Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 13 listopada 2002 r.
Sygn. akt Tw 57/02


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wiesław Johann

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku sołectw wsi Szulborze Kozy, Brulino Piwki i Brulino Koski o stwierdzenie zgodności:

§ 4 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz.1819) z art. 2 i 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. z 1996 r. Dz. U. Nr 13, poz. 74 ze zm.),


p o s t a n a w i a:


odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.


UZASADNIENIE:

12 września 2002 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek sołectw Szulborze Kozy, Brulino Piwki i Brulino Koski z 29 lipca 2002 r. o stwierdzenie zgodności § 4 lit. e rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2001 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 156, poz. 1819) z art. 2 i 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. z 1996 r. Dz. U. Nr 13, poz. 74 ze zm.).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 15 października 2002 r. wezwano do uzupełnienia braków formalnych wniosku poprzez doręczenie 5 kopii uchwały sołectw wsi Szulborze Kozy, Brulino Piwki i Brulino Koski w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego, doręczenie 3 kopii wniosku oraz wskazanie przepisu prawa wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy.
22 października 2002 r. uzupełniono wskazane braki.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wniosek sołectw wsi Szulborze Kozy, Brulino Piwki i Brulino Koski został wstępnie rozpoznany w trybie art. 36 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Na tym etapie postępowania Trybunał Konstytucyjny badał, czy wniosek pochodzi od uprawnionego podmiotu, czy odpowiada warunkom formalnym oraz czy nie zachodzi oczywista bezzasadność wniosku.
Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wszczęcie postępowania przed Trybunałem następuje na podstawie wniosku pochodzącego od uprawnionego podmiotu. Art. 191 ust. 1 Konstytucji RP zawiera taksatywne wyliczenie podmiotów, które mogą wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawach określonych w art. 188 Konstytucji. Przepis ten wymienia dwie grupy podmiotów uprawnionych. Po pierwsze – z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188 Konstytucji wystąpić mogą podmioty legitymowane generalnie, wyliczone w art. 191 ust. l pkt l Konstytucji. Drugą grupę stanowią podmioty dysponujące legitymacją szczególną – to znaczy takie, które mogą wystąpić z wnioskiem jedynie w przypadku, gdy akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem ich działalności.
W myśl art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm mogą wystąpić organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Z przepisu tego wynika, po pierwsze, że z wnioskami tymi mogą wystąpić jedynie organy jednostek samorządu terytorialnego; po drugie, mogą być to wyłącznie te organy jednostek samorządu terytorialnego, które mają charakter organów stanowiących, to znaczy takich, których podstawowym zakresem kompetencji jest stanowienie przepisów prawa miejscowego, w rozumieniu art. 94 Konstytucji.
W świetle art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591) sołectwa stanowią jednostki pomocnicze gmin. Gminy posiadają – w granicach określonych przez przepisy powszechnie obowiązujące – szeroką swobodę tworzenia swoich jednostek pomocniczych i kształtowania ich struktury organizacyjnej, jak i w określaniu zakresu przekazanych sołectwu zadań oraz mienia należących do gminy. Taka pozycja prawna sołectw, jako jednostek pomocniczych gmin, nie pozwala na traktowanie tych pierwszych tak samo jak gmin, będących jednostkami samorządu terytorialnego. Sołectwa nie tylko nie mają takiego samego statusu prawnego jak gminy, ale to właśnie gminy swobodnie, w granicach wyznaczonych jej przez prawo powszechnie obowiązujące, kształtują zakres praw i obowiązków swoich sołectw. Sołectwom nie przysługuje zatem przymiot jednostki samorządu terytorialnego w rozumieniu art. 164 i art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji.
Sołectwa nie stanowią również organów stanowiących gmin. Nie przesadzając kwestii, czy sołectwa można zaliczyć do organów gminy, nawet w świetle odmiennego brzmienia art. 11a ustawy o samorządzie gminnym w tym zakresie, to i tak nie mogłyby być one uznane za organy stanowiące, gdyż kwestię podmiotów legitymowanych do wydawania aktów prawa miejscowego uregulował w sposób wyczerpujący art. 41 ustawy o samorządzie gminnym. W katalogu tym nie mieszczą się sołectwa.
W tym świetle należy zatem uznać, że wniosek sołectw wsi Szulborze Kozy, Brulino Piwki i Brulino Koski nie pochodzi od podmiotu posiadającego legitymację, do występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego o dokonanie abstrakcyjnej kontroli norm.

Z powyższych względów Trybunał postanowił, jak w sentencji.


2