Pełny tekst orzeczenia

73/2/B/2010

POSTANOWIENIE
z dnia 30 marca 2010 r.
Sygn. akt Ts 180/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Wojciech Hermeliński – przewodniczący


Andrzej Rzepliński – sprawozdawca


Teresa Liszcz,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2007 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej „Korserwis” Sp. z o.o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 7 sierpnia 2007 r. „Korserwis” Sp. z o. o. (dalej: skarżąca) wniosła o stwierdzenie niezgodności art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 1999 r. Nr 54, poz. 572, dalej: u.k.s.) z art. 2 i art. 22 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 21 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 Konstytucji i art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1995 r. Nr 36, poz. 175), art. 45 ust. 1 w zw. z art. 2, art. 64 ust. 1 oraz ust. 2 i 3 w zw. z art. 21 ust. 1 oraz art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji, art. 64 ust. 2 i art. 32 ust. 1 w zw. z art. 21 ust. 1 i art. 1 Protokołu nr 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis, w zakresie, w jakim nie zawiera określenia terminu zwrotu zabezpieczonych w toku postępowania kontrolnego dowodów, narusza prawo skarżącej do wolności działalności gospodarczej, uniemożliwiając jej korzystanie z rzeczy ponad rozsądną miarę. Ponadto, zaskarżony przepis prowadzi do sytuacji, w której skarżący nie może władać rzeczą, której jest właścicielem i wykorzystywać rzeczy w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Przepis art. 18 ust. 1 pkt 2 u.k.s. narusza także prawo własności i równą dla wszystkich ochronę tego prawa, pozostawiając organom kontroli decyzję, co do możliwości zwrotu zabezpieczonych rzeczy bez określenia dopuszczalnego okresu trwania zabezpieczenia.
Postanowieniem z 20 grudnia 2007 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie, że zaskarżony art. 18 ust. 1 pkt 2 u.k.s. nie stanowił podstawy wydania w sprawie skarżącej ostatecznego orzeczenia o jej prawach i wolnościach. Zgodnie z tym przepisem w toku postępowania kontrolnego inspektor może w szczególności zabezpieczać zebrane dowody. Trybunał uznał zatem, że treść zaskarżonego przepisu nie pozostaje w żadnym logicznym związku z orzeczeniem o oddaleniu powództwa, ze względu na trwające postępowanie podatkowe, a tym samym brak bezprawności działania organów administracji publicznej. Trybunał podkreślił, że podstawą orzeczenia o oddaleniu apelacji skarżącej w sprawie powództwa o zobowiązanie do wydania rzeczy stanowiących przedmiot zabezpieczenia dowodowego w postępowaniu kontrolnym było ustalenie, że wskazane rzeczy stanowią nadal dowody w postępowaniu podatkowym, prowadzonym w wyniku dokonanej kontroli podatkowej. Rozstrzygając o oddaleniu apelacji skarżącej, sąd orzekający w sprawie nie dokonywał oceny okoliczności związanych z dokonaniem zabezpieczenia rzeczy na poczet dowodów, ani też z długością trwania zabezpieczenia oraz jego zasadnością, okoliczności te bowiem nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie. Tym samym zaś odpowiednie przepisy określające tryb dokonania zabezpieczenia dowodowego nie mogły stanowić podstawy wydanego w sprawie rozstrzygnięcia.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniosła skarżąca. Zarzuciła w nim błędne przyjęcie, że zaskarżony przepis art. 18 ust. 1 pkt 2 u.k.s. nie był podstawą orzeczenia, podczas gdy wyrok sądu II instancji oparty został bezpośrednio na kwestionowanym przepisie. Skarżąca podkreśliła, że sąd II instancji przed wydaniem rozstrzygnięcia poddał szczegółowej analizie przepisy stanowiące podstawę do prowadzenia kontroli w okresie objętym postępowaniem, w tym przepisy dotyczące zasad prowadzenia kontroli oraz podejmowania zabezpieczenia dowodów na podstawie zaskarżonego przepisu. Zatem zdaniem skarżącej powyższe kwestie stanowiły przedmiot rozważań sądu powszechnego, a zatem zaskarżony przepis stanowił podstawę wydanego orzeczenia. Skarżąca podkreśliła, że kwestionuje jedynie długość okresu zabezpieczenia dowodów oraz że zaskarżony przepis niezgodny jest z Konstytucją jedynie w zakresie, w jakim nie określa terminu zwrotu zebranych i zabezpieczonych dowodów.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie, że zaskarżony art. 18 ust. 2 pkt 1 u.k.s. nie był podstawą ostatecznego orzeczenia o prawach i wolnościach skarżącej. Ustalenia te uznać należy za prawidłowe, wynikają one bowiem w sposób jednoznaczny z zakresu kognicji sądu powszechnego oraz wzajemnej relacji między przepisami prawa administracyjnego oraz sądowoadministracyjnego, a przepisami prawa cywilnego. Jak słusznie podkreślił to Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, sądy powszechne nie są uprawnione do oceny zasadności i celowości działania organów administracji, nie mają zatem także podstaw do analizy postępowań administracyjnych, w tym także w zakresie konieczności przedłużania zajęcia materiałów marketingowych na poczet dowodów w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Jedynym organem uprawnionym do oceny prawidłowości postępowania w tym zakresie, w tym także w oparciu o zaskarżony przepis jest sąd administracyjny. Należy podkreślić, że rola sądu powszechnego pojawia się jedynie w sytuacji, w której powód wykaże bezprawność zachowania organów administracji publicznej. W tym jedynie kontekście odczytywać należy dokonaną przez sąd powszechny w zaskarżonym wyroku analizę stanu faktycznego sprawy. Sąd powszechny wskazał odpowiednie przepisy określające zasady prowadzenia kontroli podatkowej i postępowania podatkowego jako podstawę działań organów kontrolnych w części historycznej uzasadnienia. Przepisy te jednak nie stanowiły podstawy orzekania sądu powszechnego. Zasadnicze znaczenie miała w niniejszej sprawie przede wszystkim okoliczność trwającego postępowania podatkowego, dla potrzeb którego utrzymano zabezpieczenie dowodów. Ustalenie tej okoliczności, a tym samym brak bezprawności zachowania organów administracji państwowej, przesądzały o konieczności odrzucenia powództwa skarżącej. Podkreśla to także Sąd Okręgowy w Łodzi – III Wydział Cywilny, wskazując w wyroku, że podejmowane przez skarżącą w toku postępowania próby wykazania uchybień w postępowaniu administracyjnym nie dotyczyły okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w postępowaniu przed sądem powszechnym. Ustalenia powyższe przesądzają o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.