Pełny tekst orzeczenia

310/4/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 31 stycznia 2013 r.

Sygn. akt Ts 20/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Granat,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej B. i T. T. w sprawie zgodności:

art. 73 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872, ze zm.) z art. 21 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 11 stycznia 2011 r. B. i T. T. (dalej: skarżący) zarzucili niezgodność art. 73 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872, ze zm.; dalej: przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną) „w zakresie, w jakim przepis ten umożliwia ustalenie wysokości odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość w stosunku do części nieruchomości faktycznie zajętej pod drogę publiczną, bez uwzględnienia pozostałej części nieruchomości”, z art. 21 ust. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego. Decyzją z 29 maja 2008 r. (znak GN.I.AK.7222-9/07) Starosta Krakowski ustalił wysokość odszkodowania na rzecz skarżących za wywłaszczenie nieruchomości zajętej pod drogę publiczną. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Wojewody Małopolskiego z 6 stycznia 2009 r. (znak SN.VI.EJ.7724-2-61-08). Następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, wyrokiem z 15 maja 2009 r. (sygn. akt II SA/Kr 387/09), oddalił wniesioną przez skarżących skargę na powyższą decyzję. Skarga kasacyjna skarżących od tego wyroku została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 lipca 2010 r. (sygn. akt I OSK 1311/09), doręczonym skarżącym 11 października 2010 r.

Zdaniem skarżących to, że zaskarżony przepis umożliwia ustalenie wartości wywłaszczonej nieruchomości w stosunku do części nieruchomości faktycznie zajętej pod drogę publiczną, a nie całej nieruchomości będącej własnością wywłaszczonych, narusza prawo do słusznego odszkodowania gwarantowane przez art. 21 ust. 2 Konstytucji. Skarżący wskazali, że dokonanie w ich sprawie wydzielenia w osobną nieruchomość i wyceny jedynie 8 metrów kwadratowych gruntu zajętych pod drogę publiczną zamiast wyceny całej nieruchomości, będącej w dniu wejścia w życie zaskarżonego przepisu ich własnością, spowodowało ustalenie wysokości odszkodowania na drastycznie niskiej wysokości. Obliczona w ich sprawie cena metra kwadratowego wywłaszczonej części nieruchomości nie uwzględniała bowiem – w przekonaniu skarżących – przeznaczenia całej nieruchomości będącej działką budowlaną, lecz była oparta o możliwości zagospodarowania jedynie jej niewielkiej części, wywłaszczonej pod drogę publiczną. Skarżący podkreślili także, że nie kwestionują prawidłowości wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14 marca 2000 r. (P 5/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 60), w którym Trybunał stwierdził między innymi zgodność art. 73 ust. 1 i 5 przepisów wprowadzających ustawy reformujące administrację publiczną z art. 21 ust. 2 Konstytucji oraz wskazał, że stan nieruchomości, o którym mowa w art. 73 ust. 5 tych przepisów, oznacza jej stan faktyczny. Zdaniem skarżących pogląd ten jest jednak irrelewantny w niniejszej sprawie. Nie wpływa bowiem na ustalenie, że zaskarżony przepis nie daje podstaw do uznania, iż wycenie może podlegać część nieruchomości, która faktycznie została zajęta pod drogę publiczną, nie zaś cała nieruchomość.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

W świetle powyższych unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia, a zarazem doprowadził do naruszenia wskazanych jako podstawa skargi konstytucyjnych wolności lub praw. W związku z tym obowiązkiem skarżącego jest dołączenie do skargi konstytucyjnej orzeczenia, które wykazuje powyższą, złożoną kwalifikację, tzn. zostało wydane na podstawie przepisów stanowiących przedmiot wniesionej skargi i prowadzi do niedozwolonej ingerencji w sferę konstytucyjnie chronionych praw podmiotowych. Skarżący musi przy tym wykazać, że ingerencja ta była efektem niekonstytucyjności przepisu zastosowanego przy rozpatrywaniu sprawy skarżącego, nie zaś wynikiem niewłaściwego zastosowania tego przepisu przez orzekające w sprawie organy. Celem skargi jest usunięcie z systemu prawa niekonstytucyjnej normy, której stosowanie skutkuje naruszeniem chronionych konstytucyjnie praw lub wolności. Rozpatrując skargę, Trybunał Konstytucyjny nie pełni funkcji kolejnej instancji odwoławczej, nie bada zgodności z prawem i słuszności podjętych przez orzekające organy rozstrzygnięć. Nie posiada bowiem kompetencji do kontroli prawidłowości ustaleń sądu, sposobu zastosowania czy też niezastosowania obowiązujących przepisów, a jedynie do oceny konstytucyjności tych przepisów.

Analiza skargi konstytucyjnej wniesionej w niniejszej sprawie prowadzi do wniosku, że skarga ta nie spełnia wymogów nadania jej dalszego biegu wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz ustawy o TK.

W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że sposób, w jaki została sformułowana badana skarga konstytucyjna wskazuje na to, że jest ona w istocie skargą na nieprawidłowe stosowanie prawa przez organy administracji oraz sądy orzekające w sprawie skarżących, nie zaś skargą na niezgodność zaskarżonego przepisu z Konstytucją. Postawione w skardze zarzuty dotyczą uznania przez organy orzekające w sprawie skarżących, że należący do nich grunt zajęty pod drogę publiczną można było uznać za odrębną nieruchomość, a także sposobu określenia jego wartości na potrzeby ustalenia odszkodowania. Odszkodowanie to – zdaniem skarżących – nie uwzględniało przeznaczenia pozostałej części należącej do nich nieruchomości i w konsekwencji spowodowało znaczne zaniżenie wartości jej wywłaszczonej części. Tak sformułowane zarzuty są zarzutami dotyczącymi ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie skarżących. Należą więc do sfery stosowania prawa i jako takie nie mogą być przedmiotem rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny, który jest powołany do badania hierarchicznej zgodności norm (zob. np. postanowienie TK z 2 grudnia 2009 r., Ts 275/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 34 i tam cytowane orzecznictwo).

Ponadto Trybunał stwierdza, że nawet gdyby przyjąć, iż podniesione w skardze konstytucyjnej zarzuty dotyczą niekonstytucyjności regulacji pozwalającej na podział nieruchomości, której część podlega wywłaszczeniu pod drogę publiczną, oraz określającej sposób ustalenia wartości takiej nieruchomości, to skarżący nie uprawdopodobnili, że zarzucane naruszenie ich praw wynikało z zaskarżonego art. 73 ust. 5 przepisów wprowadzających ustawy reformujące administrację publiczną. Wbrew twierdzeniu skarżących regulacja ta nie zawiera odrębnej definicji nieruchomości, ani nie determinuje zasad ustalania wysokości odszkodowania przysługującego za jej wywłaszczenie. Wskazuje jedynie, że wartość nieruchomości należy oceniać według stanu z dnia wejścia w życie przepisów wprowadzających ustawy reformujące administrację publiczną. Zgodnie z art. 73 ust. 4 tej ustawy ustalenie wysokości odszkodowania odbywa się na zasadach przewidzianych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości, a więc na zasadach określonych w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.; dalej: ustawa o gospodarce nieruchomościami). To w przepisach tej ustawy oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych – w szczególności powołanych w treści decyzji i orzeczeń wydanych w sprawie skarżących art. 130 ust. 1 i 2, art. 134 ust. 1 oraz art. 154 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzaniu operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207, poz. 2109, ze zm.) – należy poszukiwać unormowań determinujących sposób ustalenia i wysokość odszkodowania przysługującego skarżącym. To więc ewentualnie z tymi przepisami – nie zaś z zaskarżonym art. 73 ust. 5 przepisów wprowadzających ustawy reformujące administrację publiczną – skarżący mogliby wiązać naruszenie prawa do słusznego odszkodowania za wywłaszczone mienie.



Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej wniesionej w niniejszej sprawie.