Pełny tekst orzeczenia

492/6/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 21 lutego 2012 r.
Sygn. akt Ts 65/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zygmunta C. w sprawie zgodności:
art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, ze zm.) z` art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 11 marca 2010 r. skarżący zarzucił art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, ze zm.; dalej: ustawa o zaopatrzeniu żołnierzy) w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do żołnierzy, którzy uzyskali prawo do świadczenia emerytalno-rentowego przed 1 stycznia 1999 r., sprzeczność z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w Łodzi decyzją z 29 grudnia 2008 r. (nr EWU – 8960/1) odmówił skarżącemu ponownego ustalenia wysokości emerytury wojskowej oraz wypłacenia z tego tytułu kwot wyrównania wraz z odsetkami. Wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi – VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 27 kwietnia 2009 r. (sygn. akt VIII U 3226/08) oddalono odwołanie wniesione od tej decyzji. Apelacja wniesiona od powyższego orzeczenia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 13 listopada 2009 r. (sygn. akt III AUa 676/09).
Zdaniem skarżącego zaskarżony art. 6 ustawy o zaopatrzeniu żołnierzy w brzmieniu nadanym przez art. 159 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) nie miał zastosowania do żołnierzy, którzy uzyskali prawo do świadczeń emerytalno-rentowych przed 1 stycznia 1999 r. W jego ocenie w momencie uzyskania decyzji przyznającej mu świadczenie emerytalno-rentowe nabył on także prawo do jego waloryzacji, przeprowadzanej na obowiązujących poprzednio zasadach (tzw. uposażeniowy sposób waloryzacji emerytury). Zastosowanie innych przepisów (wprowadzających waloryzację cenową w miejsce uposażeniowej) w drodze arbitralnej decyzji organu emerytalno-rentowego doprowadziło – zdaniem skarżącego – do uzyskania świadczenia niższego od „nabytego” wcześniej. W jego ocenie: „dochodzi w ten sposób do nieuzasadnionej dyskryminacji na tle praw majątkowych, a więc mienia, albowiem prawo do otrzymywania świadczenia emerytalnego (z tytułu niezdolności do pracy lub ze względu na wiek), wedle konkretnych przejrzystych zasad, i wreszcie na zasadzie równości z innymi osobami w tej samej sytuacji zostaje zróżnicowane”. Skarżący wskazuje na potrzebę odmiennego traktowania emerytów mundurowych od emerytów cywilnych. Ci ostatni mieli bowiem możliwość kształtowania wysokość swojej emerytury przez system składkowy; żołnierze zaś – ze względu na obowiązujący ich system uposażeniowy – byli tej możliwości pozbawieni. Jak podnosi skarżący, żołnierz mógł otrzymywać zmniejszone lub podwyższone uposażenie tylko z woli przełożonego; podwyższenie wykształcenia, przeniesienie na inne stanowisko również były warunkowane – jak to określa – „wolą przełożonego”. Stąd też – w jego ocenie – potrzeba stosowania zasady równości wobec emerytów mundurowych niezależnie od daty przejścia na emeryturę.
Wadliwie stosowany sposób waloryzacji łamie także, zdaniem skarżącego, wskazywaną w orzecznictwie TK relację pomiędzy dochodami osiąganymi w okresie aktywności zawodowej a pobieranym świadczeniem emerytalnym (zob. wyrok z 8 maja 2000 r., SK 22/99, OTK ZU nr 4/2000, poz. 107). Drastyczne zróżnicowanie podstawy emerytury skarżącego i podstawy emerytury żołnierza zawodowego przechodzącego na zaopatrzenie emerytalne w 2009 r. – spełniającego takie same warunki do jej otrzymania, jakie spełniał skarżący w 1994 r. – narusza art. 32 Konstytucji oraz zasadę sprawiedliwości społecznej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Przesłanki skargi konstytucyjnej zostały uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Z przepisów powyższych wynika jednoznacznie, że skarga konstytucyjna przysługuje osobie, której prawa lub wolności konstytucyjne zostały naruszone na skutek wydania rozstrzygnięcia na podstawie przepisu, którego konstytucyjność jest kwestionowana. We wnoszonej skardze należy zatem uprawdopodobnić, że naruszenie takie miało miejsce, jak również określić jego sposób. Niespełnienie powyższej przesłanki uzasadnia odmowę nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej.
Ze wskazanymi w skardze orzeczeniami skarżący wiąże naruszenie zasady równości.
Na temat możliwości dochodzenia ochrony powyższej zasady, naruszonej ostatecznym rozstrzygnięciem wydanym na podstawie przepisów, których konstytucyjność się kwestionuje, Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się wielokrotnie, w tym najbardziej wyczerpująco w postanowieniu wydanym w pełnym składzie w sprawie o sygnaturze SK 10/01 (postanowienie z 24 października 2001 r., OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).
Uzasadniając niedopuszczalność ujmowania zasady równości jako źródła konstytucyjnych praw lub wolności, których naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości stanowi samodzielnie jedynie zasadę ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich – „samoistnie”. Teza ta – jak podkreślał Trybunał – znajduje swoje uzasadnienie w specyfice przyjmowanego na gruncie Konstytucji rozumienia „równości”, która nie ma charakteru abstrakcyjnego i absolutnego, ale „funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym, odniesiona musi być do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup)”. W związku z powyższym dopuszczalność powołania się w skardze konstytucyjnej na naruszenie zasady równości winna zostać ograniczona wyłącznie do przypadków, w których zostanie wskazane konkretne podmiotowe prawo, wolność lub obowiązek o charakterze konstytucyjnym, w zakresie których zasada ta została naruszona.

Skarżący w skardze konstytucyjnej nie sprecyzował prawa konstytucyjnego, w zakresie którego doszło do naruszenia zasady równości.

Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.