Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 20 lipca 2010 r.
III SW 85/10
Wyborca pominięty w spisie wyborców, mimo że sąd uchylił postanowie-
nie o jego ubezwłasnowolnieniu, powinien wykorzystać tryb reklamacji z art. 38
i 39 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 72, poz. 467 ze zm.). Wyborca nie-
umieszczony w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania w dniu wy-
borów jest ponadto osobą nieuprawnioną do wniesienia protestu, w związku z
czym jego protest wyborczy podlega pozostawieniu bez dalszego biegu (art. 74
ust. 1 i 2 tej ustawy).
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Katarzyna Gonera, Zbigniew Korzeniowski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 lipca 2010 r. sprawy z protestu
Zbigniewa S. z udziałem Państwowej Komisji Wyborczej, Prokuratora Generalnego,
Okręgowej Komisji Wyborczej nr 2 w Jeleniej Górze przeciwko wyborowi Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n o w i ł:
pozostawić protest bez dalszego biegu.
U z a s a d n i e n i e
Zbigniew Sawicki złożył protest przeciwko ważności wyboru Prezydenta Rze-
czypospolitej Polskiej. Protestujący domagając się „unieważnienia wyborów prezy-
denckich” twierdził, że dwukrotnie uniemożliwiono mu głosowanie w wyborach prezy-
denckich, gdyż został „przez nieudolność biurokracji (...) pozbawiony praw wybor-
czych”. Jako dowód wskazywał „pismo z urzędu miejskiego w W. do gminy W.B.,
które wykreśla mnie jako wyborcę. Tymczasem od sierpnia 2009 r. nabyłem te prawa
postanowieniem tegoż Sądu, który mnie ich pozbawił”.
2
Protest został wniesiony do Sądu Rejonowego w Bolesławcu w dniu 6 lipca
2010 r. i przekazany według właściwości do Sądu Najwyższego 8 lipca 2010 r.
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej wyraził pogląd, że zgodnie z
art. 72 ust. 2 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospo-
litej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r., Nr 72, poz. 467 ze zm.) „protest prze-
ciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej może wnieść wyborca, który w dniu
wyborów był umieszczony w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania, a
wnoszący protest, jak sam potwierdza, nie był ujęty w spisie. Ponadto zgodnie z art.
74 ust. 2 powołanej ustawy Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest
dotyczący sprawy, co do której w niniejszej ustawie przewiduje się możliwość wnie-
sienia skargi lub odwołania do sądu lub Państwowej Komisji Wyborczej przed dniem
głosowania”. Państwowa Komisja Wyborcza zauważyła, że zgodnie z art. 38 ust. 1 i
art. 39 ust. 1 powołanej ustawy, na nieprawidłowości w spisie wyborców służy rekla-
macja, którą wnosi się do organu sporządzającego spis, a na decyzję nieuwzględ-
niającą reklamacji - skarga do sądu rejonowego.
Okręgowa Komisja Wyborcza Nr 2 w Jeleniej Górze wyjaśniła, że w dniu 18
sierpnia 2009 r. Zbigniew S. zameldował się na pobyt stały w miejscowości S. w gmi-
nie W.B. Pismem z dnia 31 sierpnia 2009 r. [...] - w sprawie aktualizacji rejestru wy-
borców - Urząd Miejski W. Wydział Spraw Obywatelskich przekazał do Urzędu
Gminy w W.B. zawiadomienie Sądu Okręgowego w W. Wydziału Cywilnego dla
spraw pierwszej instancji z dnia 7 lipca 2005 r. z którego wynikało, że Zbigniew S.
został ubezwłasnowolniony postanowieniem Sądu Okręgowego w W. z dnia 22 listo-
pada 2004 r. [...]. Na podstawie zawiadomienia dział ewidencji ludności Urzędu
Gminy w W.B. założył Zbigniewowi S. kartę dodatkową rejestru wyborców w kolorze
różowym zgodnie z § 3 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji z dnia 11 marca 2004 r. w sprawie rejestru wyborców oraz trybu prze-
kazywania przez Rzeczpospolitą Polską innym państwom członkowskim Unii Euro-
pejskiej danych zawartych w tym rejestrze (Dz.U. Nr 42, poz. 388 ze zm.). Powyższe
prowadziło do nieujęcia zainteresowanego w spisie wyborców sporządzonym w
związku z wyborami Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonymi na dzień 20
czerwca 2010 r.
Okręgowa Komisja Wyborcza podkreśliła, że Zbigniew S. nie interweniował w
sprawie nieumieszczenia go w spisie wyborców w okresie pomiędzy głosowaniem w
dniu 20 czerwca 2010 r., a ponownym głosowaniem w dniu 4 lipca 2010r. Uczynił to
3
dopiero po wyborach, przedkładając w Urzędzie Gminy w W.B. w dniu 6 lipca 2010 r.
postanowienie Sądu Okręgowego w W. z dnia 7 sierpnia 2009 r. [...], uchylające
przywołane wyżej postanowienie, którym orzeczono jego ubezwłasnowolnienie. Spis
wyborców w gminie W.B. został sporządzony w terminie ustawowym, tj. do 6 czerwca
2010 r. i udostępniony do wglądu w Urzędzie Gminy. Był również na bieżąco aktuali-
zowany.
Prokurator Generalny wniósł o pozostawienie protestu bez dalszego biegu „z
uwagi na to, że uprawnienia do złożenia protestu jest pozbawiony wyborca, który w
dniu wyborów nie był umieszczony w spisie wyborców w jednym z obwodów głoso-
wania”.
Sąd Okręgowy w W. Wydział Cywilny dla spraw pierwszej instancji poinfor-
mował Sąd Najwyższy, że postanowienie z 7 sierpnia 2009 r. w sprawie uchylenia
postanowienia o ubezwłasnowolnieniu uprawomocniło się z dniem 28 sierpnia 2009
r. Stosowne zawiadomienie Urzędowi Miejskiemu w W. zostało doręczone w dniu 8
września 2009 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zbigniew S. nie wziął udziału w głosowaniu w wyborach Prezydenta Rzeczy-
pospolitej Polskiej 20 czerwca i 4 lipca 2010 r. - jak twierdzi - z tej przyczyny, że nie
był umieszczony w spisie wyborców. Istotnie, jak wynika z wyjaśnień Okręgowej Ko-
misji Wyborczej w Jeleniej Górze, nie był on ujęty w spisie wyborców sporządzonym
przez Urząd Gminy w W.B., właściwy dla obecnego miejsca zamieszkania wnoszą-
cego protest. Stało się tak na skutek tego, że Urząd Miejski W., właściwy dla po-
przedniego miejsca zamieszkania wnoszącego protest, zawiadomił Urząd Gminy w
W.B. o tym, że wnoszący protest został ubezwłasnowolniony postanowieniem Sądu
Okręgowego w W. z 22 listopada 2004 r. Zawiadomienie to nosi datę 31 sierpnia
2009 r. Wnoszący protest zameldował się na terenie Gminy W.B. 18 sierpnia 2009 r.
Natomiast 7 sierpnia 2009 r. Sąd Okręgowy w W. postanowił uchylić postanowienie
w przedmiocie ubezwłasnowolnienia. Postanowienie z 7 sierpnia 2009 r. uprawo-
mocniło się 28 sierpnia 2009 r., a stosowne zawiadomienie Sąd doręczył Urzędowi
Miejskiemu w W. 8 września 2009 r. Ta szczególna sekwencja zdarzeń, a zwłaszcza
zmiana miejsca zamieszkania po wydaniu postanowienia uchylającego postanowie-
nie o ubezwłasnowolnieniu, a przed jego uprawomocnieniem się, przyczyniła się do
4
pominięcia Zbigniewa S. w spisie wyborców. Pretensje wnoszącego protest dotyczą-
ce bezpodstawności nieumieszczenia go w spisie wyborców są słuszne: zawiado-
mienie Sądu Okręgowego powinno było zostać uwzględnione, nawet jeżeli zmienił on
miejsce zamieszkania. Tym niemniej pretensje te winny być zgłoszone poprzez
wniesienie reklamacji do organu, który sporządził spis wyborców oraz ewentualnie -
w razie jej nieuwzględnienia - przez wniesienie skargi do właściwego sądu rejonowe-
go w trybie określonym w art. 38 i 39 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Protest dotyczący sprawy , co do której prze-
widuje się możliwość wniesienia skargi lub odwołania do sądu, Sąd Najwyższy pozo-
stawia bez dalszego biegu (art. 74 ust. 2 ustawy). Ponadto konsekwencją nieumiesz-
czenia w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania w dniu wyborów jest
brak uprawnienia do wniesienia protestu przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczpo-
spolitej Polskiej (art. 72 ust. 2 ustawy a contrario). Wniesienie protestu przez osobę
nieuprawnioną również stanowi podstawę pozostawienia protestu bez dalszego
biegu (art. 74 ust. 1 ustawy).
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł jak w postanowieniu.
========================================