Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 17 sierpnia 2010 r.
III KRS 6/10
Sąd Najwyższy nie weryfikuje zasadności wyboru przez Krajową Radę
Sądownictwa kandydata na urząd sędziego, jeżeli wybór nie wynika z błędnego
ustalenia stanu faktycznego lub innego naruszenia prawa.
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Roman Kuczyński,
Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2010 r.
sprawy z odwołania Urszuli M. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa [...] z dnia 9
lutego 2010 r., w sprawie nieprzedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia
urzędu na stanowisku sędziego Sądu Rejonowego w W.,
o d d a l i ł odwołanie.
U z a s a d n i e n i e
Uchwałą z dnia 9 lutego 2010 r. [...] Krajowa Rada Sądownictwa (KRS) posta-
nowiła, że referendarz Urszula M. nie zostanie przedstawiona Prezydentowi Rzeczy-
pospolitej Polskiej z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sę-
dziego Sądu Rejonowego w W.
W uzasadnieniu uchwały wskazano następujące okoliczności. Urszula M. w
2001 r. ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie [...] w T., uzyskując tytuł magi-
stra prawa. Po odbyciu aplikacji sądowej, we wrześniu 2005 r. złożyła egzamin sę-
dziowski, uzyskując ocenę dobrą. Od 2 czerwca 2004 r. do 30 czerwca 2005 r. kan-
dydatka pracowała na stanowisku asystenta sędziego w wymiarze ½ etatu w Sądzie
Rejonowym w G. w Wydziale Gospodarczym, a od 1 lipca 2005 r. do 18 listopada
2005 r. w Sądzie Rejonowym G.-P. Od 21 listopada 2005 r. do 14 maja 2006 r. pra-
cowała na stanowisku asystenta sędziego w Sądzie Apelacyjnym w G. w Wydziale
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Z dniem 15 maja 2006 r. została mianowana refe-
rendarzem sądowym w Sądzie Rejonowym w S., gdzie pracuje w Wydziale Ksiąg
2
Wieczystych. Dokonująca oceny kwalifikacji kandydatki sędzia wizytator do spraw
wieczystoksięgowych sędzia Sądu Okręgowego w G. Bożena B.-S. uznała, że kan-
dydatka będzie właściwie wypełniała obowiązki sędziego sądu rejonowego. Kolegium
Sądu Okręgowego w G. na posiedzeniu w dniu 21 października 2009 r. zaopiniowało
Kandydatkę 6 głosami „za” przy 3 głosach „wstrzymujących się”. Na posiedzeniu
Zgromadzenia Przedstawicieli Sędziów Okręgu Sądu Okręgowego w G. w dniu 26
października 2009 r. spośród 84 członków Zgromadzenia biorących udział w głoso-
waniu 49 głosowało „za”, 35 „przeciw”, przy 0 głosów „wstrzymujących się”. Kworum
wynosiło 68 osób.
Minister Sprawiedliwości pozytywnie ocenił kandydaturę Urszuli M. Krajowa
Rada Sądownictwa postanowiła nie przedstawiać kandydatury Urszuli M., ponieważ
jej kontrkandydat, który został przedstawiony z wnioskiem pozytywnym (Jakub C.)
uzyskał jako jedyny jednogłośne poparcie Kolegium Sądu Okręgowego, natomiast
kandydatka Urszula M. miała mniejsze poparcie tego organu (6 głosów „za” i 3 głosy
„wstrzymujące się”). Kandydatka również na Zgromadzeniu Ogólnym uzyskała
mniejsze o 2 głosy poparcie od Jakuba C. KRS wskazała również na to, że kandy-
datka w okresie pełnienia obowiązków referendarza pracowała łącznie (i często rów-
nolegle) w 4 wydziałach, jednak głównie zajmowała się rozpoznawaniem wniosków
wieczystoksięgowych. W odróżnieniu od Jakuba C. praca kandydatki w wydziale cy-
wilnym polegała w zdecydowanej większości na rozpoznawaniu spraw w postępowa-
niu upominawczym i klauzulowym.
Powyższą uchwałę Krajowej Rady Sądownictwa zaskarżyła odwołaniem do
Sądu Najwyższego Urszula M. zarzucając: 1. naruszenie przepisów postępowania -
art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa
(Dz.U. Nr 100, poz. 1082 ze zm.), przez niedokonanie przez Radę własnej oceny
kandydata; § 20 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
13 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Są-
downictwa oraz postępowania przed Radą (Dz.U. Nr 219, poz. 1623), przez odstą-
pienie od wszechstronnego rozważenia okoliczności; 2. naruszenie prawa material-
nego - art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, przez dyskryminację odwołującej się przez
uznanie, że lepszym kandydatem do objęcia stanowiska sędziego będzie Jakub C., z
uwagi na okoliczność, że kandydatka w odróżnieniu od kontrkandydata rozpozna-
wała sprawy w wydziale ksiąg wieczystych, a w wydziale cywilnym rozpoznawała w
większości sprawy w postępowaniu upominawczym i klauzulowym.
3
Odwołująca się wniosła o uchylenie zaskarżonej uchwały w całości i przeka-
zanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Krajową Radę Sądownictwa. W
ocenie odwołującej się Krajowa Rada Sądownictwa nie rozpatrzyła rzetelnie zgroma-
dzonego materiału. KRS pominęła to, że ocena kandydatki została dokonana także
przez wizytatora do spraw cywilnych Sędzię Sądu Okręgowego Teresę K.-S., która
szczegółowo opisała pracę referendarza sądowego w Wydziale Cywilnym i Wydziale
Grodzkim Sądu Rejonowego w S. Krajowa Rada Sądownictwa pominęła orzekanie w
wydziałach cywilnych skupiając się jedynie na pracy kandydatki w wydziale ksiąg
wieczystych. Odwołująca siępodała, że z załączonej do wniosku kandydatki opinii z
dnia 10 sierpnia 2009 r. Prezesa Sądu Rejonowego w S. wynika między innymi, że
odwołująca się pracowała zawsze równolegle w wydziałach: cywilnym, rodzinnym,
ksiąg wieczystych i do dnia 30 czerwca 2009 r. - również w wydziale grodzkim, mając
taki sam podział czynności we wskazanych wydziałach. Rozpoznawanie w większo-
ści spraw w postępowaniu upominawczym i klauzulowym wynika przede wszystkim z
ilości tych spraw i ich wpływu do sądu. W ocenie odwołującej się podobną sytuację
miał kontrkandydat Jakub C., którego Rada zdecydowała się przedstawić Prezyden-
towi do objęcia wolnego stanowiska sędziego. Ustawodawca bowiem przyznał refe-
rendarzom ograniczone kompetencje w orzekaniu, które głównie sprowadzają się do
rozpoznawania spraw oznaczonych sygnaturą Nc i Co, a zatem w innych postępowa-
niach cywilnych rola orzecznicza referendarza ogranicza się do rozpoznawania
spraw wpadkowych (w przedmiocie kosztów sądowych, tj. przyznania lub odmowie
zwolnienia, przyznaniu wynagrodzenia biegłym, tłumaczom i instytucjom, przyznaniu
zwrotu kosztów podróży, rozliczeniu kosztów po wydaniu przez sąd orzeczenia koń-
cowego, itp.).Takie orzeczenia, wbrew twierdzeniom Rady, wydawała również od-
wołująca się.
Odwołująca się wskazała na to, że w okresie kandydowania na wolne stano-
wisko sędziowskie do konkursu na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Rejono-
wym G.-P., zgłosiła się również referendarz sądowy Sądu Rejonowego w S., Agata
K., której podział czynności jest identyczny jak odwołującej się, z tym że wskazana
referendarz rozpoznaje sprawy w wydziałach cywilnym, rodzinnym i ksiąg wieczys-
tych objęte numerami od 0 do 4. W przypadku wskazanej kandydatki Krajowa Rada
Sądownictwa, sporządzając uzasadnienie uchwały o nieprzedstawieniu jej wniosku o
powołanie do pełnienia urzędu sędziego wskazała, że kandydatka orzeka w wydziale
cywilnym i ksiąg wieczystych, a także że opinia została sporządzona również przez
4
wizytatora do spraw cywilnych. Zdaniem odwołującej się, argumenty Krajowej Rady
Sądownictwa sugerujące, że kandydatka głównie zajmowała się rozpoznawaniem
wniosków wieczystoksięgowych, a jej kontrkandydat orzekając w dziale cywilnym
będzie lepszym kandydatem do objęcia wolnego stanowiska sędziego, godzą w za-
sadę niedyskryminacji, o której mowa w art. 32 Konstytucji RP. Okoliczność orzeka-
nia w wydziale ksiąg wieczystych nie może być przesłanką uznania kandydata za
gorszego merytorycznie. Powyższy argument przemawiający za naruszeniem art. 32
Konstytucji RP wzmacnia to, że Rada swoją ocenę oparła między innymi na wyni-
kach głosowania na Zgromadzeniu Ogólnym Sędziów. Tymczasem odwołująca się
uzyskała jedynie o dwa głosy mniej od kontrkandydata, przy ważnie oddanych 84
głosach członków Zgromadzenia. Odwołująca się spełniała dodatkowe kryteria, któ-
rych KRS nie wzięła pod uwagę: uzyskała lepszą niż kontrkandydat lokatę w ocenie
końcowej z egzaminu sędziowskiego, przed mianowaniem na stanowisko referenda-
rza sądowego pracowała w charakterze asystenta sędziego w wydziale gospodar-
czym Sądu Rejonowego w G., a także w wydziale pracy i ubezpieczeń społecznych
Sądu Apelacyjnego w G., opublikowała pozycję książkową oraz artykuł prasowy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
O jedno wolne miejsce na urząd sędziego Sądu Rejonowego w W. oprócz re-
ferendarza Urszuli M. ubiegało się jeszcze sześciu kandydatów. Spełniali oni wyma-
gania przewidziane dla urzędu sędziego sądu rejonowego. Sytuacja ta determinuje
główną przesłankę zaskarżonej uchwały, którą jest wybór najlepszego kandydata na
tylko jedno wolne stanowisko sędziowskie, chociaż kandydatura odwołującej się
także uzyskała pozytywne oceny. Krajowa Rada Sądownictwa jako konstytucyjny
organ stojący na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów (por. art. 186
ust. 1 Konstytucji RP) została wyposażona przez ustawodawcę w kompetencję
przedstawiania Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o powołanie na sta-
nowisko sędziego sądu powszechnego (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 11, poz.
67 ze zm.). W zakresie ustawowo ukształtowanej kompetencji Krajowa Rada Są-
downictwa rozpatruje i ocenia kandydatury do pełnienia urzędu sędziowskiego w ra-
mach procedury określonej w przepisach rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospo-
litej Polskiej z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego trybu działania
5
Krajowej Rady Sądownictwa oraz postępowania przed Radą (Dz.U. Nr 219, poz.
1623 ze zm.).
Sąd Najwyższy nie może ograniczyć kompetencji przysługującej Krajowej Ra-
dzie Sądownictwa ze względu na rozpatrywanie odwołania od jej uchwał. Właści-
wość Sądu Najwyższego zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o KRS, polega na badaniu
zgodności zaskarżonej uchwały z prawem. Sąd Najwyższy nie weryfikuje dokonane-
go przez Krajową Radę Sądownictwa wyboru kandydata na urząd sędziego, według
reguł zasadności, jeżeli dokonany wybór nie wynika z błędnego ustalenia stanu fak-
tycznego lub innego naruszenia prawa.
Nie ma racji odwołująca się zarzucając w odwołaniu, że Krajowa Rada Są-
downictwa w zaskarżonej uchwale nie dokonała własnej oceny kandydatury odwołu-
jącej się oraz że podała nierzetelne i niepełne dane w zakresie ocen dokonanych
przez sędziów wizytatorów i pominęła ocenę dokonaną przez sędziego wizytatora do
spraw cywilnych. Co prawda uzasadnienie zaskarżonej uchwały nie zawiera szcze-
gółowego przedstawienia wszystkich elementów procedury dotyczącej rozpatrywania
i oceny kandydatów do pełnienia urzędu sędziowskiego, ale nie może być trakto-
wane - jak chce tego odwołująca się - jako „nierzetelne”. Z uzasadnienia uchwały
wynika, że Krajowa Rada Sądownictwa rozpatrzyła cały zebrany w sprawie materiał
zgodnie z § 20 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13
listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Sądow-
nictwa oraz postępowania przed Radą. W szczególności z faktu omówienia w uza-
sadnieniu uchwały tylko części opinii o kandydatce sporządzonej przez wizytatorów
do spraw cywilnych i do spraw wieczystoksiegowych nie można wyprowadzić uza-
sadnionego zarzutu jakoby Krajowa Rada Sądownictwa nie zauważyła tej opinii w jej
całości. Może tu więc wchodzić w rachubę tylko kwestia niedoskonałości uzasadnie-
nia uchwały, co przecież nie mogło mieć wpływu na rozstrzygnięcie.
Nie jest także przekonujący zarzut jakiegoś pomniejszenia czy pominięcia do-
świadczenia zawodowego uzyskanego przez odwołującą się na stanowisku asy-
stenta sędziego czy referendarza, który w ramach swych obowiązków ma oczywiście
ograniczone możliwości wydawania orzeczeń. Zawarte w uzasadnieniu uchwały wy-
jaśnienia dotyczące dokonanego przez KRS wyboru innego kandydata na jedyne
wolne stanowisko nie zawierają - wbrew zarzutowi odwołania - niczego co można by
uznać za dyskryminację odwołującej się. W szczególności odwołująca się nie przed-
stawiła w swym zarzucie przyczyny rzekomej dyskryminacji. Z pewnością za dyskry-
6
minację nie można uznać tego, że wybrany kandydat uzyskał nieco inne doświad-
czenie zawodowe.
Uznając, że odwołanie nie ujawniło naruszenia prawa przez Krajową Radę
Sądownictwa Sąd Najwyższy orzekł zgodnie z art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa.
========================================