Tw 52/04
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
127/4/B/2006
POSTANOWIENIE
z dnia 14 marca 2006 r.
Sygn. akt Tw 52/04
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii o stwierdzenie zgodności:
1) art. 6a i art. 73 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 144, poz. 1529) z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 marca 2004 r. w sprawie wymagań, jakim powinno odpowiadać medyczne laboratorium diagnostyczne (Dz. U. Nr 43, poz. 408) – załącznika „Wykaz kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych na poszczególnych stanowiskach pacy w laboratorium” z art. 6 ustawy z dnia 28 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1663 ze zm.) oraz art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji;
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE:
W dniu 22 listopada 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii o zbadanie konstytucyjności art. 6a i art. 73 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 144, poz. 1529; dalej: ustawa o diagnostyce laboratoryjnej) z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 marca 2004 r. w sprawie wymagań, jakim powinno odpowiadać medyczne laboratorium diagnostyczne (Dz. U. Nr 43, poz. 408) – załącznika „Wykaz kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych na poszczególnych stanowiskach pacy w laboratorium” (dalej: załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia) z art. 6 ustawy z dnia 28 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1663 ze zm.; dalej: ustawa nowelizująca) oraz art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 kwietnia 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, przez sprecyzowanie o ochronę praw jakiej kategorii pracowników zrzeszonych w Ogólnopolskim Związku Zawodowym Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii chodzi wnioskodawcy.
W dniu 2 maja 2005 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z września 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, przez powołanie odpowiedniego przepisu prawa wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy oraz wskazanie przepisu prawa, upoważniającego radcę prawnego Sławomira Byrę, do podpisania i złożenia w Trybunale Konstytucyjnym wniosku Ogólnopolskiego Związku Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii.
W dniu 10 października 2005 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęło pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowe organy związków zawodowych mogą występować do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskami w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm. Legitymacja tej grupy podmiotów została jednak na poziomie konstytucyjnym wyraźnie ograniczona i obejmuje wyłącznie te akty normatywne podlegające zaskarżeniu, które dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Stosownie zatem do art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek pochodzący od ogólnopolskiego organu związku zawodowego podlega wstępnemu rozpoznaniu przez jednego sędziego Trybunału na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym, czy zarzuty sformułowane przez wnioskodawcę nie są oczywiście bezzasadne oraz czy nie zachodzą inne przesłanki uniemożliwiające w danym przypadku przeprowadzenie merytorycznej kontroli konstytucyjności na rozprawie.
2. Ogólnopolski Związek Zawodowy Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii wnosił o zbadanie zgodności art. 6a i art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem wnioskodawcy zmiany w zakresie prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego zostały wprowadzone z naruszeniem zasad pewności prawa, zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony praw nabytych, wynikających z art. 2 Konstytucji. Wnioskodawca stwierdził, że technicy analityki medycznej, technicy chemicy oraz pozostałe osoby wymienione w kwestionowanym art. 6a ustawy o diagnostyce laboratoryjnej pozbawione zostały prawa do samodzielnego wykonywania swoich dotychczasowych czynności w zakresie diagnostyki laboratoryjnej. Jednocześnie ustawodawca nie przewidział, zdaniem wnioskodawcy, jakichkolwiek rozwiązań o charakterze intertemporalnym w stosunku do osób, które były w trakcie uzyskiwania wyższego wykształcenia i tytułu zawodowego magistra.
Trybunał Konstytucyjny odnosząc się do sformułowanych we wniosku zarzutów dokonał analizy obowiązującego stanu prawnego dotyczącego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej.
Zasady i warunki wykonywania tego rodzaju czynności oraz ich szczegółowy zakres uregulowany został w ustawie o diagnostyce laboratoryjnej. Wskazana ustawa w pierwotnym brzmieniu przyznawała prawo wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej wyłącznie diagnostom laboratoryjnym oraz lekarzom posiadającym odpowiedni rodzaj specjalizacji. Obie grupy podmiotów podlegały wpisowi na listę diagnostów laboratoryjnych prowadzoną przez Krajową Radę Diagnostów Laboratoryjnych (art. 8 ust. 1 tej ustawy). Do szeregu postanowień ustawy dotyczących sposobu uzyskania tytułu zawodowego diagnosty laboratoryjnego dodano także kwestionowany przez wnioskodawcę art. 73, zgodnie z którym osoby, które w dniu wejścia w życie omawianej ustawy ukończyły studia wyższe oraz spełniały pozostałe przesłanki zawarte w ustawie, stawały się diagnostami laboratoryjnymi i mogły ubiegać się w ciągu dwóch lat o wpis na listę diagnostów. Istotny wyjątek od zaprezentowanego modelu dostępu do wykonywania czynności diagnostycznych stanowił art. 77 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej, który przewidywał w okresie 2 lat od momentu wejścia w życie ustawy prawo samodzielnego wykonywania takich czynności przez osoby niewpisane na listę diagnostów.
Zmiany wprowadzone po dwóch latach obowiązywania ustawy o diagnostyce laboratoryjnej dotyczyły m.in. przyznania prawa do wykonywania czynności diagnostycznych określonej grupie podmiotów niepodlegających wpisowi na listę diagnostów. Zgodnie z kwestionowanym przez wnioskodawcę art. 6a ustawy, prawo takie przyznano osobom posiadającym tytuł zawodowy technika analityki medycznej, licencjata na kierunku analityka medyczna oraz magistra na kierunku innym niż analityka medyczna, przydatnym do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego. Osoby te mogą samodzielnie wykonywać czynności diagnostyki laboratoryjnej jedynie w ograniczonym zakresie. W pozostałych wypadkach podlegają nadzorowi ze strony diagnosty laboratoryjnego.
Trybunał Konstytucyjny mając na względzie powyższe wyjaśnienia stwierdza, że przedstawiony we wniosku zarzut niezgodności art. 6a oraz art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji jest oczywiście bezzasadny. Należy podkreślić, iż sytuacja prawna poszczególnych grup obywateli może podlegać nawet daleko idącym zmianom na skutek określonych działań ustawodawcy. Zgodność tych działań z konstytucyjnymi zasadami wynikającymi z art. 2 Konstytucji (pewność prawa, zaufanie do państwa i stanowionego przez nie prawa) wymaga takiego kształtowania przepisów, które umożliwia jednostce decydowanie o swoim postępowaniu w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwowych oraz konsekwencji prawnych, jakie jej działania mogą pociągnąć za sobą. Naruszenie zasady pewności prawa może mieć miejsce wówczas, kiedy decyzja ustawodawcy jest dla jednostki zaskoczeniem i stwarza takie okoliczności, których nie można było przewidzieć (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 14 czerwca 2000 r., sygn. P 3/00, OTK ZU nr 5/2000, poz. 138). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zmiany wprowadzone na mocy kwestionowanego art. 6a w ustawie o diagnostyce laboratoryjnej nie powodowały stanu niepewności prawnej i można je było w oczywisty sposób przewidzieć. Od momentu prawnego uregulowania czynności diagnostyki laboratoryjnej w omawianej ustawie, możliwość samodzielnego wykonywania tego rodzaju czynności przyznano wyłącznie osobom wpisanym na listę diagnostów. Pozostałym podmiotom przyznano w art. 77 ustawy jedynie warunkowe prawo samodzielnego wykonywania czynności diagnostycznych na okres 2 lat. Prawo to zostało następnie ograniczone względem osób niewpisanych na listę diagnostów na mocy kwestionowanego art. 6a ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. Mając te okoliczności na względzie należy uznać, że zarzut niezgodności wskazanego przepisu ustawy z zasadą pewności prawa oraz zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa (art. 2 Konstytucji) z uwagi na podnoszoną przez wnioskodawcę wadliwość wprowadzenia w życie regulacji ustawowej jest oczywiście bezzasadny.
Oczywiście bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez kwestionowane przepisy ustawy o diagnostyce laboratoryjnej zasady ochrony praw słusznie nabytych. Jak stwierdza wnioskodawca, przyznanie statusu diagnosty laboratoryjnego tylko tym osobom, które spełniały przesłanki określone w kwestionowanym art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej, oraz brak jakichkolwiek przepisów intertemporalnych prowadził do naruszenia praw tych osób, które rozpoczęły, lecz do dnia wejścia w życie ustawy nie ukończyły kształcenia w ramach studiów wyższych. Odnosząc się do tego stanowiska Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowany we wniosku art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej określał jedynie, które z osób wykonujących czynności diagnostyczne mogły w momencie wejścia w życie ustawy ubiegać się o przyznanie tytułu zawodowego i wpis na listę diagnostów laboratoryjnych bez konieczności podejmowania dodatkowego kształcenia. Przepis ten nie ograniczał natomiast możliwości podejmowania lub kontynuowania tego rodzaju kształcenia. Zagadnienia te nie były w nim w ogóle uregulowane. Jednocześnie żaden inny przepis ustawy o diagnostyce laboratoryjnej nie ograniczył prawa do kontynuowania nauki względem tych osób, które były w trakcie nabywania uprawnień umożliwiających uzyskanie wpisu na listę diagnostów. Możliwość uzyskania takiego wpisu po ukończeniu studiów wyższych i uzyskaniu tytułu zawodowego magistra została zagwarantowana w art. 10 ust. 1 ustawy.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza także, że żaden z kwestionowanych przez wnioskodawcę przepisów (art. 6a oraz art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej) nie pozbawił osób zatrudnionych w laboratorium przed dniem wejścia w życie ustawy prawa do wykonywania czynności z zakresu diagnostyki laboratoryjnej. Należy zatem uznać za oczywiście bezzasadny zarzut niezgodności art. 6a i art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej z art. 65 ust. 1 Konstytucji.
Jedynie na marginesie powyższych stwierdzeń należy zauważyć, że w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe ubieganie się o wpis na listę diagnostów laboratoryjnych na podstawie kwestionowanego art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. Możliwość taka istniała jedynie w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie tej ustawy (art. 74). Dostęp do zawodu diagnosty laboratoryjnego na tej drodze jest zatem wykluczony.
3. Ogólnopolski Związek Zawodowy Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii wnosił także o stwierdzenie niezgodności załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z art. 6 ustawy nowelizującej oraz art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji. Wnioskodawca stwierdził, że przepisy wskazanego rozporządzenia pozbawiły prawa wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej osoby posiadające tytuł zawodowy technika. Spowodowało to naruszenie wyższego rangą przepisu ustawy nowelizującej, gwarantującego utrzymanie takiego prawa dla osób, którym przysługiwało ono w dniu 1 października 2003 r. według dotychczasowych przepisów.
Odnosząc się do twierdzeń wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowany załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia wskazuje jedynie, w formie tabeli, kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań zawodowych na poszczególnych stanowiskach pracy w laboratorium. Nie określa natomiast żadnych warunków ograniczających prawo wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej przez osoby posiadające tytuł zawodowy technika. Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, kwestionowany załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia nie pozbawia zatem tej grupy zawodowej uprawnień wynikających z art. 6 ustawy nowelizującej. Uprawnienia takie potwierdza dodany w art. 1 pkt 6 ustawy nowelizującej art. 6a ust. 1 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. Zgodnie z tym przepisem osoby posiadające tytuł zawodowy technika analityki medycznej, licencjata na kierunku analityka medyczna lub magistra na kierunku przydatnym do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego są uprawnione do wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej. W tym stanie rzeczy zarzut niezgodności postanowień załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z art. 6 ustawy nowelizującej oraz art. 65 ust. 1 Konstytucji należy uznać za oczywiście bezzasadny.
Wnioskodawca nie uzasadnia w szczegółowy sposób, na czym miałaby polegać niezgodność przepisów załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z art. 2 Konstytucji. W uzasadnieniu wniosku stwierdzono ponownie, że wprowadzenie nowych zasad uzyskiwania uprawnień do wpisu na listę diagnostów narusza zasadę pewności prawa oraz podważa zaufanie określonej grupy obywateli (techników analityki medycznej) do państwa i stanowionego przez nie prawa. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje zatem wyrażone w pkt 2 niniejszego uzasadnienia stanowisko co do oczywiście bezzasadnego charakteru zarzutu niezgodności kwestionowanych we wniosku przepisów z art. 2 Konstytucji.
4. W związku z żądaniem zwrotu kosztów postępowania na rzecz wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny wyjaśnia, że zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o TK, zwrot kosztów dotyczy wyłącznie postępowania wszczętego na podstawie skargi konstytucyjnej. Rozpatrywaną sprawę zainicjował wniosek pochodzący od podmiotu legitymowanego szczegółowo, co oznacza brak podstawy prawnej dla orzekania przez Trybunał o zwrocie kosztów postępowania na rzecz wnioskodawcy. W tym zakresie oddala zatem wniosek.
Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 14 marca 2006 r.
Sygn. akt Tw 52/04
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii o stwierdzenie zgodności:
1) art. 6a i art. 73 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 144, poz. 1529) z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 marca 2004 r. w sprawie wymagań, jakim powinno odpowiadać medyczne laboratorium diagnostyczne (Dz. U. Nr 43, poz. 408) – załącznika „Wykaz kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych na poszczególnych stanowiskach pacy w laboratorium” z art. 6 ustawy z dnia 28 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1663 ze zm.) oraz art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji;
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE:
W dniu 22 listopada 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii o zbadanie konstytucyjności art. 6a i art. 73 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 144, poz. 1529; dalej: ustawa o diagnostyce laboratoryjnej) z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 marca 2004 r. w sprawie wymagań, jakim powinno odpowiadać medyczne laboratorium diagnostyczne (Dz. U. Nr 43, poz. 408) – załącznika „Wykaz kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych na poszczególnych stanowiskach pacy w laboratorium” (dalej: załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia) z art. 6 ustawy z dnia 28 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 171, poz. 1663 ze zm.; dalej: ustawa nowelizująca) oraz art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 kwietnia 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, przez sprecyzowanie o ochronę praw jakiej kategorii pracowników zrzeszonych w Ogólnopolskim Związku Zawodowym Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii chodzi wnioskodawcy.
W dniu 2 maja 2005 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z września 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, przez powołanie odpowiedniego przepisu prawa wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy oraz wskazanie przepisu prawa, upoważniającego radcę prawnego Sławomira Byrę, do podpisania i złożenia w Trybunale Konstytucyjnym wniosku Ogólnopolskiego Związku Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii.
W dniu 10 października 2005 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynęło pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji ogólnokrajowe organy związków zawodowych mogą występować do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskami w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm. Legitymacja tej grupy podmiotów została jednak na poziomie konstytucyjnym wyraźnie ograniczona i obejmuje wyłącznie te akty normatywne podlegające zaskarżeniu, które dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Stosownie zatem do art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek pochodzący od ogólnopolskiego organu związku zawodowego podlega wstępnemu rozpoznaniu przez jednego sędziego Trybunału na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym, czy zarzuty sformułowane przez wnioskodawcę nie są oczywiście bezzasadne oraz czy nie zachodzą inne przesłanki uniemożliwiające w danym przypadku przeprowadzenie merytorycznej kontroli konstytucyjności na rozprawie.
2. Ogólnopolski Związek Zawodowy Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii wnosił o zbadanie zgodności art. 6a i art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem wnioskodawcy zmiany w zakresie prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego zostały wprowadzone z naruszeniem zasad pewności prawa, zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony praw nabytych, wynikających z art. 2 Konstytucji. Wnioskodawca stwierdził, że technicy analityki medycznej, technicy chemicy oraz pozostałe osoby wymienione w kwestionowanym art. 6a ustawy o diagnostyce laboratoryjnej pozbawione zostały prawa do samodzielnego wykonywania swoich dotychczasowych czynności w zakresie diagnostyki laboratoryjnej. Jednocześnie ustawodawca nie przewidział, zdaniem wnioskodawcy, jakichkolwiek rozwiązań o charakterze intertemporalnym w stosunku do osób, które były w trakcie uzyskiwania wyższego wykształcenia i tytułu zawodowego magistra.
Trybunał Konstytucyjny odnosząc się do sformułowanych we wniosku zarzutów dokonał analizy obowiązującego stanu prawnego dotyczącego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej.
Zasady i warunki wykonywania tego rodzaju czynności oraz ich szczegółowy zakres uregulowany został w ustawie o diagnostyce laboratoryjnej. Wskazana ustawa w pierwotnym brzmieniu przyznawała prawo wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej wyłącznie diagnostom laboratoryjnym oraz lekarzom posiadającym odpowiedni rodzaj specjalizacji. Obie grupy podmiotów podlegały wpisowi na listę diagnostów laboratoryjnych prowadzoną przez Krajową Radę Diagnostów Laboratoryjnych (art. 8 ust. 1 tej ustawy). Do szeregu postanowień ustawy dotyczących sposobu uzyskania tytułu zawodowego diagnosty laboratoryjnego dodano także kwestionowany przez wnioskodawcę art. 73, zgodnie z którym osoby, które w dniu wejścia w życie omawianej ustawy ukończyły studia wyższe oraz spełniały pozostałe przesłanki zawarte w ustawie, stawały się diagnostami laboratoryjnymi i mogły ubiegać się w ciągu dwóch lat o wpis na listę diagnostów. Istotny wyjątek od zaprezentowanego modelu dostępu do wykonywania czynności diagnostycznych stanowił art. 77 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej, który przewidywał w okresie 2 lat od momentu wejścia w życie ustawy prawo samodzielnego wykonywania takich czynności przez osoby niewpisane na listę diagnostów.
Zmiany wprowadzone po dwóch latach obowiązywania ustawy o diagnostyce laboratoryjnej dotyczyły m.in. przyznania prawa do wykonywania czynności diagnostycznych określonej grupie podmiotów niepodlegających wpisowi na listę diagnostów. Zgodnie z kwestionowanym przez wnioskodawcę art. 6a ustawy, prawo takie przyznano osobom posiadającym tytuł zawodowy technika analityki medycznej, licencjata na kierunku analityka medyczna oraz magistra na kierunku innym niż analityka medyczna, przydatnym do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego. Osoby te mogą samodzielnie wykonywać czynności diagnostyki laboratoryjnej jedynie w ograniczonym zakresie. W pozostałych wypadkach podlegają nadzorowi ze strony diagnosty laboratoryjnego.
Trybunał Konstytucyjny mając na względzie powyższe wyjaśnienia stwierdza, że przedstawiony we wniosku zarzut niezgodności art. 6a oraz art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej z art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji jest oczywiście bezzasadny. Należy podkreślić, iż sytuacja prawna poszczególnych grup obywateli może podlegać nawet daleko idącym zmianom na skutek określonych działań ustawodawcy. Zgodność tych działań z konstytucyjnymi zasadami wynikającymi z art. 2 Konstytucji (pewność prawa, zaufanie do państwa i stanowionego przez nie prawa) wymaga takiego kształtowania przepisów, które umożliwia jednostce decydowanie o swoim postępowaniu w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwowych oraz konsekwencji prawnych, jakie jej działania mogą pociągnąć za sobą. Naruszenie zasady pewności prawa może mieć miejsce wówczas, kiedy decyzja ustawodawcy jest dla jednostki zaskoczeniem i stwarza takie okoliczności, których nie można było przewidzieć (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 14 czerwca 2000 r., sygn. P 3/00, OTK ZU nr 5/2000, poz. 138). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zmiany wprowadzone na mocy kwestionowanego art. 6a w ustawie o diagnostyce laboratoryjnej nie powodowały stanu niepewności prawnej i można je było w oczywisty sposób przewidzieć. Od momentu prawnego uregulowania czynności diagnostyki laboratoryjnej w omawianej ustawie, możliwość samodzielnego wykonywania tego rodzaju czynności przyznano wyłącznie osobom wpisanym na listę diagnostów. Pozostałym podmiotom przyznano w art. 77 ustawy jedynie warunkowe prawo samodzielnego wykonywania czynności diagnostycznych na okres 2 lat. Prawo to zostało następnie ograniczone względem osób niewpisanych na listę diagnostów na mocy kwestionowanego art. 6a ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. Mając te okoliczności na względzie należy uznać, że zarzut niezgodności wskazanego przepisu ustawy z zasadą pewności prawa oraz zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa (art. 2 Konstytucji) z uwagi na podnoszoną przez wnioskodawcę wadliwość wprowadzenia w życie regulacji ustawowej jest oczywiście bezzasadny.
Oczywiście bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez kwestionowane przepisy ustawy o diagnostyce laboratoryjnej zasady ochrony praw słusznie nabytych. Jak stwierdza wnioskodawca, przyznanie statusu diagnosty laboratoryjnego tylko tym osobom, które spełniały przesłanki określone w kwestionowanym art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej, oraz brak jakichkolwiek przepisów intertemporalnych prowadził do naruszenia praw tych osób, które rozpoczęły, lecz do dnia wejścia w życie ustawy nie ukończyły kształcenia w ramach studiów wyższych. Odnosząc się do tego stanowiska Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowany we wniosku art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej określał jedynie, które z osób wykonujących czynności diagnostyczne mogły w momencie wejścia w życie ustawy ubiegać się o przyznanie tytułu zawodowego i wpis na listę diagnostów laboratoryjnych bez konieczności podejmowania dodatkowego kształcenia. Przepis ten nie ograniczał natomiast możliwości podejmowania lub kontynuowania tego rodzaju kształcenia. Zagadnienia te nie były w nim w ogóle uregulowane. Jednocześnie żaden inny przepis ustawy o diagnostyce laboratoryjnej nie ograniczył prawa do kontynuowania nauki względem tych osób, które były w trakcie nabywania uprawnień umożliwiających uzyskanie wpisu na listę diagnostów. Możliwość uzyskania takiego wpisu po ukończeniu studiów wyższych i uzyskaniu tytułu zawodowego magistra została zagwarantowana w art. 10 ust. 1 ustawy.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza także, że żaden z kwestionowanych przez wnioskodawcę przepisów (art. 6a oraz art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej) nie pozbawił osób zatrudnionych w laboratorium przed dniem wejścia w życie ustawy prawa do wykonywania czynności z zakresu diagnostyki laboratoryjnej. Należy zatem uznać za oczywiście bezzasadny zarzut niezgodności art. 6a i art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej z art. 65 ust. 1 Konstytucji.
Jedynie na marginesie powyższych stwierdzeń należy zauważyć, że w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe ubieganie się o wpis na listę diagnostów laboratoryjnych na podstawie kwestionowanego art. 73 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. Możliwość taka istniała jedynie w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie tej ustawy (art. 74). Dostęp do zawodu diagnosty laboratoryjnego na tej drodze jest zatem wykluczony.
3. Ogólnopolski Związek Zawodowy Pracowników Diagnostyki Medycznej i Fizjoterapii wnosił także o stwierdzenie niezgodności załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z art. 6 ustawy nowelizującej oraz art. 2 i art. 65 ust. 1 Konstytucji. Wnioskodawca stwierdził, że przepisy wskazanego rozporządzenia pozbawiły prawa wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej osoby posiadające tytuł zawodowy technika. Spowodowało to naruszenie wyższego rangą przepisu ustawy nowelizującej, gwarantującego utrzymanie takiego prawa dla osób, którym przysługiwało ono w dniu 1 października 2003 r. według dotychczasowych przepisów.
Odnosząc się do twierdzeń wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowany załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia wskazuje jedynie, w formie tabeli, kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań zawodowych na poszczególnych stanowiskach pracy w laboratorium. Nie określa natomiast żadnych warunków ograniczających prawo wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej przez osoby posiadające tytuł zawodowy technika. Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, kwestionowany załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia nie pozbawia zatem tej grupy zawodowej uprawnień wynikających z art. 6 ustawy nowelizującej. Uprawnienia takie potwierdza dodany w art. 1 pkt 6 ustawy nowelizującej art. 6a ust. 1 ustawy o diagnostyce laboratoryjnej. Zgodnie z tym przepisem osoby posiadające tytuł zawodowy technika analityki medycznej, licencjata na kierunku analityka medyczna lub magistra na kierunku przydatnym do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego są uprawnione do wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej. W tym stanie rzeczy zarzut niezgodności postanowień załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z art. 6 ustawy nowelizującej oraz art. 65 ust. 1 Konstytucji należy uznać za oczywiście bezzasadny.
Wnioskodawca nie uzasadnia w szczegółowy sposób, na czym miałaby polegać niezgodność przepisów załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z art. 2 Konstytucji. W uzasadnieniu wniosku stwierdzono ponownie, że wprowadzenie nowych zasad uzyskiwania uprawnień do wpisu na listę diagnostów narusza zasadę pewności prawa oraz podważa zaufanie określonej grupy obywateli (techników analityki medycznej) do państwa i stanowionego przez nie prawa. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje zatem wyrażone w pkt 2 niniejszego uzasadnienia stanowisko co do oczywiście bezzasadnego charakteru zarzutu niezgodności kwestionowanych we wniosku przepisów z art. 2 Konstytucji.
4. W związku z żądaniem zwrotu kosztów postępowania na rzecz wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny wyjaśnia, że zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o TK, zwrot kosztów dotyczy wyłącznie postępowania wszczętego na podstawie skargi konstytucyjnej. Rozpatrywaną sprawę zainicjował wniosek pochodzący od podmiotu legitymowanego szczegółowo, co oznacza brak podstawy prawnej dla orzekania przez Trybunał o zwrocie kosztów postępowania na rzecz wnioskodawcy. W tym zakresie oddala zatem wniosek.
Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.