V CSK 494/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:20-01-2014
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CSK 494/12
POSTANOWIENIE
Dnia 9 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Energetycznego "E." S.A.
z siedzibą w S.
przy uczestnictwie M. N.
o wpis w dziale […] - nieruchomość obciążona-nieodpłatnej i nieograniczonej w
czasie służebności oraz w dziale I […] praw wynikających z nieodpłatnej i
nieograniczonej w czasie służebności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 października 2013 r.,
skargi kasacyjnej uczestniczki od postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 12 kwietnia 2012 r.,
oddala skargę kasacyjną; zasądza od uczestniczki
postępowania na rzecz wnioskodawcy kwotę 120 zł (sto
dwadzieścia) tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2012 r. zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 7 grudnia 2011 r. i nakazał dokonać w
bliżej określonych księgach wieczystych w odpowiednich działach wpisu
nieodpłatnej i nieograniczonej w czasie służebności o treści wynikającej z aktu
notarialnego z dnia 6 marca 2007 r. U podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd, że
w razie podziału nieruchomości władnącej ustanowiona służebność utrzymuje się w
mocy na rzecz każdej z części utworzonej przez podział.
Skarga kasacyjna uczestniczki postępowania od postanowienia Sądu
Okręgowego - oparta na podstawie drugiej z art. 3983
k.p.c. - zawiera zarzut
naruszenia art. 6268
§ 6 i 10 k.p.c., art. 386 § 3 oraz 199 § 1 k.p.c. w zw. art. 13
k.p.c., i zmierza do uchylenia tego postanowienia oraz przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Godzi się przypomnieć, że służebność gruntowa, o jaką chodzi w sprawie,
przysługuje każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości władnącej i obciąża
oznaczoną nieruchomość bez względu na dalsze zmiany podmiotowe.
Podług art. 290 § 1 in principio k.c. pomimo podziału nieruchomości
władnącej ustanowiona służebność „utrzymuje się w mocy na rzecz każdej z części
utworzonej przez podział". Zatem od momentu podziału kontynuowana służebność
przysługuje właścicielom nowych (mniejszych) nieruchomości powstających
w wyniku podziału. Oczywiście, przysługuje każdoczesnym właścicielom nowych
nieruchomości.
Utrzymane w mocy służebności gruntowe podlegają ujawnieniu
w księgach wieczystych zakładanych dla nowych (odłączonych) nieruchomości.
Jednakże, co wymaga podkreślenia, ich wpis jest wpisem deklaratoryjnym, a przy
tym nie obowiązkowym. Podstawę wpisu stanowi dawniejszy akt notarialny
ustanowienia służebności (lub orzeczenie sądu albo decyzja administracyjna)
i obecny akt rozporządzenia nieruchomościami powstającymi w wyniku podziału
3
nieruchomości. Nie potrzeba zaś żadnego oświadczenia „o utrzymaniu służebności
w mocy". Taki skutek następuje ex lege.
Przechodząc do zarzutów skargi kasacyjnej wystarczy zauważyć, że skoro
w orzeczeniu o założeniu nowej księgi wieczystej nie zawarto rozstrzygnięcia
oddalającego wniosek o wpis służebności, to brak tego rozstrzygnięcia z przyczyn
oczywistych, wbrew odmiennemu stanowisku skarżącego, nie mógł wiązać sądu.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w postanowieniu.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 9 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Energetycznego "E." S.A.
z siedzibą w S.
przy uczestnictwie M. N.
o wpis w dziale […] - nieruchomość obciążona-nieodpłatnej i nieograniczonej w
czasie służebności oraz w dziale I […] praw wynikających z nieodpłatnej i
nieograniczonej w czasie służebności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 października 2013 r.,
skargi kasacyjnej uczestniczki od postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 12 kwietnia 2012 r.,
oddala skargę kasacyjną; zasądza od uczestniczki
postępowania na rzecz wnioskodawcy kwotę 120 zł (sto
dwadzieścia) tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2012 r. zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 7 grudnia 2011 r. i nakazał dokonać w
bliżej określonych księgach wieczystych w odpowiednich działach wpisu
nieodpłatnej i nieograniczonej w czasie służebności o treści wynikającej z aktu
notarialnego z dnia 6 marca 2007 r. U podłoża tego rozstrzygnięcia legł pogląd, że
w razie podziału nieruchomości władnącej ustanowiona służebność utrzymuje się w
mocy na rzecz każdej z części utworzonej przez podział.
Skarga kasacyjna uczestniczki postępowania od postanowienia Sądu
Okręgowego - oparta na podstawie drugiej z art. 3983
k.p.c. - zawiera zarzut
naruszenia art. 6268
§ 6 i 10 k.p.c., art. 386 § 3 oraz 199 § 1 k.p.c. w zw. art. 13
k.p.c., i zmierza do uchylenia tego postanowienia oraz przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Godzi się przypomnieć, że służebność gruntowa, o jaką chodzi w sprawie,
przysługuje każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości władnącej i obciąża
oznaczoną nieruchomość bez względu na dalsze zmiany podmiotowe.
Podług art. 290 § 1 in principio k.c. pomimo podziału nieruchomości
władnącej ustanowiona służebność „utrzymuje się w mocy na rzecz każdej z części
utworzonej przez podział". Zatem od momentu podziału kontynuowana służebność
przysługuje właścicielom nowych (mniejszych) nieruchomości powstających
w wyniku podziału. Oczywiście, przysługuje każdoczesnym właścicielom nowych
nieruchomości.
Utrzymane w mocy służebności gruntowe podlegają ujawnieniu
w księgach wieczystych zakładanych dla nowych (odłączonych) nieruchomości.
Jednakże, co wymaga podkreślenia, ich wpis jest wpisem deklaratoryjnym, a przy
tym nie obowiązkowym. Podstawę wpisu stanowi dawniejszy akt notarialny
ustanowienia służebności (lub orzeczenie sądu albo decyzja administracyjna)
i obecny akt rozporządzenia nieruchomościami powstającymi w wyniku podziału
3
nieruchomości. Nie potrzeba zaś żadnego oświadczenia „o utrzymaniu służebności
w mocy". Taki skutek następuje ex lege.
Przechodząc do zarzutów skargi kasacyjnej wystarczy zauważyć, że skoro
w orzeczeniu o założeniu nowej księgi wieczystej nie zawarto rozstrzygnięcia
oddalającego wniosek o wpis służebności, to brak tego rozstrzygnięcia z przyczyn
oczywistych, wbrew odmiennemu stanowisku skarżącego, nie mógł wiązać sądu.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w postanowieniu.
jw