Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 453/13
POSTANOWIENIE
Dnia 25 kwietnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek
w sprawie z powództwa K. M.
przeciwko R. Spółdzielni Mieszkaniowej
o stwierdzenie nieważności uchwał ewentualnie o ustalenie nieistnienia uchwał,
ewentualnie o uchylenie uchwał,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 25 kwietnia 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 19 marca 2013 r.,
1) odrzuca skargę kasacyjną w części dotyczącej wyroku
Sądu Apelacyjnego uchylającego w części wyrok Sądu
Okręgowego w G. z dnia 14 sierpnia 2012 r. (punkt 2. wyroku),
2) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w
pozostałym zakresie,
3) zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 120,- (sto
dwadzieścia) zł, powiększoną o należną stawkę podatku od
towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego, obejmujących wynagrodzenie adwokat A. M. -
prowadzącej Kancelarię Adwokacką ustanowionej dla powoda z
urzędu.
UZASADNIENIE
2
Pozwana R. Spółdzielnia Mieszkaniowa wniosła skargę kasacyjną od wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 19 marca 2013 r., którym (1) zmieniono wyrok Sądu
Okręgowego z dnia 14 sierpnia 2012 r., w części oddalającej powództwo K. M.
o stwierdzenie nieważności uchwały nr 2/II/2011 Zgromadzenia Członków
pozwanej, o tyle, że stwierdzona została nieważność tej uchwały w części jej § 1
pkt 2 oraz § 1 pkt 4 w bliżej określonym zakresie, (2) uchylono wyrok Sądu
Okręgowego w części oddalającej powództwo o stwierdzenie nieistnienia
ewentualnie o uchylenie tej uchwały i sprawa w tym zakresie została przekazana do
ponownego rozpoznania, (3) w pozostałym zakresie oddalono apelację powoda
skierowaną przeciwko orzeczeniu o oddaleniu powództwa o stwierdzenie
nieważności tej uchwały, (4) oddalono apelację pozwanej.
W odpowiedzi na skargę powód wniósł o odmowę przyjęcia skargi do
rozpoznania i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.
Zakres zaskarżenia oznaczony w skardze kasacyjnej wskazuje, że wyrok
Sądu Apelacyjnego zaskarżony został w całości. Zgodnie z art. 3941
§ 11
k.p.c.
orzeczenie w części uchylającej wyrok Sądu Okręgowego i przekazującej sprawę
do ponownego rozpoznania, zawarte w pkt 2. wyroku Sądu Apelacyjnego,
podlegało zaskarżeniu zażaleniem do Sądu Najwyższego. Dopuszczalność
zaskarżenia tej części orzeczenia skargą kasacyjnej była zatem wyłączona, i we
wskazanym zakresie skarga kasacyjna podlegała odrzuceniu (art. 3986
§ 2 i 3
k.p.c.).
W odniesieniu do dalszej części skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy, oceniając
ją - na podstawie art. 3989
§ 1 k.p.c. - z punktu widzenia podstaw przyjęcia do
rozpoznania, zważył:
Ustawodawca, wprowadzając skargę kasacyjną jako nadzwyczajny środek
prawny służący od prawomocnych orzeczeń, podkreślił że jej celem jest ochrona
interesu publicznego polegającego na ujednoliceniu orzecznictwa sądów i rozwoju
judykatury. Cel ten może być osiągnięty jedynie poprzez powołanie i wykazanie
istnienia przesłanek umożliwiających realizację wskazanych funkcji. Sąd Najwyższy
3
nie jest trzecią instancją sądową i nie rozpoznaje sprawy, a jedynie skargę
kasacyjną, jako szczególny środek zaskarżenia. Jego rolą nie jest korygowanie
ewentualnych błędów w zakresie stosowania czy wykładni prawa, nawet gdyby one
rzeczywiście wystąpiły w danej sprawie. Ocena podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej
do rozpoznania następuje w ramach tzw. przedsądu. Sąd Najwyższy bada, czy
wskazano i należycie umotywowano przyczyny powołane w art. 3989
§ 1 k.p.c., tj.
czy występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów
prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności
w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub oczywista
zasadność skargi i przyjmuje ją do rozpoznania jeżeli, przynajmniej w odniesieniu
do jednej z nich, są one spełnione. Dopuszczenie oraz rozpoznanie skargi
kasacyjnej jest bowiem ustrojowo i procesowo uzasadnione jedynie w tych
sprawach, w których mogą być zrealizowane jej funkcje.
W art. 3984
§ 2 k.p.c. przewidziano wymaganie przytoczenia i odrębnego
uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, który
umożliwiać ma ocenę, czy wskazane przyczyny zachodzą. Kognicja Sądu
Najwyższego na tym etapie postępowania kasacyjnego jest ograniczona i nie
obejmuje oceny zasadności podstaw skargi, jako zastrzeżonej dla Sądu
orzekającego w innym składzie.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania pozwana
wskazała, że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne sprowadzające się
do odpowiedzi na pytanie, czy w drodze procesu cywilnego można dochodzić
nieważności, nieistnienia lub uchylenia uchwał spółdzielni, w wyniku których
dokonano zmian statutu spółdzielni, prawomocnie ujawnionych w Krajowym
Rejestrze Sądowym, w sytuacji, gdy w kognicja sądu rejestrowego obejmuje
zarówno kontrolę formalną, jak i merytoryczną statutu spółdzielni. Pozwana
wskazała również, że w sprawie zachodzi nieważność postępowania przed sądem
pierwszej instancji, której sąd drugiej instancji nie uwzględnił.
W ocenie Sądu Najwyższego powyższe przyczyny nie usprawiedliwiają
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
4
Powołanie się na występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego
(art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.), które wiąże się z określonym przepisem prawnym
i którego wyjaśnienie ma znaczenie nie tylko dla rozstrzygnięcia przedmiotowej
sprawy, ale i innych podobnych spraw, wymaga jego precyzyjnego sformułowania
i wskazania argumentów prawnych, które prowadzą do rozbieżnych ocen
w orzecznictwie (por. m. in.: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 maja
2001 r., II CZ 35/01, OSNC 2002, nr 1, poz. 11). Chodzi przy tym o zagadnienie
nowe, którego wyjaśnienie przyczyni się do rozwoju jurysprudencji. Zagadnienia
muszą mieć charakter rzeczywisty i konkretny. Argumentacja uzasadniająca
wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej powinna stanowić odrębną, pogłębioną
argumentację prawną wskazującą na zaistnienie powołanych okoliczności
uzasadniających przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania (por. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2008 r., II PK 3/08, nie publ.; z dnia
19 października 2006 r., IV CSK 246/06, nie publ.; z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK
37/08, nie publ.; z dnia 19 grudnia 2001 r., IV CZ 200/01, nie publ.). Zagadnienie
sformułowane przez skarżącą nie zostało umotywowane, zatem w sposób
oczywisty nie spełnia przestawionych wymagań.
Z kolei nieważność postępowania, która w myśl art. 3989
§ 1 pkt 3 k.p.c.
może stanowić podstawę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, powinna
dotyczyć postępowania przed sądem drugiej instancji. Skarżący wskazuje
natomiast na nieważność postępowania, która miała wystąpić przed sądem
pierwszej instancji. Jej nieuwzględnienie przez sąd drugiej instancji może
wprawdzie uzasadniać postawienie w ramach podstawy kasacyjnej naruszenia
przepisów prawa procesowego odpowiedniego zarzutu, jednak nie uzasadnia
twierdzenia o nieważności postępowania odwoławczego.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3989
§ 1 i 2 k.p.c.,
odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w dopuszczalnej części,
o kosztach postępowania orzekając na podstawie art. 98 § 3 w zw. art. 391 § 1 i art.
39821
k.p.c. oraz § 21 w zw. z § 13 ust. 4 pkt 2, § 11 ust. 1 pkt 1 i § 2 ust. 3
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
5
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r.,
poz. 461).