Pełny tekst orzeczenia

58/2B/2005



POSTANOWIENIE

z dnia 30 marca 2005 r.

Sygn. akt Tw 40/04



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Wyrzykowski,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Krajowej Izby Biegłych Rewidentów o stwierdzenie zgodności:

rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie rodzajów dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. Nr 71, poz. 645) z art. 66 ust. 1 i 2 pkt 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.) oraz pkt 11.2 Kodeksu etyki zawodowej biegłych rewidentów,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.



UZASADNIENIE:



We wniosku z 7 września 2004 r. Krajowa Izba Biegłych Rewidentów zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie rodzajów dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz. U. Nr 71, poz. 645) z art. 66 ust. 1 i 2 pkt 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.) oraz pkt 11.2 Kodeksu etyki zawodowej biegłych rewidentów.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 2004 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, w tym doręczenie oryginału pełnomocnictwa do reprezentowania Krajowej Izby Biegłych Rewidentów przed Trybunałem Konstytucyjnym oraz doręczenie oryginału wyciągu z protokołu posiedzenia Krajowej Rady Biegłych Rewidentów (Nr 12/2004).

W piśmie z 29 października 2004 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 30 listopada 2004 r. ponownie wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku przez doręczenie dokumentacji pozwalającej stwierdzić, że uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów: nr 24/3/2003 z 2 września 2003 r. oraz nr 1999/15/2004 z 7 września 2004 r. zostały podjęte w trybie i na warunkach, określonych w przepisach prawa dotyczących Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz doręczenie wyciągów z protokołów posiedzeń, na których podjęto wskazane uchwały. Jednocześnie, wezwano wnioskodawcę do przywołania przepisu prawa lub statutu, wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy.

W piśmie z 8 grudnia 2004 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. W myśl art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, podmiotem uprawnionym do inicjowania kontroli konstytucyjności prawa w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym są ogólnokrajowe władze organizacji zawodowych. Wyrażenie przez uprawniony organ, woli wystąpienia z wnioskiem do Trybunału, wymaga podjęcia stosownej uchwały. Musi ona w sposób precyzyjny określać przedmiot zaskarżenia, poprzez dokładne wskazanie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części oraz zawierać sformułowanie zarzutu niezgodności z aktem wyższego rzędu. Sformułowanie zarzutu, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK), stanowi przejaw wyrażanej przez skarżącego, negatywnej oceny, co do hierarchicznej zgodności norm. Polega ona na skonkretyzowaniu relacji między kwestionowanym aktem normatywnym (lub jego częścią), a wyraźnie określonym wzorcem, stanowiącym podstawę kontroli. Dopiero tak rozumiany związek między normą kontrolowaną, a normatywnym wzorcem, wyznacza przedmiotowe granice kontroli sprawowanej przez Trybunał Konstytucyjny (art. 66 ustawy o TK).

Należy podkreślić, iż prawidłowe sformułowanie zarzutu niezgodności danego aktu normatywnego z regulacją wyższego rzędu w systemie źródeł prawa, stanowiące niezbędny warunek wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, może być dokonane wyłącznie przez podmiot legitymowany. Stanowi to przejaw przyznanego mu przez ustrojodawcę uprawnienia, do kwestionowania określonych aktów normatywnych w trybie abstrakcyjnej kontroli norm. Pełnomocnik sporządzający wniosek do Trybunału Konstytucyjnego, nie może wyręczać wnioskodawcy w tym zakresie, samodzielnie określając zakres zaskarżenia podlegający późniejszej ocenie w postępowaniu przed Trybunałem. Przeciwne stanowisko oznaczałoby konieczność uznania pełnomocnika, za jeden z podmiotów uprawnionych do występowania z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.

Uchwała Krajowej Izby Biegłych Rewidentów (nr 199/15/2004), przedłożona Trybunałowi Konstytucyjnemu wraz z wnioskiem z 7 września 2004 r., nie zawiera prawidłowego sformułowania zarzutu niezgodności kwestionowanego rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z ustawą o rachunkowości oraz Kodeksem etyki zawodowej biegłych rewidentów. Nie może być zatem uznana, za skutecznie złożone przez wnioskodawcę, oświadczenie woli wystąpienia z wnioskiem, o którym mowa w art. 191 ust. 1 Konstytucji. Brak precyzyjnego wskazania we wspomnianej uchwale, który przepis ustawy o rachunkowości oraz Kodeksu etyki zawodowej biegłych rewidentów ma stanowić wzorzec kontroli w niniejszej sprawie, uniemożliwia określenie zakresu zaskarżenia, a tym samym dokonanie kontroli kwestionowanych przepisów. Trybunał może bowiem, orzekać jedynie na podstawie konkretnie sformułowanych zarzutów niekonstytucyjności i w żaden sposób nie jest władny zastępować wnioskodawcy w ich formułowaniu (por. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 21 sierpnia 2003 r., Tw 21/03, OTK ZU nr 3/B/2003, poz. 168 oraz 24 listopada 2003 r., Tw 30/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 209).

Trybunał Konstytucyjny podkreśla równocześnie, iż powołanie wzorca kontroli konstytucyjności w postaci przepisu kodeksu etyki zawodowej jest niedopuszczalne. Dokonując na podstawie wniosku uprawnionego podmiotu, oceny hierarchicznej zgodności przepisów prawa, Trybunał może orzekać wyłącznie w sprawach wskazanych w art. 188 Konstytucji. Wyklucza to możliwość prowadzenia kontroli konstytucyjności z punktu widzenia tych aktów normatywnych, które nie zostały wskazane w przywołanym przepisie ustawy zasadniczej.



2. Niezależnie od ustaleń zawartych w pkt 1 niniejszego uzasadnienia, Trybunał Konstytucyjny pragnie zwrócić uwagę na inny problem, uniemożliwiający nadanie dalszego biegu wnioskowi Krajowej Izbie Biegłych Rewidentów. Wnioskodawcy, jako jednemu z podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, przysługuje ograniczona legitymacja procesowa w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Oznacza to, iż może on kwestionować jedynie takie akty normatywne które dotyczą spraw objętych jego zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Jak wielokrotnie wskazywał Trybunał w swoim orzecznictwie, pojęcie „spraw objętych zakresem działania” z art. 191 ust. 2 Konstytucji powinno być wykładane w sposób ścisły. Nie wystarczy zatem, że kwestionowany przepis może znaleźć lub w rzeczywistości znalazł zastosowanie w stosunku do wnioskodawcy. Musi dotyczyć tej sfery jego działalności, która stanowi realizację zadań określonych w przepisach prawa (por. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 14 sierpnia 2003 r., Tw 22/03, OTK ZU nr 2/B/2004, poz. 104 oraz 7 stycznia 2004 r., Tw 32/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 11).

Przepisy kwestionowane we wniosku Krajowej Izby Biegłych Rewidentów określają rodzaje dokumentów, jakich zamawiający może żądać od wykonawcy w toku prowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Jak wynika z art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 24 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 17, poz. 177 ze zm.) wykonawcą, o którym mowa w skarżonym przepisie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów może być osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego. Biorąc pod uwagę wskazaną definicję należy stwierdzić, iż kwestionowany przez wnioskodawcę przepis rozporządzenia ma bardzo ogólne zastosowanie i może kształtować sytuację prawną szerokiego grona podmiotów. Osoby wykonujące zawód biegłego rewidenta mogą stanowić co najwyżej pewna grupę adresatów tego przepisu. Przyznanie im zatem możliwości kwestionowania wskazanej regulacji, prowadziłoby do kształtowania praw i obowiązków także innych podmiotów biorących udział w postępowaniu o udzielenia zamówienia publicznego. Trudno zatem uznać, iż takie uprawnienie może znajdować swoje oparcie w regulacji konstytucyjnej, która w odniesieniu do wnioskodawców wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, wprowadza dodatkowe ograniczenie dopuszczalnego zakresu zaskarżenia (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Gdyby nawet przyjąć, iż intencją wnioskodawcy była chęć zakwestionowania braku uwzględnienia w skarżonym przepisie sytuacji prawnej biegłych rewidentów, tego rodzaju zarzut musiałby w istocie odnosić się do samej ustawowej wytycznej, stanowiącej podstawę wydania rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów, nie zaś szczegółowej regulacji zawartej w akcie wykonawczym.



Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny postanowił, jak w sentencji.