II KK 107/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:08-07-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:III K 1861/94 III K 374/99 III KK 379/11 IX K 1358/09 VIII K 123/04 VIII K 1665/03 VIII K 220/10 VIII K 47/00 X Ka 766/09 XIV K 29/05
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 107/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Anna Janczak
w sprawie J. M.
w przedmiocie wydania wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 24 maja 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść
skazanego
od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w W.
z dnia 11 kwietnia 2011 r.,
uchyla wyrok Sądu Okręgowego w W. z dnia 11 kwietnia
2011r. w zaskarżonej części i sprawę w tym zakresie
przekazuje Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego
rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
J. M. został skazany następującymi prawomocnymi wyrokami:
1. Sądu Rejonowego z dnia 26 października 1995 r. (sygn. akt III K
1861/94) za przestępstwo z art. 208 d.k.k., popełnione 4 lipca 1994 r., na karę
roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres 5 lat oraz na podstawie art. 36 § 1 i 2 d.k.k. na karę grzywny w
wysokości 200 złotych; w stosunku do skazanego postanowieniem z dnia 26
września 1998 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;
2. Sądu Okręgowego z dnia 18 maja 2004 r., sygn. akt VIII K 123/04) za
przestępstwo z art. 310 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione w dniu 5 września 1998 r., na mocy art. 310
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., przy zastosowaniu art. 60 § 2 k.k., na karę 2
lat pozbawienia wolności;
3. Sądu Rejonowego z dnia 18 kwietnia 2000 r. (sygn. akt III K 374/99) za
przestępstwo z art. 278 § 1 k.k., popełnione 11 grudnia 1998 r., na karę 6
miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. na
karę grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 10 złotych każda;
4. Sądu Rejonowego z dnia 19 kwietnia 2005 r. (sygn. akt VIII K 1665/03)
za przestępstwo z art. 278 § 3 k.k., popełnione 13 stycznia 1999 r., na karę
grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 50 złotych każda;
5. Sądu Rejonowego z dnia 24 października 2000 r. (sygn. akt VIII K
47/00) za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k., popełnione w maju 1996 r. na karę
roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na 3 lata oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. na karę grzywny w
wysokości 60 stawek dziennych po 10 złotych każda; w stosunku do
skazanego postanowieniem z dnia 22 marca 2002 r. zarządzono wykonanie
kary pozbawienia wolności;
6. Sądu Rejonowego z dnia 3 lipca 2009 r., sygn. akt XIV K 29/05,
zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 9 listopada 2009 r., sygn. akt
X Ka 766/09:
a) za czyn z art. 278 § 1 k.k., popełniony w dniu 1.03.2003 r. na karę 6
miesięcy pozbawienia wolności;
3
b) za czyn z art. 272 k.k., popełniony w dniu 18.08.2000 r. na karę 3 miesięcy
pozbawienia wolności;
c) za czyn z art. 273 k.k., popełniony w dniu 2.03.2003 r. na karę 3 miesięcy
pozbawienia wolności;
d) za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 i § 3
k.k., popełniony w okresie od dnia 18.10.2003 r. do dnia 22.10.2003 r., na
karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,
orzekającym karę łączną 2 lat pozbawienia wolności. Wyrokiem Sądu
Okręgowego z dnia 9.11.2009 r., sygn. akt X Ka 766/09, wyrok ten został
zmieniony w ten sposób, że uniewinniono oskarżonego od zarzutu popełnienia
przestępstwa z art. 270 § 1 k.k., popełnionego w dniu 14.08.2000 r. oraz
złagodzono do roku karę orzeczoną za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., wskutek czego orzeczono wobec skazanego
nową karę łączną w wymiarze roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;
7. wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego z dnia 9 listopada 2009 r.,
sygn. akt IX K 1358/09, za czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.,
popełniony w dniu 17.07.2009 r., za który w oparciu o treść art. 58 § 3 k.k. w
zw. z art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. wymierzono mu karę 8 miesięcy
ograniczenia wolności w postaci wykonywania nieodpłatnej dozorowanej
pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie.
Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2011 r., sygn. akt VIII K
220/10, połączył orzeczone w ww. wyrokach kary wskazane w pkt. 2, 3, 4, 5,
6b (tj. w zakresie kary orzeczonej za czyn z art. 272 k.k.) i wymierzył
skazanemu J. M. karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat i 6
miesięcy oraz karę łączną grzywny w wymiarze 40 czterdziestu stawek
dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 złotych, a na
podstawie art. 572 k.p.k. w pozostałej części umorzył postępowanie o wydanie
wyroku łącznego.
Od tego orzeczenia kasację na korzyść skazanego wniósł Rzecznik
Praw Obywatelskich, podnosząc zarzut rażącego i mogącego mieć istotny
wpływ na treść rozstrzygnięcia naruszenia art. 572 k.p.k. w zw. z art. 85 k.k.,
poprzez uznanie przez Sąd orzekający, że nie zachodzą przesłanki do
4
wydania wyroku łącznego w stosunku do czynów popełnionych przez
skazanego w dniach 1 marca 2003 r., 2 marca 2003 r. i w okresie od 18
października 2003 r. do dnia 22 października 2003 r., za które został on
skazany wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia
3 lipca 2009 r., sygn. akt XIV K. 29/05, zmienionym wyrokiem Sądu
Okręgowego z dnia 9 listopada 2009 r., sygn. akt X Ka 766/09 (pkt 6), co
skutkowało nieuzasadnionym umorzeniem postępowania o wydanie wyroku
łącznego w zakresie tych czynów.
Na podstawie tak sformułowanego zarzutu Rzecznik Praw
Obywatelskich wniósł o uchylenie wyroku łącznego Sądu Okręgowego w W. w
zaskarżonej części i w tym zakresie przekazanie sprawy Sądowi meriti do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna.
W rozpoznawanej sprawie nie może być wątpliwości co do tego, że
przestępstwa przypisane J. M. w wyroku Sądu Rejonowego z dnia 3 lipca
2009 r., sygn. akt XIV K 29/05, zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego z
dnia 9 listopada 2009 r., (sygn. akt X Ka 766/09), wskazane w pkt. 6a, c i d
części wstępnej niniejszego uzasadnienia, tj. popełnione odpowiednio w
dniach: 1.03.2003, 2.03.2003 oraz od dnia 18.10 do dnia 22.10.2003 r.,
spełniały przesłanki do połączenia wymierzonych za nie kar. Jej
niewymierzenie przez Sąd meriti stanowiło rażące naruszenie art. 572 k.p.k. w
zw. z art. 85 k.k., mające istotny wpływ na treść wyroku. Wobec orzeczenia
nowej kary łącznej, obejmującej m.in. karę za przestępstwo wskazane w pkt
6b (popełnione w dniu 18 sierpnia 2000 r.), utraciła bowiem moc kara łączna
orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 3 lipca 2009 r., zmienionym
przez wyrok Sądu Okręgowego z dnia 9 listopada 2009 r., co przy zaniechaniu
Sądu, popełnionym w zaskarżonym wyroku łącznym, skutkowało odrębnym
wykonaniem kar jednostkowych orzeczonych za czyny opisane w pkt 6a, c i d.
Trafna jest argumentacja zawarta w kasacji Rzecznika Praw
Obywatelskich. Przepis art. 569 k.p.k. rzeczywiście reguluje jedynie
właściwość sądu w przedmiocie wydania wyroku łącznego i jego treść
5
(zwłaszcza zwrot: „wyrokami różnych sądów”) nie może być postrzegana, jako
limitująca zakres zastosowania instytucji kary łącznej, której przesłanki zostały
unormowane w art. 85 i n. k.k. Zasadnie wskazuje skarżący, że nie ma
znaczenia charakter przyczyn powodujących brak rozstrzygnięcia o karze
łącznej, albowiem potrzeba wydania wyroku łącznego aktualizuje się w każdej
sytuacji, w której stwierdzenie realnego zbiegu przestępstw obliguje sąd do
orzeczenia kary łącznej (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31
maja 2012 r., sygn. akt III KK 379/11).
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy dokona zatem
połączenia kar jednostkowych, orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego z
dnia 3 lipca 2009 r., sygn. akt XIV K. 29/05, określonych w pkt 6a, b i d części
wstępnej niniejszego uzasadnienia, a następnie wymierzy karę łączną w
granicach określonych przez przepis art. 86 § 1 k.k.
Mając na uwadze powyższe rozważania, orzeczono jak w wyroku.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
SSN Andrzej Stępka
Protokolant Anna Janczak
w sprawie J. M.
w przedmiocie wydania wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 kpk
w dniu 24 maja 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść
skazanego
od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w W.
z dnia 11 kwietnia 2011 r.,
uchyla wyrok Sądu Okręgowego w W. z dnia 11 kwietnia
2011r. w zaskarżonej części i sprawę w tym zakresie
przekazuje Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego
rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
J. M. został skazany następującymi prawomocnymi wyrokami:
1. Sądu Rejonowego z dnia 26 października 1995 r. (sygn. akt III K
1861/94) za przestępstwo z art. 208 d.k.k., popełnione 4 lipca 1994 r., na karę
roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres 5 lat oraz na podstawie art. 36 § 1 i 2 d.k.k. na karę grzywny w
wysokości 200 złotych; w stosunku do skazanego postanowieniem z dnia 26
września 1998 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;
2. Sądu Okręgowego z dnia 18 maja 2004 r., sygn. akt VIII K 123/04) za
przestępstwo z art. 310 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione w dniu 5 września 1998 r., na mocy art. 310
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., przy zastosowaniu art. 60 § 2 k.k., na karę 2
lat pozbawienia wolności;
3. Sądu Rejonowego z dnia 18 kwietnia 2000 r. (sygn. akt III K 374/99) za
przestępstwo z art. 278 § 1 k.k., popełnione 11 grudnia 1998 r., na karę 6
miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. na
karę grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 10 złotych każda;
4. Sądu Rejonowego z dnia 19 kwietnia 2005 r. (sygn. akt VIII K 1665/03)
za przestępstwo z art. 278 § 3 k.k., popełnione 13 stycznia 1999 r., na karę
grzywny w wysokości 20 stawek dziennych po 50 złotych każda;
5. Sądu Rejonowego z dnia 24 października 2000 r. (sygn. akt VIII K
47/00) za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k., popełnione w maju 1996 r. na karę
roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na 3 lata oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. na karę grzywny w
wysokości 60 stawek dziennych po 10 złotych każda; w stosunku do
skazanego postanowieniem z dnia 22 marca 2002 r. zarządzono wykonanie
kary pozbawienia wolności;
6. Sądu Rejonowego z dnia 3 lipca 2009 r., sygn. akt XIV K 29/05,
zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 9 listopada 2009 r., sygn. akt
X Ka 766/09:
a) za czyn z art. 278 § 1 k.k., popełniony w dniu 1.03.2003 r. na karę 6
miesięcy pozbawienia wolności;
3
b) za czyn z art. 272 k.k., popełniony w dniu 18.08.2000 r. na karę 3 miesięcy
pozbawienia wolności;
c) za czyn z art. 273 k.k., popełniony w dniu 2.03.2003 r. na karę 3 miesięcy
pozbawienia wolności;
d) za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 i § 3
k.k., popełniony w okresie od dnia 18.10.2003 r. do dnia 22.10.2003 r., na
karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,
orzekającym karę łączną 2 lat pozbawienia wolności. Wyrokiem Sądu
Okręgowego z dnia 9.11.2009 r., sygn. akt X Ka 766/09, wyrok ten został
zmieniony w ten sposób, że uniewinniono oskarżonego od zarzutu popełnienia
przestępstwa z art. 270 § 1 k.k., popełnionego w dniu 14.08.2000 r. oraz
złagodzono do roku karę orzeczoną za czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., wskutek czego orzeczono wobec skazanego
nową karę łączną w wymiarze roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;
7. wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego z dnia 9 listopada 2009 r.,
sygn. akt IX K 1358/09, za czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.,
popełniony w dniu 17.07.2009 r., za który w oparciu o treść art. 58 § 3 k.k. w
zw. z art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. wymierzono mu karę 8 miesięcy
ograniczenia wolności w postaci wykonywania nieodpłatnej dozorowanej
pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie.
Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2011 r., sygn. akt VIII K
220/10, połączył orzeczone w ww. wyrokach kary wskazane w pkt. 2, 3, 4, 5,
6b (tj. w zakresie kary orzeczonej za czyn z art. 272 k.k.) i wymierzył
skazanemu J. M. karę łączną pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat i 6
miesięcy oraz karę łączną grzywny w wymiarze 40 czterdziestu stawek
dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 złotych, a na
podstawie art. 572 k.p.k. w pozostałej części umorzył postępowanie o wydanie
wyroku łącznego.
Od tego orzeczenia kasację na korzyść skazanego wniósł Rzecznik
Praw Obywatelskich, podnosząc zarzut rażącego i mogącego mieć istotny
wpływ na treść rozstrzygnięcia naruszenia art. 572 k.p.k. w zw. z art. 85 k.k.,
poprzez uznanie przez Sąd orzekający, że nie zachodzą przesłanki do
4
wydania wyroku łącznego w stosunku do czynów popełnionych przez
skazanego w dniach 1 marca 2003 r., 2 marca 2003 r. i w okresie od 18
października 2003 r. do dnia 22 października 2003 r., za które został on
skazany wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia
3 lipca 2009 r., sygn. akt XIV K. 29/05, zmienionym wyrokiem Sądu
Okręgowego z dnia 9 listopada 2009 r., sygn. akt X Ka 766/09 (pkt 6), co
skutkowało nieuzasadnionym umorzeniem postępowania o wydanie wyroku
łącznego w zakresie tych czynów.
Na podstawie tak sformułowanego zarzutu Rzecznik Praw
Obywatelskich wniósł o uchylenie wyroku łącznego Sądu Okręgowego w W. w
zaskarżonej części i w tym zakresie przekazanie sprawy Sądowi meriti do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna.
W rozpoznawanej sprawie nie może być wątpliwości co do tego, że
przestępstwa przypisane J. M. w wyroku Sądu Rejonowego z dnia 3 lipca
2009 r., sygn. akt XIV K 29/05, zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego z
dnia 9 listopada 2009 r., (sygn. akt X Ka 766/09), wskazane w pkt. 6a, c i d
części wstępnej niniejszego uzasadnienia, tj. popełnione odpowiednio w
dniach: 1.03.2003, 2.03.2003 oraz od dnia 18.10 do dnia 22.10.2003 r.,
spełniały przesłanki do połączenia wymierzonych za nie kar. Jej
niewymierzenie przez Sąd meriti stanowiło rażące naruszenie art. 572 k.p.k. w
zw. z art. 85 k.k., mające istotny wpływ na treść wyroku. Wobec orzeczenia
nowej kary łącznej, obejmującej m.in. karę za przestępstwo wskazane w pkt
6b (popełnione w dniu 18 sierpnia 2000 r.), utraciła bowiem moc kara łączna
orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 3 lipca 2009 r., zmienionym
przez wyrok Sądu Okręgowego z dnia 9 listopada 2009 r., co przy zaniechaniu
Sądu, popełnionym w zaskarżonym wyroku łącznym, skutkowało odrębnym
wykonaniem kar jednostkowych orzeczonych za czyny opisane w pkt 6a, c i d.
Trafna jest argumentacja zawarta w kasacji Rzecznika Praw
Obywatelskich. Przepis art. 569 k.p.k. rzeczywiście reguluje jedynie
właściwość sądu w przedmiocie wydania wyroku łącznego i jego treść
5
(zwłaszcza zwrot: „wyrokami różnych sądów”) nie może być postrzegana, jako
limitująca zakres zastosowania instytucji kary łącznej, której przesłanki zostały
unormowane w art. 85 i n. k.k. Zasadnie wskazuje skarżący, że nie ma
znaczenia charakter przyczyn powodujących brak rozstrzygnięcia o karze
łącznej, albowiem potrzeba wydania wyroku łącznego aktualizuje się w każdej
sytuacji, w której stwierdzenie realnego zbiegu przestępstw obliguje sąd do
orzeczenia kary łącznej (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31
maja 2012 r., sygn. akt III KK 379/11).
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy dokona zatem
połączenia kar jednostkowych, orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego z
dnia 3 lipca 2009 r., sygn. akt XIV K. 29/05, określonych w pkt 6a, b i d części
wstępnej niniejszego uzasadnienia, a następnie wymierzy karę łączną w
granicach określonych przez przepis art. 86 § 1 k.k.
Mając na uwadze powyższe rozważania, orzeczono jak w wyroku.