Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 26 września 2011 r.
Sygn. akt Ts 176/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Rymar,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Tomasza N. w sprawie zgodności:
§ 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 r. w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonanie oględzin oraz stawek należności kuratorów (Dz. U. Nr 27, poz. 197, ze zm.) z art. 2, art. 32 i art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 9 czerwca 2011 r. skarżący zakwestionował § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 r. w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonanie oględzin oraz stawek należności kuratorów (Dz. U. Nr 27, poz. 197, ze zm.; dalej: rozporządzenie) z art. 2, art. 32 (błędnie oznaczonym w skardze jako art. 34) i art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny.

Postanowieniem z 4 listopada 2010 r. (sygn. akt I C 552/09/P) Sąd Rejonowy w Krakowie przyznał kuratorowi wynagrodzenie w kwocie 60 zł za pełnienie funkcji kuratora. Zażalenie na to orzeczenie zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie z 24 stycznia 2011 r. (sygn. akt II Cz 113/11) jako niezasadne.

Pod adresem zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów skarżący sformułował zarzut naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego, zasady dobrej legislacji oraz zasady równości wobec prawa. Skarżący odniósł się do konstytucyjnych standardów, jakim odpowiadać powinien przepis upoważniający do wydania rozporządzenia.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 28 czerwca 2011 r. skarżący został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez wskazanie, jakie przysługujące mu konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone przepisem będącym – zdaniem skarżącego – podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia w jego sprawie, wyjaśnienie, w jaki sposób przepis stanowiący przedmiot skargi prowadzi do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego oraz nadesłanie pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżącego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, określającego dokładnie sprawę, do której zostało sporządzone (przedmiot skargi).
W piśmie procesowym z 12 lipca 2011 r. skarżący jedynie częściowo ustosunkował się do stwierdzonych uchybień formalnych rozpatrywanej skargi konstytucyjnej.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jego dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone; uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że zarzuty skargi muszą uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym, i wykazanie ich wzajemnej niezgodności.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna powyższych wymagań nie spełnia.
W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że skarżący – wbrew art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – powołał wzorce kontroli, które nie są źródłem praw podmiotowych jednostki (art. 2, art. 32 i art. 92 Konstytucji). Orzecznictwo w tym zakresie jest jednolite, a Trybunał Konstytucyjny w niniejszym składzie nie znalazł argumentów na rzecz jego zmiany.
Niewłaściwe jest uczynienie z art. 2 Konstytucji samodzielnego wzorca kontroli. Płynąca z niego zasada demokratycznego państwa prawnego (podobnie jak i inne zasady) nie jest samoistnym źródłem praw podmiotowych, ochrony których skarżący mógłby domagać się w skardze konstytucyjnej. Wyznacza ona jedynie standard kreowania przez ustawodawcę wolności i praw oraz korzystania z nich, nie wprowadzając jednocześnie konkretnej wolności czy konkretnego prawa (zob. postanowienia TK z 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12 oraz 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22). Ze względu jednak na sposób sformułowania uzasadnienia, nie jest możliwe zrekonstruowanie konkretnego konstytucyjnego prawa podmiotowego, które miałoby zostać naruszone.
Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, że skarżący nie wyjaśnił, dlaczego zakwestionowany przepis rozporządzenia narusza zasadę prawidłowej legislacji. Nie przedstawił argumentów ukazujących, że przepis ten wywołuje wątpliwości w procesie stosowania prawa.
Także wzorzec kontroli określony w art. 32 Konstytucji ma charakter niesamoistny. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wydanym w pełnym składzie postanowieniu z 24 października 2001 r., dotyczącym art. 32 Konstytucji: „Uznając więc prawo do równego traktowania za konstytucyjne prawo jednostki Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż ma ono charakter niejako prawa »drugiego stopnia«, tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w skardze konstytucyjnej nie nastąpiło również w odniesieniu do tego wzorca – konieczne z punktu widzenia ustawy o TK – doprecyzowanie naruszonego prawa konstytucyjnego przysługującego skarżącemu.
Podobne stanowisko zajął Trybunał w odniesieniu do art. 92 ust. 1 Konstytucji, także przywołanego przez skarżącego jako podstawa niniejszej skargi konstytucyjnej. Unormowanie to adresowane jest zasadniczo do władzy ustawodawczej oraz do podmiotu wydającego rozporządzenie wykonawcze do ustawy. Artykuł 92 ust. 1 Konstytucji nie daje podstawy do dekodowania przysługującego jednostce prawa podmiotowego i jako taki nie może stanowić bezpośrednio punktu odniesienia do dokonywania kontroli konstytucyjności aktów prawnych, kwestionowanych w trybie postępowania inicjowanego wniesieniem skargi konstytucyjnej. W postępowaniu tym bowiem przedmiotem oceny zgodności z Konstytucją jest przepis ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach strony skarżącej, określonych wprost w Konstytucji.
Powyższe mankamenty skargi nie zostały usunięte, mimo wezwania TK, gdyż pismo procesowe z 12 lipca 2011 r. nie odnosi się do wszystkich stwierdzonych uchybień formalnych skarg konstytucyjnej.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK, odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.