Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UK 13/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 lipca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania M. K.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
o objęcie ubezpieczeniem społecznym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 3 lipca 2008 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 października 2007 r.,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Decyzją z dnia 31 stycznia 2006 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
ustalił, że wnioskodawca M. K. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej
podlega ubezpieczeniu społecznemu od dnia 30 grudnia 1991 r. do dnia 31
grudnia 1998 r. oraz ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i
2
wypadkowemu od dnia 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2004 r.
Wyrokiem z dnia 11 października 2007 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację
wnioskodawcy od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 27 lutego 2007 r. zmieniającego zaskarżoną decyzję organu
rentowego i ustalającego, że M. K. nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu z
tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 30 grudnia 1991 r.
do 1 sierpnia 1995 r. (pkt I) oraz w pozostałym zakresie oddalającego odwołanie
(pkt II).
Sąd drugiej instancji podzielił podstawy faktyczną i podstawę prawną
zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego, które przedstawiają się następująco.
Wnioskodawca od 1975 r. prowadzi gospodarstwo rolne. Z tego tytułu
podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 stycznia 1978 r. do 31
grudnia 2004 r. W dniu 3 grudnia 1991 r. został wpisany do ewidencji
działalności gospodarczej prowadzonej przez Urząd Gminy w Ł. jako
prowadzący działalność pod nazwą Firma Handlowa „C.” Export – Import –
Pośrednictwo. Z dniem 1 grudnia 2005 r. wpis wnioskodawcy został wykreślony
z ewidencji działalności gospodarczej. W latach 1991 – 1994 w Urzędzie
Skarbowym brak jest informacji o przychodach wnioskodawcy z tytułu
prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej. Dopiero od
sierpnia 1995 r. w księdze przychodów i rozchodów są pierwsze dane odnośnie
jego przychodów z prowadzonej działalności. Od sierpnia 1995 r. do końca
2004 roku wnioskodawca prowadził faktycznie działalność gospodarczą zgodnie
z wpisem do ewidencji działalności gospodarczej – w tym okresie wykonywał
czynności należące do zakresu działalności i zachowywał gotowość do jej
prowadzenia poszukując nowych kontrahentów, uzyskiwał przychody z tej
działalności i rozliczał się z Urzędem Skarbowym.
W odrębnej sprawie decyzją z dnia 28 czerwca 2004 r. Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego stwierdziła ustanie ubezpieczenia społecznego
rolników wnioskodawcy od dnia 30 grudnia 1991 r. Prawomocnym wyrokiem z
dnia 29 grudnia 2004 r. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie wnioskodawcy od
powyższej decyzji KRUS.
3
Sąd drugiej instancji podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji, że
wnioskodawca, który zgłosił prowadzenie działalności gospodarczej już w dniu
30 grudnia 1991 r., faktycznie podjął jej prowadzenie dopiero w sierpniu 1995 r.
i od tego czasu nieprzerwanie kontynuował ją aż do zakończenia z dniem
wykreślenia wpisu z ewidencji działalności gospodarczej. Wobec tego
wnioskodawca z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej: w okresie od 2
sierpnia 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. podlegał ubezpieczeniu społecznemu na
podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób
prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz.U. z 1989 r. Nr 46,
poz. 250 ze zm.), a w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2004 r.
ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu na podstawie ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 137,
poz. 887 ze zm.) – art. 13 pkt 4 tej ustawy.
Sądy nie rozpoznawały kwestii podlegania przez wnioskodawcę
ubezpieczeniu społecznemu rolników, gdyż została ona prawomocnie
rozstrzygnięta w odrębnej sprawie.
W skardze kasacyjnej wniesionej od powyższego wyroku Sądu
Apelacyjnego skarżący M. K. wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi drugiej instancji, a także o
zasądzenie od strony przeciwnej na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu
według norm przepisanych. Skargę oparto na podstawie naruszenia przepisów
prawa materialnego, w ramach której skarżący zarzucił naruszenie art. 1 ust. 1
pkt 1 oraz art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu
społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz.U.
z 1989 r., Nr 46, poz. 250 ze zm.) polegające na błędnej wykładni i
niewłaściwym zastosowaniu w stanie faktycznym sprawy skutkujące uznaniem,
że wnioskodawca podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu
prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 2 sierpnia 1995 r. do 31
grudnia 2004 r. pomimo, że w tym czasie nie podjął tej działalności w
rozumieniu powołanych przepisów, a ponadto w tym okresie opłacał składki na
ubezpieczenie społeczne rolników, a następnie dokonał wyboru tego
ubezpieczenia, któremu nieprzerwanie we wskazanym okresie podlegał.
4
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozważając podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia
przepisów art. 1 ust. 1 pkt 1 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o
ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz
ich rodzin Sąd Najwyższy stwierdził, że opierają się one na niedopuszczalnej
subsumpcji wskazanych przepisów prawa materialnego pod fakty, a raczej
twierdzenia skarżącego o okolicznościach faktycznych, które nie zostały
potwierdzone w podstawie faktycznej zaskarżonego wyroku. Skonstruowanie
zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego tylko pozornie odnosi się do
wykładni i zastosowania tych przepisów. W rzeczywistości zaś przedstawiona w
uzasadnieniu tych zarzutów argumentacja sprowadza się do zakwestionowania
podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku oraz do podstawienia pod wskazane
przepisy faktów odmiennych od tych, które stanowią podstawę zaskarżonego
wyroku. Bezzasadność takiego kwestionowania podstawy prawnej wyroku jest
oczywista, skoro w postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie
nowych faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami
faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia (art. 39813
§ 2
k.p.c.).
Z wiążącej Sąd Najwyższy – stosownie do art. 398 13
§ 2 k.p.c. –
podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego wynika, że
skarżący (wnioskodawca) podjął prowadzenie określonej działalności
gospodarczej, że działalność tę odpowiednio zarejestrował i prowadził ją aż do
dnia, w którym wystąpił o jej wykreślenie z odpowiedniego wpisu. Ustalenie to
opiera się na wyjaśnieniu faktów w zakresie wykonywania przez
ubezpieczonego prowadzonej działalności gospodarczej w sposób
nieprzerwany z uwzględnieniem faktów gotowości do świadczenia
wykonywanych usług, przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej i
rozliczania się z Urzędem Skarbowym.
W świetle przedstawionych ustaleń nie budzi wątpliwości prawidłowość
zastosowania przez Sąd art. 1 ust. 1 pkt 1 oraz art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 18
5
grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność
gospodarczą oraz ich rodzin, zgodnie z którymi obowiązkowemu ubezpieczeniu
społecznemu podlegają osoby fizyczne prowadzące na własny rachunek
działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej (art. 1 ust. 1 pkt 1) oraz, że obowiązek ubezpieczenia powstaje z
dniem rozpoczęcia działalności rodzącej obowiązek ubezpieczenia, a ustaje z
dniem, w którym nastąpiło zaprzestanie działalności (art. 3 ust. 1).
Twierdzenia skarżącego, że opłacał on składki na ubezpieczenie
społeczne rolników, a następnie dokonał wyboru tego ubezpieczenia, któremu
nieprzerwanie we wskazanym okresie podlegał są sprzeczne z podstawami
zaskarżonego wyroku, z których wynika, że w odrębnym postępowaniu zostało
prawomocnie stwierdzone ustanie z dniem 30 grudnia 1991 r. ubezpieczenia
społecznego rolników ze względu na podleganie przez skarżącego
ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej
(art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników – Dz.U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.). Zagadnienie
postawione przez skarżącego w ramach wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej
do rozpoznania i jego uzasadnienia (art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.) dotyczące
potrzeby wykładni art. 365 § 1 k.p.c. zostało oderwane od podstaw skargi
kasacyjnej. Zgodnie zaś z art. 39813
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy rozpoznaje
skargę kasacyjną w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw. Skarga
kasacyjna nie zawiera w ramach podstawy naruszenia przepisów prawa
procesowego zarzutu naruszenia art. 365 § 1 k.p.c.
Z przedstawionych względów, stosownie do art. 39814
k.p.c. Sąd
Najwyższy orzekł jak w sentencji.