II CZ 112/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-04-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 112/13
POSTANOWIENIE
Dnia 14 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)
SSN Hubert Wrzeszcz
SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. H., M. L.
oraz J. H.
przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Gospodarki
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 lutego 2014 r.
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 25 września 2013 r.,
1. uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej
skargę kasacyjną powodów w zakresie dotyczącym punktu II
wyroku częściowego Sądu Apelacyjnego z dnia 28 grudnia 2012
r. zmieniającym wyrok Sądu Okręgowego przez oddalenie
powództwa ponad kwotę 1 575 000 zł,
2. oddala zażalenie w pozostałej części.
2
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 25 września 2013 r. odrzucił skargę
kasacyjną powodów od wyroku z dnia 28 grudnia 2012 r. Uznał, że w części
dotyczącej orzeczenia kasatoryjnego (punkt I wyroku) skarga kasacyjna była
niedopuszczalna, a co do pozostałej części wyroku, zmieniającej wyrok Sądu
Okręgowego, nie została należycie opłacona.
W zażaleniu na to postanowienie powodowie zarzucili naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 100 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
i wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Apelacyjny wskazał trafnie, że skarga kasacyjna od orzeczenia
kasatoryjnego sądu drugiej instancji (uchylającego zaskarżone orzeczenie
i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania) jest niedopuszczalna. Tego
rodzaju orzeczenie nie ma bowiem charakteru kończącego postępowanie
w sprawie. W tym zakresie zażalenie było zatem pozbawione uzasadnionych
podstaw i podlegało oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 398.14 k.p.c.
Odrzucenie skargi kasacyjnej w części dotyczącej punktu II wyroku Sądu
Apelacyjnego było wynikiem uznania przez ten Sąd, że skarga nie została
należycie opłacona. Skarżący bezzasadnie podnosi, że wadliwość orzeczenia
odrzucającego w części skargę kasacyjną z tego powodu wynika z korzystania
przez powodów w postępowaniu kasacyjnym ze zwolnienia od kosztów sądowych
przyznanego im przed sądem powszechnym. Kwestia ta została już wyjaśniona
jednoznacznie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP
142/08, w sposób odwrotny do stanowiska skarżącego, a przyjęte w tej uchwale
stanowisko jest konsekwentnie akceptowana w judykaturze. Nie można jednak
pominąć, że w skardze kasacyjnej został zawarty wniosek o zwolnienie od kosztów
postępowania kasacyjnego zgłoszony „z ostrożności procesowej”. Nakazywało to
rozpoznanie tego wniosku mimo jego niejednoznacznej formy i treści. Niewątpliwie
wniosek ten dotyczył przynajmniej częściowego zwolnienia od kosztów powoda J.
H. (ponad kwotę 3 000 zł). Sąd Apelacyjny bezzasadnie przyjął, że wniosek tej
3
treści wymagał uiszczenia przez powoda J. H. opłaty w wysokości 3 000 zł przed
rozpoznaniem wniosku o częściowe zwolnienie od kosztów sądowych, a z uwagi
na jej nieuiszczenie stał się bezprzedmiotowy. W rzeczywistości obowiązek
uiszczenia opłaty sądowej powstaje, w przypadku wystąpienia przez stronę o
zwolnienie od kosztów sądowych, dopiero po rozpoznaniu wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych powstaje tylko jednorazowo, co do całej należnej opłaty, po
uwzględnieniu wyniku postępowania w przedmiocie przyznania zwolnienia od
kosztów sądowych). Z pewnością brak było zatem podstaw do odrzucenia skargi
kasacyjnej J. H. Należało jednak przyjąć, że także zażalenie pozostałych powodów
jest częściowo uzasadnione. Jak już wskazano stanowisko skarżących co do
zwolnienia ich od kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym nie zostało
przedstawione jednoznacznie. Skarżący zareagowali bowiem na wezwanie do
uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej nie tylko w ten sposób, że podnosili, iż
korzystają ze zwolnienia od kosztów sądowych. W końcowej części pisma ich
pełnomocnika znajduje się stwierdzenie, że skarżący wnoszą o „nadanie sprawie
biegu z pominięciem poboru opłat", a wniosek o zwolnienie od ich uiszczenia „z
uwagi na daleko idącą ostrożność procesową” został odniesiony osobno do
powoda J. H. z uwagi na uzyskanie przez niego wcześniej jedynie częściowego
zwolnienia od kosztów sądowych. Nie można więc zakładać, że pozostali
powodowie w zamiarze ich pełnomocnika nie mieliby ewentualnie uzyskać
zwolnienia od kosztów sądowych, skoro wcześniej korzystali z niego w całości.
W tej sytuacji, konieczne było wezwanie ich pełnomocnika do sprecyzowania
wniosku i oświadczenia, czyjego wniosek podyktowany „ostrożnością procesową"
dotyczył istotnie jedynie powoda J. H.
Z przyczyn wyżej wskazanych zażalenie podlegało częściowo uwzględnieniu
na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 3985
§ 1 k.p.c.
es
POSTANOWIENIE
Dnia 14 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)
SSN Hubert Wrzeszcz
SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. H., M. L.
oraz J. H.
przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Gospodarki
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 lutego 2014 r.
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 25 września 2013 r.,
1. uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej
skargę kasacyjną powodów w zakresie dotyczącym punktu II
wyroku częściowego Sądu Apelacyjnego z dnia 28 grudnia 2012
r. zmieniającym wyrok Sądu Okręgowego przez oddalenie
powództwa ponad kwotę 1 575 000 zł,
2. oddala zażalenie w pozostałej części.
2
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 25 września 2013 r. odrzucił skargę
kasacyjną powodów od wyroku z dnia 28 grudnia 2012 r. Uznał, że w części
dotyczącej orzeczenia kasatoryjnego (punkt I wyroku) skarga kasacyjna była
niedopuszczalna, a co do pozostałej części wyroku, zmieniającej wyrok Sądu
Okręgowego, nie została należycie opłacona.
W zażaleniu na to postanowienie powodowie zarzucili naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 100 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
i wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Apelacyjny wskazał trafnie, że skarga kasacyjna od orzeczenia
kasatoryjnego sądu drugiej instancji (uchylającego zaskarżone orzeczenie
i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania) jest niedopuszczalna. Tego
rodzaju orzeczenie nie ma bowiem charakteru kończącego postępowanie
w sprawie. W tym zakresie zażalenie było zatem pozbawione uzasadnionych
podstaw i podlegało oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 398.14 k.p.c.
Odrzucenie skargi kasacyjnej w części dotyczącej punktu II wyroku Sądu
Apelacyjnego było wynikiem uznania przez ten Sąd, że skarga nie została
należycie opłacona. Skarżący bezzasadnie podnosi, że wadliwość orzeczenia
odrzucającego w części skargę kasacyjną z tego powodu wynika z korzystania
przez powodów w postępowaniu kasacyjnym ze zwolnienia od kosztów sądowych
przyznanego im przed sądem powszechnym. Kwestia ta została już wyjaśniona
jednoznacznie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP
142/08, w sposób odwrotny do stanowiska skarżącego, a przyjęte w tej uchwale
stanowisko jest konsekwentnie akceptowana w judykaturze. Nie można jednak
pominąć, że w skardze kasacyjnej został zawarty wniosek o zwolnienie od kosztów
postępowania kasacyjnego zgłoszony „z ostrożności procesowej”. Nakazywało to
rozpoznanie tego wniosku mimo jego niejednoznacznej formy i treści. Niewątpliwie
wniosek ten dotyczył przynajmniej częściowego zwolnienia od kosztów powoda J.
H. (ponad kwotę 3 000 zł). Sąd Apelacyjny bezzasadnie przyjął, że wniosek tej
3
treści wymagał uiszczenia przez powoda J. H. opłaty w wysokości 3 000 zł przed
rozpoznaniem wniosku o częściowe zwolnienie od kosztów sądowych, a z uwagi
na jej nieuiszczenie stał się bezprzedmiotowy. W rzeczywistości obowiązek
uiszczenia opłaty sądowej powstaje, w przypadku wystąpienia przez stronę o
zwolnienie od kosztów sądowych, dopiero po rozpoznaniu wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych powstaje tylko jednorazowo, co do całej należnej opłaty, po
uwzględnieniu wyniku postępowania w przedmiocie przyznania zwolnienia od
kosztów sądowych). Z pewnością brak było zatem podstaw do odrzucenia skargi
kasacyjnej J. H. Należało jednak przyjąć, że także zażalenie pozostałych powodów
jest częściowo uzasadnione. Jak już wskazano stanowisko skarżących co do
zwolnienia ich od kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym nie zostało
przedstawione jednoznacznie. Skarżący zareagowali bowiem na wezwanie do
uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej nie tylko w ten sposób, że podnosili, iż
korzystają ze zwolnienia od kosztów sądowych. W końcowej części pisma ich
pełnomocnika znajduje się stwierdzenie, że skarżący wnoszą o „nadanie sprawie
biegu z pominięciem poboru opłat", a wniosek o zwolnienie od ich uiszczenia „z
uwagi na daleko idącą ostrożność procesową” został odniesiony osobno do
powoda J. H. z uwagi na uzyskanie przez niego wcześniej jedynie częściowego
zwolnienia od kosztów sądowych. Nie można więc zakładać, że pozostali
powodowie w zamiarze ich pełnomocnika nie mieliby ewentualnie uzyskać
zwolnienia od kosztów sądowych, skoro wcześniej korzystali z niego w całości.
W tej sytuacji, konieczne było wezwanie ich pełnomocnika do sprecyzowania
wniosku i oświadczenia, czyjego wniosek podyktowany „ostrożnością procesową"
dotyczył istotnie jedynie powoda J. H.
Z przyczyn wyżej wskazanych zażalenie podlegało częściowo uwzględnieniu
na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 3985
§ 1 k.p.c.
es