Pełny tekst orzeczenia

169




POSTANOWIENIE

z dnia 25 października 1999 r.
Sygn. Ts 81/99


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ferdynand Rymarz

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Wiesława K. w sprawie zgodności:
uchwały nr 69 Rady Ministrów z dnia 21 maja 1990 r. w sprawie trybu i warunków przyjmowania byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa do służby w Urzędzie Ochrony Państwa i w innych jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych oraz zatrudniania ich w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MP Nr 2, poz. 159) z art. 2, art. 7, art. 93 a także art. 31 ust. 3, art. 32, art. 42 ust. 1 i 2 oraz art. 60 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
zarządzenia nr 53 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 lipca 1990 r. w sprawie określenia stanowisk zajmowanych przez funkcjonariuszy byłej Służby Bezpieczeństwa oraz jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych, w których pełnili oni służbę (Dz.Urz. MSW Nr 2, poz. 14) z art. 2, art. 7, art. 93 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
c) art. 131 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. Nr 30, poz. 180) z art. 2, art. 7, art. 93 a także art. 24 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.


Uzasadnienie:


W skardze konstytucyjnej Wiesława K. z 7 czerwca 1999 r. zarzucono, iż uchwała nr 69 Rady Ministrów z dnia 21 maja 1990 r. w sprawie trybu i warunków przyjmowania byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa do służby w Urzędzie Ochrony Państwa i w innych jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych oraz zatrudniania ich w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MP Nr 2, poz. 159) jest niezgodna z art. 2, art. 7, art. 93 a także z art. 31 ust. 3, art. 32, art. 42 ust. 1 i 2 oraz art. 60 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z uwagi na to, iż została podjęta bez delegacji ustawowej, a także z naruszeniem terminu do jej wydania. Ponadto jako uchwała samoistna nie powinna stanowić podstawy prawnej do wydawania decyzji administracyjnych, nakładających obowiązki prawne na obywateli. Zdaniem skarżącego, zakwestionowana uchwała wprowadziła możliwość wydawania przez Centralną i Wojewódzką Komisję Kwalifikacyjną opinii o funkcjonariuszach, które to opinie miały w istocie charakter pozasądowych i bezterminowych kar dodatkowych zakazu dostępu do służby publicznej. Przewidziany przez uchwałę tryb postępowania i wydawania opinii narusza, zdaniem skarżącego, art. 31 ust. 3 Konstytucji RP dopuszczający możliwość ograniczania praw obywatelskich wyłącznie na podstawie ustawy. Uchwała ta nie zapewniała także dostatecznych możliwości obrony przewidując wydawanie niekorzystnych dla skarżącego rozstrzygnięć w trybie zaocznym i inkwizycyjnym. Zdaniem skarżącego, przewidziana w uchwale procedura weryfikacyjna naruszyła zakaz dyskryminacji, skoro poddano jej tylko wybraną grupę obywateli.
Formułując zarzut naruszenia zasad konstytucyjnych przez zarządzenie nr 53 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 lipca 1990 r. w sprawie określenia stanowisk zajmowanych przez funkcjonariuszy byłej Służby Bezpieczeństwa oraz jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych, w których pełnili oni służbę (Dz.Urz. MSW Nr 2, poz. 14) skarżący stwierdził, iż odwołując się do Instrukcji Przewodniczącego Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej z 25 czerwca 1990 r., inkorporowało ono do swojej treści akt o charakterze instrukcyjnym wydany w istocie przez organ społeczny, jak również naruszyło zasadę lex retro non agit, z mocą wsteczną uznając określonych funkcjonariuszy MO za funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa.
Skarżący zarzucił ponadto, iż art. 131 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. Nr 30, poz. 180) narusza konstytucyjną zasadę ochrony pracy, bliżej wszakże zarzutu tego nie uzasadniając.
Skarżący wskazał, iż na podstawie rozkazu personalnego Szefa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w C. z 30 lipca 1990 r. został zwolniony ze służby. Skarżącemu nie udostępniono treści tego rozkazu, otrzymał natomiast negatywną dla niego opinię Wojewódzkiej Komisji Kwalifikacyjnej w C. o braku kwalifikacji moralnych do pełnienia służby. Opinia ta na skutek odwołania skarżącego została następnie uchylona przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną w W. W 1977 r. skarżący formalnie został zapoznany z treścią rozkazu personalnego o zwolnieniu ze służby, w związku z czym złożył odwołanie do Komendanta Głównego Policji żądając uchylenia powyższego rozkazu. Komendant Główny Policji traktując to odwołanie jako wniosek o stwierdzenie nieważności rozkazu personalnego z 30 lipca 1990 r., decyzją z 20 września 1998 r. odmówił wszczęcia postępowania w tej sprawie. Od tej decyzji skarżący złożył odwołanie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, który decyzją z 7 grudnia 1998 r. utrzymał ją w mocy. Skargę złożoną na to rozstrzygnięcie Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wyrokiem z 15 marca 1999 r. (sygn. akt II SA 32/99).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie taki akt normatywny, który stanowił podstawę wydania rozstrzygnięcia naruszającego przysługujące skarżącemu prawa lub wolności konstytucyjne. Warunek ten nie został wszakże spełniony w stosunku do zakwestionowanej przez skarżącego uchwały nr 69 Rady Ministrów z 21 maja 1999 r. w sprawie trybu i warunków przyjmowania byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa do służby w Urzędzie Ochrony Państwa i w innych jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych oraz zatrudniania ich w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MP Nr 2, poz. 159). Skarżący wskazał co prawda, iż na podstawie owej uchwały Wojewódzka Komisja Kwalifikacyjna w C. wydała niekorzystną dla niego opinię o braku kwalifikacji moralnych do pełnienia służby, ale jak sam następnie stwierdził, opinia ta została uchylona przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną w W. Oznacza to, iż wydane na podstawie zakwestionowanej uchwały orzeczenie, z którym skarżący łączył naruszenie przysługujących mu praw konstytucyjnych, utraciło moc prawną co równocześnie czyni niedopuszczalnym merytoryczne rozpoznanie zarzutów skarżącego odniesionych do podstawy prawnej tego orzeczenia.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził równocześnie, iż wbrew wyrażonemu w skardze konstytucyjnej stanowisku, opinia Wojewódzkiej Komisji Kwalifikacyjnej nie stanowiła podstawę zwolnienia skarżącego ze służby – jej treść rzutowała jedynie na możliwość przyjęcia go jako byłego funkcjonariusza do służby w Policji lub Urzędzie Ochrony Państwa. Wyraźnie wynika to z treści § 1 ust. 1 uchwały. Wyłączną natomiast podstawą zwolnienia skarżącego ze służby stanowił art. 131 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. Nr 30, poz. 180) w związku z zarządzeniem nr 53 Ministra Spraw Wewnętrznych z 2 lipca 1990 r . w sprawie określenia stanowisk zajmowanych przez funkcjonariuszy byłej Służby Bezpieczeństwa oraz jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych, w których pełnili oni służbę.
Oceniając dopuszczalność merytorycznego rozpoznania zarzutów skarżącego odniesionych do aktów normatywnych, które stanowiły podstawę wydania przez Szefa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w C. rozkazu personalnego z 30 lipca 1990 r. o zwolnieniu skarżącego z byłej Służby Bezpieczeństwa, Trybunał Konstytucyjny uznał, iż nie zostały spełnione warunki wynikające z art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, a polegające na wyczerpaniu przysługujących w ramach toku instancji środków odwoławczych od orzeczenia wydanego na podstawie zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów, a także na złożeniu skargi konstytucyjnej w przewidzianym do tego terminie. W szczególności nie może być uznane za wyczerpanie toku instancji toczące się w roku 1998 i 1999 z inicjatywy skarżącego postępowanie o stwierdzenie nieważności rozkazu personalnego z 30 lipca 1990 r. Szefa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w C. Postępowanie o stwierdzenie nieważności ma bowiem charakter nadzwyczajny, nie należące do toku instancji, a jego przedmiotem jest już ostateczne rozstrzygnięcie administracyjne. Skarżący nie wykazał natomiast, iżby wykorzystał te środki odwoławcze, jakie przysługiwały mu w ramach toku instancji.
Niezależnie od powyższej kwestii Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż rozkaz personalny z 30 lipca 1990 r. Szefa Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w C., z wydaniem którego skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych, nabrał ostatecznego charakteru na długo przed tym, zanim skarżący złożył skargę konstytucyjną. Znajduje to potwierdzenie zarówno w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 marca 1999 r. (sygn. akt II SA 32/99), jak też w poprzedzających ten wyrok decyzjach Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 grudnia 1998 r. oraz Komendanta Głównego Policji z 20 września 1998 r.

W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.