Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 162/13
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski
w sprawie J. J.
w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 9 lipca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 3 grudnia 2012 r., utrzymującego w
mocy wyrok Sądu Okręgowego w W.
z dnia 20 czerwca 2012 r.,
postanowił:
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. zwolnić J. J. od kosztów sądowych
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
J. J. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa na jego rzecz kwoty 800 000 zł
tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wyniku
niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania stosowanego wobec niego
w sprawie sądu Rejonowego w W.
Sąd Okręgowy w W., wyrokiem z dnia 20 czerwca 2012 r., oddalił wniosek J.
J.
Apelację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawcy, formułując w
niej liczne zarzuty rażących naruszeń przepisów prawa procesowego, błędów w
ustaleniach faktycznych i obrazy prawa materialnego. Pełnomocnik wnioskodawcy
2
wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej
instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 3 grudnia 2012 r., utrzymał w mocy
zaskarżony wyrok, uznając apelację pełnomocnika wnioskodawcy za oczywiście
bezzasadną.
Kasację od tego wyroku wniósł pełnomocnik J. J. Zarzucił w niej wyrokowi
„rażące naruszenie prawa karnego procesowego, mogące mieć istotny wpływ na
jego treść i poznanie prawdy przez pokrzywdzonego, a mianowicie art. 433 § 2
k.p.k. oraz art. 457 § 3 k.p.k. poprzez brak rozważenia wszystkich zarzutów apelacji
oraz nieustosunkowanie się do nich przez Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu
skarżonego wyroku, co miało wpływ na treść wyroku, podczas gdy przepisy te
nakładają na Sąd obowiązek ich powołania, gdyż Sąd odwoławczy powinien w
uzasadnieniu wyroku wskazać dlaczego zarzuty i wnioski apelacji uznał za zasadne
albo niezasadne, a więc prawo wymaga wnikliwego, z odwołaniem się do
okoliczności zawartych w aktach sprawy, ustosunkowania się do argumentacji
skarżącego”.
Kasacja nie zawiera końcowego wniosku, ale stwierdzenie, iż sąd drugiej instancji
nie rozpoznał zarzutów apelacji i doszło tym samym do nieprawidłowej kontroli
apelacyjnej nakazuje wnosić, że intencją skarżącego jest uchylenie zaskarżonego
kasacją wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
Prokurator Prokuratury Apelacyjnej wniósł w pisemnej odpowiedzi na
kasację o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja pełnomocnika wnioskodawcy J. J. okazała się bezzasadna w
stopniu oczywistym, co pozwoliło na jej rozpoznanie na posiedzeniu. Rację ma
pełnomocnik wnioskodawcy, gdy wywodzi, że zgodnie z treścią art. 433 § 2 k.p.k.
sąd odwoławczy obowiązany jest rozważyć wszystkie zarzuty zawarte w środku
odwoławczym, w tym wypadku w apelacji. Trzeba jednak zwrócić uwagę na zapis w
art. 433 § 2 k.p.k. in fine, w którym ustawodawca zaznacza, że obowiązek sądu
odwoławczego istnieje, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przepis art. 436 k.p.k.
natomiast pozwala na ograniczenie rozpoznania środka odwoławczego, między
3
innymi wówczas, gdy rozpoznanie części wniosków i zarzutów stało się
bezprzedmiotowe. W sprawie z wniosku J. J. podstawową kwestią natomiast jest
to, że mimo wydania orzeczenia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania na
skutek wniosku złożonego przez wskazaną we wniosku Prokuraturę Rejonową W.,
środek ten nie był faktycznie stosowany w toku postępowania, które toczyło się w
tej jednostce. J. J. pozostawał bowiem do dyspozycji innych, wymienionych w
uzasadnieniu wyroku organów. Do zatrzymania i faktycznego pozbawienia wolności
wnioskodawcy doszło na podstawie decyzji innego organu niż wskazany we
wniosku. Niezwłocznie po uzyskaniu informacji o zatrzymaniu uchylono
postanowienie o tymczasowym aresztowaniu zastosowanym w toku postępowania
prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową.
Podstawą żądania odszkodowania za niesłuszne tymczasowe aresztowanie
jest natomiast nie samo orzeczenie o zastosowaniu tego środka zapobiegawczego,
a rzeczywiste jego wykonanie. Wniosek taki oparty jest na treści art. 540 § 1 k.p.k.,
z której wynika, że odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za
doznaną krzywdę służy od Skarbu Państwa z tytułu wykonania kary, a nie samego
jej wymierzenia. Sądy obu instancji trafnie zatem powołały się na to, że wskazane
we wniosku tymczasowe aresztowanie wprawdzie było zastosowane, ale nie
zostało zrealizowane. Biorąc pod uwagę cywilnoprawny aspekt roszczenia z art.
552 k.p.k. uznać należało, że wniosek J. J. jest bezzasadny. Tym samym więc sąd
odwoławczy nie dopuścił się rażącego naruszenia prawa wskazanego w kasacji
pełnomocnika wnioskodawcy.
W tej sytuacji orzeczono jak w części dyspozytywnej postanowienia. Biorąc
pod uwagę zasadę zawarta w art. 554 § 2 k.p.k. i względy słuszności, o których
mowa w art. 624 § 1 k.p.k. Sąd Najwyższy zwolnił J. J. od kosztów sądowych
postępowania kasacyjnego.