Pełny tekst orzeczenia

160/3/B/2009

POSTANOWIENIE
z dnia 24 czerwca 2009 r.
Sygn. akt Ts 68/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Andrzej Rzepliński – przewodniczący


Mirosław Granat – sprawozdawca


Bohdan Zdziennicki,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 2007 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Marka Jarockiego,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 29 marca 2007 r. Marek Jarocki (dalej: skarżący) wniósł o stwierdzenie niezgodności § 28 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1393; dalej: r.z.d.) z art. 92 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108 poz. 908 ze zm.; dalej: u.p.r.d.).
Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony § 28 ust. 3 pkt. 1 r.z.d. jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji w zw. z 47 ust. 2 u.p.r.d., nie wskazując jednak sposobu tego naruszenia. W piśmie uzupełniającym braki skargi konstytucyjnej skarżący wskazał, że naruszenia swych praw i wolności upatruje w tym, że przepis § 28 ust. 3 pkt. 1 r.z.d. wydany został z przekroczeniem delegacji ustawowej określonej w art. 47 ust. 2 u.p.r.d.. Zdaniem skarżącego, z treści art. 47 u.p.r.d. wynika, że ustawodawca pozostawił kierującym pojazdy prawo całkowicie swobodnego parkowania pojazdów o masie całkowitej do 2500 kg na chodniku poza obszarem jezdni, tymczasem zaskarżony § 28 ust. 3 pkt. 1 r.z.d. wykracza poza tak określone reguły, wprowadzając zakaz parkowania na chodniku. Zdaniem skarżącego, tak wydane rozporządzenie narusza normę zawartą w art. 92 ust. 1 Konstytucji, a także inne liczne wolności konstytucyjne, których jednak nie czyni wzorcami kontroli w niniejszej sprawie.
Postanowieniem z 16 lipca 2007 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie, że skarżący nie wskazał, jakie prawa i wolności konstytucyjne zostały naruszone w oparciu o zaskarżony przepis. Jako jedyny wzorzec kontroli w niniejszej sprawie skarżący wskazał bowiem art. 92 Konstytucji. Zgodnie z przepisami art. 92 Konstytucji „rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi”. Jak więc wynika jednoznacznie z treści wskazanych przepisów, nie określają one żadnych praw i wolności konstytucyjnych. Przepisy art. 92 Konstytucji, zawarte w rozdziale III Konstytucji „Źródła prawa”, określają jedynie charakter wykonawczy rozporządzenia, a więc aktu prawnego mającego na celu realizację delegacji ustawowej. Tymczasem, zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, skargę konstytucyjną może wnieść „każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone”. Oznacza to, że przesłanką dopuszczalności złożenia skargi konstytucyjnej nie jest każde naruszenie Konstytucji, ale tylko naruszenie wyrażonych w niej norm regulujących wolności lub prawa człowieka i obywatela.
Trybunał podkreślił, że zarówno w treści skargi konstytucyjnej, jak też pisma uzupełniającego braki skargi skarżący prezentuje przede wszystkim argumenty mające wykazać słuszność jego stanowiska w sporze dotyczącym popełnienia wykroczenia. Tymczasem przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału w trybie skargi konstytucyjnej nie jest zasadność rozstrzygnięcia procesowego, lecz zgodność zaskarżonych przepisów z podanymi wzorcami konstytucyjnymi. Trybunał wskazał też, że skarżący, zarzucając niezgodność § 28 ust. 3 pkt. 1 r.z.d. z art. 92 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 2 u.p.r.d., czyni przepis ustawy wzorcem kontroli aktu podustawowego. Tymczasem, zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji Trybunał jest władny orzekać w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach skarżącego albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Tym samym niedopuszczalna jest w tym trybie kontrola zgodności aktu normatywnego o randze rozporządzenia z aktem ustawowym.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł skarżący. Zarzucił w nim, ze wydanie postanowienia o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej stanowi niedopuszczalną próbę merytorycznej kontroli skargi konstytucyjnej na etapie kontroli wstępnej. Zdaniem skarżącego taka kontrola, oparta na art. 36 ust. 3 i 7 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), nie ma żadnego umocowania w treści ustawy i narusza istotę prawa do wniesienia skargi konstytucyjnej. Zdaniem skarżącego wzywanie do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej jest ze strony Trybunału próbą zniechęcenia skarżących i ograniczenia ilości skarg „osób mało zdeterminowanych”, nie ma także oparcia w treści ustawy. Skarżący wniósł zatem o zawieszenie rozpoznania zażalenia do czasu rozpoznania skargi konstytucyjnej w zakresie art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Odnosząc się do uzasadnienia postanowienia o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej, skarżący ponownie przedstawił wykładnię art. 47 ust. 1 i 2 u.p.r.d., zarzucając niesłuszne przyjęcie przez Trybunał stanowiska odmiennego od stanowiska własnego. Zdaniem skarżącego z treści zaskarżonego § 28 ust. 3 pkt 1 r.z.d. wynika jednoznaczne przekroczenie delegacji ustawowej, które prowadzi do naruszenia art. 92 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącego, zaskarżony przepis penalizuje parkowanie pojazdu na chodniku, ustanawiając zakaz ponad normę określoną w ustawie. Skarżący, wskazując na wcześniejsze orzecznictwo Trybunału, w szczególności wyrok z dnia 12 lipca 2007 r. (U 7/06, OTK ZU 7/A/2007, poz. 76), podkreśla iż nietrafny jest pogląd Trybunału, jakoby art. 92 ust. 1 Konstytucji nie mógł być podstawą skargi konstytucyjnej. Skutkiem obowiązywania zaskarżonego przepisu jest, zdaniem skarżącego, także naruszenie art. 42 ust. 1 Konstytucji. Skarżący podkreśla jednak, że § 28 ust. 3 pkt 1 r.z.d. nie jest „wprost” niezgodny z art. 42 ust. 1 Konstytucji, lecz jedynie w związku z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie. Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie braku wskazania przez skarżącego konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone przez zaskarżony przepis.
Odnosząc się do zarzutów skarżącego przypomnieć należy raz jeszcze, prawidłowo wskazany przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, obowiązek skarżącego, wynikający wprost z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, wskazania, „jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone”. Wbrew twierdzeniom skarżącego skarga konstytucyjna nie podlega instytucji „przedsądu”, lecz wstępnemu rozpoznaniu, co wynika wprost z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Odpowiednie stosowanie znajduje w tym zakresie art. 36 ustawy o TK. Jeśli zatem skarga konstytucyjna nie odpowiada warunkom formalnym, sędzia Trybunału zobowiązany jest do wezwania skarżącego do uzupełnienia jej braków (art. 36 ust. 2 w zw. z art. 49 ustawy o TK), w tym do wskazania elementów skargi określonych w art. 47 ustawy o TK. Należy zauważyć, że w myśl art. 79. ust. 1 Konstytucji skargę konstytucyjną wnosi się na zasadach określonych w ustawie. Konstytucja nie determinuje tych zasad, pozostawiając ich skonkretyzowanie ustawodawcy. Ze względu na jednoznaczną dyspozycję art. 79 ust. 1 nie można odwoływać się w tym zakresie do art. 45 ust. 1 Konstytucji. Trybunał zwraca także uwagę, że wbrew twierdzeniom skarżącego art. 36 ust. 3 ustawy o TK nie stanowił w niniejszej sprawie podstawy postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 2007 r. Odmowa nadania biegu skardze konstytucyjnej wynikała wprost z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, co jednoznacznie określone zostało w zaskarżonym postanowieniu, w którym wskazano, że podstawą odmowy jest brak wskazania konstytucyjnych praw i wolności naruszonych przez zaskarżony przepis. Z tych powodów zarzuty skarżącego, a także wniosek o zawieszenie postępowania w przedmiocie zażalenia na postanowienie Trybunału z dnia 16 lipca 2007 r. nie zasługują na uwzględnienie.
Wskazać należy, że Trybunał Konstytucyjny prawidłowo przyjął w postanowieniu z dnia 16 lipca 2007 r. wystąpienie podstaw uniemożliwiających nadanie biegu skardze konstytucyjnej. W szczególności zasadne jest uznanie, że art. 92 ust. 1 Konstytucji nie może być w trybie skargi konstytucyjnej uznany za samodzielny wzorzec kontroli w zakresie ochrony praw i wolności konstytucyjnych. Przesądza o tym jednoznacznie treść wskazanego wzorca, umieszczonego w rozdziale III Konstytucji „Źródła prawa”, określającego jedynie charakter wykonawczy rozporządzenia. Zarzuty skarżącego, wskazujące na orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, w których Trybunał przyjął art. 92 Konstytucji jako adekwatny wzorzec kontroli, pomijają fakt, że orzeczenia te wydane zostały w innym trybie niż tryb skargi konstytucyjnej. Zgodnie z art. 188 pkt 5 i art. 79 ust. 1 Konstytucji w tym szczególnym trybie, jakim jest tryb skargi konstytucyjnej, niezbędne jest wskazanie konstytucyjnej wolności lub prawa, a nie jakiegokolwiek przepisu Konstytucji. Ustalenia dokonane w zaskarżonym postanowieniu należy zatem podtrzymać w całości.
Rozważania skarżącego, odnoszące się do merytorycznej podstawy rozstrzygnięć wydanych w sprawie przez sądy powszechne, nie zmieniają oceny wymogów formalnych niniejszej skargi. Wskazać jednak należy na marginesie, że wbrew twierdzeniom skarżącego treść art. 47 ust. 2 zdanie drugie u.p.r.d. potwierdza prawidłowość ustaleń Trybunału i brak uprawdopodobnienia przez skarżącego naruszenia wolności i praw konstytucyjnych.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.