Pełny tekst orzeczenia

403/6/B/2010

POSTANOWIENIE
z dnia 15 grudnia 2010 r.
Sygn. akt Tw 14/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca
Adam Jamróz – sprawozdawca
Mirosław Granat,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia Prezesa i Sekretarza Krajowej Rady PIIB oraz zażalenia pełnomocnika PIIB na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 sierpnia 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa,

p o s t a n a w i a:

1) pozostawić bez rozpoznania zażalenie Prezesa i Sekretarza Rady Krajowej PIIB;
2) odrzucić wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych;
3) nie uwzględnić zażalenia pełnomocnika PIIB.

UZASADNIENIE

1. W dniu 30 kwietnia 2010 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa (dalej: PIIB) o zbadanie zgodności: po pierwsze, art. 15 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, ze zm.; dalej: prawo budowlane) z art. 119 ust. 1 i 2 w zw. z art. 118 ust. 1, art. 65 ust. 1 w zw. z art. 2, art. 17 ust. 1 Konstytucji oraz art. 2 w zw. z art. 7 Konstytucji w zw. z art. 8 pkt 11 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, ze zm.; dalej: ustawa o samorządach); po drugie, art. 15 w zw. z art. 91 ust. 1 pkt 2 prawa budowlanego z art. 42 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji; po trzecie, art. 15 ust. 3 prawa budowlanego z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 61 ust. 1 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 23 lipca 2010 r. wnioskodawca został wezwany do usunięcia, w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku przez: doręczenie wyciągu z protokołu wraz z listą obecności pozwalających stwierdzić, że uchwała nr 11/R/10 Krajowej Rady PIIB z dnia 21 kwietnia 2010 r. w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego została podjęta zgodnie z uregulowaniami określającymi wymogi odnoszące się do trybu podejmowania uchwał przez Krajową Radę; wskazanie przepisów ustawy, statutu lub inaczej nazwanego aktu prawa wewnętrznego PIIB określających wymogi odnoszące się do trybu podejmowania uchwał przez Krajową Radę; doręczenie 5 odpisów aktu prawa wewnętrznego PIIB określającego wymogi odnoszące się do trybu podejmowania uchwał przez Krajową Radę; doręczenie poprawnie sporządzonego pełnomocnictwa wraz z oświadczeniem, czy pełnomocnik pełnomocnictwo przyjmuje.
W piśmie z 4 sierpnia 2010 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) odniesiono się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych wniosku.

2. Postanowieniem z 13 sierpnia 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania wnioskowi PIIB dalszego biegu, wskazując jako podstawę art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej ustawa o TK). Trybunał ustalił, że zarządzenia sędziego Trybunału z 23 lipca 2010 r. nie wykonał pełnomocnik ustanowiony w sprawie, natomiast pismo z 4 sierpnia 2010 r. zostało podpisane przez osoby do tego nieupoważnione. W konsekwencji należało stwierdzić, że PIIB nie usunął braków formalnych wniosku w ustawowym terminie.

3. Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 13 sierpnia 2010 r. złożono dwa zażalenia: pierwsze – podpisane przez Prezesa i Sekretarza Krajowej Rady PIIB; drugie – przez reprezentującego PIIB pełnomocnika. W obu wniesiono „o jego [postanowienia] uchylenie i nadanie dalszego biegu wnioskowi”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:


1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o TK, wnioskodawcy przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 3 lit. b w zw. z art. 36 ust. 6-7 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.


2. W pierwszym zażaleniu, które podpisali Prezes i Sekretarz Krajowej Rady PIIB, trafnie podniesiono, że pismo z 4 sierpnia 2010 r., usuwające braki formalne wniosku, mogło być podpisane zgodnie ze sposobem reprezentacji wskazanym w § 2 ust. 1 uchwały nr 11/R/10 Krajowej Rady PIIB z 21 kwietnia 2010 r. w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego.

2.1. Wymaga jednak przypomnienia, że powołany wyżej przepis uchwały upoważnił do reprezentowania wnioskodawcy przed Trybunałem Konstytucyjnym imiennie wskazane osoby pełniące w Krajowej Radzie PIIB funkcje Prezesa i Sekretarza. Za istotne w sprawie należy uznać, że były to inne osoby niż te, które podpisały pismo z 4 sierpnia 2010 r., usuwające braki formalne wniosku. Nadto, jedną z osób sygnujących pismo był Zastępca Sekretarza Krajowej Rady PIIB (czego usprawiedliwienie być może wynikało z „przejściowej przeszkody w pełnieniu funkcji przez sekretarza”, stosownie do § 16 ust. 3 Regulaminu Krajowej Rady PIIB poprawionego i uzupełnionego przez IX Krajowy Zjazd PIIB 18-19 czerwca 2010 r.).
Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że nie został powiadomiony przez wnioskodawcę (pełnomocnika) o zmianach personalnych na stanowisku Prezesa i Sekretarza Krajowej Rady PIIB, które nastąpiły na IX Krajowym Zjeździe PIIB w dniu 18 czerwca 2010 r.
Dlatego, działając w oparciu o stan prawny przedstawiony w złożonym wniosku, Trybunał uznał, po pierwsze, że PIIB jest reprezentowana we wszczętym postępowaniu przez osoby imiennie umocowane w § 2 ust. 1 uchwały nr 11/R/10 Krajowej Rady PIIB z 21 kwietnia 2010 r. w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego, po drugie, że do nich należy kierować pisma procesowe, bowiem złożonego wniosku nie podpisał pełnomocnik PIIB, a wnioskodawca nie wskazał adresu pełnomocnika. Z tych względów zarządzenie sędziego Trybunału z 23 lipca 2010 r. przesłano do Prezesa Krajowej Rady PIBB. Trybunał nie poddaje w tym miejscu ocenie przyczyn, z których w terminie ustawowym braków formalnych wniosku nie usunął ani pełnomocnik ustanowiony w sprawie (§ 2 ust. 2 uchwały nr 11/R/10 Krajowej Rady PIIB z 21 kwietnia 2010 r.), ani osoby imiennie umocowane do reprezentowania PIIB (§ 2 ust. 1 tejże uchwały).

2.2. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że do zażalenia dołączono kopię uchwały nr 15/10 IX Krajowego Zjazdu PIIB z 18 czerwca 2010 r. w sprawie wyboru Prezesa Krajowej Rady oraz kopię uchwały nr 15/R/10 Krajowej Rady PIIB z 30 czerwca 2010 r. w sprawie ukonstytuowania się Prezydium Krajowej Rady PIIB. Znamienne jest, że zażalenie pomija milczeniem załączone uchwały, a w konsekwencji z treści zażalenia nie wynika żaden wniosek dotyczący konwalidowania czynności procesowych podjętych (po 18 czy 30 czerwca 2010 r.) przez osoby pełniące w Krajowej Radzie PIIB funkcje Prezesa i Sekretarza.
Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie stwierdza zatem, że również zażalenie (tak jak pismo uzupełniające braki formalne wniosku) podpisały osoby, które nie wykazały należytego umocowania do działania w rozpatrywanej sprawie. Mając powyższe na względzie, zażalenie Prezesa i Sekretarza Krajowej Rady PIIB należało pozostawić bez rozpoznania.

3. W drugim zażaleniu pełnomocnik PIIB (pełnomocnictwo nie zostało wypowiedziane) zarzucił, że „skierowanie pism z pominięciem pełnomocnika spowodowało brak możliwości wykonania przez pełnomocnika zarządzenia z 23 lipca 2010 r.”.

3.1. Trybunał Konstytucyjny podziela stanowisko, zgodnie z którym „pisma procesowe powinny być kierowane do profesjonalnego pełnomocnika”, pod tym jednak warunkiem, że pełnomocnik pełnomocnictwo przyjął i je wykonuje, a w aktach sprawy znajduje się adres pełnomocnika.
Trybunał ustalił, że rozpatrywany wniosek został złożony w wykonaniu § 2 ust. 1 uchwały nr 11/R/10 Krajowej Rady PIIB z 21 kwietnia 2010 r. (tzn. przez Prezesa i Sekretarza Krajowej Rady PIIB), nie zaś § 2 ust. 2 tejże uchwały (tzn. przez pełnomocnika umocowanego również do reprezentowania wnioskodawcy przed Trybunałem). Z powyższego względu w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 23 lipca 2010 r. wezwano wnioskodawcę (za podpisem pod wnioskiem – Prezesa Krajowej Rady PIIB) do (m.in.) doręczenia poprawnie sporządzonego pełnomocnictwa wraz z oświadczeniem, czy pełnomocnik pełnomocnictwo przyjmuje. Trybunał przypomina ponownie, że ani wniosek, ani pismo z 4 sierpnia 2010 r., ani też nadesłane pełnomocnictwo nie zawierają informacji o adresie pełnomocnika PIIB (notabene pełnomocnik wskazał swój adres dopiero w zażaleniu). Dlatego również postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 13 sierpnia 2010 r. o odmowie nadania wnioskowi PIIB dalszego biegu zostało wysłane do Prezesa Krajowej Rady PIIB.

3.2. W tym stanie rzeczy należało odrzucić wniosek pełnomocnika PIIB o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych rozpatrywanego wniosku. Zarządzenie sędziego Trybunału z 23 lipca 2010 r. było, wbrew sugestii pełnomocnika PIIB, doręczone prawidłowo, tzn. na adres imiennie wskazanego Prezesa Krajowej Rady PIIB, reprezentującego wnioskodawcę przed Trybunałem, następnie wykonane, ale przez osoby (Prezesa i Zastępcę Sekretarza Krajowej Rady PIIB) niemające umocowania w § 2 ust. 1 uchwały nr 11/R/10 Krajowej Rady PIIB z 21 kwietnia 2010 r.

3.3. Jednocześnie pełnomocnik PIIB „z ostrożności procesowej” stawia drugi wniosek o uwzględnienie zażalenia w całości, podnosząc, że „pismo skierowane do strony mogło być podpisane przez stronę”.
Pełnomocnik PIIB pomija jednak okoliczność, że osoby pełniące funkcje Prezesa i Sekretarza Krajowej Rady PIIB po wyborze przez IX Krajowy Zjazd PIIB nie otrzymały – na podstawie § 2 ust. 1 uchwały nr 11/R/10 Krajowej Rady PIIB z 21 kwietnia 2010 r. – upoważnienia do reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Trudno zatem przypisać im status „strony”.

4. W konkluzji Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że przepisy ustawy o TK kształtujące etap wstępnego rozpoznania przyznają wnioskodawcy prawo wniesienia (jednego) zażalenia na postanowienie o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu (art. 36 ust. 4). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, jeśli podmiot legitymowany na gruncie art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji korzysta z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, konieczne jest porozumienie oraz współpraca mocodawcy i umocowanego, działania których winna cechować koherencja w doborze środków zmierzających do osiągnięcia zamierzonego celu – abstrakcyjnej kontroli norm.

Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.