Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 378/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 maja 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Halina Kiryło
w sprawie z wniosku A. J. Sp. z o.o. we W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi we W.
z udziałem zainteresowanego Edwarda K.
o ubezpieczenie społeczne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 11 maja 2010 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 29 lipca 2009 r.,
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 30 marca 2009 r., Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawcy A. J. spółki z o.o. z
siedzibą we W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału we W. z
2
dnia 21 listopada 2008 r. w przedmiocie podlegania zainteresowanego Edwarda K.
ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że wnioskodawca prowadzi działalność
gospodarczą w zakresie pośrednictwa pracy (agencja pracy tymczasowej).
Pracownicy są zatrudniani wyłącznie w celu delegowania ich do pracy we Francji.
Żaden z pracowników, poza administracją, nie wykonywał pracy na terenie Polski.
Zarząd spółki nie przebywa na terenie Polski; znajduje się tu jedynie administracja.
Firma nie realizuje żadnych umów z klientami w Polsce i nie osiąga w Polsce
żadnych dochodów. Zainteresowany Edward K. zawarł z wnioskodawcą umowę o
pracę na czas określony od 6 stycznia 2007 r. do 30 marca 2007 r. w pełnym
wymiarze czasu pracy na stanowisku cieśli. Praca miała być wykonywana
wyłącznie we Francji na budowie. W ocenie Sądu pierwszej instancji, w sprawie
należało ustalić, czy zainteresowany został delegowany w celu wykonywania pracy
na terytorium Francji w rozumieniu art. 14 ust. 1 lit. a rozporządzenia Rady (EWG)
nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów
zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób
prowadzących działalność na własny rachunek oraz ich rodzin przemieszczających
się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE z 5 lipca 1971 r., L 149, s. 2 ze zm.). Sąd powołał
się na treść Decyzji Komisji Administracyjnej WE do spraw zabezpieczenia
socjalnego pracowników migrujących z dnia 13 grudnia 2000 r. nr 181 w sprawie
oddelegowania pracowników (Dz.Urz. WE z 14 grudnia 2001 r., L 329, s. 73), na
tzw. Praktyczny przewodnik dotyczący oddelegowania pracowników w Państwach
Członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i
Szwajcarii (sformułowany przez Komisję Administracyjną) oraz orzecznictwo
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i uznał, że pracownik nadal podlega
dotychczasowemu ustawodawstwu na podstawie art. 14 ust. 1a rozporządzenia,
jeżeli łącznie spełnione są następujące przesłanki: okres oddelegowania nie
przekracza 12 miesięcy, pracownik nie został wysłany w zastępstwie innego
pracownika, utrzymany jest stosunek zależności wobec przedsiębiorstwa
wysyłającego podczas trwania całego okresu oddelegowania, praca jest
wykonywana na rzecz i w interesie przedsiębiorstwa oddelegowującego. W
uzasadnieniu wskazano, że istotnym warunkiem zawartym w decyzji nr 181
3
wynikającym z wytycznych Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości jest wymóg,
aby przedsiębiorstwo wysyłające prowadziło znaczącą część działalności na
obszarze państwa wysyłającego (działalność „godną odnotowania”). Sąd podkreślił
również, że w sprawie niesporne jest, że wnioskodawca prowadził działalność
polegającą wyłącznie na zatrudnianiu pracowników w celu ich natychmiastowego
delegowania do pracy we Francji. Wszystkie umowy zawierane były z
przedsiębiorstwami francuskimi i tylko z tego tytułu spółka uzyskiwała dochody.
Żaden z pracowników nie został skierowany do pracy u krajowego pracodawcy.
Tym samym, nie spełniono warunku prowadzenia działalności „godnej
odnotowania” w państwie wysyłającym i nie ma też podstaw do uznania, że
wnioskodawca wysyłał pracowników tymczasowo do pracy na terenie innego
Państwa Członkowskiego. Zakres pojęcia „tymczasowo” obejmuje sytuację
pracownika stale zatrudnionego w państwie siedziby przedsiębiorstwa
delegowanego do pracy na terytorium innego Państwa Członkowskiego tylko na z
góry oznaczony, przemijający okres, po upływie którego pracownik wraca do pracy
do państwa wysyłającego a fakt, że wnioskodawca jest agencją pracy tymczasowej
nie przesądza o automatycznym stosowaniu art. 14 ust. 1 lit. a rozporządzenia.
Wyrokiem z dnia 29 lipca 2009 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację
wnioskodawcy od powyższego wyroku, wskazując w uzasadnieniu że w sprawie
znajduje zastosowanie rozporządzenie 1408/71. Zgodnie z art. 13 ust. 2 lit a
rozporządzenia, pracownik najemny podlega ubezpieczeniu według przepisów tego
Państwa Członkowskiego, na terytorium którego jest zatrudniony, nawet jeżeli
zamieszkuje na terytorium innego Państwa Członkowskiego lub jeżeli
przedsiębiorstwo lub pracodawca który go zatrudnia ma swoją zarejestrowaną
siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego Państwa
Członkowskiego. Od tej ogólnej reguły art. 14 rozporządzenia przewiduje wyjątki.
Dla sprawy znaczenie ma art. 14 ust. 1 lit. a rozporządzenia, z którego wynika,
najogólniej rzecz ujmując, że podleganie zainteresowanego ustawodawstwu
polskiemu uzależnione jest od tego, aby był on „zwykle zatrudniony" przez
przedsiębiorstwo i został przez pracodawcę skierowany do wykonywania pracy na
terytorium innego Państwa Członkowskiego przez okres nie przekraczający
dwunastu miesięcy. Zgodnie z ustaleniami faktycznymi zainteresowany zatrudniony
4
przez wnioskodawcę wykonywał obowiązki pracownicze wyłącznie we Francji. Nie
był więc pracownikiem delegowanym w rozumieniu art. 14 ust. 1 lit. a
rozporządzenia. Rodzaj podmiotu zatrudniającego – agencja pracy tymczasowej -
nie zmienia powyższej oceny. Sąd Apelacyjny podkreślił jednocześnie, że w pełni
akceptuje stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż warunkiem powołania się przez
pracodawcę na art. 14 ust. 1 lit. a rozporządzenia jest prowadzenie znaczącej
części działalności na terenie państwa wysyłającego. Z umowy spółki
wnioskodawcy wynika bardzo szeroki przedmiot działalności, lecz działalność spółki
na terenie Polski była ukierunkowana wyłącznie na rekrutację i udostępnianie
pracowników innym podmiotom.
Powyższy wyrok zaskarżył w całości skargą kasacyjną pełnomocnik
wnioskodawcy i zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 14 ust.
1 lit. a rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów
zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących
działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się
we Wspólnocie, przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że Spółka
nie prowadziła działalności na terenie Polski i tym samym, że nie spełniła warunków
delegowania pracowników umożliwiających pozostawienie jej pracowników w
polskim systemie ubezpieczeń społecznych, wniósł o uchylenie w całości
zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającego go wyroku Sądu Okręgowego i
przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania, ewentualnie o
zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie apelacji, wraz z orzeczeniem
o kosztach postępowania. W uzasadnieniu skargi powołano się na decyzję nr 181
w sprawie interpretacji art. 14 ust. 1 i 2, art. 14a ust. 1 i 2 oraz art. 14b
rozporządzenia, wydaną na podstawie art. 81 lit. a rozporządzenia, przez Komisję
Wspólnot Europejskich ds. Zabezpieczenia Socjalnego i Pracowników
Sezonowych, w której stwierdzono, że „pracownik podlegający zgodnie z
Rozporządzeniem przepisom prawnym Państwa Członkowskiego, zostaje
zatrudniony w Państwie Członkowskim, w którym ma siedzibę lub zakład
przedsiębiorstwo, w celu wysłania go na rachunek tego przedsiębiorstwa do innego
Państwa Członkowskiego, o ile: a) w okresie wysłania nadal występuje stosunek
pracy pomiędzy tym przedsiębiorstwem a pracownikiem, b) przedsiębiorstwo to
5
prowadzi swoją działalność zazwyczaj w pierwszym Państwie Członkowskim, tzn. o
ile to przedsiębiorstwo wykonuje zwyczajowo oznaczoną działalność na terytorium
pierwszego Państwa Członkowskiego. Aby w razie konieczności lub wątpliwości
stwierdzić, czy przedsiębiorstwo wykonuje zwyczajowo oznaczoną działalność na
terytorium Państwa Członkowskiego, w którym ma ono swój zakład, właściwa
władza tego państwa musi ocenić całokształt działalności tego przedsiębiorstwa. W
tym celu należy uwzględnić m.in. miejsce siedziby i zarządu przedsiębiorstwa,
liczbę pracowników zatrudnionych w Państwie Członkowskim miejsca siedziby
względnie w zarządzie oraz w innym Państwie Członkowskim, miejsce zatrudnienia
wysyłanych pracowników, miejsce, w którym zawierana jest większość umów z
klientami, prawo, któremu podlegają umowy zawierane między przedsiębiorstwem
a pracownikami lub klientami, a także obrót osiągnięty w odpowiednio określonym
przedziale czasu w danym Państwie Członkowskim". W opinii skarżącego warunki
te dotyczą tak pracodawcy, jak i pracownika. Sądy obu instancji skupiły się głównie
na warunkach, które powinien spełnić pracodawca. Zaznaczono, że w decyzji
organu rentowego, jak i w uzasadnieniach obu Sądów orzekających w sprawie,
warunki delegowania są jedynie wymienione bez precyzyjnego wskazania, których
to warunków wnioskodawca nie spełnia. Wnioskodawca wskazał także, iż pogląd
Sądu drugiej instancji, zgodnie z którym dla powołania się przez przedsiębiorstwo
na przepisy dotyczące delegowania, powinno ono prowadzić znaczną część
działalności na obszarze państwa wysyłającego, jest błędny. Z powołaniem się na
orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) w sprawie Fitzwilliam,
C-202/97, podniósł, że Trybunał uznał, iż użycie przez europejskiego prawodawcę
pojęcia „prowadzić działalność godną odnotowania w kraju wysyłającym" nie
oznacza, że w kraju oddelegowującym działalność przedsiębiorstwa musi mieć
charakter przeważający. Skarżący wskazał także na wątpliwości co do korzyści dla
pracownika ubezpieczonego dotychczas wyłącznie w Polsce, jeśli na krótki czas
zostanie on objęty francuskim systemem zabezpieczenia społecznego, by po
powrocie ponownie podlegać polskiemu ustawodawstwu. W jego ocenie jest to
sprzeczne ze swobodą przemieszczania się pracowników (zasada ta ma wynikać z
preambuły rozporządzenia). Poza tym, zgodnie z art. 48 rozporządzenia okres
ubezpieczeniowy w danym Państwie Członkowskim krótszy niż 12 miesięcy nie
6
daje podstawy do żądania wypłaty części emerytury lub renty przez to państwo. W
opinii skarżącego, wszystkie wskazane przez art. 14 ust. 1 lit a rozporządzenia
warunki zostały w sprawie spełnione. Zainteresowany został przez wnioskodawcę
zatrudniony na podstawie umowy o pracę, został delegowany do pracy za granicę
na okres nie przekraczający 12 miesięcy, oraz nie został delegowany w miejsce
innej osoby, której okres delegowania upłynął.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wstępnie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 39813
§ 1 i 2 k.p.c., Sąd
Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej (jej podstaw) i jest
związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego
orzeczenia, jeżeli skarga nie zawiera zarzutu naruszenia przepisów postępowania
(bądź jeżeli taki zarzut okaże się niezasadny). Zgodnie z art. 3983
§ 3 k.p.c.
podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub
oceny dowodów. Oznacza to jednoznaczne określenie funkcji Sądu Najwyższego
jako sądu prawa, który rozpoznając skargę kasacyjną w granicach jej podstaw, jest
związany z mocy art. 39813
§ 2 k.p.c. ustaleniami faktycznymi stanowiącymi
podstawę zaskarżonego orzeczenia, jeżeli w skardze nie podniesiono zarzutu
naruszenia przepisów postępowania, tak jak w rozpatrywanej skardze kasacyjnej.
W rozpatrywanej sprawie przedmiotem sporu było ustalenie właściwego
ustawodawstwa, któremu powinien podlegać pracownik wnioskodawcy, w zakresie
podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. Z niepodważonych
ustaleń faktycznych Sądu Apelacyjnego wynika, że zainteresowany w sprawie
pracownik wykonywał pracę wyłącznie na terenie Francji. Zawierając umowę o
pracę strony były w pełni świadome, że na terenie Polski nie będą wykonywane
jakiekolwiek czynności związane z jej realizacją, a skarżąca agencja zatrudniła
zainteresowanego wyłącznie w celu wykonywania pracy tymczasowej na rzecz i
pod kierownictwem francuskiego pracodawcy. W związku z powyższymi
ustaleniami faktycznymi należy stwierdzić, że w sprawie znajdują zastosowanie
przepisy Rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w
sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników
najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich
rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U.E.L. 71.149.2, ze zm. – dalej
7
rozporządzenie 1408/71). W przypadku pracowników najemnych generalną regułą
jest podleganie systemowi zabezpieczenia społecznego kraju, w którym jest
świadczona praca (lex loci laboris). Przepis art. 13 ust. 2a rozporządzenia 1408/71
stanowi bowiem, że z zastrzeżeniem przepisów art. 14 – 17, pracownik najemny
zatrudniony na terytorium jednego Państwa Członkowskiego podlega
ustawodawstwu tego państwa, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego
Państwa Członkowskiego lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go
zatrudnia ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności
na terytorium innego Państwa Członkowskiego. W rozporządzeniu przewidziano
liczne wyjątki od powyższej zasady terytorialności. W rozpatrywanej sprawie, jak
trafnie przyjął Sąd drugiej instancji, decydujące znaczenie ma przepis art. 14 ust.
1a rozporządzenia 1408/71. Stanowi on, że pracownik najemny zatrudniony na
terytorium Państwa Członkowskiego przez przedsiębiorstwo, w którym jest zwykle
zatrudniony i przez które został skierowany do wykonywania pracy na terytorium
innego Państwa Członkowskiego podlega nadal ustawodawstwu pierwszego
Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany okres wykonywania
pracy nie przekracza dwunastu miesięcy i że nie został on skierowany w miejsce
innej osoby, której okres skierowania upłynął. W sprawie jest niespornym, że okres
wykonywania pracy we Francji nie przekraczał 12 miesięcy oraz, że pracownik nie
został skierowany w miejsce innej osoby, której upłynął okres skierowania, co
jednak nie przesądzało o rozstrzygnięciu sprawy. W ocenie Sądu Najwyższego
rozważeniu podlegała treści przepisu art. 14 ust. 1a rozporządzenia 1408/71 z
uwzględnieniem wykładni dokonanej w Decyzji Nr 181, orzecznictwa Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego oraz dorobku doktryny. Istotne
znaczenie ma w rozstrzyganej sprawie Decyzja Komisji Administracyjnej ds.
Zabezpieczenia Społecznego Nr 181 z dnia 13 grudnia 2000 r. (L 329/73) wydana
w celu wykładni przepisów rozporządzenia 1408/71 – dalej Decyzja. Punkt 3
Decyzji dotyczy szczególnej sytuacji, w której pracownik został zatrudniony
wyłącznie w celu oddelegowania do innego przedsiębiorstwa w Państwie
Członkowskim. Poza istnieniem więzi pracowniczej wymaga się wtedy, by
przedsiębiorstwo delegujące „zwykle” prowadziło działalność na terenie państwa, z
którego pracownik został oddelegowany. Ponadto stwierdza się, że chodzi o
8
działalność „godną odnotowania” w kraju delegującym. Decyzja ta została wydana
na podstawie art. 81 rozporządzenia 1408/71. Zadania Komisji dotyczą, między
innymi, dokonywania wykładni przepisów rozporządzenia, która jest podejmowana
jednomyślnie i ogłaszana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, słuszne zatem
wydaje się odniesienie do warunków wynikających z Decyzji, pozwalające na
wyjaśnienie znaczenia działalności „zwykle” prowadzonej i „godnej odnotowania” w
kraju delegującym. W tym celu uzasadnione jest wykorzystanie orzecznictwa ETS
oraz wykładni dokonanej przez Komisję Administracyjną. „Praktyczny Przewodnik
Dotyczący Oddelegowania Pracowników w Państwach Członkowskich Unii
Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii”, przyjęty przez
Komisję, nie ma co prawda charakteru normatywnego, ale może być traktowany
jako źródło wykładni autentycznej. W jego punkcie 6 stwierdza się, że w przypadku
agencji pracy czasowej mogą występować liczne niewłaściwe praktyki i nadużycia
przy wysyłaniu ofert (zjawisko firm będących jedynie „skrzynkami pocztowymi”).
Natomiast w odniesieniu do sformułowania (Decyzji) „prowadzić znaczącą część
działalności” na obszarze państwa wysyłającego stwierdzono, że prowadzenie w
tym państwie wyłącznie działań związanych z zarządzaniem wewnętrznym nie
będzie już stanowiło uzasadnienia dla stosowania przepisów dotyczących
oddelegowania. Wobec ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie, że
pracownicy agencji byli zatrudniani wyłącznie w celu wykonywania pracy we
Francji, żaden z nich (poza administracją) nie wykonywał pracy na terenie Polski,
zarząd spółki nie przebywa na terenie Polski, na terenie Polski nie były realizowane
żadne umowy z podmiotami polskimi, agencja nie osiąga też tu żadnych dochodów
należało przyjąć, że do zainteresowanego Edwarda K. nie mogło być zastosowane
wyłączenie zawarte w art. 14 ust. 1a rozporządzenia 1408/71. W kwestii obu
powyższych przesłanek wypowiadał się już Europejski Trybunał Sprawiedliwości. W
sprawie Manpower, wyrok ETS z dnia 17 grudnia 1970 r. – wydany na gruncie
poprzedniego rozporządzenia Nr 3 (35/70, ECR 1970/1251), rozstrzygnięto o
możliwości delegowania, na podstawie art. 14 ust. 1a rozporządzenia 1408/71,
pracowników agencji pracy tymczasowej. W ocenie ETS, przyjęcie takiego
rozwiązania uzasadnia usunięcie trudności, jakie są związane z krótkotrwałym
przemieszczaniem się pracowników delegowanych i zmianą sytemu
9
zabezpieczenia społecznego. Wskazano także, że ze względu na różnice w
poszczególnych systemach zabezpieczenia społecznego państw członkowskich UE
(różna wysokość składki i świadczeń) powoływanie się wyłącznie na trudności z
krótkotrwałym przemieszczaniem się mogłoby być nadużywane przez
przedsiębiorstwa, które zajmują się wyłącznie delegowaniem pracowników do
innych państw członkowskich i wykorzystywaniem różnic w systemach
ubezpieczenia społecznego. Na ten aspekt problemu zwrócono wyraźnie uwagę w
późniejszym orzecznictwie ETS. W wyroku z dnia 10 lutego 2000 r., w sprawie
Fitzwilliam (C-202/97, ECR 2000/2/l-00883, LEX nr 82707), Trybunał
Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) stwierdził, że art. 14 ust. 1
rozporządzenia 1408/71, w wersji skodyfikowanej rozporządzeniem nr 2001/83,
powinien być interpretowany w ten sposób, że w celu skorzystania z przywileju
przyznanego przez ten przepis (który, ustanawiając odstępstwo od reguły, zgodnie
z którą osoba podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, na którego
terytorium jest zatrudniona, zezwala przedsiębiorstwu, w którym jest ona zwykle
zatrudniona, na utrzymywanie rejestracji tej osoby w systemie zabezpieczenia
społecznego Państwa Członkowskiego, na którego terytorium przedsiębiorstwo ma
siedzibę), przedsiębiorstwo pracy tymczasowej, które przekazuje czasowo
pracowników z jednego Państwa Członkowskiego do dyspozycji przedsiębiorstwom
mającym siedzibę w innym Państwie Członkowskim, musi zwykle wykonywać swą
działalność w tym pierwszym Państwie. Warunek ten jest spełniony, jeżeli
przedsiębiorstwo stale wykonuje znaczącą działalność w Państwie, w którym ma
siedzibę. Nietrafny jest zatem argument podniesiony w skardze, że z orzeczenia
powyższego nie wynika, iż działalność ta musi mieć charakter przeważający. Sąd
Apelacyjny nie stwierdził bowiem, że działalność agencji delegującej powinna mieć
charakter „przeważający”, lecz, iż ma to być prowadzenie „znacznej” działalności na
terenie państwa wysyłającego. W kolejnym wyroku z 9 listopada 2000 r. w sprawie
Plum (C-404/98, ECR 2000/11A/l-09379, LEX nr 83030) jednoznacznie
stwierdzono, że zastosowanie art. 14 ust. 1a rozporządzenia 1408/71, zmienionego
i uaktualnionego przez rozporządzenie nr 2001/83, nie dotyczy pracowników
przedsiębiorstwa z siedzibą w jednym Państwie Członkowskim, wysyłanych do
pracy na terytorium innego Państwa Członkowskiego, w którym poza czysto
10
wewnętrznymi działaniami zarządzającymi, to przedsiębiorstwo prowadzi całą
swoją działalność. Pracownicy takiego przedsiębiorstwa podlegają zatem
ustawodawstwu dotyczącego zabezpieczenia społecznego Państwa
Członkowskiego, na którego terytorium rzeczywiście pracują. Stanowisko takie
zostało też wyrażone w sprawie Manpower i jest akceptowane w orzecznictwie
Sądu Najwyższego (por. wyrok z dnia 5 listopada 2009 r., II UK 99/09, czy
postanowienie z dnia 8 marca 2010 r., II UK 23/10, oba niepublikowane). Na
podstawie wyżej przedstawionych poglądów TSUE można stwierdzić, że skarżąca
agencja pracy tymczasowej nie spełnia warunku polegającego na tym, iż „zwykle”
prowadzi swoją znaczną działalność na terytorium Polski. Tym samym można też
stwierdzić, że stanowisko powyższe znajduje swe uzasadnienie tak w przepisach
unijnych, regulujących koordynację systemów zabezpieczenia społecznego, jak i w
poglądach organów uprawnionych do interpretacji prawa unijnego oraz w
dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego. Powyższe wnioski
potwierdzają – co warto odnotować – regulacje przyjęte w rozporządzeniach, które
weszły w życie 1 maja 2010 r. Są to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i
Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego (DZ.U.UE.L.04.166.1) oraz rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r.
dotyczące wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 (DZ.U.UE.L.284.1). Zgodnie z
art. 12 ust. 1 pierwszego z powołanych rozporządzeń osoba, która wykonuje
działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu
pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest
delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do
wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu
pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas
takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i, że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić
inną osobę. Natomiast w art. 14 ust. 2 drugiego rozporządzenia doprecyzowano, że
przedmiotowe sformułowanie odnosi się do pracodawcy zazwyczaj prowadzącego
znaczną część działalności, innej niż działalność związana z samym zarządzaniem
wewnętrznym, na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę,
z uwzględnieniem wszystkich kryteriów charakteryzujących działalność prowadzoną
11
przez dane przedsiębiorstwo. Odnośne kryteria muszą zostać dopasowane do
specyficznych cech każdego pracodawcy i do rzeczywistego charakteru
prowadzonej działalności. Nowe regulacje są więc zgodne z dotychczasowym
rozumieniem poprzednich przepisów. W tej sytuacji należy więc uznać, że przepisy
nowych rozporządzeń nie zmieniły dotychczasowego stanu prawnego lecz jedynie
go potwierdziły i doprecyzowały, natomiast decydujące dla rozstrzygnięcia sprawy
było dokonanie ustaleń faktycznych. Wynika z nich jednoznacznie, że nie został
spełniony warunek stałego prowadzenia znacznej (godnej odnotowania)
działalności na terenie państwa wysyłającego pracownika a tym samym nie
znajdował zastosowania wyjątek przewidziany w art. 14 ust. 1a rozporządzenia
1408/71.
Tym samym skoro podniesiony w skardze zarzut naruszenia prawa
materialnego, przez błędną wykładnię art. 14 ust. 1a rozporządzenia 1408/71 jest
nieuzasadniony, zaskarżony wyrok odpowiada prawu, gdy się dodatkowo zważy, że
zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miało, nie zakwestionowane
zarzutem naruszenia przepisów prawa procesowego, ustalenie faktyczne w
zakresie nieprowadzenia przez skarżącego znaczącej działalności w Polsce.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 39814
k.p.c., jak w
sentencji.