Pełny tekst orzeczenia

60/1/B/2007


POSTANOWIENIE


z dnia 3 listopada 2006 r.

Sygn. akt Ts 149/06


Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marian Zdyb,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jacka Sierpińskiego w sprawie zgodności:
art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) z art. 32 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 14 czerwca 2006. r. pełnomocnik skarżącego wniósł o stwierdzenie niezgodności art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) z art. 32 ust. 2 Konstytucji.
Działając na podstawie zaskarżonych przepisów, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Chorzowie decyzją z 24 października 2003 r. (znak: I – 512748/25) odmówił skarżącemu renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując w uzasadnieniu, iż niezdolność do pracy powstała przed okresem zatrudnienia, a zatem nie została spełniona przesłanka z art. 57 ust. 1 pkt 3. Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z 6 września 2004 r. (sygn. akt XU 2651/03) oddalił odwołanie od wskazanej powyżej decyzji, przychylając się w uzasadnieniu do ustaleń dokonanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Apelacja złożona od powyższego wyroku została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z 14 marca 2006 r. (sygn. akt III AUa 3005/04).
Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie art. 32 ust. 2 Konstytucji, zgodnie z którym nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, gospodarczym lub społecznym z jakiejkolwiek przyczyny. W ocenie skarżącego jest on dyskryminowany w stosunku do osób o podobnym jak on stopniu niezdolności do pracy i legitymujących się podobnymi okresami składkowymi i nieskładkowymi, którym prawo do renty przysługuje tylko dlatego, iż niezdolność do pracy wystąpiła u nich w okresach przewidzianych w zaskarżonym przepisie.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2006 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej m.in. poprzez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone oraz określenie sposobu tego naruszenia.
W piśmie procesowym nadesłanym w odpowiedzi na powyższe zarządzenie skarżący wskazał ponownie na naruszenie wynikającego z art. 32 ust. 2 Konstytucji prawa do „bycia niedyskryminowanym”. Skarżący raz jeszcze wskazał, iż zaskarżony przepis dyskryminuje wszystkie te osoby, u których niezdolność do pracy wystąpiła przed podjęciem przez nie pracy zarobkowej. Prawo do renty nabywają one bowiem po upływie dłuższego okresu składkowego i nieskładkowego, niż osoby u których niezdolność powstała w okresach wskazanych w zaskarżonym przepisie, przy czym na obu kategoriach ciąży obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne na jednakowych zasadach.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna stanowi sformalizowany środek ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego rozpatrzenie warunkowane jest spełnieniem szeregu przesłanek wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Z przyjętej w prawie polskim istoty konstrukcji skargi konstytucyjnej, której celem jest ochrona przysługujących skarżącemu konstytucyjnych praw i wolności, wynika, iż warunkiem sine qua non jej rozpoznania jest wskazanie konstytucyjnego prawa lub wolności przysługujących skarżącemu, które zostały naruszone na skutek wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w oparciu o przepis, którego konstytucyjność się kwestionuje. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK do wskazania tego prawa lub wolności zobligowana jest osoba występująca ze skargą, zaś Trybunał Konstytucyjny na mocy art. 66 ustawy zobowiązany jest do orzekania w granicach wniesionego środka prawnego.

W skardze konstytucyjnej, stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania, uprawnienia do wniesienia skargi konstytucyjnej upatruje się w naruszeniu zasady niedyskryminacji wynikającej z art. 32 ust. 2 Konstytucji RP. Dopuszczalność powoływania się na powyższy przepis Konstytucji, jako na źródło konstytucyjnych praw lub wolności, których naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej była wielokrotnie przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. W postanowieniu z 24 października 2001 r. (sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225) Trybunał Konstytucyjny orzekając w pełnym składzie stwierdził, iż wynikająca z art. 32 Konstytucji RP zasada równości stanowi samodzielnie jedynie zasadę ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich – „samoistnie”. Teza ta znajduje swoje uzasadnienie w specyfice przyjmowanego na gruncie Konstytucji rozumienia „równości”, która nie ma charakteru abstrakcyjnego i absolutnego, ale „funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym, odniesiona musi być do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup)”. W związku z powyższym dopuszczalność powołania się w skardze konstytucyjnej na naruszenie zasady równości winna zostać ograniczona wyłącznie do przypadków, w których zostanie wskazane konkretne podmiotowe prawo, wolność lub obowiązek o charakterze konstytucyjnym, w zakresie których zasada ta została naruszona. Nie budzi najmniejszej wątpliwości, iż wskazane powyżej stanowisko Trybunału odnieść należy także do wynikającej z art. 32 ust. 2 Konstytucji zasady niedyskryminacji.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego ani w skardze konstytucyjnej, ani w piśmie procesowym nadesłanym w celu uzupełnienia braków skargi skarżący nie wskazał konstytucyjnego prawa o charakterze podmiotowym ani konstytucyjnej wolności, w zakresie których doszłoby do naruszenia zakazu niedyskryminacji. Uniemożliwia to tym samym stwierdzenie, iż zostały spełnione przesłanki skargi konstytucyjnej. Podkreślić bowiem należy, iż przestrzeganie przez ustawodawcę zakazu niedyskryminacji nie jest chronione w trybie środka prawnego, jakim jest skarga konstytucyjna, służąca ochronie konstytucyjnych wolności i praw o charakterze podmiotowym.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.