Pełny tekst orzeczenia

251/5/B/2007

POSTANOWIENIE
z dnia 17 października 2007 r.
Sygn. akt Ts 80/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Niemcewicz – przewodniczący
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Ewa Łętowska,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 czerwca 2007 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jolanty Kiliszek,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej 10 kwietnia 2007 r. zarzucono, że art. 1 pkt 1 i art. 3 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent (Dz. U. z 2000 r. Nr 23, poz. 294; dalej: ustawa o zrekompensowaniu płac) jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i 2 w związku z art. 2 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 10 maja 2007 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej poprzez wskazanie, które z przysługujących skarżącej konstytucyjnych praw lub wolności zostały naruszone w konsekwencji wydania wskazanego w skardze wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 7 grudnia 2006 r. (sygn. akt XII Pa 859/06) oraz określenie sposobu tego naruszenia, a także prawidłowe oznaczenie zaskarżonej jednostki redakcyjnej, gdyż ustawa o zrekompensowaniu płac nie zawiera powołanego w skardze art. 1 ust. 1. W piśmie procesowym z 23 maja 2007 r. pełnomocnik skarżącej ponownie wskazał, iż zostało naruszone prawo skarżącej do równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne (art. 32 ust. 1 Konstytucji) oraz prawo skarżącej do niedyskryminowania w życiu gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 2 Konstytucji), obydwa pozostające w związku z art. 2 Konstytucji, nakazującym przestrzeganie zasady zaufania obywateli do Państwa i stanowionego przezeń prawa.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 27 czerwca 2007 r. odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał wyjaśnił, iż zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, tak art. 32, jak i art. 2 Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu skargowym. Trybunał przypomniał, że art. 32 Konstytucji gwarantuje określony standard kreowania przez ustawodawcę wolności i praw oraz ogólny standard korzystania z nich przez adresatów, nie statuując jednak żadnej konkretnej wolności czy prawa. W konsekwencji może on stanowić wzorzec kontroli tylko w razie wskazania przez skarżącą, jaka jej wolność lub prawo wynikające z innych przepisów konstytucyjnych zostały unormowane z naruszeniem zasady równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji. Trybunał wskazał również na konieczność precyzyjnego określenia naruszonego prawa lub wolności przyjmujących postać konstytucyjnych praw podmiotowych, które skarżąca wywodzi z treści art. 2 Konstytucji. Normy prawne tworzące art. 2 Konstytucji, mają bowiem postać zasad ustrojowych, adresowanych przede wszystkim do ustawodawcy i wyznaczających sposób, w jaki winien on regulować poszczególne dziedziny życia publicznego.
Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny ustalił, iż – mimo wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej – pełnomocnik skarżącej nie wskazał konstytucyjnego prawa o charakterze podmiotowym ani konstytucyjnej wolności, w zakresie których doszłoby do naruszenia zasady równości oraz zakazu dyskryminacji (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji) w związku z naruszeniem zasady zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa (art. 2 Konstytucji). Okoliczność ta stanowiła podstawę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
W zażaleniu z 12 lipca 2007 r. pełnomocnik skarżącej wniósł „o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny na rozprawie”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zarzuty zażalenia zmierzają do podważenia trafności stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny, iż w rozpatrywanej sprawie zaistniała przesłanka odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Była nią niedopuszczalność uczynienia samoistną podstawą skargi konstytucyjnej art. 32 oraz art. 2 Konstytucji. Uzasadniając zaskarżone postanowienie, Trybunał wielokrotnie przywoływał poglądy utrwalone w dotychczasowym orzecznictwie polskiego sądu konstytucyjnego, który konsekwentnie rozstrzygał, że jeżeli treść prawa (uprawnienia) wynika wyłącznie z ustawy, to domaganie się ochrony tego prawa, z powołaniem się na zasadę równości, nie ma w pełni „konstytucyjnego” wymiaru (por. postanowienie z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).
Kwestionując ustaloną przez Trybunał przesłankę odmowy, pełnomocnik skarżącej podnosi, iż do powołanego postanowienia SK 10/01, wydanego przez Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie, pięciu sędziów zgłosiło swoje zdania odrębne (obszernie cytowane w zażaleniu). Argument powyższy wraz z twierdzeniem pełnomocnika skarżącej, że „w pełni zgadza się ze stanowiskiem Sędziów Trybunału, którzy zgłosili zdania odrębne”, nie podważa trafności ustaleń Trybunału Konstytucyjnego, przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia. Trybunał przypomina bowiem, że zgodnie z art. 68 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej ustawa o TK), zdanie odrębne jest rozumiane jako prawo sędziego Trybunału, który nie może zgodzić się z poglądem większości sędziów składu orzekającego, do ujawnienia na piśmie swego odrębnego stanowiska. W sądownictwie istoty votum separatum upatruje się ogólnie w niezawisłości orzekania sędziowskiego, w poszanowaniu godności sędziego i jego moralnej odpowiedzialności za wyrok (zob. J. Bratoszewski, Zdanie odrębne w procesie karnym, Warszawa 1973). Zdanie odrębne w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym również spełnia te funkcje, ale ze względu na specyfikę procedury odgrywa szczególną rolę w uświadomieniu złożoności danej materii prawnej, co z kolei może mieć znaczenie zarówno w procesie legislacyjnym, jak i w rozwoju doktryny (zob. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Wydawnictwo Sejmowe 1999). Zgłoszenie zdania odrębnego (kilku zdań odrębnych) do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, które zapadło większością głosów (art. 190 ust. 5 Konstytucji, także art. 68 ust. 1 ustawy o TK), co oczywiste, nie zagraża powadze, tzn. nie modyfikuje charakteru podjętego rozstrzygnięcia w aspekcie ostateczności i mocy powszechnie obowiązującej (art. 190 ust. 1 Konstytucji).
Drugi zarzut zażalenia związany jest z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 27 marca 2007 r. (SK 9/05). Pełnomocnik skarżącej dowodzi, że Trybunał, sprzecznie z tezą zawartą w zaskarżonym postanowieniu, rozpoznał skargę konstytucyjną, orzekając o zgodności „aktu prawnego właśnie z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji”. Odnosząc się do powyższego stanowiska, Trybunał Konstytucyjny zauważa, że pełnomocnik skarżącej nieprecyzyjnie powołał wzorce kontroli wskazane w sprawie SK 9/05. Należy zatem przypomnieć, że kwestionowanemu art. 2 pkt 5 lit. a, b i d ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397, ze zm.) zarzucono niezgodność z art. 32 w związku z art. 64 ust. 1 Konstytucji. Została zatem spełniona przesłanka powiązania naruszenia konstytucyjnego prawa podmiotowego o charakterze majątkowym (art. 64 ust. 1 Konstytucji) z naruszeniem zasady równości wszystkich wobec prawa i zakazu dyskryminacji (art. 32 Konstytucji). Wbrew twierdzeniu pełnomocnika skarżącej wyłącznej podstawy kontroli nie stanowił art. 32 Konstytucji, co uzasadniło przekazanie skargi konstytucyjnej do rozpoznania merytorycznego.
Trybunał Konstytucyjny wyraża przekonanie, iż abstrahujące od przedmiotu rozpoznawanej skargi wątpliwości pełnomocnika sygnalizowane w zażaleniu, a związane dopuszczalnością powołania jako wzorców kontroli „Zasad ogólnych”, otwierających Rozdział II Konstytucji, szczegółowo wyjaśni opracowanie pod redakcją naukową L. Garlickiego, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Komentarz (Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2001, komentarz do art. 30-37).
Respektując natomiast konstytucyjną zasadę niezawisłości sędziów i niezależności sądów (art. 173 i art. 178 ust. 1), Trybunał nie ocenia negatywnego stanowiska sądów orzekających w sprawie skarżącej, które – jak twierdzi pełnomocnik – nie uwzględniły wniosku o skierowanie pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego (brak dowodu w aktach). Natomiast wymóg sporządzenia przez adwokata lub radcę prawnego skargi konstytucyjnej (art. 48 ust. 1 ustawy o TK), która spełni wymagania określone w art. 47 ustawy o TK, stanowi gwarancję przekazania jej do rozpoznania merytorycznego. W rozpatrywanej sprawie, mimo wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału do usunięcia braków formalnych skargi, pełnomocnik skarżącej wskazanych braków nie uzupełnił.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.