 § 5 u.s.p. odstąpienie od wymierzenia
obwinionemu kary w zakresie drugiego z przypisanych przewinień dyscyplinarnych”.
Podnosząc przytoczone zarzuty Minister Sprawiedliwości wniósł w odwołaniu
„... o zmianę wyroku poprzez zaostrzenie orzeczonej kary i wymierzenie obwinionemu
sędziemu za przypisane przewinienia na podstawie art. 109 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 17
lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych – kary dyscyplinarnej złożenia
sędziego z urzędu”.
W tym stanie sprawy Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co
następuje:
Trafnie i zasadnie w obydwu odwołaniach, wnioskując o wymierzenie
obwinionemu znacznie surowszych kar dyscyplinarnych podniesiono, że Sąd
Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uzasadniając w zaskarżonym wyroku orzeczoną
wobec sędziego Sądu Okręgowego karę, uczynił to w sposób bardzo lakoniczny i
ogólnikowy, przywołując jedynie argument, że wymierzona kara jest adekwatna do
stopnia zawinienia sprawcy. Ponadto w środkach odwoławczych obydwu skarżących
słusznie też wskazano, że przy wymiarze obwinionemu kary Sąd pierwszej instancji
nie uwzględnił jego wcześniejszej karalności dyscyplinarnej za przewinienie
podobnego rodzaju.
Istotnie bowiem, sędzia Sądu Okręgowego wyrokiem Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 14 marca 2003 r., w sprawie sygn. akt (...), został uznany
winnym popełnienia przewinienia służbowego z art. 107 § 1 w zw. 86 § 2 i 4 u.s.p. i za
to wymierzono mu karę dyscyplinarną upomnienia, a powyższe orzeczenie zostało
3
utrzymane w mocy wyrokiem Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 2
lipca 2003 r., sygn. akt SNO 38/03 [k. 122 – sprawy sygn. ASD (...)].
Należy więc, wobec niekwestionowanych przez skarżących ustaleń faktycznych,
zgodzić się z prezentowaną w obydwu odwołaniach tezą, że orzeczona wobec
obwinionego sędziego kara dyscyplinarna jest rażąco niewspółmierna wobec stopnia
zawinienia obwinionego i nie odpowiada wadze przypisanych mu przewinień. W
ocenie Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego uwzględnienie przez Sąd
pierwszej instancji uprzedniej karalności obwinionego za przewinienie dyscyplinarne
o podobnym charakterze powinno skutkować wymierzeniem mu kary surowszej, niż
najłagodniejsza z rejestru kar dyscyplinarnych wymienionych w art. 109 u.s.p., jednak
zarówno kara proponowana w odwołaniu Krajowej Rady Sądownictwa przeniesienia
na inne miejsce służbowe, jak i złożenia sędziego z urzędu, wnioskowana przez
Ministra Sprawiedliwości, są karami zbyt surowymi w odniesieniu do stopnia
zawinienia obwinionego.
W ocenie stopnia zawinienia obwinionego oraz szkodliwości przypisanych mu
czynów dla dobra służby i, w ujęciu szerszym, wymiaru sprawiedliwości, nie może
ujść z pola widzenia fakt, że obowiązek zawiadomienia prezesa właściwego sądu o
„zamiarze podjęcia innego zajęcia”, określony w art. 86 § 4 ustawy – Prawo o ustroju
sądów powszechnych, nie jest ściśle określony, w jakim terminie i z jakim
wyprzedzeniem to zawiadomienie musi być dokonane (co trafnie zauważył Sąd
pierwszej instancji w zaskarżonym wyroku), a według „Komentarza do Prawa o
ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa” –
Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2002, s. 247 i przyjętej przez sądy
dyscyplinarne praktyki, jedyne dobre obyczaje nakazują zachowanie takiego terminu,
aby przy normalnym toku czynności organ mógł wyrazić sprzeciw jeszcze przed
podjęciem działalności.
Nie ulega wątpliwości, że zawiadomienia zawartego w piśmie obwinionego z
dnia 19 września 2005 r. nie można uznać za zawiadomienie o „zamiarze
kandydowania”, gdyż była to już w zasadzie informacja o kandydowaniu. Jednak fakt,
że obwiniony sędzia złożył takie pismo informujące prezesa sądu jeszcze przed
wyborami, w ocenie Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego, obniża szkodliwość
przypisanego mu czynu i nie może być rozpatrywane w kategorii czynów, które
powinny skutkować wymierzeniem mu najsurowszych kar. Kandydowanie do Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej przez obwinionego nie jest też czynnością przynoszącą
ujmę sprawowanej przez niego funkcji, a nie powiadomienie prezesa sądu w
odpowiednim terminie o „zamiarze podjęcia innego zajęcia”, jest przewinieniem o
charakterze formalnym i pomimo uprzedniej karalności za podobny czyn, nie można
oceniać postawy obwinionego w kategorii najcięższych przewinień uchybiających
godności sędziego i zasadom etyki zawodowej. Z tych też względów Sąd Najwyższy –
4
Sąd Dyscyplinarny uznał, że odpowiednią do dotychczasowej postawy obwinionego
sędziego i jego stopnia zawinienia karą będzie następna w rejestrze określonym w art.
109 § 1 u.s.p. kara nagany.
Nie można też w ocenie Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego zgodzić się
z wywiedzioną jedynie w odwołaniu Ministra Sprawiedliwości tezą, że „... brak jest
jakiegokolwiek uzasadnienia przyjętej konstrukcji przewinienia mniejszej wagi”,
bowiem Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku
(k. 5 – 6) w sposób rzeczowy i mający oparcie w materiale dowodowym sprawy
wykazał, że zarzucane obwinionemu przewinienie służbowe z art. 98 § 1 Prawa o
ustroju sądów powszechnych, stanowi czyn mniejszej wagi w rozumieniu art. 109 § 5
cyt. ustawy, co uzasadniało odstąpienie od wymierzenia kary i ocenę tę w pełni
akceptuje Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny jako instancja odwoławcza.
Z przytoczonych powodów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł, jak na
wstępie.