Ts 342/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
428/5/B/2009
POSTANOWIENIE
z dnia 10 września 2009 r.
Sygn. akt Ts 342/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Mieczysława K. w sprawie zgodności:
1) art. 194 oraz art. 196 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) w zw. z § 1 i § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149, ze zm.) z art. 2, art. 18 oraz art. 71 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 104 ust. 1 i 3 oraz art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 4 listopada 2008 r. pełnomocnik skarżącego zarzucił art. 194 oraz art. 196 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.; dalej: ustawa o emeryturach i rentach z FUS) w zw. z § 1 i § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149, ze zm.) sprzeczność z art. 2, art. 18 oraz art. 71 Konstytucji, zaś art. 104 ust. 1 i 3 oraz art. 186 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS sprzeczność z art. 32 Konstytucji.
Decyzją z 23 sierpnia 2007 r. (znak: EWK-465186) Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział we Wrocławiu odmówił skarżącemu prawa do wcześniejszej emerytury dla osób opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki ze względu na pozostawanie w stosunku zatrudnienia w dniu 31 grudnia 1998 r., co było jednoznaczne z niespełnieniem jednej z przesłanek warunkujących przyznanie powyższego świadczenia, czyli sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, które jest całkowicie niezdolne do pracy. Wyrokiem z 3 października 2007 r. (sygn. akt VIII U 2666/2007) Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział VIII oddalił odwołanie złożone od decyzji ZUS. Apelacja wniesiona od powyższego rozstrzygnięcia została oddalona przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział III wyrokiem z 21 maja 2008 r. (sygn. akt III A Ua 56/08).
Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie art. 18 i art. 71 Konstytucji, gwarantującego prawo do szczególnej pomocy rodzinom w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, wynikające ze zbyt krótkiej vacatio legis, przewidzianej w zaskarżonym art. 196 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Skutkowało to tym, „iż rodzic posiadający dziecko niepełnosprawne wymagające stałej opieki dla spełnienia przesłanek do uzyskania wcześniejszej emerytury zawartych w przepisie wykonawczym tj. § 1 i 2 w/w rozporządzenia zmuszony był do porzucenia pracy (…)”, tzn. nie był w stanie rozwiązać stosunku pracy z zachowaniem przepisów prawa. Skarżący zarzuca także zaskarżonym przepisom ustawy o emeryturach i rentach z FUS sprzeczność z art. 32 Konstytucji, wynikającą z odmiennego traktowania osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r., wobec których – jak wywodzi skarżący – zgodnie z zaskarżonym przepisem stosuje się przepisy dotychczasowe, a w przypadku nowych uregulowań przepisy korzystniejsze, podczas gdy wobec osób urodzonych po tej dacie stosuje się przepisy dotychczasowe wyłącznie wtedy, gdy nie są sprzeczne z nową ustawą. Z uzasadnienia skargi wynika, iż w ocenie skarżącego przepis art. 186 ust. 3 dotyczy tylko osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.
Skarżący wskazuje także na uprzywilejowaną sytuację osoby pobierającej świadczenie emerytalne, która może na podstawie art. 104 ust. 1 i 3 zaskarżonej ustawy zarobkować i być zatrudnionym, podczas gdy rodzic ubiegający się o świadczenie emerytalne ze względu na sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy, aby uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury, nie mógł pozostawać w stosunku zatrudnienia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Konstrukcja skargi konstytucyjnej przyjęta w prawie polskim ogranicza zakres przepisów, które mogą zostać w tym trybie zweryfikowane, do tych wyłącznie, które stanowiły normatywną podstawę rozstrzygnięcia, z którego wydaniem skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych. Powyższa teza znajduje swoje uzasadnienie bezpośrednio w brzmieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.
W skardze stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania skarżący domaga się zbadania zgodności z Konstytucją m.in. art. 104 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w brzmieniu: „Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6.” (ust. 1); „Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą” (ust. 3).
Rozstrzygnięciem, z którego wydaniem wiąże skarżący naruszenie przysługujących mu praw jest decyzja ZUS z 23 sierpnia 2007 r. (znak: EWK-465186) odmawiająca mu przyznania prawa do wcześniejszej emerytury. Nie budzi zatem wątpliwości, iż rozstrzygnięcie o takiej treści nie mogło zostać wydane na podstawie wskazanych powyżej przepisów regulujących sytuację prawną osób, którym przyznano już prawo do świadczeń emerytalnorentowych, a które osiągają przychody z tytułu określonej w ustawie działalności. Tym samym, powyższe przepisy nie mogą stanowić przedmiotu kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny w trybie skargi konstytucyjnej, będącej – jak wskazano powyżej – rodzajem kontroli o charakterze konkretnym a nie abstrakcyjnym.
Oczywiście bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez art. 186 ust. 3 zaskarżonej ustawy art. 32 ust. 1 Konstytucji. Podkreślić bowiem należy, że – wbrew stanowisku skarżącego zawartemu we wniesionej skardze konstytucyjnej – zasadne jest stanowisko zajęte przez orzekające w sprawie sądy, w myśl którego w przypadku skarżącego mógłby znaleźć zastosowanie art. 186 ust. 3 ustawy, mimo iż jest on osobą urodzoną po dniu 1 stycznia 1949 r. Wyrokiem z 4 stycznia 2000 r. (K. 18/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 1) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 186 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim uzależnia on od urodzenia się przed 1 stycznia 1949 r. stosowanie – do wniosków o emeryturę zgłoszonych po dniu wejścia w życie ustawy – przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149, ze zm.), jest niezgodny z art. 2 Konstytucji przez to, że narusza zasadę ochrony praw nabytych. Innymi słowy, kwestionowane przez skarżącego kryterium daty urodzenia, którego spełnienie warunkuje możliwość przyznania prawa do wcześniejszej emerytury, straciło moc obowiązującą od momentu opublikowania wyroku TK w Dzienniku Ustaw z 17 stycznia 2000 r. (Nr 2, poz. 26). Na marginesie wskazać należy, iż Trybunał uznał w cytowanym orzeczeniu, że kwestionowany przepis nie jest niezgodny z art. 32 Konstytucji.
Skarżący zarzuca także art. 194 oraz art. 196 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych sprzeczność z art. 18 oraz art. 71 ust. 1 Konstytucji, uzasadniając ją zbyt krótką vacatio legis, która de facto zmuszała rodzica posiadającego dziecko niepełnosprawne wymagające stałej opieki „do porzucenia pracy” dla spełnienia przesłanek do uzyskania wcześniejszej emerytury. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że motywem wprowadzenia instytucji prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym było udzielenie pomocy osobom, które ze względu na niepełnosprawność dziecka nie były w stanie podjąć czy kontynuować zatrudnienia; sam fakt posiadania niepełnosprawnego dziecka był w tym przypadku niewystarczający. Nie budzi też wątpliwości, iż możliwość podjęcia/kontynuowania zatrudnienia jest kryterium o charakterze ontycznym, niezależnym od istniejącego stanu prawnego. Jeżeli skarżący miał taką możliwość (na co wskazuje faktycznie wykonywane zatrudnienie), to nie mógł domagać się prawa do wcześniejszej emerytury.
Należy ponadto podkreślić, że powołane przez skarżącego konstytucyjne wzorce kontroli zawarte w art. 18 i art. 71 ust. 1 Konstytucji są przede wszystkim normami programowymi, określającymi zadania państwa. Zawierają one jednak też pewne minimum praw człowieka i obywatela oraz pewne minimum związanych z tym obowiązków organu władzy publicznej. W orzecznictwie nie budzi zasadniczo wątpliwości możliwość interpretowania z tych przepisów konstytucyjnych praw podmiotowych podlegających ochronie w trybie skargi konstytucyjnej. Wskazuje się jednak również na konieczność wyraźnego wykazania naruszenia przez kwestionowane rozwiązanie wskazanego minimum obowiązków organu władzy publicznej (zob. np. wyrok TK z 11 marca 2008 r., SK 58/06, OTK ZU nr 2/A/2008, poz. 26).
Zauważyć także należy, iż w przypadku oceny konstytucyjności przepisu, który nie tylko deroguje pewne uprawnienia, służące m.in. realizacji celów określonych w art. 18 i art. 71 Konstytucji, ale i decyduje o wejściu w życie ustawy wprowadzającej nowy system emerytalno-rentowy, nasuwa się zasadnicze pytanie o to, czy w tym nowym akcie normatywnym nie przewidziano, niejako „w zastępstwie”, innych regulacji, mających służyć temu samemu celowi co uchylona norma. Innymi słowy, należy uwzględnić kontekst normatywny, w jakim znajduje się zaskarżona regulacja.
Należy zwrócić w tym miejscu uwagę, iż równocześnie z wejściem w życie zaskarżonej ustawy i pozbawieniem osób opiekujących się niepełnosprawnym dzieckiem możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę dokonano nowelizacji ustawy o pomocy społecznej (art. 157 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Osobie, której dotychczas przysługiwało prawo do wcześniejszej emerytury, przyznano prawo do zasiłku stałego na nowych, korzystniejszych zasadach. Wprowadzono także regulację umożliwiającą skorzystanie z prawa do wcześniejszej emerytury niektórym osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem specjalnej troski (art. 31b ust. 7 ustawy o pomocy społecznej).
Wziąwszy pod uwagę dokonane powyżej ustalenia, należy stwierdzić, że we wniesionej skardze konstytucyjnej skarżący nie wykazał, w jaki sposób zaskarżone przepisy doprowadziły do naruszenia art. 18 i art. 71 Konstytucji. Sam fakt uchylenia możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę, nawet ze stosunkowo krótką vacatio legis, nie pozwala jeszcze przyjąć, iż doszło do naruszenia tego minimum obowiązków organu władzy publicznej wynikających z przywołanych powyżej norm konstytucyjnych.
Mając powyższe na względzie, należało odmówić skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 10 września 2009 r.
Sygn. akt Ts 342/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Mieczysława K. w sprawie zgodności:
1) art. 194 oraz art. 196 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) w zw. z § 1 i § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149, ze zm.) z art. 2, art. 18 oraz art. 71 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 104 ust. 1 i 3 oraz art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.) z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 4 listopada 2008 r. pełnomocnik skarżącego zarzucił art. 194 oraz art. 196 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.; dalej: ustawa o emeryturach i rentach z FUS) w zw. z § 1 i § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149, ze zm.) sprzeczność z art. 2, art. 18 oraz art. 71 Konstytucji, zaś art. 104 ust. 1 i 3 oraz art. 186 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS sprzeczność z art. 32 Konstytucji.
Decyzją z 23 sierpnia 2007 r. (znak: EWK-465186) Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział we Wrocławiu odmówił skarżącemu prawa do wcześniejszej emerytury dla osób opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki ze względu na pozostawanie w stosunku zatrudnienia w dniu 31 grudnia 1998 r., co było jednoznaczne z niespełnieniem jednej z przesłanek warunkujących przyznanie powyższego świadczenia, czyli sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, które jest całkowicie niezdolne do pracy. Wyrokiem z 3 października 2007 r. (sygn. akt VIII U 2666/2007) Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział VIII oddalił odwołanie złożone od decyzji ZUS. Apelacja wniesiona od powyższego rozstrzygnięcia została oddalona przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział III wyrokiem z 21 maja 2008 r. (sygn. akt III A Ua 56/08).
Z wydaniem wskazanych powyżej rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie art. 18 i art. 71 Konstytucji, gwarantującego prawo do szczególnej pomocy rodzinom w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, wynikające ze zbyt krótkiej vacatio legis, przewidzianej w zaskarżonym art. 196 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Skutkowało to tym, „iż rodzic posiadający dziecko niepełnosprawne wymagające stałej opieki dla spełnienia przesłanek do uzyskania wcześniejszej emerytury zawartych w przepisie wykonawczym tj. § 1 i 2 w/w rozporządzenia zmuszony był do porzucenia pracy (…)”, tzn. nie był w stanie rozwiązać stosunku pracy z zachowaniem przepisów prawa. Skarżący zarzuca także zaskarżonym przepisom ustawy o emeryturach i rentach z FUS sprzeczność z art. 32 Konstytucji, wynikającą z odmiennego traktowania osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r., wobec których – jak wywodzi skarżący – zgodnie z zaskarżonym przepisem stosuje się przepisy dotychczasowe, a w przypadku nowych uregulowań przepisy korzystniejsze, podczas gdy wobec osób urodzonych po tej dacie stosuje się przepisy dotychczasowe wyłącznie wtedy, gdy nie są sprzeczne z nową ustawą. Z uzasadnienia skargi wynika, iż w ocenie skarżącego przepis art. 186 ust. 3 dotyczy tylko osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.
Skarżący wskazuje także na uprzywilejowaną sytuację osoby pobierającej świadczenie emerytalne, która może na podstawie art. 104 ust. 1 i 3 zaskarżonej ustawy zarobkować i być zatrudnionym, podczas gdy rodzic ubiegający się o świadczenie emerytalne ze względu na sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy, aby uzyskać prawo do wcześniejszej emerytury, nie mógł pozostawać w stosunku zatrudnienia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Konstrukcja skargi konstytucyjnej przyjęta w prawie polskim ogranicza zakres przepisów, które mogą zostać w tym trybie zweryfikowane, do tych wyłącznie, które stanowiły normatywną podstawę rozstrzygnięcia, z którego wydaniem skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych. Powyższa teza znajduje swoje uzasadnienie bezpośrednio w brzmieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.
W skardze stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania skarżący domaga się zbadania zgodności z Konstytucją m.in. art. 104 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w brzmieniu: „Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6.” (ust. 1); „Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą” (ust. 3).
Rozstrzygnięciem, z którego wydaniem wiąże skarżący naruszenie przysługujących mu praw jest decyzja ZUS z 23 sierpnia 2007 r. (znak: EWK-465186) odmawiająca mu przyznania prawa do wcześniejszej emerytury. Nie budzi zatem wątpliwości, iż rozstrzygnięcie o takiej treści nie mogło zostać wydane na podstawie wskazanych powyżej przepisów regulujących sytuację prawną osób, którym przyznano już prawo do świadczeń emerytalnorentowych, a które osiągają przychody z tytułu określonej w ustawie działalności. Tym samym, powyższe przepisy nie mogą stanowić przedmiotu kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny w trybie skargi konstytucyjnej, będącej – jak wskazano powyżej – rodzajem kontroli o charakterze konkretnym a nie abstrakcyjnym.
Oczywiście bezzasadny jest także zarzut naruszenia przez art. 186 ust. 3 zaskarżonej ustawy art. 32 ust. 1 Konstytucji. Podkreślić bowiem należy, że – wbrew stanowisku skarżącego zawartemu we wniesionej skardze konstytucyjnej – zasadne jest stanowisko zajęte przez orzekające w sprawie sądy, w myśl którego w przypadku skarżącego mógłby znaleźć zastosowanie art. 186 ust. 3 ustawy, mimo iż jest on osobą urodzoną po dniu 1 stycznia 1949 r. Wyrokiem z 4 stycznia 2000 r. (K. 18/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 1) Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 186 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim uzależnia on od urodzenia się przed 1 stycznia 1949 r. stosowanie – do wniosków o emeryturę zgłoszonych po dniu wejścia w życie ustawy – przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149, ze zm.), jest niezgodny z art. 2 Konstytucji przez to, że narusza zasadę ochrony praw nabytych. Innymi słowy, kwestionowane przez skarżącego kryterium daty urodzenia, którego spełnienie warunkuje możliwość przyznania prawa do wcześniejszej emerytury, straciło moc obowiązującą od momentu opublikowania wyroku TK w Dzienniku Ustaw z 17 stycznia 2000 r. (Nr 2, poz. 26). Na marginesie wskazać należy, iż Trybunał uznał w cytowanym orzeczeniu, że kwestionowany przepis nie jest niezgodny z art. 32 Konstytucji.
Skarżący zarzuca także art. 194 oraz art. 196 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych sprzeczność z art. 18 oraz art. 71 ust. 1 Konstytucji, uzasadniając ją zbyt krótką vacatio legis, która de facto zmuszała rodzica posiadającego dziecko niepełnosprawne wymagające stałej opieki „do porzucenia pracy” dla spełnienia przesłanek do uzyskania wcześniejszej emerytury. W pierwszej kolejności należy podkreślić, że motywem wprowadzenia instytucji prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym było udzielenie pomocy osobom, które ze względu na niepełnosprawność dziecka nie były w stanie podjąć czy kontynuować zatrudnienia; sam fakt posiadania niepełnosprawnego dziecka był w tym przypadku niewystarczający. Nie budzi też wątpliwości, iż możliwość podjęcia/kontynuowania zatrudnienia jest kryterium o charakterze ontycznym, niezależnym od istniejącego stanu prawnego. Jeżeli skarżący miał taką możliwość (na co wskazuje faktycznie wykonywane zatrudnienie), to nie mógł domagać się prawa do wcześniejszej emerytury.
Należy ponadto podkreślić, że powołane przez skarżącego konstytucyjne wzorce kontroli zawarte w art. 18 i art. 71 ust. 1 Konstytucji są przede wszystkim normami programowymi, określającymi zadania państwa. Zawierają one jednak też pewne minimum praw człowieka i obywatela oraz pewne minimum związanych z tym obowiązków organu władzy publicznej. W orzecznictwie nie budzi zasadniczo wątpliwości możliwość interpretowania z tych przepisów konstytucyjnych praw podmiotowych podlegających ochronie w trybie skargi konstytucyjnej. Wskazuje się jednak również na konieczność wyraźnego wykazania naruszenia przez kwestionowane rozwiązanie wskazanego minimum obowiązków organu władzy publicznej (zob. np. wyrok TK z 11 marca 2008 r., SK 58/06, OTK ZU nr 2/A/2008, poz. 26).
Zauważyć także należy, iż w przypadku oceny konstytucyjności przepisu, który nie tylko deroguje pewne uprawnienia, służące m.in. realizacji celów określonych w art. 18 i art. 71 Konstytucji, ale i decyduje o wejściu w życie ustawy wprowadzającej nowy system emerytalno-rentowy, nasuwa się zasadnicze pytanie o to, czy w tym nowym akcie normatywnym nie przewidziano, niejako „w zastępstwie”, innych regulacji, mających służyć temu samemu celowi co uchylona norma. Innymi słowy, należy uwzględnić kontekst normatywny, w jakim znajduje się zaskarżona regulacja.
Należy zwrócić w tym miejscu uwagę, iż równocześnie z wejściem w życie zaskarżonej ustawy i pozbawieniem osób opiekujących się niepełnosprawnym dzieckiem możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę dokonano nowelizacji ustawy o pomocy społecznej (art. 157 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Osobie, której dotychczas przysługiwało prawo do wcześniejszej emerytury, przyznano prawo do zasiłku stałego na nowych, korzystniejszych zasadach. Wprowadzono także regulację umożliwiającą skorzystanie z prawa do wcześniejszej emerytury niektórym osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem specjalnej troski (art. 31b ust. 7 ustawy o pomocy społecznej).
Wziąwszy pod uwagę dokonane powyżej ustalenia, należy stwierdzić, że we wniesionej skardze konstytucyjnej skarżący nie wykazał, w jaki sposób zaskarżone przepisy doprowadziły do naruszenia art. 18 i art. 71 Konstytucji. Sam fakt uchylenia możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę, nawet ze stosunkowo krótką vacatio legis, nie pozwala jeszcze przyjąć, iż doszło do naruszenia tego minimum obowiązków organu władzy publicznej wynikających z przywołanych powyżej norm konstytucyjnych.
Mając powyższe na względzie, należało odmówić skardze konstytucyjnej nadania dalszego biegu.