Pełny tekst orzeczenia

254/3/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 16 maja 2012 r.

Sygn. akt Ts 298/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Zbigniew Cieślak – przewodniczący

Stanisław Biernat – sprawozdawca

Adam Jamróz,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 października 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jerzego M.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



1. W sporządzonej przez adwokata skardze konstytucyjnej Jerzego M. (dalej: skarżący), wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 25 września 2008 r. (data nadania), zarzucono niezgodność art. 27 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.; dalej: ustawa emerytalno-rentowa) z art. 32 oraz art. 33 Konstytucji.

W ocenie skarżącego zakwestionowany przepis stanowi „naruszenie zasady równego traktowania ze względu na płeć wyrażające się w różnicowaniu »normalnego« wieku emerytalnego mężczyzn i kobiet”.



2. Postanowieniem z 19 października 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano na: po pierwsze – wyrok Trybunału z 15 lipca 2010 r. o sygn. K 63/07 (OTK ZU nr 6/A/2010, poz. 1), w którym uznano art. 24 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej – w zakresie, w jakim przewiduje, że ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn – za zgodny z art. 32 oraz art. 33 Konstytucji, a po drugie – okoliczność, że zakwestionowany w sprawie Ts 298/08 art. 27 pkt 1 ustawy emerytalnorentowej wprowadza identyczną regulację odnośnie do wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. Z tych też powodów wystąpiła w sprawie przesłanka procesowa w postaci zbędności orzekania, uniemożliwiająca merytoryczne rozpoznanie sprawy.

Odpis tego postanowienia został doręczony pełnomocnikowi skarżącego 2 listopada 2010 r.



3. W sporządzonym przez adwokata piśmie procesowym, wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 9 listopada 2010 r. (data nadania), skarżący złożył zażalenie na postanowienie z 19 października 2010 r., zarzucając: po pierwsze – „naruszenie art. 19 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym poprzez nieuwzględnienie przy rozpoznawaniu sprawy wszystkich istotnych okoliczności sprawy w celu wszechstronnego rozpoznania sprawy”, po drugie – „naruszenie art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym poprzez uznanie skargi konstytucyjnej wniesionej przez skarżącego za oczywiście bezzasadną”, po trzecie – „brak merytorycznego odniesienia się do skargi”, gdyż „w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Trybunał w głównej mierze oparł się na wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 15 lipca 2010 r. (…), w którym to jednak brak jest odniesienia do zastrzeżeń w skardze”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w związku z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpatrzenia zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.



2. W niniejszej sprawie Trybunał Konstytucyjny uznaje, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś argumenty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.



3. W pierwszej kolejności Trybunał przypomina, że art. 79 ust. 1 Konstytucji stanowi, iż „każdy (…) ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego”. Oznacza to, że skarga konstytucyjna winna odpowiadać – z woli ustrojodawcy – warunkom merytorycznym i formalnym opisanym w ustawie zwykłej, czyli ustawie o Trybunale Konstytucyjnym (por. J. Trzciński, uwaga 10. do art. 79 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 19992007). Ta zaś w art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 nakazuje poddać skargę wstępnemu rozpoznaniu, podczas którego Trybunał bada, czy postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi konstytucyjnej podlegałoby umorzeniu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK przez niespełnienie przesłanek określonych w art. 47 ust. 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny. Ponadto wstępne rozpoznanie służy eliminacji skarg „oczywiście bezzasadnych” (art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK). Ustawowe kryterium zasadności skargi konstytucyjnej nakłada na Trybunał obowiązek badania na etapie wstępnego rozpoznania skargi nie tylko jej formalnej poprawności, ale także – co wymaga szczególnego podkreślenia, gdyż ustawa o TK nakłada na Trybunał zbadanie wszystkich okoliczności w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy (art. 19 ust. 1) – tego, czy norma prawna wywodzona z zakwestionowanego przepisu była już przedmiotem oceny merytorycznej w odniesieniu do wolności lub prawa konstytucyjnego, na które powołuje się skarżący. Dopiero spełnienie wszystkich wskazanych w ustawie przesłanek uzasadnia nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



4. W zaskarżonym postanowieniu Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, wskazując na tożsamość przepisów ustawy emerytalno-rentowej różnicujących uprawnienia emerytalne kobiet i mężczyzn, które zostały zakwestionowane w sprawach K 63/07 oraz Ts 298/08, czyli – odpowiednio – art. 24 ust. 1 oraz art. 27 pkt 1. Wprawdzie przedmiotem obu wskazanych postępowań przed Trybunałem zostały uczynione inne jednostki redakcyjne ustawy emerytalno-rentowej, jednakże zawarta w nich treść normatywna jest tożsama, gdyż dotyczy ona zróżnicowania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Tym samym orzeczenie w sprawie K 63/07 o zgodności art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnorentowej z art. 32 oraz art. 33 Konstytucji przekłada się – w zakresie wskazanych wzorców kontroli – na powstanie ujemnej przesłanki procesowej odnośnie do tego przepisu ustawy, ale i przede wszystkim do samej normy prawnej różnicującej wiek emerytalny ze względu na kryterium płci.

Z powyższego powodu w sprawie skarżącego wystąpiła – prawidłowo stwierdzona w zaskarżonym postanowieniu – ujemna przesłanka procesowa. Uznanie bowiem w wyroku z 15 lipca 2010 r. mechanizmu różnicującego wiek emerytalny kobiet i mężczyzn za zgodny z art. 32 oraz art. 33 Konstytucji skutkowałoby wyłącznie wydaniem przez Trybunał kolejnego orzeczenia afirmatywnego, którego przedmiotem byłby inny przepis dotyczący tej samej materii (in casu art. 27 pkt 1 ustawy emerytalno-rentowej). Zgodnie zaś z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zbędne jest wydanie merytorycznego orzeczenia w sytuacji, w której w stosunku do normy prawnej zakwestionowanej we wniosku, pytaniu prawnym lub skardze konstytucyjnej wypowiedział się już merytorycznie Trybunał (por. np. postanowienia TK z 25 listopada 2008 r., Ts 305/07, OTK ZU nr 1/B/2009, poz. 42 oraz 12 stycznia 2012 r., Ts 145/10, niepubl.).



5. Trybunał Konstytucyjny jednocześnie zwraca uwagę skarżącemu, że w uzasadnieniu wyroku w sprawie K 63/07 zostały zawarte obszerne rozważania w przedmiocie konstytucyjnej ratio zróżnicowania wieku emerytalnego ze względu na kryterium płci, które – notabene – zostały przywołane w uzasadnieniu postanowienia z 19 października 2010 r.



W tym stanie rzeczy – na podstawie art. 36 ust. 7 w związku z art. 49 ustawy o TK – należało postanowić jak w sentencji.