Pełny tekst orzeczenia

19/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 11 stycznia 2012 r.

Sygn. akt Ts 80/09



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz – przewodnicząca

Marek Kotlinowski – sprawozdawca

Mirosław Granat,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 lipca 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Tomasza K.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 23 marca 2009 r. Tomasz K. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność z Preambułą oraz art. 2 w związku z art. 84 i art. 217 oraz art. 32, art. 45 i art. 64 ust. 1 i 3 oraz art. 84 Konstytucji – art. 52 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.; dalej: ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956, ze zm.; dalej: ustawa zmieniająca z 2003 r.).

Postanowieniem z 20 lipca 2011 r. Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 47 ust. 1 i 2 w związku z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zarzuty sformułowane pod adresem art. 52 pkt 1 lit b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy zmieniającej z 2003 r. dotyczą pominięcia ustawodawczego. Wnoszący skargę winien uzasadnić przesłanki wystąpienia pominięcia, gdyż wymaga tego zasada skargowości wyrażona w art. 66 ustawy o TK. Skarga nie zawierała dostatecznych argumentów w tym zakresie, dlatego Trybunał odmówił nadania jej dalszego biegu.

Kolejną przyczyną odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej było również wadliwe określenie jej podstawy, a tym samym niewykonanie obowiązku wynikającego z art. 47 ust. 1 w związku z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK.

Odpis powyższego postanowienia został doręczony pełnomocnikowi skarżącego 8 sierpnia 2011 r., zaś 16 sierpnia 2011 r. złożono zażalenie.

Skarżący bardzo ogólnikowo odniósł się do argumentacji uzasadniającej odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W złożonym zażaleniu stwierdził, że skarga nie odnosi się ani do pominięcia legislacyjnego, ani do rozszerzenia kręgu podmiotów zwolnionych od opodatkowania o podmioty znajdujące się w jego konkretnej sytuacji faktycznej. W dalszej części wnoszący zażalenie podjął próbę uzasadnienia sposobu naruszenia wskazanych przepisów Konstytucji przez kwestionowaną regulację.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w związku z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpatrzenia zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.

Wniesione zażalenie nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, dlatego Trybunał Konstytucyjny ograniczył się do jednoznacznego ich zaaprobowania.

I tak, w pełni zasadne było stwierdzenie, że w skardze konstytucyjnej nie doszło do wskazania sposobu, w jaki poddany kontroli art. 52 pkt 1 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy zmieniającej z 2003 r. naruszyły Preambułę oraz art. 2 w związku z art. 84 i art. 217 oraz art. 32, art. 45 i art. 64 ust. 1 i 3 oraz art. 84 Konstytucji. Trybunał przypomina w tym miejscu skarżącemu, że art. 79 ust. 1 Konstytucji stanowi, iż „każdy (…) ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego”. Oznacza to, że skarga konstytucyjna winna odpowiadać – z woli ustawodawcy konstytucyjnego – warunkom merytorycznym i formalnym opisanym w ustawie zwykłej, czyli ustawie o Trybunale Konstytucyjnym (por. J. Trzciński, uwaga 10. do art. 79 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999-2007). Skarga konstytucyjna stanowi środek prawny służący ochronie konstytucyjnych wolności oraz praw o charakterze podmiotowym, do których naruszenia doszło na skutek wydania rozstrzygnięcia na podstawie przepisu, którego konstytucyjność się kwestionuje. W odróżnieniu od wniosków kierowanych przez podmioty wymienione w art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji skarga nie jest środkiem uruchamiania tzw. kontroli abstrakcyjnej, a więc realizowanej w oderwaniu od płaszczyzny stosowania kwestionowanych przepisów (por. postanowienie TK z 6 lipca 2005 r., SK 25/03, OTK ZU nr 7/A/2005, poz. 83).

Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wynika obowiązek wskazania przez skarżącego, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez kwestionowane przepisy aktu normatywnego. Z kolei art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK nakłada na skarżącego obowiązek uzasadnienia zarzutów postawionych w skardze konstytucyjnej wraz z powołaniem stosownej jurydycznej argumentacji na ich poparcie. W niniejszej sprawie przesłanka ta nie została spełniona. Skarżący w petitum skargi powołuje Preambułę oraz art. 2 w związku z art. 84 i art. 217 oraz art. 32, art. 45 i art. 64 ust. 1 i 3 oraz art. 84 Konstytucji, jednakże w jej uzasadnieniu, nie przedstawia w przepisany sposób, jak kwestionowana regulacja narusza wskazane postanowienia ustawy zasadniczej.

W świetle powyższego Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w postanowieniu z 20 lipca 2011 r. w sposób prawidłowy przyjęto, iż skarżący nie wykonał obowiązku wynikającego z art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK, gdyż nie przedstawił żadnych dowodów na poparcie zarzutu niekonstytucyjności art. 52 pkt 1 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy zmieniającej z 2003 r.

Przechodząc do dalszej części zażalenia, Trybunał zauważa, że skarżący nie zgadza się z twierdzeniem zawartym w postanowieniu o odmowie nadania skardze dalszego biegu, że zarzuty sformułowane pod adresem kwestionowanej regulacji dotyczą w istocie pominięcia ustawodawczego. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie – wobec faktycznego braku uzasadnienia – ograniczył się do jednoznacznego zaaprobowania stanowiska przedstawionego w powyższym postanowieniu. Wnoszący skargę, ze względu na zasadę skargowości wyrażoną w art. 66 ustawy o TK, winien był uprawdopodobnić, że brak objęcia ulgą podatników znajdujących się w określonej sytuacji faktycznej powodować może naruszenie ich konstytucyjnych wolności lub praw (por. postanowienie z 2 lipca 2010 r. Ts 400/08, niepubl.). Skarga nie zawierała dostatecznych argumentów w tym zakresie, a zatem Trybunał Konstytucyjny zasadnie odmówił nadania jej dalszego biegu.

Ponadto, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego w obecnym składzie, skarga konstytucyjna koncentruje się w istocie na wadliwym (w ocenie skarżącego) sposobie zastosowania zaskarżonych przepisów w postępowaniu poprzedzającym wniesienie skargi. Przypomnieć w związku z tym należy, że zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo na zasadach określonych w ustawie wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. W świetle powyższego unormowania należy stwierdzić, że jedynym dopuszczalnym przedmiotem skargi konstytucyjnej może być unormowanie wykazujące złożoną (dwojaką) kwalifikację. Po pierwsze, powinno być ono podstawą prawną ostatecznego orzeczenia, z wydaniem którego wiąże skarżący zarzut naruszenia przysługujących mu w świetle postanowień Konstytucji praw lub wolności. Po drugie, to w normatywnej treści uregulowań kwestionowanych w skardze konstytucyjnej powinna tkwić bezpośrednia przyczyna niedozwolonej ingerencji organów stosujących prawo w sferę konstytucyjnie chronionych praw podmiotowych skarżącego. Należy przy tym podkreślić, że przedmiotem skargi konstytucyjnej nie może być sam akt zastosowania kwestionowanych przepisów w indywidualnej sprawie skarżącego. Oczywiście, płaszczyzna stosowania prawa nie pozostaje całkowicie na uboczu kontroli realizowanej przez Trybunał Konstytucyjny, gdyż w dotychczasowym orzecznictwie podkreślano wielokrotnie, że wykazanie przez skarżącego, iż przyjęty sposób interpretacji określonych przepisów ma charakter utrwalony i powszechny, może rzutować na ustalenie rzeczywistej treści normatywnej tych przepisów. Od powyższego odróżnić jednak należy sytuację, w której podmiot, formalnie kwestionujący konstytucyjność aktu normatywnego, de facto dąży do podważenia prawidłowości sposobu jednostkowego zastosowania zawartych w nim przepisów. Należy bowiem zwrócić uwagę, że przewidziane w art. 190 ust. 4 Konstytucji środki sanacji konstytucyjności orzeczeń sądowych czy też decyzji administracyjnych mogą być wykorzystane jedynie w sytuacji, gdy Trybunał w swoim orzeczeniu stwierdzi niekonstytucyjność przepisów stanowiących podstawę ich wydania. Tego rodzaju orzeczenie musi mieć jednak za przedmiot ocenę regulacji zawartych w ustawie lub innym akcie normatywnym, nie zaś problem oceny prawidłowości ich zastosowania in concreto (por. wyrok TK z 8 listopada 2000 r., SK 18/99, OTK ZU nr 7/2000, poz. 258).



Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.













4