Pełny tekst orzeczenia

245/6/B/2008


POSTANOWIENIE
z dnia 11 grudnia 2008 r.
Sygn. akt Ts 170/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Biernat – przewodniczący
Zbigniew Cieślak – sprawozdawca
Teresa Liszcz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 sierpnia 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Andrzeja Pikora,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 21 maja 2008 r. skarżący zakwestionował zgodność z Konstytucją art. 1 ust. 1 i 1a w związku z art. 3 pkt 1 i w związku z art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.; dalej: Karta). Niezgodność ta ma wyrażać się w tym, że wskazane przepisy w sposób dyskryminujący traktują nauczycieli akademickich, albowiem nie pozwalają zaliczyć do okresu pracy w szczególnym charakterze okresu zatrudnienia na stanowisku asystenta w szkole wyższej.
Postanowieniem z 19 sierpnia 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zasadniczym powodem takiego rozstrzygnięcia było niewłaściwe, z punktu widzenia konstytucyjnej zasady równości, utożsamienie pracy świadczonej przez nauczycieli z pracą wykonywaną przez nauczycieli akademickich, a w konsekwencji błędne uznanie przez skarżącego, że zróżnicowanie uprawnień emerytalnych obu grup zawodowych jest konstytucyjnie niedopuszczalne. W uzasadnieniu postanowienia wskazano także, że skarżący objął przedmiotem skargi także przepisy, których treścią nie jest przyznawanie uprawnień emerytalnych. Nie mogły więc one stanowić podstawy badania z punktu widzenia ich zgodności z Konstytucją.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącego, wywodząc, że charakter pracy nauczyciela oraz nauczyciela akademickiego jest bardzo podobny, a przedstawiciele obu tych grup zawodowych wykonują pracę „tego samego rodzaju i w takim samym charakterze”. W zażaleniu podniesiono, że wymiar czasu pracy nauczyciela (40 godzin tygodniowo) i nauczyciela akademickiego (od 120 do 540 godzin rocznie) nie może stanowić cechy odróżniającej. Wskazano także, że w dzisiejszym stanie prawnym dochodzi do nieuzasadnionego faworyzowania nauczycieli w zależności od jednostki dydaktycznej, w której wykonują swoją pracę. W opinii pełnomocnika przepisy Karty powinny znajdować zastosowanie wobec nauczycieli akademickich.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W polskim systemie prawa skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Szczególny charakter skargi polega na tym, że skarżący może domagać się zbadania przez Trybunał Konstytucyjny konstytucyjności aktu normatywnego, o ile skarga spełnia wymogi, o których mowa w art. 79 ustawy zasadniczej oraz w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Z kolei na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń, przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia i do tego ogranicza rozpoznanie środka odwoławczego, o którym mowa w art. 36 ust. 4-7 ustawy o TK.
Przywołana w zażaleniu argumentacja, mająca zakwestionować zasadność postanowienia o odmowie nadania skardze dalszego biegu, w istocie sprowadza się do przytoczenia (a w wielu fragmentach zacytowania) tych samych argumentów, które zaprezentowano w skardze konstytucyjnej. Wywody zażalenia koncentrują się wyłącznie na wykazaniu tożsamości pracy wykonywanej przez nauczycieli i nauczycieli akademickich, co uzasadniałoby objęcie obu grup zawodowych identycznymi uprawnieniami emerytalnymi. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podziela wyrażony w zaskarżonym postanowieniu pogląd o odmienności statusu nauczycieli i nauczycieli akademickich, uzasadnionej kwalifikacjami do wykonywania tych zawodów oraz charakterem świadczonej przez nich pracy. Nie można utożsamiać pracy dydaktycznej z dziećmi w wieku od 7 do 18 lat z kształceniem studentów. Niewłaściwe byłoby również niedostrzeżenie, że do obowiązków nauczyciela należą stosowne powinności pedagogiczne związane z wychowaniem uczniów oraz opieką nad nimi, podczas gdy w odniesieniu do nauczycieli akademickich zadania te mają mniejsze znaczenie. Z kolei nauczyciele akademiccy z reguły są również pracownikami naukowymi i należy od nich oczekiwać prowadzenia badań naukowych, prac rozwojowych, a także rozwijania twórczości naukowej, a niekiedy i artystycznej. Sam skarżący zresztą w złożonym zażaleniu stwierdza, że zakres obowiązków nauczyciela akademickiego jest inny w porównaniu z zakresem pracy nauczycieli. Ze względu na to, że charakter wykonywanej pracy jest odmienny, inne są uprawnienia emerytalne nauczycieli i nauczycieli akademickich. Dlatego też nie można uznać, że odmienne uregulowanie praw emerytalnych obu tych grup zawodowych jest niezgodne z art. 32 Konstytucji.
Jako zasadne należy również ocenić zawarte w zaskarżonym postanowieniu wywody wskazujące na częściowo nieprawidłowe określenie przedmiotu skargi. Jednakże z uwagi na fakt, że skarżący poza stwierdzeniem wyrażającym jego dezaprobatę w ogóle nie podjął próby wykazania ich nietrafności, Trybunał Konstytucyjny uznaje za zbędne szersze odnoszenie się do tego zagadnienia.
Zważywszy na wymogi płynące z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 36 ustawy o TK, poza zakresem rozważań należało pozostawić fragmenty zażalenia wskazujące, jak powinna wyglądać interpretacja zakwestionowanego w skardze przepisu. W postępowaniu zainicjowanym skargą konstytucyjną Trybunał Konstytucyjny orzeka o istniejących unormowaniach i to tylko w zakresie, w jakim stanowiły one podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia o wolnościach lub prawach skarżącego. Kompetencja kontrolna Trybunału nie odnosi się do procesu stosowania prawa.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należy stwierdzić, że Trybunał Konstytucyjny słusznie odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu i dlatego, na podstawie art. 36 ust. 7 ustawy o TK, zażalenie nie podlegało uwzględnieniu.