Ts 299/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I GSK 93/08 I SA/Rz 649/07
Pełny tekst orzeczenia
POSTANOWIENIE
z dnia 8 marca 2011 r.
Sygn. akt Ts 299/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Polsped-Tur Sp. z o.o. z siedzibą w Tuszynie w sprawie zgodności:
art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.), a także art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) z art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 23 września 2008 r. skarżąca – Polsped-Tur Sp. z o.o. zakwestionowała zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisów zamieszczonych w dwóch aktach normatywnych. Art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.), a także art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: o.p.) skarżąca zarzuciła niezgodność z art. 45 Konstytucji. Naruszenie prawa skarżącej do sprawiedliwego i jawnego procesu nastąpić miało – jej zdaniem – przez „pozbawienie strony postępowania celnopodatkowego ochrony proceduralnej, jaka przysługuje stronie po formalnym wszczęciu postępowania, w trakcie prowadzonych przez organy celne czynności sprawdzających i usankcjonowaniu takiej praktyki organów celnych przez orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 16 października 2007 r. i Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 marca 2008 r.”.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. Decyzjami z 23 stycznia 2007 r. (nr 402000-EK-6403/76/07/JB, nr 402000-EK-6403-77/07/JB) oraz z 24 stycznia 2007 r. (nr 402000-EK-6403-78/07JB, nr 402000-EK-6403-79/07/JB) Naczelnik Urzędu Celnego w Rzeszowie, po zakończeniu postępowania wszczętego z urzędu, stwierdził, że – wynikające z długu celnego – kwoty zaksięgowane według zgłoszeń celnych są niższe od kwot prawnie należnych. W związku z tym organ celny stwierdził, że kwoty stanowiące różnicę podlegają retrospektywnemu zaksięgowaniu w trybie przepisów rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992, ze zm.; dalej: WKP). W wyniku odwołań skarżącej od opisanych wyżej rozstrzygnięć, decyzjami z 1 czerwca 2007 r. (nr 400000-EK-6400-28/2007/km, nr 400000-EK-6400-29/2007/km, nr 400000-EK-6400-30/2007/km, nr 400000-EK-6400-31/2007/km), Dyrektor Izby Celnej w Przemyślu uchylił zaskarżone decyzje w części ich podstawy materialnoprawnej dotyczącej niektórych przepisów WKP i ponownie wskazał kwoty podlegające retrospektywnemu zaksięgowaniu na podstawie art. 220 ust. 1 WKC.
W uzasadnieniu tych decyzji organy celne wskazały na okoliczność bezpodstawnego skorzystania przez skarżącą z preferencyjnego traktowania towarów, podkreśliły także prawidłowość wszczęcia postępowania celnego z udziałem importera w przedmiocie weryfikacji przedstawionych zgłoszeń celnych. Organ II instancji stwierdził także, że nie mogła budzić wątpliwości zasadność retrospektywnego zaksięgowania należności celnych (wraz z odsetkami), skoro fałszywe okazały się świadectwa pochodzenia towarów.
Skarga skarżącej na decyzje Dyrektora Izby Celnej w Przemyślu została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 16 października 2007 r. (sygn. akt I SA/Rz 649/07). W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd stwierdził, że zaskarżone decyzje nie naruszały prawa w stopniu skutkującym koniecznością ich uchylenia. Podkreślił, że przyjęcie zgłoszenia celnego nie oznacza definitywnego zakończenia postępowania związanego z tym zgłoszeniem. Za niezasadny uznał Sąd zarzut skarżącej, że czynności weryfikacyjne organu celnego I instancji nie mogły być skuteczne, ponieważ nastąpiły przed formalnym wszczęciem postępowania celnego. Podkreślił, że podstawa prawna prowadzonego postępowania weryfikacyjnego była zawarta w licznych aktach prawa międzynarodowego, przede wszystkim w ratyfikowanej umowie międzynarodowej, jaką jest Protokół 4 do Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Bułgarii, z drugiej strony (Dz. Urz. UE L 358 z 31.12.1994, ze zm.). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie stwierdził ponadto, że odesłanie zawarte w art. 73 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622, ze zm.) wskazuje na odpowiednie (a nie wprost) stosowanie przepisów o.p., z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów prawa celnego. Za pozbawione słuszności uznał też utożsamianie trybu weryfikacji świadectw przewozowych z postępowaniem jurysdykcyjnym. Oznacza to, że także polski organ celny, działając jako inicjator dodatkowego postępowania weryfikacyjnego, nie był organem prowadzącym postępowanie rozpoznawcze (jurysdykcyjne). Sąd podkreślił jednocześnie, że skarżąca była informowana o prowadzonej weryfikacji świadectw pochodzenia towarów i miała możliwość podejmowania inicjatyw dowodowych.
Skargę kasacyjną skarżącej od opisanego wyżej orzeczenia oddalił Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 19 marca 2008 r. (sygn. akt I GSK 93/08). W uzasadnieniu tego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny podzielił w całości argumentację sądu I instancji.
Uzasadniając zarzut sformułowany w skardze konstytucyjnej, skarżąca podniosła, że istota sporu sprowadza się do określenia momentu, w którym organy celne dokonujące weryfikacji dokumentów importowych winny wszcząć w sposób formalny postępowanie celnopodatkowe, a tym samym zapewnić stronie pełną ochronę proceduralną przewidzianą w przepisach o.p. Zdaniem skarżącej, w sprawie, w związku z którą wniosła skargę konstytucyjną, organy celne dopuściły się rażącego naruszenia zasad postępowania celnego, przez brak jego wszczęcia w terminie przewidzianym w przepisach. W ten sposób doszło do naruszenia prawa skarżącej do sprawiedliwego i jawnego procesu, bowiem najistotniejsza część postępowania celnopodatkowego przeprowadzona została bez jej udziału.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji korzystanie ze skargi konstytucyjnej jest dopuszczalne na zasadach określonych w ustawie. Zasady te doprecyzowane zostały w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK jednym z podstawowych obowiązków nałożonych na skarżącego jest wymóg wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały zaskarżone. Prawidłowe wykonanie powyższego obowiązku ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia postępowania przed TK inicjowanego skargą konstytucyjną. Wyznacza ono bowiem merytoryczny zakres kontroli przepisów kwestionowanych przez skarżącego.
Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że przedmiotem skargi konstytucyjnej uczynić można tylko takie przepisy, które były podstawą prawną ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie, w związku z którą wniesiona została skarga konstytucyjna. Ponadto, właśnie w normatywnej treści tych przepisów powinna tkwić bezpośrednia przyczyna niedozwolonej ingerencji prawodawcy w sferę konstytucyjnie chronionych praw i wolności skarżącego. Ograniczenie przedmiotu skargi konstytucyjnej wyłącznie do takich unormowań stanowi konsekwencję przyjętego przez prawodawcę modelu skargi konstytucyjnej. Jest to bowiem środek inicjowania kontroli wyłącznie tych przepisów, które znalazły zastosowanie w sprawie skarżącego i doprowadziły do wydania orzeczenia, które bezpośrednio i realnie naruszyło przysługujące mu konstytucyjne prawa lub wolności.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wymogi powyższe nie zostały spełnione w przypadku analizowanej skargi konstytucyjnej.
Nie ulega wątpliwości, że zarzut naruszenia konstytucyjnego prawa wiąże skarżąca z wydaniem przez Dyrektora Izby Celnej w Przemyślu decyzji określających kwotę długu celnego. Decyzja ta, wskutek poddania jej kontroli sądowoadministracyjnej, nabrała niezbędnego – w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji – waloru ostateczności. W związku z powyższym ustaleniem rozważenia wymaga, na ile przepisy stanowiące przedmiot skargi konstytucyjnej były podstawą prawną tego orzeczenia. Tylko taka bowiem kwalifikacja tych przepisów umożliwiała uznanie ich za dopuszczalny przedmiot skargi konstytucyjnej wniesionej w związku ze sprawą skarżącej.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, za podstawę prawną decyzji organu celnego nie mogą być uznane przepisy p.p.s.a. Ani art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, ani też art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie determinowały w żadnym stopniu treści rozstrzygnięcia podjętego wobec skarżącej. Należy jeszcze raz podkreślić, że przedmiotem skargi konstytucyjnej nie mogą być którekolwiek z unormowań zastosowanych przez organy orzekające w toku całego postępowania prowadzonego w sprawie, w związku z którą wniesiona została skarga konstytucyjna. Tym samym przepisy p.p.s.a., które stanowiły podstawę prawną orzeczeń podejmowanych przez sądy administracyjne, nie mogą być uznane jednocześnie za podstawę decyzji podjętej przez organ celny w toku postępowania weryfikacyjnego. Trzeba jeszcze raz podkreślić, że argumentacja skarżącej, wskazująca na naruszenie przysługującego jej konstytucyjnego prawa do sprawiedliwego i jawnego procesu, odnosi się właśnie do tej fazy postępowania i podjętych w jego toku rozstrzygnięć, nie zaś do fazy sądowoadministracyjnej i wydanych wówczas orzeczeń sądowych. Wyraźnego oddzielenia wymaga bowiem kwestia materialnego orzeczenia, które prowadzić miało do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej, od problemu rozstrzygnięć podjętych w ramach przysługującej skarżącej drogi prawnej (art. 46 ust. 1 ustawy o TK) i nadającej zarazem temu orzeczeniu niezbędny przymiot ostateczności (art. 79 ust. 1 Konstytucji).
Należy ponadto zauważyć, że przyjęcie stanowiska, zgodnie z którym także – potraktowane samodzielnie – wyroki sądów administracyjnych wydane wobec skarżącej powinny być uznane za orzeczenia spełniające przesłanki przewidziane w art. 79 ust. 1 Konstytucji, również prowadzić musi do konkluzji negatywnej dla niniejszej skargi konstytucyjnej. Po pierwsze, treść art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie pozostaje w żadnym bezpośrednim związku z problemem przesłanek i warunków uczestnictwa strony w toczącym się postępowaniu celnym, którego przedmiotem jest weryfikacja dowodów pochodzenia towarów. Po drugie, nie sposób przyjąć, aby to właśnie wyroki sądów administracyjnych wydane w sprawie skarżącej doprowadziły do naruszenia jej prawa statuowanego w art. 45 ust. 1 Konstytucji, i to w sposób, który przedstawiony został w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej.
W konkluzji należy więc stwierdzić, że zakwestionowane w skardze konstytucyjnej przepisy p.p.s.a. nie spełniają wymogu, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, analizowana skarga nie spełnia także przesłanek ustawowych w odniesieniu do zaskarżonego w niej art. 180 § 1 o.p. Ponownie wskazując, że istota zarzutów skarżącej, a także wyjaśnienie sposobu naruszenia jej konstytucyjnego prawa, odnoszą się do zdarzeń zaistniałych w toku postępowania weryfikacyjnego prowadzonego przed organami celnymi, stwierdzić należy całkowitą nieadekwatność konstytucyjnego wzorca, jaki przytoczony został przez skarżącą. Z treści art. 45 ust. 1 Konstytucji jednoznacznie wynika podmiotowe prawo każdego do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Nie sposób przyjąć, aby powyższe unormowanie Konstytucji było adekwatnym wzorcem kontroli przepisu o.p. w sytuacji, gdy naruszenie praw skarżącej nastąpić miało w toku postępowania niemającego charakteru jurysdykcyjnego i prowadzonego nie przed sądem, lecz organami administracji publicznej.
W konkluzji należy więc stwierdzić, że w tym zakresie przedmiotu skargi konstytucyjnej skarżąca nie dopełniła wymogu przewidzianego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.
Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
z dnia 8 marca 2011 r.
Sygn. akt Ts 299/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Polsped-Tur Sp. z o.o. z siedzibą w Tuszynie w sprawie zgodności:
art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.), a także art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) z art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 23 września 2008 r. skarżąca – Polsped-Tur Sp. z o.o. zakwestionowała zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisów zamieszczonych w dwóch aktach normatywnych. Art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.), a także art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: o.p.) skarżąca zarzuciła niezgodność z art. 45 Konstytucji. Naruszenie prawa skarżącej do sprawiedliwego i jawnego procesu nastąpić miało – jej zdaniem – przez „pozbawienie strony postępowania celnopodatkowego ochrony proceduralnej, jaka przysługuje stronie po formalnym wszczęciu postępowania, w trakcie prowadzonych przez organy celne czynności sprawdzających i usankcjonowaniu takiej praktyki organów celnych przez orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 16 października 2007 r. i Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 marca 2008 r.”.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. Decyzjami z 23 stycznia 2007 r. (nr 402000-EK-6403/76/07/JB, nr 402000-EK-6403-77/07/JB) oraz z 24 stycznia 2007 r. (nr 402000-EK-6403-78/07JB, nr 402000-EK-6403-79/07/JB) Naczelnik Urzędu Celnego w Rzeszowie, po zakończeniu postępowania wszczętego z urzędu, stwierdził, że – wynikające z długu celnego – kwoty zaksięgowane według zgłoszeń celnych są niższe od kwot prawnie należnych. W związku z tym organ celny stwierdził, że kwoty stanowiące różnicę podlegają retrospektywnemu zaksięgowaniu w trybie przepisów rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z 12 października 1992 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992, ze zm.; dalej: WKP). W wyniku odwołań skarżącej od opisanych wyżej rozstrzygnięć, decyzjami z 1 czerwca 2007 r. (nr 400000-EK-6400-28/2007/km, nr 400000-EK-6400-29/2007/km, nr 400000-EK-6400-30/2007/km, nr 400000-EK-6400-31/2007/km), Dyrektor Izby Celnej w Przemyślu uchylił zaskarżone decyzje w części ich podstawy materialnoprawnej dotyczącej niektórych przepisów WKP i ponownie wskazał kwoty podlegające retrospektywnemu zaksięgowaniu na podstawie art. 220 ust. 1 WKC.
W uzasadnieniu tych decyzji organy celne wskazały na okoliczność bezpodstawnego skorzystania przez skarżącą z preferencyjnego traktowania towarów, podkreśliły także prawidłowość wszczęcia postępowania celnego z udziałem importera w przedmiocie weryfikacji przedstawionych zgłoszeń celnych. Organ II instancji stwierdził także, że nie mogła budzić wątpliwości zasadność retrospektywnego zaksięgowania należności celnych (wraz z odsetkami), skoro fałszywe okazały się świadectwa pochodzenia towarów.
Skarga skarżącej na decyzje Dyrektora Izby Celnej w Przemyślu została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 16 października 2007 r. (sygn. akt I SA/Rz 649/07). W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd stwierdził, że zaskarżone decyzje nie naruszały prawa w stopniu skutkującym koniecznością ich uchylenia. Podkreślił, że przyjęcie zgłoszenia celnego nie oznacza definitywnego zakończenia postępowania związanego z tym zgłoszeniem. Za niezasadny uznał Sąd zarzut skarżącej, że czynności weryfikacyjne organu celnego I instancji nie mogły być skuteczne, ponieważ nastąpiły przed formalnym wszczęciem postępowania celnego. Podkreślił, że podstawa prawna prowadzonego postępowania weryfikacyjnego była zawarta w licznych aktach prawa międzynarodowego, przede wszystkim w ratyfikowanej umowie międzynarodowej, jaką jest Protokół 4 do Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Bułgarii, z drugiej strony (Dz. Urz. UE L 358 z 31.12.1994, ze zm.). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie stwierdził ponadto, że odesłanie zawarte w art. 73 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622, ze zm.) wskazuje na odpowiednie (a nie wprost) stosowanie przepisów o.p., z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów prawa celnego. Za pozbawione słuszności uznał też utożsamianie trybu weryfikacji świadectw przewozowych z postępowaniem jurysdykcyjnym. Oznacza to, że także polski organ celny, działając jako inicjator dodatkowego postępowania weryfikacyjnego, nie był organem prowadzącym postępowanie rozpoznawcze (jurysdykcyjne). Sąd podkreślił jednocześnie, że skarżąca była informowana o prowadzonej weryfikacji świadectw pochodzenia towarów i miała możliwość podejmowania inicjatyw dowodowych.
Skargę kasacyjną skarżącej od opisanego wyżej orzeczenia oddalił Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 19 marca 2008 r. (sygn. akt I GSK 93/08). W uzasadnieniu tego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny podzielił w całości argumentację sądu I instancji.
Uzasadniając zarzut sformułowany w skardze konstytucyjnej, skarżąca podniosła, że istota sporu sprowadza się do określenia momentu, w którym organy celne dokonujące weryfikacji dokumentów importowych winny wszcząć w sposób formalny postępowanie celnopodatkowe, a tym samym zapewnić stronie pełną ochronę proceduralną przewidzianą w przepisach o.p. Zdaniem skarżącej, w sprawie, w związku z którą wniosła skargę konstytucyjną, organy celne dopuściły się rażącego naruszenia zasad postępowania celnego, przez brak jego wszczęcia w terminie przewidzianym w przepisach. W ten sposób doszło do naruszenia prawa skarżącej do sprawiedliwego i jawnego procesu, bowiem najistotniejsza część postępowania celnopodatkowego przeprowadzona została bez jej udziału.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji korzystanie ze skargi konstytucyjnej jest dopuszczalne na zasadach określonych w ustawie. Zasady te doprecyzowane zostały w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK jednym z podstawowych obowiązków nałożonych na skarżącego jest wymóg wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały zaskarżone. Prawidłowe wykonanie powyższego obowiązku ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia postępowania przed TK inicjowanego skargą konstytucyjną. Wyznacza ono bowiem merytoryczny zakres kontroli przepisów kwestionowanych przez skarżącego.
Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że przedmiotem skargi konstytucyjnej uczynić można tylko takie przepisy, które były podstawą prawną ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie, w związku z którą wniesiona została skarga konstytucyjna. Ponadto, właśnie w normatywnej treści tych przepisów powinna tkwić bezpośrednia przyczyna niedozwolonej ingerencji prawodawcy w sferę konstytucyjnie chronionych praw i wolności skarżącego. Ograniczenie przedmiotu skargi konstytucyjnej wyłącznie do takich unormowań stanowi konsekwencję przyjętego przez prawodawcę modelu skargi konstytucyjnej. Jest to bowiem środek inicjowania kontroli wyłącznie tych przepisów, które znalazły zastosowanie w sprawie skarżącego i doprowadziły do wydania orzeczenia, które bezpośrednio i realnie naruszyło przysługujące mu konstytucyjne prawa lub wolności.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wymogi powyższe nie zostały spełnione w przypadku analizowanej skargi konstytucyjnej.
Nie ulega wątpliwości, że zarzut naruszenia konstytucyjnego prawa wiąże skarżąca z wydaniem przez Dyrektora Izby Celnej w Przemyślu decyzji określających kwotę długu celnego. Decyzja ta, wskutek poddania jej kontroli sądowoadministracyjnej, nabrała niezbędnego – w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji – waloru ostateczności. W związku z powyższym ustaleniem rozważenia wymaga, na ile przepisy stanowiące przedmiot skargi konstytucyjnej były podstawą prawną tego orzeczenia. Tylko taka bowiem kwalifikacja tych przepisów umożliwiała uznanie ich za dopuszczalny przedmiot skargi konstytucyjnej wniesionej w związku ze sprawą skarżącej.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, za podstawę prawną decyzji organu celnego nie mogą być uznane przepisy p.p.s.a. Ani art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, ani też art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie determinowały w żadnym stopniu treści rozstrzygnięcia podjętego wobec skarżącej. Należy jeszcze raz podkreślić, że przedmiotem skargi konstytucyjnej nie mogą być którekolwiek z unormowań zastosowanych przez organy orzekające w toku całego postępowania prowadzonego w sprawie, w związku z którą wniesiona została skarga konstytucyjna. Tym samym przepisy p.p.s.a., które stanowiły podstawę prawną orzeczeń podejmowanych przez sądy administracyjne, nie mogą być uznane jednocześnie za podstawę decyzji podjętej przez organ celny w toku postępowania weryfikacyjnego. Trzeba jeszcze raz podkreślić, że argumentacja skarżącej, wskazująca na naruszenie przysługującego jej konstytucyjnego prawa do sprawiedliwego i jawnego procesu, odnosi się właśnie do tej fazy postępowania i podjętych w jego toku rozstrzygnięć, nie zaś do fazy sądowoadministracyjnej i wydanych wówczas orzeczeń sądowych. Wyraźnego oddzielenia wymaga bowiem kwestia materialnego orzeczenia, które prowadzić miało do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej, od problemu rozstrzygnięć podjętych w ramach przysługującej skarżącej drogi prawnej (art. 46 ust. 1 ustawy o TK) i nadającej zarazem temu orzeczeniu niezbędny przymiot ostateczności (art. 79 ust. 1 Konstytucji).
Należy ponadto zauważyć, że przyjęcie stanowiska, zgodnie z którym także – potraktowane samodzielnie – wyroki sądów administracyjnych wydane wobec skarżącej powinny być uznane za orzeczenia spełniające przesłanki przewidziane w art. 79 ust. 1 Konstytucji, również prowadzić musi do konkluzji negatywnej dla niniejszej skargi konstytucyjnej. Po pierwsze, treść art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 174 pkt 2 p.p.s.a. nie pozostaje w żadnym bezpośrednim związku z problemem przesłanek i warunków uczestnictwa strony w toczącym się postępowaniu celnym, którego przedmiotem jest weryfikacja dowodów pochodzenia towarów. Po drugie, nie sposób przyjąć, aby to właśnie wyroki sądów administracyjnych wydane w sprawie skarżącej doprowadziły do naruszenia jej prawa statuowanego w art. 45 ust. 1 Konstytucji, i to w sposób, który przedstawiony został w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej.
W konkluzji należy więc stwierdzić, że zakwestionowane w skardze konstytucyjnej przepisy p.p.s.a. nie spełniają wymogu, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, analizowana skarga nie spełnia także przesłanek ustawowych w odniesieniu do zaskarżonego w niej art. 180 § 1 o.p. Ponownie wskazując, że istota zarzutów skarżącej, a także wyjaśnienie sposobu naruszenia jej konstytucyjnego prawa, odnoszą się do zdarzeń zaistniałych w toku postępowania weryfikacyjnego prowadzonego przed organami celnymi, stwierdzić należy całkowitą nieadekwatność konstytucyjnego wzorca, jaki przytoczony został przez skarżącą. Z treści art. 45 ust. 1 Konstytucji jednoznacznie wynika podmiotowe prawo każdego do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Nie sposób przyjąć, aby powyższe unormowanie Konstytucji było adekwatnym wzorcem kontroli przepisu o.p. w sytuacji, gdy naruszenie praw skarżącej nastąpić miało w toku postępowania niemającego charakteru jurysdykcyjnego i prowadzonego nie przed sądem, lecz organami administracji publicznej.
W konkluzji należy więc stwierdzić, że w tym zakresie przedmiotu skargi konstytucyjnej skarżąca nie dopełniła wymogu przewidzianego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.
Biorąc wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.