Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 261/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 lutego 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący)
SSN Józef Dołhy
SSA del. do SN Jacek Błaszczyk (sprawozdawca)
Protokolant Teresa Jarosławska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Bogumiły Drozdowskiej,
w sprawie T. J. K.
skazanego z art. 258 § 1 i 2 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 14 lutego 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 października 2011 r., zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego w G.
z dnia 20 września 2010 r.
uchyla zaskarżony wyrok w części utrzymującej w mocy
wyrok Sądu Okręgowego, a dotyczącej czynów przypisanych w
pkt XI (czyny XVI oraz XVII z aktu oskarżenia), pkt XII (czyn XVIII z
aktu oskarżenia), pkt XIV (czyn XXI z aktu oskarżenia) oraz pkt
XVI (czyn XXIII z aktu oskarżenia) i sprawę w tym zakresie
przekazuje Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania w
postępowaniu odwoławczym.
UZASADNIENIE
2
T. J. K. został oskarżony o popełnienie dwudziestu pięciu czynów
przestępczych, wyczerpujących dyspozycje: art. 263 § 2 k.k.; art. 258 § 2 i 3 k.k.;
art. 280 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k. w zw. z
art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.; art. 13 § 1 k.k. w zw.
z art. 282 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 258 § 2 k.k.; art. 245 k.k.; art. 13 § 1 k.k.
w zw. z art. 252 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 252 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1
k.k.; art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 157 §1 k.k.; art. 18 §1 k.k. w zw. z art. 163 § 1 pkt 3
k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 163 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 18 § 1
k.k. w zw. z art. 163 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
art. 263 § 2 k.k.; art. 252 § 1 k.k. w zw. z art. 189 § 2 k.k. w zw. z art. 282 k.k. w zw.
z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 189 § 2 k.k.; art. 13 § 1 k.k. w zw. z art.
252 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.; art. 252 § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.
Wyrokiem z dnia 20 września 2010r. Sąd Okręgowy, w następujących
punktach, uznał T. K. za winnego popełnienia m. in.:
VII. czynu polegającego na tym, że w okresie nie wcześniej niż od dnia 28 czerwca
1997r. do czerwca 2000r. w /…/ brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej o
charakterze zbrojnym mającej na celu popełnianie przestępstw, tj. przestępstwa z
art. 258 § 1 i § 2 k.k. i za to na mocy art. 258 § 2 k.k. skazał go na karę 4 lat
pozbawienia wolności;
XI. czynów polegających na tym, że w dniu 9 sierpnia 1999r. w G., działając
wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w stosunku do których
prowadzone są odrębne postępowania, kierując zorganizowaną grupą przestępczą
o charakterze zbrojnym, sprowadził zdarzenie zagrażające życiu i zdrowiu ludzi
oraz mieniu w znacznych rozmiarach w postaci eksplozji materiału wybuchowego w
budynku firmy „D.” przy ul. M., powodując stratę w kwocie około 2.500 zł na szkodę
G. M. oraz w dniu 14 sierpnia 1999 r. w S., działając wspólnie i w porozumieniu z
innymi ustalonymi osobami, w stosunku do których prowadzone są odrębne
postępowania, kierując zorganizowaną grupą przestępczą o charakterze zbrojnym,
sprowadził zdarzenie zagrażające życiu i zdrowiu ludzi oraz mieniu w znacznych
rozmiarach w ten sposób, że zlecił zdetonowanie urządzenia wybuchowego w
Klubie Rekreacyjnym „A.”, powodując straty w wysokości 30.000,00 zł na szkodę J.
L., w wysokości 15.000,00 zł na szkodę Zakładu Systemów Cyfrowych „D.” oraz w
wysokości 1.800,00 zł na szkodę A. M., Cechu Rzemiosł Różnych i Zakładu
Oczyszczania Miasta i przyjmując, że stanowią one ciąg przestępstw z art. 18 § 1
3
k.k. w zw. z art. 163 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 163 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k., przy zastosowaniu art. 91 § 1 k.k., na mocy art. 163 § 1 k.k. w
zw. z art. 65 § 1 k.k. skazał go na karę 4 lat pozbawienia wolności;
XII. czynu polegającego na tym, że w dniu 4 grudnia 1999r. w G., działając
wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w stosunku do których
prowadzone są odrębne postępowania, kierując zorganizowaną grupą przestępczą
o charakterze zbrojnym zlecił sprowadzenie zdarzenia zagrażającego życiu i
zdrowiu ludzi oraz mieniu w znacznych rozmiarach w postaci eksplozji ładunku
wybuchowego, w wyniku czego zniszczeniu uległ samochód osobowy Jeep Grand
Cherokee należący do S. C. i K. C., tj. przestępstwa z 18 § 1 k.k. w zw. z art. 163 §
1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., w zw. z art. 65 § 1 k.k. i
za to, przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k., na mocy art. 163 § 1 pkt 3 k.k. skazał go
na karę 2 lat pozbawienia wolności;
XIV. czynu polegającego na tym, że w dniu 20 stycznia 2000r. w S. w ramach
podziału ról wynikających z działania w zorganizowanej grupie przestępczej, którą
kierował, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami dokonał uprowadzenia M.
R., którego następnie pozbawił wolności w warunkach szczególnego udręczenia
zmuszając inną osobę do wypłacenia kwoty 50.000 USD za uwolnienie
pokrzywdzonego, tj. przestępstwa z art. 252 § 1 k.k. w zw. z art. 189 § 1 k.k. w zw.
z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i za to, przy zastosowaniu art. 11 § 3 k.k.,
na mocy art. 252 § 1 k.k. skazał go na karę 5 lat pozbawienia wolności;
XVI. czynu polegającego na tym, że w okresie około czerwca 2000r. w G., działając
wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, w stosunku do których są
prowadzone odrębne postępowania, kierując zorganizowaną grupą przestępczą o
charakterze zbrojnym, czynił przygotowania do dokonania uprowadzenia I. K.
przeprowadzając jego obserwację, po czym usiłował dokonać uprowadzenia, lecz
zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na ucieczkę pokrzywdzonego, tj.
przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 252 § 1 i § 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.
i za to na mocy art. 14§ l k.k. w zw. z art. 252 § 1 k.k. skazał go na karę 3 lat
pozbawienia wolności;
XVII. na podstawie art. 85 k.k. i art. 91 § 2 k.k. wszystkie orzeczone jednostkowe
kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył T. K. karę łączną w rozmiarze 11 lat
pozbawienia wolności.
Apelacje od tego wyroku wnieśli obrońca i prokurator.
4
Prokurator zaskarżył wyrok m. in. na niekorzyść oskarżonego w części
orzeczonych kar jednostkowych i kary łącznej pozbawienia wolności, wnosząc o jej
podwyższenie do lat piętnastu.
Obrońca T. K. zarzucił wyrokowi w szczególności:
1) błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za jego podstawę, a mających wpływ
na treść orzeczenia przez ustalenie na podstawie nieprawidłowej oceny dowodów,
że oskarżony dopuścił się czynów przypisanych w pkt: I, II, III, IV, V, VI, VII, IX, XI,
XII. XIII. XIV, XV oraz XVI;
2) rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 170 § l pkt 2, 3, 4 oraz 5 k.p.k.
przez niezasadne oddalenie szeregu wniosków dowodowych, tj. m. in. w zakresie:
a) zwrócenia się, w drodze pomocy prawnej, do Ministerstwa Sprawiedliwości
Republiki Federalnej Niemiec o ustalenie, czy wobec oskarżonego w latach 1998-
2000 były prowadzone czynności operacyjne, a w szczególności kontrola rozmów
telefonicznych i w przypadku uzyskania odpowiedzi twierdzącej, przekazanie tych
materiałów operacyjnych Sądowi Okręgowemu w G.,
b) zwrócenia się, w drodze pomocy prawnej, do Ministerstwa Sprawiedliwości
Republiki Federalnej Niemiec o ustalenie, w jaki sposób odbywały się w latach
1998-2000 w areszcie śledczym na terenie Berlina widzenia osób oskarżonych z
odwiedzającymi ich prywatnie osobami, nie będących członkami rodzin, w
szczególności, czy widzenia te odbywały się w wydzielonym pomieszczeniu, przy
stoliku, czy funkcjonariusz był obecny w bezpośredniej bliskości, czy widzenia były
rejestrowane, nadzorowane przez funkcjonariuszy oraz w jaki sposób,
c) zwrócenia się, w drodze pomocy prawnej, do Ministerstwa Sprawiedliwości
Republiki Federalnej Niemiec o uzyskanie kserokopii, zabezpieczonej przez
Prokuraturę w Berlinie w dniu 28 sierpnia 2000r., podczas przeszukania, książeczki
strzeleckiej oskarżonego w celu ustalenia dat, w jakich oskarżony odwiedzał
strzelnicę policyjną w Berlinie,
d) zwrócenia się, w drodze pomocy prawnej, do Ministerstwa Sprawiedliwości
Republiki Federalnej Niemiec o uzyskanie kserokopii, zabezpieczonych przez
Prokuraturę w Berlinie w dniu 28 sierpnia 2000r., podczas przeszukania, umów
kupna-sprzedaży pojazdów zawieranych przez oskarżonego na terenie Niemiec w
ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod nazwą „E”. w celu ustalenia dat
w jakich oskarżony zawierał umowy kupna-sprzedaży pojazdów na terenie Niemiec,
5
e) zwrócenia się, w drodze pomocy prawnej, do Ministerstwa Sprawiedliwości
Republiki Federalnej Niemiec o ustalenie, czy wobec oskarżonego T. K. w latach
1998-2000 prowadzone było postępowanie karne (śledztwo) na podstawie zeznań
świadka L. F. i w przypadku uzyskania odpowiedzi twierdzącej, przekazanie
odpisów akt śledztwa Sądowi Okręgowemu,
f) zwrócenia się, w drodze pomocy prawnej, do Ministerstwa Sprawiedliwości
Republiki Federalnej Niemiec w celu uzyskania z klubu sportowego o nazwie E.
informacji, czy przechowywana jest obecnie dokumentacja dotycząca klientów
uczęszczających do klubu w latach 1999-2000, a w szczególności rejestr dni i
godzin w których odwiedzali klub, monitoringu, opłaty składek w celu przekazania
dokumentacji dotyczącej oskarżonego,
g) zwrócenia się, w drodze pomocy prawnej, do Ministerstwa Sprawiedliwości
Republiki Federalnej Niemiec w celu ustalenia w Urzędzie Miejskim Miasta Berlin
adresów osób: /…/ i przesłuchanie tych osób na okoliczność uczęszczania z
oskarżonym do klubu sportowego w latach 1999-2000 w Berlinie, częstotliwości
tych spotkań, na tej podstawie, iż dowody nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia
sprawy, a z zeznań świadków /…/ wynika, iż byli na terenie Niemiec, podczas gdy
przeprowadzenie powyższego dowodu było konieczne dla weryfikacji zeznań w/w
świadków i w konsekwencji ustalenia odpowiedzialności karnej oskarżonego.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie
oskarżonego od dokonania przypisanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Wyrokiem z dnia 27 października 2011r., Sąd Apelacyjny:
I. uchylił orzeczenie o karze łącznej zawarte w pkt. XVII zaskarżonego wyroku;
II. zmienił wyrok w ten sposób, że w pkt. I poprawił kwalifikację prawną czynu
przyjmując za jej podstawę, przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k., art. 286 d.k.k. i za ten
czyn na mocy art. 286 d.k.k. wymierzył T. K. karę 10 miesięcy pozbawienia
wolności;
III. uchylił pkt.: II, III, IV, V, VI, VII, VIII oraz IX wyroku i w tym zakresie przekazał
sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania;
IV. utrzymał w mocy wyrok w pozostałym zakresie;
V. na mocy art. 91 § 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. orzeczone wobec oskarżonego
jednostkowe kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył karę łączną 7 lat i 6
miesięcy pozbawienia wolności.
6
Kasację od tego wyroku wniósł obrońca skazanego, zarzucając:
- rażącą obrazę przepisu postępowania, która mogła mieć istotny wpływ na treść
wydanego w sprawie orzeczenia, tj. art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k., polegającą na
utrzymaniu w mocy zaskarżonego orzeczenia Sądu Okręgowego w pkt: XI, XII, XIV
oraz XVI, które obejmują czyny kwalifikowane „w zw. z art. 65§1 k.k.” - mimo, że
stwierdził naruszenie przepisu postępowania uzasadniającego uchylenie wyroku
Sądu Okręgowego w punkcie VII, tj. w części uznania oskarżonego za winnego
udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, co skutkuje wewnętrzną
sprzecznością wyroku;
2. rażącą obrazę przepisu postępowania, która mogła mieć istotny wpływ na treść
wydanego w sprawie orzeczenia, tj. art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 413 § 1 pkt 4
k.p.k. polegającą na nieuzasadnieniu z jakiej przyczyny Sąd Apelacyjny uchylił
wyrok Sądu Okręgowego w punkcie VII, a utrzymał w mocy wyrok Sądu
Okręgowego w pkt: XI, XII, XIV oraz XVI, które to punkty obejmują czyny
kwalifikowane „w zw. z art. 65 § 1 k.k.” - mimo, że opisy czynów są ze sobą
sprzeczne, co skutkuje wewnętrzną niespójnością wyroku;
3. rażącą obrazę przepisu postępowania, która mogła mieć istotny wpływ na treść
wydanego w sprawie orzeczenia, tj. art. 457 § 3 k.p.k., polegającą na uzasadnieniu
zaskarżonego orzeczenia w sposób niespełniający wymogów określonych we
wskazanym przepisie, co uniemożliwia weryfikację tego, czy kontrola instancyjna
została przeprowadzona w sposób prawidłowy.
Podnosząc te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania w
postępowaniu odwoławczym.
W odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Apelacyjnej wniósł o
oddalenie kasacji.
W toku rozprawy kasacyjnej prokurator Prokuratury Generalnej przyłączył się
do tego stanowiska.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna.
Sąd Apelacyjny dopuścił się rażącej obrazy przepisu postępowania, tj. art.
433 § 2 k.p.k. oraz art. 457 § 3 k.p.k., co miało istotny wpływ na treść wyroku sądu
odwoławczego. Ponadto z uwagi na treść wyroku doszło, w zaskarżonym kasacją
zakresie, do wewnętrznej sprzeczności rozstrzygnięcia i w takiej postaci
7
orzeczenie sądu odwoławczego nie może się ostać, tym samym egzystować w
obrocie prawnym. W drodze kasacji zaskarżeniu podlega prawomocne orzeczenie,
a więc to, co ono zawiera, ale takiemu zaskarżeniu podlega także ta materia
orzeczenia, która ma określone braki w zakresie stosowania prawa. Z jednej strony
uchylony został wyrok Sądu Okręgowego w zakresie pkt VII, w którym przypisano
skazanemu to, że „w okresie nie wcześniej niż od dnia 28 czerwca 1997r. do
czerwca 2000r. /…/ brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej o
charakterze zbrojnym mającej na celu popełnianie przestępstw”, a utrzymano w
mocy pkt: XI, XI, XIV oraz XVI, odnoszące się do czynów popełnionych we
wskazanym wyżej okresie i miejscach, z uwzględnieniem tego, że T. K. miał się ich
dopuścić „kierując zorganizowaną grupą przestępczą o charakterze zbrojnym”. W
pisemnych motywach zaskarżonego wyroku w ogóle nie odniesiono się do tego,
dlaczego odnośnie wskazanych powyżej punktów wyrok został utrzymany w mocy,
tym samym w podstawie prawnej skazania i wymiaru kary za te czyny pozostał
przepis art. 65 § 1 k.k. Z treści uzasadnienia wyroku sądu ad quem wynika (s. 28),
że głównym powodem uchylenia części wyroku sądu a quo była obraza prawa
materialnego, w tym wskazanej przez sąd odwoławczy reguły kolizyjnej z art. 4 § 1
k.k., albowiem sąd pierwszej instancji nie poświęcił żadnej uwagi kwestiom
intertemporalnym, a orzeczenie dotyczyło zachowań sprzed zmiany stanu
prawnego, tj. treści art. 65 k.k. (zmienionego ustawą z dnia 16 kwietnia 2004r. z
dniem 1 maja 2004r.- Dz. U. Nr 93, poz. 889). Ponadto sąd drugiej instancji w
swoich rozważaniach (uzasadnienie - s. 29) wyraźnie wskazał, że przyjęty
czasokres w pkt VII musi budzić wątpliwości, a wątpliwości te, w ocenie sądu
kasacyjnego, potęguje również sposób opisu czynów z pkt: XI, XII, XIV i XVI, gdzie
nie wskazano wprost z jaką zorganizowaną grupą przestępczą opisane tam
zachowania skazanego były związane. Nadto we wskazanych punktach, co
zyskało akceptację Sądu Apelacyjnego, przyjęto, że T. K. „kierował zorganizowaną
grupą przestępczą o charakterze zbrojnym”, a w uchylonym pkt VII Sąd Okręgowy
przypisał mu jedynie „branie udziału w zorganizowanej grupie o charakterze
zbrojnym”. Zasadnie zwrócił na to uwagę obrońca w kasacji zaznaczając, że w
uzasadnieniu sądu odwoławczego nie odniesiono się do tak istotnych różnic, a
przecież z treści pisemnych motywów wyroku sądu pierwszej instancji wynikało
(Rozdział I - s.: 21-30), że czyny przypisane w pkt.: XI, XII, XIV oraz XVI zostały
popełnione w ramach nowozałożonej przez skazanego grupy, (podkreślenie – SN),
8
która miała zajmować się porwaniami dla okupu i przyjęto jako datę jej powstania
początek 1998r., zaznaczono jednak, że wcześniej skazany związany był z grupą
J. S. Wskazano następnie skład nowej struktury przestępczej i role jakie
powierzono do wykonania określonym osobom w kolejno popełnianych czynach
przestępczych.
Wszystkie trzy zarzuty zawarte w nadzwyczajnym środku zaskarżenia
dotyczą w istocie tego samego zagadnienia, a sprowadzającego się do tego, że nie
podano powodów utrzymania w mocy wyroku Sądu Okręgowego, we wskazanym
zakresie - w sytuacji, gdy doszło do uchylenia rozstrzygnięcia zawartego w pkt VII
orzeczenia stanowiącego swoistą „bazę” dla prawno-karnego wartościowania
zachowań T. K. przypisanych mu w zaskarżonym orzeczeniu w pkt: XI, XII, XIV
oraz XVI. Sąd Apelacyjny stwierdził jedynie, że w tej części akceptuje zarzuty
prokuratora podniesione w apelacji. Nie wypowiedziano się jednoznacznie w tym
zakresie, czy uznano, że istniały faktycznie dwie grupy, tj. jedna w 1997r., w której
skazany brał tylko udział i druga w latach 1998-2000, którą miał już T. K. założyć i
kierować. O to zaś nie został w rozpoznawanej sprawie oskarżony (por. pkt XI aktu
oskarżenia, gdzie zarzut dotyczył brania udziału skazanego w związku
przestępczym o charakterze zbrojnym, mającym na celu popełnianie przestępstw,
co miało mieć miejsce w G. w okresie od stycznia do 30 sierpnia 1997r.). W
uzasadnieniu środka odwoławczego prokurator nawet wskazał, że toczy się
jeszcze inne postępowanie karne w tym zakresie. Skoro tak, to obowiązkiem sądu
ad quem było wnikliwie rozważyć czy w takiej postaci mogły się ostać skazania
zawarte w pkt: XI, XII, XIV i XVI, tj. przy takich ustaleniach jak przyjął to sąd a quo
(w tym co do czynu przypisanego w pkt VII) i jakie zawarł opisy tych czynów oraz
co przedstawiono w pisemnych motywach wyroku. Podnosi się zasadnie w
judykaturze, że wyroku nie odczytuje się wyłącznie przez treść tzw. części
dyspozytywnej (sentencji), ale również poprzez treść jego uzasadnienia (vide:
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008r., V KK 8/08, Lex nr 436443).
Zostało takie procedowanie zaakceptowane przez sąd odwoławczy, który utrzymał
w mocy te cztery punkty wyroku. Ewidentne braki pisemnych motywów
zakwestionowanego w kasacji wyroku uniemożliwiają zdekodowanie toku
rozumowania Sądu Apelacyjnego, pozostawiają powody zapadłego rozstrzygnięcia
wręcz w sferze domysłów (domniemań), z oczywistą obrazą art. 453 § 3 k.p.k.
Odnosi się to do tak podstawowej decyzji procesowej jak utrzymanie w mocy
9
czterech wskazanych punktów wyroku sądu pierwszej instancji, przy jednoczesnym
uchyleniu orzeczenia do ponownego rozpoznania w punkcie dotyczącym
przestępstwa kluczowego z punktu widzenia zastosowania przy jednostkowych
czynach przestępczych przepisu art. 65 § 1 k.k., z surowymi konsekwencjami jakie
wynikają z jego zastosowania - w tym na etapie postępowania wykonawczego (np.:
w zakresie spełnienia ustawowych kryteriów do warunkowego przedterminowego
zwolnienia - art. 78 § 2 k.k.). Ponadto w pisemnych motywach zaskarżonego
zwykłym środkiem odwoławczym orzeczenia zawarto stwierdzenie, że T. K. z
popełniania przestępstw (w tym przypisanego w pkt XIV) „uczynił sobie stałe źródło
dochodu” (Rozdział IV. Co do winy i kwalifikacji prawnej. - s.:7-8), co uzasadniało
przyjęcie konstrukcji z art. 65 § 1 k.k., czego jednak nie zawierały opisy czynów
przyjęte w wyroku sądu meriti. Niezbędnym było wszechstronne przeprowadzenie
rozważań w aspekcie zmiany treści art. 65 k.k., z uwzględnieniem ustalonych dat
popełnienia jednostkowych czynów przestępczych oraz regulacji zawartej w
przepisie art. 4 § 1 k.k. W podstawie prawnej skazania i wymiaru kary przyjęto
przepis po zmianie stanu prawnego - pomimo, iż w zakresie innych czynów, jak
wskazano, doszło w tej materii do uchylenia wyroku Sądu Okręgowego i
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Należy także podzielić stanowisko obrońcy, że nie zostały rozważone
zarzuty apelacyjne, a związane z oddaleniem przez sąd a quo wniosków
dowodowych zawartych w piśmie z dnia 9 września 2010r., gdyż jednozdaniowe
odniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (s. 39) do treści tego zarzutu
nie spełnia elementarnych wymagań stawianych w art. 433 § 2 k.p.k. Trafnie
podnosi się w judykaturze, że nie jest wystarczające formalne odniesienie się do
zarzutów wniosków sformułowanych w środku odwoławczym, konieczne bowiem
jest merytoryczne zbadanie ich zasadności i danie temu wyrazu w treści
uzasadnienia wydanego orzeczenia. Obraza przepisów art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z
art. 457 § 3 k.p.k. ma miejsce zarówno wtedy, gdy sąd pomija zupełnie w swych
rozważaniach zarzuty zawarte w środku odwoławczym, jak i wtedy, gdy analizuje je
w sposób odbiegający od wymogu rzetelnej ich oceny (vide: wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 21 października 2010r., III KK 305/10, Biul. PK 2010, Nr 6, s. 9
oraz z dnia 24 marca 2010r., II KK 199/09, OSNwSK 2010/1/635).
Wykazane, zasadnicze wady uzasadnienia zaskarżonego wyroku, stanowią
naruszenie prawa w stopniu o jakim traktuje przepis art. 523 § 1 k.p.k., gdyż
10
zignorowane zostały wymogi ustawowe jakie dotyczą procedowania w sądzie
odwoławczym, wynikające z treści powołanych już przepisów procedury karnej.
Ocena wpływu wadliwości uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego, polegającej
na pominięciu i nie rozważeniu chociażby jednego z zarzutów apelacji, na treść
orzeczenia nie budzi wątpliwości co do istotnego znaczenia, gdyż opisywana
wadliwość motywów rozstrzygnięcia uniemożliwia poznanie oraz jakąkolwiek
weryfikację argumentów, które legły u podstaw zaskarżonego wyroku. Przepis art.
457 § 3 k.p.k. wprost stanowi, że w uzasadnieniu należy podać czym kierował się
sąd wydając wyrok oraz dlaczego zarzuty i wnioski apelacji uznał za zasadne,
bądź nie. Prawidłowe wypełnienie tych zadań ma zasadnicze znaczenie nie tylko z
punktu widzenia realizacji uprawnień strony wnoszącej środek odwoławczy, ale
także w aspekcie kontroli kasacyjnej, która w wypadku wadliwego, w tym
niekompletnego uzasadnienia sądu odwoławczego nie jest możliwa.
Ponownie procedując w toku postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny
powinien spełnić wskazane wymogi prawa procesowego, a nadto mieć na uwadze,
że warunkiem przyjęcia ustalenia, iż czyn został popełniony w ramach
zorganizowanej grupy przestępczej jest przypisanie sprawcy danego przestępstwa
przynależności do niej (art. 258 k.k.). Obostrzenie wynikające z przepisu art. 65 § 1
k.k. ma bowiem zastosowanie dopiero wówczas, gdy sprawca bierze udział w
zorganizowanej grupie przestępczej lub związku przestępczym, i popełnia w
ramach tych struktur chociaż jedno przestępstwo, a więc dopuszcza się co najmniej
dwóch przestępstw pozostających w zbiegu realnym, tj. czynu z art. 258 k.k. (w
którejkolwiek z form sprawczych) i określonego przestępstwa jednostkowego. Fakt
skazania danej osoby za działanie polegające na udziale w zorganizowanej grupie
przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw oraz za, kwalifikowane na
podstawie art. 65 k.k., przestępstwa popełnione w zorganizowanej grupie
przestępczej przesądza - zgodnie z treścią wskazanego przepisu - iż m. in. w
zakresie środków związanych z poddaniem sprawcy próbie mają do niej
zastosowanie przepisy przewidziane wobec sprawcy określonego w art. 64 § 2 k.k.
(vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 sierpnia 2004r., V KK 171/04,
Lex nr 137729).
Z tych też względów orzeczono jak w wyroku.
11