Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 66/13
POSTANOWIENIE
Dnia 23 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Antoni Górski
SSN Agnieszka Piotrowska
ze skargi powoda
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 czerwca 2011 r., sygn. Akt […],
w sprawie z powództwa Z. P.
przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w T.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 października 2013 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 6 lutego 2013 r.
I. oddala zażalenie;
II. zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) zł
z tytułu zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego;
III. przyznaje radcy prawnemu S. C. ze Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) zł, powiększoną
o należny podatek od towarów i usług, z tytułu kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi w
postępowaniu zażaleniowym.
2
UZASADNIENIE
Powód Z. P. oparł skargę o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 2 czerwca 2011 r. na takiej
podstawie, że nie był należycie reprezentowany oraz został pozbawiony możliwości
działania w postępowaniu po wydaniu tego wyroku, zmierzającym do zaskarżenia
go skargą kasacyjną do Sądu Najwyższego. Zostało to, według skarżącego,
spowodowane wadliwymi działaniami pełnomocników z urzędu, z których pierwszy
nie wniósł skargi kasacyjnej ani nie sporządził opinii o braku podstaw do wniesienia
skargi, a drugi nie wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej,
sporządził natomiast opinię o braku podstaw do jej wniesienia.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 6 lutego 2013 r. Sąd Apelacyjny
odrzucił skargę o wznowienie na podstawie art. 410 § 1 k.p.c., jako nieopartą na
ustawowej podstawie. Sąd stwierdził, że podstawę skargi mogą stanowić tylko
okoliczności dotyczące postępowania przed wydaniem prawomocnego wyroku
i wskazujące na wadliwość tego wyroku, a żadnych takich okoliczności skarżący nie
podał, powołując się jedynie na uchybienia pełnomocników na etapie postępowania
związanego z zamiarem wniesienia skargi kasacyjnej.
W zażaleniu skarżący zarzucił wadliwe zastosowanie art. 401 pkt 2 k.p.c.
polegające na nieuwzględnieniu okoliczności, że był on niewłaściwie
reprezentowany oraz wadliwe zastosowanie art. 410 § 2 k.p.c. polegające na
przyjęciu, że powód nie oparł skargi na ustawowej podstawie. W konkluzji skarżący
wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
W odpowiedzi na zażalenie pozwany Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w T.,
reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, wniósł o oddalenie
zażalenia i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dopuszczenie skargi o wznowienie postępowania ma na celu umożliwienie
wzruszenia prawomocnego orzeczenia jeżeli postępowanie, w którym ono
zapadło było dotknięte ustawowo określonymi, kwalifikowanymi uchybieniami
procesowymi lub gdy podstawa orzeczenia była dotknięta ustawowo określonymi
wadami. Wyjątkowy charakter tego nadzwyczajnego środka prawnego wyraża się
między innymi w ścisłym określeniu podstaw, na których może się opierać.
Podstawy te obejmują okoliczności, które wystąpiły w postępowaniu zakończonym
prawomocnym orzeczeniem, którego dotyczy skarga. Wznowienie, jeśli miałoby
nastąpić, dotyczy tego właśnie postępowania; w niniejszej sprawie zakończyło się
ono wyrokiem z dnia 2 czerwca 2011 r.
Trafnie zauważył Sąd Apelacyjny, że skarżący nie podał żadnych
okoliczności odnoszących się do tego postępowania, zmierzających do wykazania,
iż wyrok zapadł z warunkach któregoś z ustawowo określonych uchybień
procesowych, mogących uzasadniać jego wzruszenie. W szczególności, nie
twierdził, by w postępowaniu tym nie był należycie reprezentowany lub został
pozbawiony możności działania, a tak jedynie można rozumieć znaczenie podstawy
wznowienia, o której mowa w art. 401 § 1 k.p.c.; w jej ramach nie mieszczą się
natomiast czynności podejmowane po wydaniu wyroku, związane z zamiarem jego
zaskarżenia. Oznacza to, że skarżący nie powołał żadnych okoliczności
odnoszących się do orzeczenia (braków lub wad w zakresie podstaw orzeczenia),
którego dotyczy skarga, ani dotyczących postępowania poprzedzającego jego
wydanie, a tym samym - nie oparł skargi na ustawowej podstawie wznowienia.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że odrzucenie skargi o wznowienie może nastąpić
także wówczas, gdy powołane w niej okoliczności wprawdzie dają się podciągnąć
pod przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia, ale w rzeczywistości podstawa
ta nie występuje. Sąd Najwyższy w obecnym składzie stoi na stanowisku
przyjmowanym jednolicie w nowszym orzecznictwie, że ocena, czy skarga opiera
się na ustawowej podstawie wznowienia nie ogranicza się do badania,
czy okoliczności wskazane przez skarżącego podpadają pod wskazaną podstawę
4
wznowienia, lecz obejmuje także badanie, czy podstawa wznowienia rzeczywiście
istnieje; ocena ta opiera się zasadniczo na okolicznościach powołanych w skardze.
Także przy węższym rozumieniu zakresu badania skargi pod kątem
przesłanek odrzucenia przewidzianych w art. 410 § 1 k.p.c., który miałby się
ograniczać do weryfikacji, czy przedstawione przez skarżącego okoliczności
wypełniają hipotezę normy określającej podstawę wznowienia, skargę powoda
należałoby uznać za nieopartą na ustawowej podstawie. Okoliczności podane
przez skarżącego, z przyczyn wcześniej wskazanych, nie odpowiadają podstawie
określonej w art. 401 pkt 2 k.p.c. polegającej na niewłaściwej reprezentacji strony
lub pozbawienia jej możliwości działania w postępowaniu zakończonym
prawomocnym wyrokiem, którego dotyczy skarga i nie mogłyby stanowić podstawy
wzruszenia tego wyroku.
Z omówionych względów zażalenie, jako nieuzasadnione, podlegało
oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c. Orzeczenie
o kosztach postępowania oparto na podstawie art. 98 § 1 i 108 § 1 k.p.c.
(odpowiednio) oraz § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349).