Pełny tekst orzeczenia

149/3/B/2010





POSTANOWIENIE


z dnia 20 stycznia 2009 r.


Sygn. akt Ts 240/07





Trybunał Konstytucyjny w składzie:





Ewa Łętowska,





po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Macieja i Romana B. w sprawie zgodności:


art. 57 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016, ze zm.) z art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,





p o s t a n a w i a:





odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.





UZASADNIENIE





W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 13 października 2007 r. pełnomocnik skarżących wniósł o kontrolę zgodności art. 57 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016, ze zm.) z art. 76 Konstytucji.


Działając w oparciu o zaskarżony przepis, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Powiecie Grodziskim postanowieniem nr 25/05 z 3 marca 2005 r. nałożył na skarżących karę w wysokości 75 000 zł za nielegalne użytkowanie części handlowej obiektu budowlanego. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Warszawie nr 1000/05 z 14 listopada 2005 r. Wniesiona od powyższego postanowienia skarga została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 kwietnia 2006 r. (sygn. akt VII SA/WA 58/06). Postanowieniem z 28 czerwca 2007 r. (sygn. akt II OSK 971/06) Naczelny Sąd Administracyjny odrzucił wniesioną skargę kasacyjną, wskazując w uzasadnieniu, że nie wskazano naruszonego przepisu prawa ani nie określono, na czym to naruszenie polega.


Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżący wiążą naruszenie art. 76 Konstytucji. Naruszenia tego przepisu upatrują w fakcie obligatoryjnego, dziesięciokrotnego podwyższenia – na mocy zaskarżonego przepisu – naliczonej kary pieniężnej w stosunku do „małych i wielkich użytkowników”.


Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2007 r. wezwano pełnomocnika skarżących do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej przez m.in. wskazanie konstytucyjnego prawa podmiotowego wynikającego z art. 76 Konstytucji, które zostało naruszone na skutek wydania wskazanego w skardze rozstrzygnięcia oraz określenie sposobu tego naruszenia.


W piśmie procesowym nadesłanym w celu uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej skarżący wywodzą, że podmiotem praw konstytucyjnych są także użytkownicy, konsumenci i najemcy (np. art. 76 Konstytucji). Zasada równości nakazuje zaś, aby wszystkie podmioty charakteryzujące się daną cechą istotną traktować w taki sam sposób, tzn. bez faworyzowania lub dyskryminowania któregokolwiek z nich. Zdaniem skarżących, jednakowe traktowanie wszystkich podmiotów wyspecyfikowanych w kategorii XVII, umieszczonej w załączniku do zaskarżonej ustawy, bez względu na ich wielkość, rozmiary prowadzonych przedsięwzięć, osiągany dochód i przychód jest niezgodne z konstytucyjną zasadą równości oraz sprawiedliwości, narusza także art. 76 Konstytucji przez sankcjonowanie nieuczciwych praktyk rynkowych. W ocenie skarżących to nierówne traktowanie podmiotów odzwierciedla nieuczciwą praktykę rynkową w stosunku do użytkowników, tzn. skarżących, których władze publiczne powinny chronić. Ich zdaniem zaskarżony przepis jest sprzeczny z art. 76 Konstytucji, „gdyż obowiązek podwyższenia kary dziesięciokrotnie, każdemu podmiotowi prawa – użytkownikowi, do którego ma zastosowanie, bez różnicowania odnośnie wielkości ich zasobów, sprawia, że dla jednych kara jest znacząco dotkliwa finansowo, dla innych wcale lub umiarkowanie. To jest nieuczciwa praktyka rynkowa, gdyż dyskryminuje bezpośrednio małe podmioty, a faworyzuje duże – choć należą do jednej kategorii, z woli ustawodawcy, który ich nie różnicuje co do zasobów zaangażowanych w gospodarkę na rynku”.





Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:





Skarga konstytucyjna jest środkiem prawnym służącym ochronie konstytucyjnych wolności i konstytucyjnych praw o charakterze podmiotowym. Oznacza to, że w trybie skargi konstytucyjnej nie można dochodzić zbadania zgodności z Konstytucją przepisów, którym zarzucić można wyłącznie naruszenie wynikających z Konstytucji norm prawnych, które ze względu na charakter zasad przedmiotowych, adresowane są przede wszystkim do ustawodawcy i wyznaczają sposób, w jaki normowane powinny być poszczególne dziedziny życia publicznego. Dla merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest zatem konieczne wykazanie przez skarżącego, że wydane na podstawie kwestionowanego przepisu rozstrzygniecie doprowadziło do naruszenia przysługujących mu konstytucyjnych wolności lub konstytucyjnych praw o charakterze podmiotowym.


W skardze stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania skarżący powołują się w pierwszej kolejności na naruszenie art. 76 Konstytucji, zgodnie z którym: „Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa”.


W ocenie Trybunału Konstytucyjnego przytoczony powyżej przepis nie stanowi źródła konstytucyjnego prawa podmiotowego, określa jedynie zadanie władzy publicznej. Innymi słowy, jest to przepis o charakterze kierunkowym – „zasada programowa”, adresowany do „władzy publicznej”, kształtujący jej politykę legislacyjną i regulacyjną. Wskazany przepis nie daje natomiast jednostce podstaw do zaskarżalności działania lub bezczynności władzy, która to możliwość jest charakterystyczna dla praw konstytucyjnych o charakterze podmiotowym.


Także wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości, na której naruszenie wskazują skarżący w piśmie nadesłanym w celu uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej, nie stanowi w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego prawa konstytucyjnego o charakterze podmiotowym, którego naruszenie mogłoby legitymować do wniesienia skargi konstytucyjnej. W postanowieniu z 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości stanowi samodzielnie jedynie zasadę ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich – „samoistnie”. Teza ta – jak podkreślał Trybunał – znajduje swoje uzasadnienie w specyfice przyjmowanego na gruncie Konstytucji rozumienia „równości”, która nie ma charakteru abstrakcyjnego i absolutnego, ale „funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym, odniesiona musi być do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup)”. W związku z powyższym, dopuszczalność powołania się w skardze konstytucyjnej na naruszenie zasady równości winna zostać ograniczona wyłącznie do przypadków, w których zostanie wskazane konkretne podmiotowe prawo, wolność lub obowiązek o charakterze konstytucyjnym, w zakresie których zasada ta została naruszona.





Mając powyższe na względzie, należało, na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, odmówić skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu.