Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 14/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 lutego 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący)
SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca)
SSN Barbara Skoczkowska
Protokolant Anna Kowal
w sprawie K. J.
skazanego z art. 286 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 21 lutego 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w Ż.
z dnia 29 marca 2012 r.,
1) uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej
zobowiązania K. J., na podstawie art. 46 § 1 kk, naprawienia
szkody wyrządzonej przestępstwem,
2) obciąża Skarb Państwa wydatkami związanymi z
rozpoznaniem kasacji.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Ż., orzekając na podstawie art. 343 § 6 k.p.k., uwzględnił
wniosek o skazanie K. J. bez rozprawy i wyrokiem z dnia 29 marca 2012 r., sygn./
…/uznał go za winnego tego, że w dniu 7 lutego 2007 r. w Ż., działając w celu
2
osiągnięcia korzyści majątkowej wprowadził w błąd pracownika firmy „D.” w Ż. co
do swego zatrudnienia, zarobków, możliwości oraz zamiaru spłaty kredytu i
doprowadził C./…/ Bank SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci
udzielenia mu kredytu w kwocie 848 zł na zakup aparatu fotograficznego marki
Premier i karty pamięci Toshiba, tj. dokonania przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. i za
to na podstawie powołanego przepisu wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia
wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres 2 lat próby oraz na
podstawie art. 46 § 1 k.k. nałożył na oskarżonego obowiązek naprawienia szkody
wyrządzonej przestępstwem w całości przez zapłatę na rzecz C./…/ Bank SA kwoty
848 zł.
Powyższe rozstrzygnięcie nie zostało zaskarżone i uprawomocniło się bez
postępowania odwoławczego.
Obecnie, wyrok wydany w tej sprawie został zaskarżony na korzyść
oskarżonego przez Prokuratora Generalnego w części dotyczącej obowiązku
naprawienia szkody na rzecz C./…/ Bank SA nałożonego przez Sąd Rejonowy na
K. J.
Autor kasacji zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie prawa procesowego, tj. art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k.
polegające na uwzględnieniu wadliwego wniosku prokuratora o wydanie wobec
osk. K. J. wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy, co w konsekwencji
doprowadziło do rażącego naruszenia art. 415 § 5 k.p.k. w wyniku nałożenia na
oskarżonego obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w całości
przez zapłatę na rzecz C./…/ Bank SA kwoty 848 zł pomimo, że o roszczeniu
wynikającym z popełnienia tego przestępstwa wcześniej prawomocnie
rozstrzygnięto w postępowaniu cywilnym.
Na podstawie tak sformułowanego zarzutu autor kasacji wniósł o uchylenie
wyroku w zaskarżonej części.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja wniesiona przez Prokuratora Generalnego na korzyść osk. K. J.
okazała się oczywiście zasadna, co przemawiało za rozpoznaniem jej na
posiedzeniu w trybie przewidzianym w art. 535 § 5 k.p.k., a w konsekwencji także
za uwzględnieniem sformułowanego w niej zarzutu oraz wniosku. Trzeba zgodzić
się ze skarżącym, że skierowanie przez prokuratora wniosku o skazanie bez
przeprowadzenia rozprawy, nawet przy uwzględnieniu, że wniosek ten jest
3
zaakceptowany przez oskarżonego, nie zwalnia sądu od przeprowadzenia kontroli
tego wniosku z punktu widzenia zgodności z przepisami obowiązującego prawa.
Stwierdzenie, że treść wniosku pozostaje w sprzeczności z prawem materialnym
lub narusza prawo procesowe, obliguje do wskazania stronom konieczności
dokonania odpowiednich zmian, a w wypadku braku akceptacji dla tych modyfikacji
ze strony podmiotów uprawnionych do zajmowania stanowiska w tej materii –
prowadzi do skierowania sprawy na drogę rozpoznania na zasadach ogólnych.
W realiach tej sprawy, wniosek prokuratora o wydanie wyroku skazującego
bez przeprowadzenia rozprawy, uzgodniony z oskarżonym, zawierał postulat
nałożenia na osk. K. J. na podstawie art. 46 § 1 k.k., obowiązku naprawienia
szkody wyrządzonej przestępstwem. Rzecz jednak w tym, że nakazem zapłaty
wydanym w dniu 26 sierpnia 2009 r. w sprawie VI Nc … przez Sąd Rejonowy, osk.
K. J. został zobowiązany w postępowaniu cywilnym do zapłaty kwoty wynikającej z
popełnienia przestępstwa będącego przedmiotem procesu w niniejszej sprawie na
rzecz podmiotu o nazwie F./…/ F./…/ SA, który na podstawie umowy cesji z dnia 31
lipca 2008 r., przejął przedmiotową wierzytelność od C./…/ Bank SA. Świadczą o
tym dokumenty zamieszczone w aktach postępowania przygotowawczego (k. – 1,
5, 9-10, 11-12). Sytuacja tego rodzaju stała na przeszkodzie orzekaniu w procesie
karnym w przedmiocie nałożenia obowiązku naprawienia szkody przewidzianego w
art. 46 § 1 k.k. Stosownie bowiem do dyspozycji art. 415 § 5 zd. 2 k.p.k., obowiązku
naprawienia szkody nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia
przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym
prawomocnie orzeczono. Przy zaistnieniu zatem tożsamości podmiotowej i
przedmiotowej znajduje w opisywanej sytuacji zastosowanie powyższa klauzula
antykumulacyjna eliminująca możliwość nałożenia obowiązku naprawienia szkody
w oparciu o przepis art. 46 § 1 k.k. Ugruntowany przy tym jest pogląd, że zakaz
wynikający z art. 415 § 5 zd. 2 k.p.k. odnosi się do każdego określonego w ustawie
wypadku orzekania karnoprawnego obowiązku naprawienia szkody (por. wyroki
Sądu Najwyższego: z dnia 23 listopada 2006 r. IV KK 328/06 OSNKW 2007 z. 2,
poz. 14, z dnia 18 czerwca 2009 r. IV KK 145/09 OSNKW 2009 z. 9, poz. 77, z dnia
17 lutego 2011 r. II K.K. 20/11 LEX nr 785279) i to niezależnie od tego, czy
roszczenie zasądzone w postępowaniu cywilnym zostało skutecznie
wyegzekwowane. Skoro więc nakazem zapłaty wydanym w dniu 26 sierpnia 2009 r.
w sprawie VI Nc … przez Sąd Rejonowy, osk. K. J. został zobowiązany w
4
postępowaniu cywilnym do zapłaty kwoty wynikającej z popełnienia przestępstwa
będącego przedmiotem procesu w niniejszej sprawie, to Sąd Rejonowy w Ż.
orzekając na podstawie art. 343 § 6 k.p.k. nie miał już prawa nałożyć na w/w
oskarżonego obowiązku naprawienia szkody wnioskowanego przez oskarżyciela
publicznego. Nie ma bowiem wątpliwości, że przedmiotem obu rozstrzygnięć jest ta
sama wierzytelność wynikająca z przestępstwa przypisanego oskarżonemu. W tej
sytuacji, orzeczenie w przedmiocie ponownego nałożenia na osk. K. J. obowiązku
naprawienia szkody rażąco naruszało prawo procesowe i miało istotny wpływ na
treść wyroku, skoro nastąpiło z przekroczeniem zakazu wynikającego z art. 415 § 5
k.p.k.
Konsekwencją powyższej oceny było uwzględnienie kasacji i uchylenie
wyroku Sądu Rejonowego w zaskarżonej części. Z uwagi na to, że samo
rozstrzygnięcie sądu kasacyjnego o uchyleniu części wyroku zakwestionowanej
przez Prokuratora Generalnego eliminuje podniesione uchybienie i prowadzi do
uzyskania stanu zgodnego z prawem, nie zachodziła potrzeba wydania w tej
sprawie tzw. orzeczenia następczego.
Mając to wszystko na uwadze Sąd Najwyższy orzekł, jak w wyroku.