Pełny tekst orzeczenia

6/1/B/2013



POSTANOWIENIE

z dnia 7 stycznia 2013 r.

Sygn. akt Tw 49/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Kotlinowski,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych o zbadanie zgodności:

ustawy budżetowej na rok 2012 z dnia 2 marca 2012 r. (Dz. U. poz. 273) w zakresie, w jakim w toku procesu legislacyjnego nie zastosowano przepisów art. 3 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, ze zm.), z art. 7 i art. 219 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.



UZASADNIENIE



W dniu 10 września 2012 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych (dalej: OPZZ) o zbadanie zgodności ustawy budżetowej na rok 2012 z dnia 2 marca 2012 r. (Dz. U. poz. 273) w zakresie, w jakim w toku procesu legislacyjnego nie zastosowano przepisów art. 3 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, ze zm.) z art. 7 i art. 219 ust. 2 Konstytucji.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wnioski przedstawiane przez ogólnokrajowe organy związków zawodowych podlegają wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).

Ponadto, wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Tym samym wstępne rozpoznanie wniosku umożliwia – już w początkowej fazie postępowania – eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozstrzygania.



2. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że wola organu ogólnokrajowego, który zazwyczaj ma strukturę kolegialną, znajduje wyraz w podejmowanych przez niego uchwałach. Tryb podjęcia uchwały regulują właściwe przepisy (np. statut), a treść podjętej uchwały zostaje zapisana w protokole z posiedzenia tego organu. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału uchwała ogólnokrajowego organu związku zawodowego w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z inicjatywy tego podmiotu (zob. postanowienie TK z 1 lipca 2010 r., Tw 10/10, OTK ZU nr 4/B/2010, poz. 243).

Dla ustalenia, że wniosek pochodzi od ogólnokrajowego organu związku zawodowego, a nie od osoby, która go sporządziła i podpisała, potrzebny jest dowód, że został on wniesiony na podstawie uchwały uprawnionego organu. Uzasadnia to konieczność dołączenia do wniosku odpisu uchwały tego organu. Treść uchwały i wniosku musi cechować minimalna zbieżność, która obejmuje wskazanie kwestionowanego przepisu (przedmiot kontroli), wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej (wzorzec kontroli).

Uchwała może zawierać także dodatkowe postanowienia dotyczące sposobu jej wykonania, w szczególności wskazywać inny podmiot (np. pełnomocnika) zobligowany przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego do sporządzenia lub podpisania wniosku, złożenia go oraz reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem. Nie ulega przy tym wątpliwości, że powierzenie wykonania takiej uchwały konkretnie określonemu podmiotowi nie wpływa na ocenę legitymacji procesowej wnioskodawcy, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, gdyż w dalszym ciągu tylko ogólnokrajowy organ związku zawodowego jest uprawniony do zainicjowania hierarchicznej kontroli zgodności norm, tzn. wyznaczenia zakresu zaskarżenia.

Ze względu na powyższe, skierowany do Trybunału Konstytucyjnego wniosek, który nie stanowi ścisłej realizacji uchwały podjętej uprzednio przez ogólnokrajowy organ związku zawodowego, nie może być uznany za pismo skutecznie wszczynające postępowanie (art. 31 ust. 1 ustawy o TK).



3. W ramach obecnego postępowania wnioskodawca doręczył dwie uchwały w kwestii wystąpienia z wnioskiem, podjęte przez Radę OPZZ 27 marca i 26 września 2012 r.

Żadnej z tych uchwał nie można jednak uznać za podstawę prawną wniosku złożonego do Trybunału Konstytucyjnego w rozpatrywanej sprawie.



3.1. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że 27 marca 2012 r. Rada OPZZ podjęła uchwałę w brzmieniu: „Rada Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych postanawia skierować wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności ustawy budżetowej na rok 2012 z 2 marca 2012 r. (…) w całości z: art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; art. 2 i art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 3 ustawy z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego”.

Wniosek został sporządzony 6 września 2012 r. i wpłynął 10 września 2012 r.

Następnie 26 września 2012 r. Rada OPZZ podjęła kolejną uchwałę w sprawie hierarchicznej kontroli zgodności norm w brzmieniu „Rada Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych (…) postanawia (…) wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie ustawy budżetowej na rok 2012 z 2 marca 2012 r. (…) pod kątem zgodności jej przepisów z przepisami Konstytucji RP i w konsekwencji orzeczenie, iż jest ona niezgodna z art. 7 oraz z art. 219 ust. 2 Konstytucji w związku z art. 3 ust. 1-9 ustawy z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (…) [ust. 1]. Traci moc uchwała Rady OPZZ z 27 marca 2012 r. w sprawie skierowania do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o stwierdzenie niezgodności ustawy budżetowej na rok 2012 z 2 marca 2012 r. z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej (ust. 2)”.

Uchwała z 26 września 2012 r. została doręczona do Trybunału wraz z pismem z 15 października 2012 r., które wpłynęło do Trybunału 16 października 2012 r.



3.2. W powołanym piśmie z 15 października 2012 r. wnioskodawca wyraźnie podkreśla, iż jego zdaniem to „uchwała z 26 września 2012 r. stanowi podstawę wystąpienia Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności ustawy budżetowej na rok 2012 z 2 marca 2012 r. (…) w całości z art. 7 i art. 219 ust. 2 Konstytucji RP w zakresie, w jakim w toku procesu legislacyjnego nie zastosowano przepisów art. 3 ustawy z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego”. Wnioskodawca zastrzega, że „uchwała Rady (…) z 26 września 2012 r. zastępuje poprzednio złożoną w niniejszej sprawie uchwałę Rady (…) z 27 marca 2012 r., uwzględniając rzeczywisty przedmiot i zakres zaskarżenia w niniejszej sprawie”. W uchwale Rady z 26 września 2012 r. powołano bowiem jako wzorce kontroli art. 7 i art. 217 ust. 2 Konstytucji, które zostały (uprzednio) wskazane we wniosku z 6 września 2012 r. Natomiast w uchwale z 27 marca 2012 r. nie został wymieniony art. 217 ust. 2 Konstytucji (który pojawił się dopiero we wniosku z 6 września 2012 r.), lecz art. 2 Konstytucji.



3.3. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że złożony do Trybunału 10 września 2012 r. wniosek, opatrzony datą 6 września 2012 r., istniał przed podjęciem uchwały z 26 września 2012 r. „w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego”, a tym samym nie mógł zostać sporządzony na podstawie i w wykonaniu tejże uchwały.



3.4. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego należy zatem uznać, że w następstwie przedstawionego wyżej sposobu działania nie doszło do skutecznego złożenia przez Radę OPZZ oświadczenia woli w sprawie wystąpienia z wnioskiem. Trybunał, związany zasadą legalizmu, nie może bowiem akceptować takiego postępowania, które prowadzi do przyznania podmiotowi, innemu niż wskazany w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, prawa decydowania o treści złożonego wniosku i zainicjowania tym samym postępowania w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm.



Mając na względzie wszystkie powołane okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu ze względu na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).



W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.