Ts 294/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:IV Ca 333/10
Pełny tekst orzeczenia
242/2/B/2012
POSTANOWIENIE
z dnia 19 marca 2012 r.
Sygn. akt Ts 294/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat – przewodniczący
Wojciech Hermeliński – sprawozdawca
Marek Kotlinowski,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Ryszarda P.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 7 października 2011 r. (data nadania) Ryszard P. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, ze zm.; dalej: ustawa o ochronie praw lokatorów) „w zakresie w jakim daje on właścicielowi lokalu mieszkalnego całkowitą dowolność w jego stosowaniu, tzn. wypowiadaniu na jego podstawie stosunku najmu lokalu oraz kreuje po stronie najemcy dodatkowe zobowiązanie do osobistego świadczenia w postaci zamieszkiwania w lokalu, nie definiując zakresu znaczeniowego tego pojęcia”, z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 52 ust. 1 oraz art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącego, zaskarżony przepis, pozwalający na wypowiedzenie stosunku najmu lokatorowi uprawnionemu do odpłatnego używania lokalu z powodu niezamieszkiwania najemcy w tym lokalu przez okres dłuższy niż 12 miesięcy, nie definiuje pojęcia zamieszkiwania w lokalu i przez to daje właścicielowi swobodę w wypowiadaniu stosunku najmu, przez co narusza art. 2 Konstytucji. Przepis ten stoi również w sprzeczności z konstytucyjnym nakazem prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli oraz ochroną praw lokatorów (art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji) i zasadą równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji), a także ogranicza wolność poruszania się oraz wyboru miejsca zamieszkania (art. 53 ust. 1 Konstytucji).
Postanowieniem z dnia 17 stycznia 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zasadniczym powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, że skarga konstytucyjna została wniesiona z naruszeniem terminu przewidzianego w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jako ostateczne rozstrzygnięcie, z którym wiąże naruszenie swoich wolności lub praw, skarżący wskazał wyrok kończący postępowanie w sprawie eksmisji z zajmowanego przez niego lokalu. Orzeczenie to nie dotyczyło jednak skuteczności wypowiedzenia skarżącemu stosunku najmu i dlatego Trybunał stwierdził, że nie zostało ono wydane na podstawie art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów. Zaskarżony przepis został zastosowany we wcześniejszym postępowaniu – o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia skarżącemu umowy najmu – zakończonym wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z 29 czerwca 2010 r. (sygn. akt IV Ca 333/10) i to od daty doręczenia skarżącemu tego wyroku biegł termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Upłynął on niemal 11 miesięcy przed dniem wniesienia skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie. Ponadto w zaskarżonym postanowieniu Trybunał stwierdził, że skardze należało odmówić nadania dalszego biegu również z uwagi na to, że sformułowane w niej zarzuty były niedopuszczalne lub oczywiście bezzasadne. W odniesieniu do zarzutów naruszenia przez zaskarżony przepis art. 2, art. 32 ust. 1 oraz art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji, Trybunał wskazał, że wymienione przepisy Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnych wzorców w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej, nie formułują bowiem samodzielnie praw podmiotowych, których ochronie służy skarga konstytucyjna. Zarzut naruszenia art. 53 ust. 1 Konstytucji jest natomiast oczywiście bezzasadny. Zaskarżony przepis nie ogranicza możliwości swobodnego przemieszczania się skarżącego oraz wyboru przez niego miejsca zamieszkania.
W zażaleniu na powyższe postanowienie, pełnomocnik skarżącego podniósł, że termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie powinien być liczony od dnia doręczenia skarżącemu ostatecznego orzeczenia dotyczącego jego eksmisji z zajmowanego lokalu, gdyż zaskarżony przepis był podstawą orzekania w tym postępowaniu, a jedynie do oceny sądu należało uznanie, że w tym zakresie występowała powaga rzeczy osądzonej. Pełnomocnik skarżącego nie zgodził się także z ustaleniem Trybunału, że zarzut naruszenia przez zaskarżony przepis art. 53 ust. 1 Konstytucji jest oczywiście bezzasadny. Zdaniem pełnomocnika skarżącego, art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, dając możliwość wypowiedzenia lokatorowi umowy najmu z powodu niezamieszkiwania przez niego w wynajmowanym lokalu przez 12 miesięcy, pozbawia lokatora prawa dłuższego przebywania w innym miejscu. Czyniąc to, lokator naraża się bowiem na możliwość utraty prawa do lokalu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają dokonanych w nim ustaleń i nie zasługują na uwzględnienie.
Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej była konstatacja, że skarga została złożona po upływie ustawowego terminu do jej wniesienia. Ustalenie to jest prawidłowe. Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, termin ten biegnie od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia, wyczerpującego drogę prawną w sprawie, w której skarga została wniesiona. Sprawa ta jest natomiast związana z wydaniem rozstrzygnięcia, którego podstawą jest akt normatywny kwestionowany w skardze. Trybunał prawidłowo przyjął w zaskarżonym postanowieniu, że wyczerpanie drogi prawnej w sprawie skuteczności wypowiedzenia skarżącemu umowy najmu nastąpiło wraz z wydaniem wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 29 czerwca 2010 r. To bowiem w tym wyroku została prawomocnie rozstrzygnięta kwestia skuteczności wypowiedzenia skarżącemu – na podstawie zaskarżonego art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów – umowy najmu zajmowanego przez niego lokalu. Niezasadne jest więc sformułowane w zażaleniu twierdzenie, że zaskarżony przepis był również podstawą orzekania przez sądy w postępowaniu dotyczącym eksmisji skarżącego, w którym do oceny sądu należało ustalenie, czy był w tym zakresie związany powagą rzeczy osądzonej.
Nie znajduje również uzasadnienia wyrażone w zażaleniu twierdzenie, że Trybunał niesłusznie przyjął w postanowieniu z 17 stycznia 2012 r., iż w zakresie zarzutu naruszenia przez art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów art. 53 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Możliwość wypowiedzenia stosunku najmu lokalu, do którego znajduje zastosowanie zaskarżony przepis (a więc lokalu, w którym czynsz jest niższy niż 3% wartości odtworzeniowej lokalu w skali roku) osobie, która nie zamieszkuje w tym lokalu dłuższej niż 12 miesięcy, nie stanowi ingerencji w wolność poruszania się takiej osoby oraz wyboru przez nią miejsca zamieszkania. Jest ona związana z funkcją regulacji chroniącej prawa lokatorów uprawnionych do odpłatnego używania lokalu, którą jest zaspokajanie ich potrzeb mieszkaniowych. Jak zasadnie wskazał Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, kwestionowana regulacja nie ogranicza swobody decydowania przez osobę uprawnioną do zamieszkiwania w lokalu, w którym czynsz jest odpowiednio niski, o wyborze miejsca zamieszkania, a jedynie umożliwia rozwiązanie stosunku najmu takiego lokalu z osobą, która z niego nie korzysta, a więc zaspokaja swoje potrzeby mieszkaniowe w inny sposób. Również w tym zakresie nie ma więc podstaw do uwzględnienia zarzutów zażalenia.
Pełnomocnik skarżącego nie podniósł natomiast w zażaleniu żadnych zarzutów dotyczących ustalenia przez Trybunał, że w odniesieniu do badania zgodności zaskarżonego przepisu z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji skarga jest niedopuszczalna. Trybunał w obecnym składzie stwierdza, że również w tym zakresie zaskarżone postanowienie jest prawidłowe.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 19 marca 2012 r.
Sygn. akt Ts 294/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat – przewodniczący
Wojciech Hermeliński – sprawozdawca
Marek Kotlinowski,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Ryszarda P.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 7 października 2011 r. (data nadania) Ryszard P. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, ze zm.; dalej: ustawa o ochronie praw lokatorów) „w zakresie w jakim daje on właścicielowi lokalu mieszkalnego całkowitą dowolność w jego stosowaniu, tzn. wypowiadaniu na jego podstawie stosunku najmu lokalu oraz kreuje po stronie najemcy dodatkowe zobowiązanie do osobistego świadczenia w postaci zamieszkiwania w lokalu, nie definiując zakresu znaczeniowego tego pojęcia”, z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 52 ust. 1 oraz art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącego, zaskarżony przepis, pozwalający na wypowiedzenie stosunku najmu lokatorowi uprawnionemu do odpłatnego używania lokalu z powodu niezamieszkiwania najemcy w tym lokalu przez okres dłuższy niż 12 miesięcy, nie definiuje pojęcia zamieszkiwania w lokalu i przez to daje właścicielowi swobodę w wypowiadaniu stosunku najmu, przez co narusza art. 2 Konstytucji. Przepis ten stoi również w sprzeczności z konstytucyjnym nakazem prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli oraz ochroną praw lokatorów (art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji) i zasadą równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji), a także ogranicza wolność poruszania się oraz wyboru miejsca zamieszkania (art. 53 ust. 1 Konstytucji).
Postanowieniem z dnia 17 stycznia 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zasadniczym powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, że skarga konstytucyjna została wniesiona z naruszeniem terminu przewidzianego w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jako ostateczne rozstrzygnięcie, z którym wiąże naruszenie swoich wolności lub praw, skarżący wskazał wyrok kończący postępowanie w sprawie eksmisji z zajmowanego przez niego lokalu. Orzeczenie to nie dotyczyło jednak skuteczności wypowiedzenia skarżącemu stosunku najmu i dlatego Trybunał stwierdził, że nie zostało ono wydane na podstawie art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów. Zaskarżony przepis został zastosowany we wcześniejszym postępowaniu – o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia skarżącemu umowy najmu – zakończonym wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z 29 czerwca 2010 r. (sygn. akt IV Ca 333/10) i to od daty doręczenia skarżącemu tego wyroku biegł termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Upłynął on niemal 11 miesięcy przed dniem wniesienia skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie. Ponadto w zaskarżonym postanowieniu Trybunał stwierdził, że skardze należało odmówić nadania dalszego biegu również z uwagi na to, że sformułowane w niej zarzuty były niedopuszczalne lub oczywiście bezzasadne. W odniesieniu do zarzutów naruszenia przez zaskarżony przepis art. 2, art. 32 ust. 1 oraz art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji, Trybunał wskazał, że wymienione przepisy Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnych wzorców w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej, nie formułują bowiem samodzielnie praw podmiotowych, których ochronie służy skarga konstytucyjna. Zarzut naruszenia art. 53 ust. 1 Konstytucji jest natomiast oczywiście bezzasadny. Zaskarżony przepis nie ogranicza możliwości swobodnego przemieszczania się skarżącego oraz wyboru przez niego miejsca zamieszkania.
W zażaleniu na powyższe postanowienie, pełnomocnik skarżącego podniósł, że termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie powinien być liczony od dnia doręczenia skarżącemu ostatecznego orzeczenia dotyczącego jego eksmisji z zajmowanego lokalu, gdyż zaskarżony przepis był podstawą orzekania w tym postępowaniu, a jedynie do oceny sądu należało uznanie, że w tym zakresie występowała powaga rzeczy osądzonej. Pełnomocnik skarżącego nie zgodził się także z ustaleniem Trybunału, że zarzut naruszenia przez zaskarżony przepis art. 53 ust. 1 Konstytucji jest oczywiście bezzasadny. Zdaniem pełnomocnika skarżącego, art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, dając możliwość wypowiedzenia lokatorowi umowy najmu z powodu niezamieszkiwania przez niego w wynajmowanym lokalu przez 12 miesięcy, pozbawia lokatora prawa dłuższego przebywania w innym miejscu. Czyniąc to, lokator naraża się bowiem na możliwość utraty prawa do lokalu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają dokonanych w nim ustaleń i nie zasługują na uwzględnienie.
Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej była konstatacja, że skarga została złożona po upływie ustawowego terminu do jej wniesienia. Ustalenie to jest prawidłowe. Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, termin ten biegnie od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia, wyczerpującego drogę prawną w sprawie, w której skarga została wniesiona. Sprawa ta jest natomiast związana z wydaniem rozstrzygnięcia, którego podstawą jest akt normatywny kwestionowany w skardze. Trybunał prawidłowo przyjął w zaskarżonym postanowieniu, że wyczerpanie drogi prawnej w sprawie skuteczności wypowiedzenia skarżącemu umowy najmu nastąpiło wraz z wydaniem wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 29 czerwca 2010 r. To bowiem w tym wyroku została prawomocnie rozstrzygnięta kwestia skuteczności wypowiedzenia skarżącemu – na podstawie zaskarżonego art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów – umowy najmu zajmowanego przez niego lokalu. Niezasadne jest więc sformułowane w zażaleniu twierdzenie, że zaskarżony przepis był również podstawą orzekania przez sądy w postępowaniu dotyczącym eksmisji skarżącego, w którym do oceny sądu należało ustalenie, czy był w tym zakresie związany powagą rzeczy osądzonej.
Nie znajduje również uzasadnienia wyrażone w zażaleniu twierdzenie, że Trybunał niesłusznie przyjął w postanowieniu z 17 stycznia 2012 r., iż w zakresie zarzutu naruszenia przez art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów art. 53 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Możliwość wypowiedzenia stosunku najmu lokalu, do którego znajduje zastosowanie zaskarżony przepis (a więc lokalu, w którym czynsz jest niższy niż 3% wartości odtworzeniowej lokalu w skali roku) osobie, która nie zamieszkuje w tym lokalu dłuższej niż 12 miesięcy, nie stanowi ingerencji w wolność poruszania się takiej osoby oraz wyboru przez nią miejsca zamieszkania. Jest ona związana z funkcją regulacji chroniącej prawa lokatorów uprawnionych do odpłatnego używania lokalu, którą jest zaspokajanie ich potrzeb mieszkaniowych. Jak zasadnie wskazał Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, kwestionowana regulacja nie ogranicza swobody decydowania przez osobę uprawnioną do zamieszkiwania w lokalu, w którym czynsz jest odpowiednio niski, o wyborze miejsca zamieszkania, a jedynie umożliwia rozwiązanie stosunku najmu takiego lokalu z osobą, która z niego nie korzysta, a więc zaspokaja swoje potrzeby mieszkaniowe w inny sposób. Również w tym zakresie nie ma więc podstaw do uwzględnienia zarzutów zażalenia.
Pełnomocnik skarżącego nie podniósł natomiast w zażaleniu żadnych zarzutów dotyczących ustalenia przez Trybunał, że w odniesieniu do badania zgodności zaskarżonego przepisu z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 75 ust. 1 i 2 Konstytucji skarga jest niedopuszczalna. Trybunał w obecnym składzie stwierdza, że również w tym zakresie zaskarżone postanowienie jest prawidłowe.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.