Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 270/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 stycznia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Romualda Spyt (przewodniczący)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania L. J.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o podleganie ubezpieczeniu
społecznemu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 stycznia 2011 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 10 marca 2010 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 17 grudnia 2008 r.
stwierdził, że L. J. (ubezpieczony) podlegał w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 30
kwietnia 2004 r. obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i
wypadkowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
2
Ubezpieczony zaskarżył powyższą decyzję odwołaniem w całości,
zarzucając naruszenie art. 32 Konstytucji RP, art. 4 ust. 1, art. 6 i art. 17 umowy
między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Austrii o zabezpieczeniu społecznym
(Dz.U. z 2000 r., Nr 104, poz. 1105, dalej jako umowa) oraz przepisów art. 6 ust. 1
pkt 5 i art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz.U. z 2007 r., Nr 11, poz. 74, ze zm., dalej jako ustawa
systemowa).
Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 24 czerwca 2009 r. oddalił odwołanie,
opierając się na następujących ustaleniach faktycznych i ich ocenie prawnej.
Ubezpieczony w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 30 kwietnia 2004 r. prowadził
działalność gospodarczą na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, podlegając w tym
okresie ubezpieczeniu zdrowotnemu. W tym samym czasie był zatrudniony na
podstawie umowy o pracę w Austrii i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu
społecznemu w tym państwie. Zgodnie z art. 6 umowy, osoba wykonująca
działalność zarobkową podlega obowiązkowi ubezpieczenia zgodnie z przepisami
prawnymi tej umawiającej się strony, na której terytorium działalność zarobkowa
jest wykonywana. Na tej podstawie Sąd Okręgowy przyjął, że ubezpieczony
podlega ubezpieczeniu z tytułu wykonywania pracy w Austrii, zaś z tytułu
działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej
zgodnie z ustawodawstwem polskim. Wynika to z art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust.
1 ustawy systemowej.
Ubezpieczony zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w całości apelacją,
zarzucając naruszenie art. 6, art. 4 oraz art. 9 ust. 2 umowy w związku z art. 2a ust.
2 pkt 1 i 2, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 i art. 9 ust. 1 ustawy systemowej.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 10 marca 2010 r., oddalił apelację L. J.,
podzielając ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i ich ocenę
prawną. Dodatkowo Sąd Apelacyjny wyjaśnił, że przepisy umowy odnoszą się do
terytorium prowadzenia działalności zarobkowej skutkującej powstaniem obowiązku
podlegania ubezpieczenia społecznemu, zatem zgodnie z ustawą systemową
ubezpieczony podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu
prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce,
zgodnie z zasadami obowiązującymi w polskim systemie ubezpieczeń społecznych.
3
Postanowienia umowy nie stanowią o zwolnieniu ubezpieczonego z obowiązku
podlegania polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych w tym zakresie.
Ubezpieczony zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego w całości skargą
kasacyjną, zarzucając naruszenie art. 4 ust. 1 i art. 6 umowy między
Rzeczpospolitą Polską a Republiką Austrii o zabezpieczeniu społecznym (Dz.U. z
2000 r., Nr 104, poz. 1105) oraz przepisów art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 9 ust. 1 ustawy z
dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2007 r.,
Nr 11, poz. 74, ze zm.) poprzez przyjęcie, że przy stosowaniu przepisów prawnych
jednej z umawiających się stron dopuszczalne jest traktowanie obywateli drugiej z
umawiających się stron w sposób odmienny niż obywateli własnych co powoduje,
że obywatel polski (objęty stosowaniem umowy) zatrudniony w Austrii i objęty w
tym państwie obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym i
wypadkowym, prowadząc równocześnie (w tym samym okresie czasu)
pozarolniczą działalność gospodarczą na terenie Polski podlega obowiązkowym
ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym i wypadkowym zarówno na terenie Austrii,
(z tytułu zatrudnienia), jak i na terenie Polski (z tytułu pozarolniczej działalności
gospodarczej), podczas gdy inni obywatele polscy zatrudnienie w ramach stosunku
pracy na terenie Rzeczpospolitej i wykonujący tu równocześnie pozarolniczą
działalność gospodarczą, podlegali tylko jednemu obowiązkowemu ubezpieczeniu
emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia.
Ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie, że w
okresie od 1 stycznia 1999 r. do 30 kwietnia 2004 r. nie podlegał ubezpieczeniu
społecznemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na
terenie Rzeczpospolitej Polskiej, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Skarga kasacyjna ubezpieczonego nie ma uzasadnionych podstaw.
Bezzasadne są zarzuty naruszenia art. 4 oraz 6 umowy. Zgodnie z art. 6
umowy „jeżeli artykuły 7 i 8 nie stanowią inaczej, osoba wykonująca działalność
zarobkową podlega obowiązkowi ubezpieczenia zgodnie z przepisami prawnymi tej
Umawiającej się Strony, na której terytorium działalność jest wykonywana”. W
4
zakresie relewantnym dla stanu faktycznego niniejszej sprawy, umowa ta określała
zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym pracowników, co wynika wprost z
jej art. 2, gdzie definiując zakres przedmiotowy umowy sprecyzowano wprost, że
znajduje ona zastosowanie do polskich przepisów prawnych o „zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników”. Z kolei wyartykułowana w art. 4 umowy zasada
równego traktowania odnosi się do traktowania obywateli polskich podlegających
austriackiemu systemowi ubezpieczenia społecznego na takich samych zasadach,
jakie znajdują zastosowanie wobec obywateli austriackich. Analogiczne zasady
obowiązują w odniesieniu do zasad traktowania obywateli austriackich
podlegających ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Z zasady tej nie wynika
zwolnienie z podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia
pozarolniczej działalności na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej dla obywatela
polskiego, objętego austriackim systemem ubezpieczenia społecznego z tytułu
wykonywania w tym państwie pracy.
Z powyższych powodów bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 pkt 1
oraz art. 9 ust. 1 ustawy systemowej, ponieważ powołane umowa nie wyłączyła
zastosowania tych przepisów do sytuacji ubezpieczonego.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
wyroku.