KIO 2631/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Mateusz Michalec
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I ACa 330/11 I CKU 65/96 II CZ 59/71 V SA/Wa 658/09
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 2631/11
WYROK
z dnia 21 grudnia 2011 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ewa Sikorska
Robert Skrzeszewski
Małgorzata Stręciwilk
Protokolant: Mateusz Michalec
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 grudnia 2011 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 grudnia 2011 r. przez Solid Security
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Warszawie w postępowaniu prowadzonym
przez Miasto Stołeczne Warszawa
orzeka:
1. oddala odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża Solid Security Spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością w Warszawie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Solid Security
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Warszawie tytułem wpisu od
odwołania
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………..
………………………..
………………………..
Sygn. akt: KIO 2631/11
Uzasadnienie
Zamawiający – Miasto Stołeczne Warszawa – prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na usługi w zakresie ochrony osób i mienia w obiektach
administracyjnych Urzędu miasta stołecznego Warszawy.
Postępowanie jest prowadzone na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 roku – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 roku Nr 113, poz. 759 ze
zmianami), zwanej dalej ustawą Pzp.
W dniu 9 grudnia 2011 roku wykonawca Solid Security Sp. z o.o. w Warszawie (dalej:
odwołujący się) wniósł odwołanie wobec czynności zamawiającego podjętych w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego polegających na:
• wykluczeniu odwołującego się z postępowania;
• uznaniu oferty odwołującego się za odrzuconą;
• przeprowadzeniu aukcji elektronicznej bez udziału odwołującego się, w wyniku której
została wybrana jako najkorzystniejsza oferta złożona przez Konsorcjum firm: SAT-GUARD
DEFENCE Sp. z o. o. oraz SAT-GUARD DEFENCE Sp. z o. o. Sp. Komandytowa.
Opisanym czynnościom zamawiającego odwołujący się zarzucił naruszenie:
• art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp poprzez jego błędne zastosowanie;
• art. 24 ust. 4 ustawy Pzp poprzez uznanie za odrzuconą oferty wykonawcy
niepodlegającego wykluczeniu;
• art. 91 b ust. 1 ustawy Pzp poprzez uniemożliwienie odwołującemu się, pomimo
prawidłowego zaproszenia go do wzięcia udziału w aukcji elektronicznej, faktycznego udziału
w tejże aukcji;
• art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp poprzez niepodanie uzasadnienia faktycznego
zastosowania tego przepisu.
Odwołujący się wniósł o:
1) unieważnienie czynności oceny ofert oraz czynności polegających na wykluczeniu
odwołującego się z postępowania oraz uznaniu jego oferty za odrzuconą;
2) unieważnienia przeprowadzonej aukcji elektronicznej, w wyniku której wybrana została
oferta złożona przez Konsorcjum firm: SAT-GUARD DEFENCE Sp. z o.o. oraz SAT-GUARD
DEFENCE Sp. z o.o. Sp. Komandytowa, i przeprowadzenia kolejnej aukcji elektronicznej z
udziałem Odwołującego;
3) wyboru jako najkorzystniejszej oferty z najniższą ceną zaproponowaną w aukcji
elektronicznej z udziałem wszystkich wykonawców prawidłowo zaproszonych do udziału w
niej.
W uzasadnieniu w dniu 24.11.2011 r. zamawiający pismem znak:
BO.254.6.1.2011.EKA poinformował odwołującego, że zgodnie z zasadami i kryteriami
określonymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jego oferta została sklasyfikowana
na 1 pozycji, i jednocześnie, na podstawie art. 91 b ust. 1 ustawy, zapraszając odwołującego
do wzięcia udziału w aukcji elektronicznej, wyznaczonej na dzień 29.11.2011 r., godz. 13:30.
W wyznaczonym terminie odwołujący podjął bezskuteczną próbę udziału w ww. aukcji.
W dniu 30.11.2011 r. Zamawiający pismem znak: ZTM-NZ-2210-378-1-11/AMO, działając na
podstawie art. 92 ust. 1 ustawy, poinformował Odwołującego o wyborze jako najkorzystniejszej
oferty złożonej przez Konsorcjum firm: SAT-GUARD DEFENCE Sp. z o.o. oraz SAT-GUARD
DEFENCE Sp. z o.o. Sp. Komandytowa oraz o wykluczeniu Odwołującego z postępowania na
podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy i o uznaniu jego oferty za odrzuconą na podstawie art. 24
ust. 4 ustawy.
Jak wynika z treści tego pisma, powodem wykluczenia odwołującego się na podstawie
art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp było wpisanie odwołującego do prowadzonego przez Prezesa
Urzędu Zamówień Publicznych - na podstawie art. 154 pkt 5a ustawy - wykazu wykonawców,
którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, jeżeli
szkoda ta została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu.
Zamawiający w uzasadnieniu wykluczenia odwołującego się z postępowania
wprawdzie przytoczył wyrok, który w ocenie Prezesa UZP był wystarczającą podstawą do
umieszczenia odwołującego się w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy, jednakże
przy tym nie wskazał żadnych okoliczności, które jego zdaniem wskazywałyby na wyrządzenie
przez odwołującego się szkody w wyniku nienależytego wykonania zamówienia lub nie
wykonania go w ogóle. Tym samym zamawiający nie podjął nawet próby wykazania
zaistnienia przesłanki wykluczenia odwołującego się określonej w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy,
ani tym bardziej nie podał, jakie były faktyczne powody wykluczenia odwołującego się z
postępowania, czym naruszył art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp.
Odwołujący się zauważył, że wykluczenie wykonawcy z postępowania możliwe jest
wyłącznie w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek enumeratywnie wymienionych w art. 24
ust. 1 i 2 ustawy. W przypadku przesłanki, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy
zamawiający musi wykazać, że w odniesieniu do konkretnego wykonawcy można mówić o
wyrządzeniu przez niego szkody poprzez nie wykonanie lub nienależyte wykonanie
zamówienia, a szkoda ta została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, które
uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania. Sam fakt zamieszczenia
przez Prezesa UZP jakiegoś wykonawcy w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy
nie stanowi jeszcze przesłanki by uznać, że zaistniały okoliczności określone w art. 24 ust. 1
pkt 1 ustawy. Te bowiem winny być każdorazowo weryfikowane przez zamawiającego, a
wykluczenie takiego wykonawcy z podstępowania o udzielenie zamówienia publicznego może
mieć miejsce dopiero w sytuacji, gdy zamawiający będzie w stanie wykazać, że przesłanka ta
miała miejsce. Wykazanie tego - co do zasady - powinno być oparte na prawomocnym wyroku,
o którym mowa w tym przepisie. To właśnie z takiego sądowego orzeczenia powinno niezbicie
wynikać, że szkoda została wyrządzona w wyniku niewłaściwego zachowania wykonawcy w
trakcie realizacji zamówienia. Tym samym wykaz prowadzony przez Prezesa UZP ma jedynie
charakter uzupełniająco-pomocniczy, a umieszczenie wykonawcy w tym wykazie nie może w
żadnym wypadku stanowić samoistnej przesłanki do wykluczenia tego wykonawcy z
postępowania.
W przedmiotowej sprawie zamawiający nie wskazał żadnych przesłanek, z których
wynikać mogłoby zaistnienie okoliczności, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie
próbując tym samym choćby uprawdopodobnić zaistnienia przesłanki wykluczenia
odwołującego z postępowania.
Z informacji podanych na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych
(http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;994) wynika, że powodem, dla jakiego Prezes UZP
umieścił Odwołującego w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy, jest wyrok z dnia
7 września 2011 r., wydany przez Sąd Apelacyjny w Katowicach, I Wydział Cywilny, sygn. akt I
ACa 330/11, prawomocny od dnia 7 września 2011 r.
Odwołujący się podniósł, że wyrok, który zdaniem Prezesa UZP miałby rzekomo
świadczyć o zaistnieniu przesłanki wykluczenia odwołującego się na podstawie art. 24 ust. 1
pkt 1 ustawy Pzp, został wydany w wyniku powództwa odwołującego i w zdecydowanej mierze
uwzględnia te powództwo uznając roszczenia odwołującego. Ustalenia Sądu Apelacyjnego w
tym wyroku są wiążące i stanowią podstawę do prawomocnego orzeczenia w niniejszej
sprawie. Przy czym istotne dla sprawy postanowienia Sądu są zawarte począwszy od strony nr
9 uzasadnienia wyroku, po słowach: „Sąd Apelacyjny w Katowicach zważył co następuje:"
Na stronie 11 uzasadnienia wyroku Sąd stwierdza, iż „za zasadny należało uznać
zarzut apelacji, iż pozwany nie udowodni! aby doszło do nienależytego wykonania umowy
przez powódkę uzasadniającego naliczanie kar umownych w kwocie dochodzonej pozwem."
Innymi słowy Sąd nie podzielił stanowiska, iż Solid Security Sp. z o.o. nienależycie
wykonywała umowę, a contrario wykonywała ją należycie. Owszem, Sąd Apelacyjny uznał
rację Zamawiającego (pozwanego), iż na obiekcie powstała szkoda i że została ona
udowodniona w wysokości 10.169,66 złotych, oraz że odpowiedzialność w tym zakresie należy
przypisać Solid Security Sp. z o.o., jednakże z innych powodów niż wina, a tym samym innych
niż wykonanie umowy w sposób nienależyty.
W ustaleniach Sądu Apelacyjnego nie ma mowy o wykonywaniu umowy przez Solid
Security w sposób nienależyty. Wręcz przeciwnie - Sąd wskazuje, iż nie zostało to
udowodnione. Odpowiedzialność Solid Security Sp, z o.o. w przedmiotowej sprawie kształtuje
na zasadzie ryzyka, a nie na zasadnie winy, bowiem umowa o takiej konstrukcji łączyła strony
tj. powoda i pozwanego - wykonawcę i zamawiającego (vide strona 13 in fine uzasadnienia).
Solid Security Sp. z o.o. była zobowiązana do zapłaty Zamawiającemu kwoty
10.169.66 złotych, co zostało uwzględnione przy orzekaniu w sprawie objętej wyrokiem Sądu
Apelacyjnego w Katowicach, jednak bezwzględnie nie można się zgodzić, iż wynikało to z
nienależytego wykonania umowy.
Ustalenia Sądu wskazują, iż szkoda powstała oraz udowodniono jej wysokość, a Solid
Security Sp. z o.o. jest za nią odpowiedzialna niezależnie od prawidłowości wykonania umowy,
niezależnie od winy i jej stopnia, bowiem odpowiedzialność została ukształtowana na zasadzie
ryzyka (vide strona 13 in fine uzasadnienia).
Solid Security Sp. z o.o. jako profesjonalnie działający podmiot na rynku usług ochrony
osób i mienia wziął na siebie taką odpowiedzialność, wpisując to właśnie w ryzyko
prowadzonej działalności. Niezależnie od jakości świadczonych usług oraz wykonywania
umowy w sposób jak najbardziej należyty, należy zauważyć, iż w trakcie realizacji usług
ochrony zawsze może dojść do powstania szkody, bowiem nie ma systemów ochrony
idealnych, doskonałych. Za szkoda zaistniałą w wyniku działania osób trzecich wykonawca nie
ponosi winy.
W przedmiotowej sprawie, pomimo że umowa wykonywana była przez Odwołującego
w sposób należyty, powstałą szkoda. Jednakże zamawiający został w tym zakresie (roszczeń
finansowych będących wynikiem szkody) w całości zaspokojony poprzez dokonanie potracenia
w trybie art. 498 § 1 kodeksu cywilnego.
Przesłanka wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, o której mowa
w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy tymczasem stanowi jednoznacznie, iż przedmiotowa szkoda,
stwierdzona nadto w prawomocnym orzeczeniu, musi być związana z niewykonaniem
zamówienia, bądź wykonania jego nienależycie przez wykonawcę. Ratio legis tego przepisu
jest oczywiste - chodzi o wykluczenie wykonawców nierzetelnych, nie dających gwarancji
prawidłowego wykonania zamówienia publicznego. Z tych względów z przedłożonego
prawomocnego orzeczenia, w myśl przywoływanego przepisu, winno wynikać, iż wykonawca
przyczynił się do powstania szkody w sposób zawiniony poprzez niewykonanie bądź
nienależyte wykonanie umowy. Z treści załączonego orzeczenia w niniejszej sprawie wynika
jedynie, iż Solid Security Sp. z o.o. ponosi odpowiedzialność w zakresie powstałej szkody, ale
tylko dlatego, że tak się umówiła z zamawiającym, kształtując swoją odpowiedzialność na
zasadzie ryzyka.
Ponadto wszelkie roszczenia finansowe zamawiającego wynikające z tego tytułu
zostały zaspokojone na etapie realizacji umowy poprzez skuteczne oświadczenie o potrąceniu
wierzytelności (czynność materialnoprawna) co Sąd Apelacyjny jedynie potwierdził.
Mimo braku wskazanych elementów w przedłożonym orzeczeniu, Solid Security Sp. z
o.o. została umieszczona w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy. Prezes UZP
dokonując tej czynności nie zbadał wszechstronnie sprawy, a jego działania spowodowały
daleko idące utrudnienia w prowadzeniu działalności przez odwołującego. Dlatego też, w
związku z pochopnym i bezzasadnym działaniem Prezesa UZP, odwołujący podjął niezbędne
środki prawne, zarówno na drodze cywilnej jak i administracyjnej, zmierzające do wykreślenia
go z wykazu o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy i naprawienia szkód, które odwołujący
się poniósł w związku z umieszczeniem go w tym wykazie.
Zamawiający na rozprawie wniósł o oddalenie odwołania. Stwierdził, iż podstawą
wykluczenia odwołującego się z postępowania nie był fakt umieszczenia go w wykazie, o
którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy Pzp. Zamawiający był bowiem w posiadaniu wyroku, na
podstawie którego Prezes UZP dokonał wpisu do wykazu i sam zbadał przesłanki wykluczenia
odwołującego się z postępowania.
Izba ustaliła, co następuje:
Ogłoszenie o przedmiotowym zamówieniu o udzielenie zamówienia publicznego
zostało opublikowane dniu 8 listopada 2011 roku.
Pismem z dnia 24 listopada 2011 roku zamawiający zaprosił odwołującego się do
udziału w aukcji elektronicznej informując jednocześnie, że oferta odwołującego się zajmuje 1
pozycję. Zgodnie z informacją zawartą w piśmie aukcja miała rozpocząć się w dniu 29
listopada 2011 roku o godz. 11.00.
Przewidziana na dzień 29 listopada 2011 roku aukcja nie odbyła się, o czym
zamawiający poinformował wykonawców pismem z dnia 29 listopada 2011 roku wskazując
jako powód przyczyny formalne leżące po stronie zamawiającego.
Pismem z dnia 30 listopada 2011 roku zamawiający poinformował odwołującego się o
wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia; SAT-GUARD DEFENCE Sp. z o.o. w Warszawie, SAT-GUARD
DEFENCE Sp. z o.o. Sp. Komandytowa w Warszawie. W tym samym piśmie zamawiający
zawiadomił o wykluczeniu odwołującego się z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1
ustawy Pzp podając treść art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp oraz art. 154 pkt 5a ustawy Pzp. W
piśmie zamieścił również następującą informację:
„W związku z tym, że wykonawca Solid Security Sp. z o.o. został wpisany przez
Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych do powyższego wykazu, zamieszczonego na stronie
internetowej: http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;994 jako wykonawca, który wyrządził
szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, co zostało stwierdzone
prawomocnym wyrokiem sądu z dnia 7 września 2011 roku, wydanym przez Sąd Apelacyjny w
Katowicach, I Wydział Cywilny, zamawiający postanowił jak na wstępie.
Izba ustaliła, że Prezes UZP wpisał odwołującego się do wykazu prowadzonego na
podstawie art. 154 pkt 5a ustawy Pzp na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach I
Wydział Cywilny z dnia 7 września 2011 roku. W postępowaniu przed Sądem odwołujący się
domagał się zapłaty kwoty potrąconej przez Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
tytułem kar umownych, korekty not obciążeniowych oraz naprawienia szkody wynikającej z
kradzieży dokonanych w obiekcie pozwanego położonym w Sosnowcu przy ul. Jedności 8 oraz
w Zabrzu przy ul. Kaszubskiej 3.
Z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego wynika, iż powód przegrał sprawę przed
Sądem I instancji. Sąd Apelacyjny zmienił wyrok w ten sposób, że zasądził od Śląskiego
Uniwersytetu Medycznego w Katowicach na rzecz odwołującego się kwotę 253.458,08 zł z
ustawowymi odsetkami od dnia 8 czerwca 2009 roku i oddalił powództwo w pozostałej części.
Z uzasadnienia wyroku wynika, że oddalenie części powództwa dotyczyło kwoty 10.169,66 zł.
W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwany (Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach)
udowodnił w wystarczający sposób szkodę doznaną z powodu kradzieży w budynku przy ul.
Jedności 8 w Sosnowcu projektorów marki Epson. Ponieważ łączna wartość ceny zakupu
projektorów wynosiła 10.169,66 zł Sąd Apelacyjny uznał, że pozwany udowodnił doznanie
szkody w tej wysokości. Sąd Apelacyjny podzielił argumentację Sądu I instancji, że za tego
rodzaju szkodę odwołujący się zobowiązał się odpowiadać na zasadzie ryzyka.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że odwołujący się ma interes prawny w
uzyskaniu zamówienia uprawniający go do wnoszenia środków ochrony prawnej w
rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Przedmiotem postępowania odwoławczego jest ocena czynności zamawiającego w
postaci wykluczenia odwołującego się z postępowania o udzielenie zamówienia na
podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp i uznania jego oferty za odrzuconą. W tym celu
Izba obowiązana była rozstrzygnąć następujące okoliczności: czy umieszczenie wykonawcy
w wykazie prowadzonym przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych na podstawie art.
154 pkt 5a ustawy Pzp samo w sobie stanowi podstawę do wykluczenia z postępowania
wykonawcy stosownie do art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp oraz czy istotnie odwołujący się
podlega wykluczeniu z postępowania z powodu wyrządzenia szkody poprzez niewykonanie
lub nienależyte wykonanie zamówienia, a szkoda ta została stwierdzona orzeczeniem sądu,
które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania.
Podstawą wykluczenia odwołującego się z postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego był – zgodnie z informacją zamawiającego – art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp. W
uzasadnieniu swojej decyzji zamawiający wskazał również na treść art. 154 pkt 5a ustawy
Pzp oraz stwierdził, że wykonawca Solid Security Sp. z o.o. został wpisany przez Prezesa
Urzędu Zamówień Publicznych do powyższego wykazu zamieszczonego na stronie
internetowej Urzędu Zamówień Publicznych jako wykonawca, który wyrządził szkodę, nie
wykonując zamówienia lub wykonując je należycie, co zostało stwierdzone wyrokiem sądu z
dnia 7 września 2011 roku wydanym przez Sąd Apelacyjny w Katowicach, I Wydział Cywilny.
Zamawiający na rozprawie w dniu 20 grudnia 2011 roku podnosił, iż badał również
samodzielnie przesłanki wykluczenia, gdyż był w posiadaniu przedmiotowego wyroku Sądu
Apelacyjnego w Katowicach, niemniej jednak w ocenie Izby fakt ten nie wynika z treści pisma
z dnia 30 listopada 2011 roku. Zamawiający co prawda wskazał w piśmie na wyrok
stanowiący podstawę wpisania wykonawcy do prowadzonego przez Prezesa UZP wykazu,
lecz analiza treści pisma pozwala na wniosek, iż zamawiający poprzestał na stwierdzeniu, że
odwołujący się został wpisany do wykazu na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w
Katowicach i fakt legł u podstaw decyzji zamawiającego o wykluczeniu odwołującego się z
postępowania i uznania jego oferty za odrzuconą.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia
wyklucza się wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub
wykonując je nienależycie, jeżeli szkoda ta została stwierdzona orzeczeniem sądu, które
uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania. Z kolei art. 154 pkt 5a
ustawy Pzp stanowi, że Prezes UZP prowadzi, ogłasza, aktualizuje na stronie internetowej
Urzędu wykaz wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub
wykonując je nienależycie, jeżeli szkoda ta została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem
sądu oraz dokonuje wykreśleń wykonawców wykazu.
W ocenie Izby fakt wpisania wykonawcy do wykazu wykonawców, o którym mowa w
art. 154 pkt 5a ustawy Pzp sam w sobie nie może stanowić podstawy wykluczenia
wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Należy zwrócić uwagę, iż
art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp nie nakłada na zamawiającego obowiązku wykluczenia
wykonawcy umieszczonego w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy Pzp, lecz
wykonawcy, który wyrządził szkodę nie wykonując zamówienia lub wykonując je należycie, a
szkoda ta jest stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu. Zdaniem Izby taka redakcja
przepisu zobowiązuje zamawiającego każdorazowo do badania, czy w stosunku do danego
wykonawcy zachodzą przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp bez względu na
fakt, czy wykonawca znajduje się w wykazie, czy nie.
Izba podziela stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
wyrażone w postanowieniu z dnia 7 lipca 2009 roku sygn. akt V SA/Wa 658/09, zgodnie z
którym samo zamieszczenie skarżącego w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy
Pzp, nie powoduje skutku w postaci obowiązku wykluczania go z postępowań o udzielenie
zamówienia publicznego. Przesłanka do wykluczenia go z postępowań o udzielenie
zamówienia wynika bowiem z samego prawa, tj. z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp,
niezależnie od tego, czy został on umieszczony w tym wykazie, czy też nie (…).
Zamieszczenie wykonawcy w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a, nie ma zatem
charakteru konstytutywnego.
Wskazując na powyższe stwierdzić należy, że zamawiający powinien był zbadać, czy
w przypadku odwołującego się zaszły przesłanki, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1
ustawy Pzp.
Odnosząc się do pozostałych zarzutów odwołania Izba uznała, że odwołujący się
podlega wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, tj. z
powodu wyrządzenia szkody poprzez nienależyte wykonanie zamówienia, a szkoda ta
została stwierdzona orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed
wszczęciem postępowania.
Orzeczeniem stwierdzającym szkodę jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z
dnia 7 września 2011 roku sygn. akt I ACa 330/11, w którym Sąd oddalił powództwo
odwołującego się w części dotyczącej zasądzenia wynagrodzenia w wysokości 10.169,66 zł,
którą to kwotę pozwany Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach potrącił z
wynagrodzenia odwołującego się tytułem naprawienia szkody spowodowanej nienależytym
wykonaniem przez niego umowy usługi polegającej na całodobowej fizycznej ochronie osób i
mienia na terenie działalności pozwanego. Z uzasadnienia wyroku (str. 13) wynika, iż w
ocenie Sądu Apelacyjnego pozwany udowodnił w wystarczający sposób szkodę doznaną z
powodu kradzieży w budynku przy ul. Jedności 8 w Sosnowcu projektorów marki Epson. Sąd
Apelacyjny podzielił argumentację Sądu pierwszej instancji, że za tego rodzaju szkodę
powód (odwołujący się) zobowiązał się odpowiadać na zasadzie ryzyka.
Rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego w Katowicach w oparciu o dokonane ustalenia
ma zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Wynikają z niego
bowiem okoliczności, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego (K.c.) dłużnik obowiązany jest do naprawienia
szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że
niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik
odpowiedzialności nie ponosi. Z przepisu tego wynika, iż odpowiedzialność dłużnika na
gruncie tego przepisu wynika z faktu zaistnienia następujących okoliczności: niewykonanie
lub nienależyte wykonanie zobowiązania, szkoda oraz istnienie normalnego związku
przyczynowego pomiędzy naruszeniem przez dłużnika więzi zobowiązaniowej a szkodą
wierzyciela W Kodeksie cywilnym brak jest bliższego określenia pojęcia szkody, lecz z
doktryny i orzecznictwa generalnie wynika, że szkodą jest powstała wbrew woli
poszkodowanego różnica pomiędzy obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki
zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Z treści art. 471 wynika, iż spełnienie i udowodnienie przez wierzyciela powyższych
przesłanek nie zawsze pozwoli na ostateczne przypisanie dłużnikowi odpowiedzialności
kontraktowej. W szczególności dłużnik może wykazać, że niewykonanie lub nienależyte
wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on
odpowiedzialności. Konsekwencją udowodnienia takiego stanu rzeczy jest zwolnienie się
dłużnika z odpowiedzialności za szkodę, czyli wykazanie niezawinienia.
Odwołujący się w treści odwołania podnosił, iż szkoda powstała w wyniku kradzieży
mającej miejsce na obiekcie przez niego chronionym nie wynikała z przyczyn przez niego
zawinionych, a zatem nie może być mowy o jego odpowiedzialności kontraktowej. Z ustaleń
Sądu pierwszej instancji, podzielonych następnie przez Sąd Apelacyjny wynika bowiem, iż
odwołujący się jest odpowiedzialny za powstałą szkodę nie z powodu zawinienia, lecz na
zasadzie ryzyka.
Ze stanowiskiem odwołującego się nie można się zgodzić. W granicach zakreślonych
ramami swobody umów strony mają bowiem możność innego uregulowania
odpowiedzialności i to zarówno w kierunku jej zaostrzenia, jak i złagodzenia. W wyniku
zawarcia umowy pomiędzy odwołującym się a Śląskim Uniwersytetem Medycznym
odwołujący się zgodził się na odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, chociaż wedle ustawy
powinien odpowiadać za okoliczności przez niego zawinione. Wobec przyjęcia na siebie tego
rodzaju odpowiedzialności odwołujący odpowiada za nienależyte wykonanie zobowiązania
również z powodu określonych w umowie okoliczności, bez względu na ich zawinienie.
Powyższe potwierdza fakt wyrządzenia przez odwołującego się szkody z powodu
nienależytego wykonania przez niego zobowiązania, a zatem zaistnienie pierwszej z
przesłanek wykluczenia wykonawcy z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp.
Drugą z przesłanek, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp jest istnienie
prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego szkodę. Orzeczeniem takim – jak już wyżej
wskazano – jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 września 2011 roku sygn.
akt I ACa 330/11.
Izba nie zgadza się ze stanowiskiem odwołującego się, iż wskazane wyżej
orzeczenie nie może być podstawą wykluczenia, ponieważ rozstrzyga ono o zasadności
roszczeń odwołującego się wobec Śląskiego Uniwersytetu Medycznego tytułem
wynagrodzenia za wykonaną usługę, a nie o szkodzie poniesionej przez Śląski Uniwersytet
Medyczny w Katowicach.
Roszczenie powoda (odwołującego się) wynikało z faktu bezzasadnego – jego
zdaniem – potrącenia przez Śląski Uniwersytet Medyczny z wynagrodzenia powoda
należności z tytułu naprawienia szkody spowodowanej nienależytym wykonywaniem przez
niego usługi ochrony mienia. Rozpoznając powództwo Sąd musiał zatem ocenić zasadność
dokonanego potrącenia, czyli orzec o szkodzie. Z ustaleń Sądu wynika w sposób
niepozostawiający wątpliwości, iż szkoda istotnie miała miejsce, w związku z czym Sąd
oddalił w tej części powództwo. Ustalenia Sądu znalazły zatem wyraz w sentencji wyroku
(oddala powództwo w pozostałej części) oraz w tej części uzasadnienia, w której Sąd uznaje
za udowodnioną szkodę doznaną przez pozwanego.
Argumentacja odwołującego się, iż tylko wyrok zapadły w wyniku rozpoznawania
powództwa, poprzez które strona dochodzić będzie odszkodowania, należy uznać za
chybione. Bez znaczenia jest bowiem, czy Sąd będzie dokonywał ustaleń w kwestii
zaistnienia szkody rozpoznając powództwo o zapłatę kwoty stanowiącej odszkodowanie za
wyrządzoną szkodę, czy też o zapłatę części wynagrodzenia potrąconego przez jedną ze
stron tytułem odszkodowania. W każdym przypadku Sąd musi bowiem zbadać, czy szkoda
miała miejsce i w tym zakresie rozstrzygnięcie Sądu zawarte w prawomocnym wyroku objęte
jest powagą rzeczy osądzonej.
Zgodnie z treścią art. 366 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) wyrok
prawomocny korzysta z powagi rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą
sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia (które niekiedy różni się od treści
rozpoznawanego roszczenia), a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Artykuł ten
wskazuje, że granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej obejmują nie to, co stanowiło
granice powództwa, ale to, co stanowiło przedmiot i podstawę faktyczną rozstrzygnięcia w
chwili wyrokowania. Oczywistym jest przy tym, że powagę rzeczy osądzonej mają zarówno
wyroki uwzględniające, jak i oddalające powództwo.
W orzecznictwie i doktrynie zasadnie przyjmuje się, iż powagę rzeczy osądzonej ma
w zasadzie tylko rozstrzygnięcie zawarte w sentencji wyroku, a nie uzasadnienie. Niemniej
jednak sentencje wyroków wydawanych przez polskie sądy nie zawierają ustaleń co do
okoliczności faktycznych, które legły u podstaw takiego, a nie innego rozstrzygnięcia.
Motywy rozstrzygnięcia są zatem istotne dla określenia granic powagi rzeczy osądzonej, co
ma szczególne znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy powództwo zostało w całości lub części
oddalone, jak to miało miejsce w przypadku wyrokowania przez Sąd Apelacyjny w
Katowicach.
Reasumując powyższe stwierdzić należy, iż Sąd Apelacyjny w Katowicach w
prawomocnym wyroku stwierdził niezasadność roszczenia odwołującego się o zapłatę części
wynagrodzenia potrąconej przez Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach tytułem
naprawienia szkody i oddalił w tym zakresie powództwo odwołującego się. Tym samym
rozstrzygnął o zaistnieniu szkody spowodowanej przez odwołującego się nienależytym
wykonaniem zobowiązania i o zasadności dokonanego przez pozwanego potrącenia.
Zawarte w sentencji wyroku rozstrzygnięcie Sądu oddalające w tej części powództwo objęte
jest powagą rzeczy osądzonej, której granice wytyczają ustalenia Sądu Apelacyjnego
zawarte w uzasadnieniu orzeczenia. Oznacza to, że pomiędzy tymi samymi stronami (tj.
odwołującym się oraz Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach) w tym samym
przedmiocie i na podstawie tych samych okoliczności faktycznych oraz na tej samej
podstawie prawnej nie jest dopuszczalny ponowne postępowanie przed sądem
powszechnym. Taka konstatacja wynika między innymi z postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 9 czerwca 1971 roku II CZ 59/71, OSNC 1971 nr 12, poz. 226 czy postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1997 roku, I CKU 65/96, Prok. I Pr. – dod. 1997, nr 7-
8, poz. 41.
Za chybione należy uznać dywagacje odwołującego się, iż wyrok nie korzysta z
powagi rzeczy osądzonej, ponieważ pozwany bronił się zarzutem potrącenia, a treść wyroku
nie zawiera rozstrzygnięcia o zarzucie potrącenia. Odwołujący się nie dokonuje rozróżnienia
pomiędzy instytucją potrącenia z art. 498 i nast. K.c. a zarzutem potrącenia podnoszonym w
trakcie procesu.
W sprawie rozpoznawanej przez Sąd Apelacyjny w Katowicach powód (odwołujący
się) domagał się zasądzenia na jego rzecz należności, którą pozwany potrącił z
wynagrodzenia powoda składając oświadczenie, stosownie do treści art. 499 K.c. Takie
potrącenie jest jednostronną czynnością prawną o skutkach materialnoprawnych. Sąd
rozstrzygając o żądaniu zawartym w pozwie oceniał zasadność dokonanego potrącenia.
Oświadczenie o potrąceniu zostało złożone przed wniesieniem pozwu i samo w sobie
stanowiło podstawę roszczenia odwołującego się.
Takie potrącenie należy odróżnić od procesowego zarzutu potrącenia, który powinien
w procesie, a zatem po skutecznym wytoczeniu powództwa, przybrać postać stanowczego i
jednoznacznego oświadczenia procesowego. Wywody odwołującego się dotyczą wyłącznie
zarzutu potrącenia, a taki w postępowaniu przed sądem nie został przez pozwanego
zgłoszony.
Ostatnią przesłankę wymagającą zbadania jest fakt, czy orzeczenie sądu
stwierdzające szkodę uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach wydany został w dniu 7 września 2011 roku. Jest to
wyrok sądu II instancji, a zatem według ustawy jest niezaskarżalny. Zgodnie zaś z art. 363 §
1 K.p.c. orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie służy co do niego środek
odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w
dniu 8 listopada 2011 roku, czyli ostatnia z przesłanek koniecznych do wykazania podstaw
wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp została udowodniona.
W tym stanie rzeczy Izba stwierdziła, że odwołujący się podlega wykluczeniu z
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp i orzekła jak w sentencji wyroku.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp,
czyli stosownie do wyniku postępowania.
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
WYROK
z dnia 21 grudnia 2011 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ewa Sikorska
Robert Skrzeszewski
Małgorzata Stręciwilk
Protokolant: Mateusz Michalec
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 grudnia 2011 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 9 grudnia 2011 r. przez Solid Security
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Warszawie w postępowaniu prowadzonym
przez Miasto Stołeczne Warszawa
orzeka:
1. oddala odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża Solid Security Spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością w Warszawie i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Solid Security
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Warszawie tytułem wpisu od
odwołania
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ………………………..
………………………..
………………………..
Sygn. akt: KIO 2631/11
Uzasadnienie
Zamawiający – Miasto Stołeczne Warszawa – prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na usługi w zakresie ochrony osób i mienia w obiektach
administracyjnych Urzędu miasta stołecznego Warszawy.
Postępowanie jest prowadzone na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 roku – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 roku Nr 113, poz. 759 ze
zmianami), zwanej dalej ustawą Pzp.
W dniu 9 grudnia 2011 roku wykonawca Solid Security Sp. z o.o. w Warszawie (dalej:
odwołujący się) wniósł odwołanie wobec czynności zamawiającego podjętych w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego polegających na:
• wykluczeniu odwołującego się z postępowania;
• uznaniu oferty odwołującego się za odrzuconą;
• przeprowadzeniu aukcji elektronicznej bez udziału odwołującego się, w wyniku której
została wybrana jako najkorzystniejsza oferta złożona przez Konsorcjum firm: SAT-GUARD
DEFENCE Sp. z o. o. oraz SAT-GUARD DEFENCE Sp. z o. o. Sp. Komandytowa.
Opisanym czynnościom zamawiającego odwołujący się zarzucił naruszenie:
• art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp poprzez jego błędne zastosowanie;
• art. 24 ust. 4 ustawy Pzp poprzez uznanie za odrzuconą oferty wykonawcy
niepodlegającego wykluczeniu;
• art. 91 b ust. 1 ustawy Pzp poprzez uniemożliwienie odwołującemu się, pomimo
prawidłowego zaproszenia go do wzięcia udziału w aukcji elektronicznej, faktycznego udziału
w tejże aukcji;
• art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp poprzez niepodanie uzasadnienia faktycznego
zastosowania tego przepisu.
Odwołujący się wniósł o:
1) unieważnienie czynności oceny ofert oraz czynności polegających na wykluczeniu
odwołującego się z postępowania oraz uznaniu jego oferty za odrzuconą;
2) unieważnienia przeprowadzonej aukcji elektronicznej, w wyniku której wybrana została
oferta złożona przez Konsorcjum firm: SAT-GUARD DEFENCE Sp. z o.o. oraz SAT-GUARD
DEFENCE Sp. z o.o. Sp. Komandytowa, i przeprowadzenia kolejnej aukcji elektronicznej z
udziałem Odwołującego;
3) wyboru jako najkorzystniejszej oferty z najniższą ceną zaproponowaną w aukcji
elektronicznej z udziałem wszystkich wykonawców prawidłowo zaproszonych do udziału w
niej.
W uzasadnieniu w dniu 24.11.2011 r. zamawiający pismem znak:
BO.254.6.1.2011.EKA poinformował odwołującego, że zgodnie z zasadami i kryteriami
określonymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, jego oferta została sklasyfikowana
na 1 pozycji, i jednocześnie, na podstawie art. 91 b ust. 1 ustawy, zapraszając odwołującego
do wzięcia udziału w aukcji elektronicznej, wyznaczonej na dzień 29.11.2011 r., godz. 13:30.
W wyznaczonym terminie odwołujący podjął bezskuteczną próbę udziału w ww. aukcji.
W dniu 30.11.2011 r. Zamawiający pismem znak: ZTM-NZ-2210-378-1-11/AMO, działając na
podstawie art. 92 ust. 1 ustawy, poinformował Odwołującego o wyborze jako najkorzystniejszej
oferty złożonej przez Konsorcjum firm: SAT-GUARD DEFENCE Sp. z o.o. oraz SAT-GUARD
DEFENCE Sp. z o.o. Sp. Komandytowa oraz o wykluczeniu Odwołującego z postępowania na
podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy i o uznaniu jego oferty za odrzuconą na podstawie art. 24
ust. 4 ustawy.
Jak wynika z treści tego pisma, powodem wykluczenia odwołującego się na podstawie
art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp było wpisanie odwołującego do prowadzonego przez Prezesa
Urzędu Zamówień Publicznych - na podstawie art. 154 pkt 5a ustawy - wykazu wykonawców,
którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, jeżeli
szkoda ta została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu.
Zamawiający w uzasadnieniu wykluczenia odwołującego się z postępowania
wprawdzie przytoczył wyrok, który w ocenie Prezesa UZP był wystarczającą podstawą do
umieszczenia odwołującego się w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy, jednakże
przy tym nie wskazał żadnych okoliczności, które jego zdaniem wskazywałyby na wyrządzenie
przez odwołującego się szkody w wyniku nienależytego wykonania zamówienia lub nie
wykonania go w ogóle. Tym samym zamawiający nie podjął nawet próby wykazania
zaistnienia przesłanki wykluczenia odwołującego się określonej w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy,
ani tym bardziej nie podał, jakie były faktyczne powody wykluczenia odwołującego się z
postępowania, czym naruszył art. 92 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp.
Odwołujący się zauważył, że wykluczenie wykonawcy z postępowania możliwe jest
wyłącznie w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek enumeratywnie wymienionych w art. 24
ust. 1 i 2 ustawy. W przypadku przesłanki, o której mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy
zamawiający musi wykazać, że w odniesieniu do konkretnego wykonawcy można mówić o
wyrządzeniu przez niego szkody poprzez nie wykonanie lub nienależyte wykonanie
zamówienia, a szkoda ta została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, które
uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania. Sam fakt zamieszczenia
przez Prezesa UZP jakiegoś wykonawcy w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy
nie stanowi jeszcze przesłanki by uznać, że zaistniały okoliczności określone w art. 24 ust. 1
pkt 1 ustawy. Te bowiem winny być każdorazowo weryfikowane przez zamawiającego, a
wykluczenie takiego wykonawcy z podstępowania o udzielenie zamówienia publicznego może
mieć miejsce dopiero w sytuacji, gdy zamawiający będzie w stanie wykazać, że przesłanka ta
miała miejsce. Wykazanie tego - co do zasady - powinno być oparte na prawomocnym wyroku,
o którym mowa w tym przepisie. To właśnie z takiego sądowego orzeczenia powinno niezbicie
wynikać, że szkoda została wyrządzona w wyniku niewłaściwego zachowania wykonawcy w
trakcie realizacji zamówienia. Tym samym wykaz prowadzony przez Prezesa UZP ma jedynie
charakter uzupełniająco-pomocniczy, a umieszczenie wykonawcy w tym wykazie nie może w
żadnym wypadku stanowić samoistnej przesłanki do wykluczenia tego wykonawcy z
postępowania.
W przedmiotowej sprawie zamawiający nie wskazał żadnych przesłanek, z których
wynikać mogłoby zaistnienie okoliczności, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie
próbując tym samym choćby uprawdopodobnić zaistnienia przesłanki wykluczenia
odwołującego z postępowania.
Z informacji podanych na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych
(http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;994) wynika, że powodem, dla jakiego Prezes UZP
umieścił Odwołującego w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy, jest wyrok z dnia
7 września 2011 r., wydany przez Sąd Apelacyjny w Katowicach, I Wydział Cywilny, sygn. akt I
ACa 330/11, prawomocny od dnia 7 września 2011 r.
Odwołujący się podniósł, że wyrok, który zdaniem Prezesa UZP miałby rzekomo
świadczyć o zaistnieniu przesłanki wykluczenia odwołującego się na podstawie art. 24 ust. 1
pkt 1 ustawy Pzp, został wydany w wyniku powództwa odwołującego i w zdecydowanej mierze
uwzględnia te powództwo uznając roszczenia odwołującego. Ustalenia Sądu Apelacyjnego w
tym wyroku są wiążące i stanowią podstawę do prawomocnego orzeczenia w niniejszej
sprawie. Przy czym istotne dla sprawy postanowienia Sądu są zawarte począwszy od strony nr
9 uzasadnienia wyroku, po słowach: „Sąd Apelacyjny w Katowicach zważył co następuje:"
Na stronie 11 uzasadnienia wyroku Sąd stwierdza, iż „za zasadny należało uznać
zarzut apelacji, iż pozwany nie udowodni! aby doszło do nienależytego wykonania umowy
przez powódkę uzasadniającego naliczanie kar umownych w kwocie dochodzonej pozwem."
Innymi słowy Sąd nie podzielił stanowiska, iż Solid Security Sp. z o.o. nienależycie
wykonywała umowę, a contrario wykonywała ją należycie. Owszem, Sąd Apelacyjny uznał
rację Zamawiającego (pozwanego), iż na obiekcie powstała szkoda i że została ona
udowodniona w wysokości 10.169,66 złotych, oraz że odpowiedzialność w tym zakresie należy
przypisać Solid Security Sp. z o.o., jednakże z innych powodów niż wina, a tym samym innych
niż wykonanie umowy w sposób nienależyty.
W ustaleniach Sądu Apelacyjnego nie ma mowy o wykonywaniu umowy przez Solid
Security w sposób nienależyty. Wręcz przeciwnie - Sąd wskazuje, iż nie zostało to
udowodnione. Odpowiedzialność Solid Security Sp, z o.o. w przedmiotowej sprawie kształtuje
na zasadzie ryzyka, a nie na zasadnie winy, bowiem umowa o takiej konstrukcji łączyła strony
tj. powoda i pozwanego - wykonawcę i zamawiającego (vide strona 13 in fine uzasadnienia).
Solid Security Sp. z o.o. była zobowiązana do zapłaty Zamawiającemu kwoty
10.169.66 złotych, co zostało uwzględnione przy orzekaniu w sprawie objętej wyrokiem Sądu
Apelacyjnego w Katowicach, jednak bezwzględnie nie można się zgodzić, iż wynikało to z
nienależytego wykonania umowy.
Ustalenia Sądu wskazują, iż szkoda powstała oraz udowodniono jej wysokość, a Solid
Security Sp. z o.o. jest za nią odpowiedzialna niezależnie od prawidłowości wykonania umowy,
niezależnie od winy i jej stopnia, bowiem odpowiedzialność została ukształtowana na zasadzie
ryzyka (vide strona 13 in fine uzasadnienia).
Solid Security Sp. z o.o. jako profesjonalnie działający podmiot na rynku usług ochrony
osób i mienia wziął na siebie taką odpowiedzialność, wpisując to właśnie w ryzyko
prowadzonej działalności. Niezależnie od jakości świadczonych usług oraz wykonywania
umowy w sposób jak najbardziej należyty, należy zauważyć, iż w trakcie realizacji usług
ochrony zawsze może dojść do powstania szkody, bowiem nie ma systemów ochrony
idealnych, doskonałych. Za szkoda zaistniałą w wyniku działania osób trzecich wykonawca nie
ponosi winy.
W przedmiotowej sprawie, pomimo że umowa wykonywana była przez Odwołującego
w sposób należyty, powstałą szkoda. Jednakże zamawiający został w tym zakresie (roszczeń
finansowych będących wynikiem szkody) w całości zaspokojony poprzez dokonanie potracenia
w trybie art. 498 § 1 kodeksu cywilnego.
Przesłanka wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, o której mowa
w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy tymczasem stanowi jednoznacznie, iż przedmiotowa szkoda,
stwierdzona nadto w prawomocnym orzeczeniu, musi być związana z niewykonaniem
zamówienia, bądź wykonania jego nienależycie przez wykonawcę. Ratio legis tego przepisu
jest oczywiste - chodzi o wykluczenie wykonawców nierzetelnych, nie dających gwarancji
prawidłowego wykonania zamówienia publicznego. Z tych względów z przedłożonego
prawomocnego orzeczenia, w myśl przywoływanego przepisu, winno wynikać, iż wykonawca
przyczynił się do powstania szkody w sposób zawiniony poprzez niewykonanie bądź
nienależyte wykonanie umowy. Z treści załączonego orzeczenia w niniejszej sprawie wynika
jedynie, iż Solid Security Sp. z o.o. ponosi odpowiedzialność w zakresie powstałej szkody, ale
tylko dlatego, że tak się umówiła z zamawiającym, kształtując swoją odpowiedzialność na
zasadzie ryzyka.
Ponadto wszelkie roszczenia finansowe zamawiającego wynikające z tego tytułu
zostały zaspokojone na etapie realizacji umowy poprzez skuteczne oświadczenie o potrąceniu
wierzytelności (czynność materialnoprawna) co Sąd Apelacyjny jedynie potwierdził.
Mimo braku wskazanych elementów w przedłożonym orzeczeniu, Solid Security Sp. z
o.o. została umieszczona w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy. Prezes UZP
dokonując tej czynności nie zbadał wszechstronnie sprawy, a jego działania spowodowały
daleko idące utrudnienia w prowadzeniu działalności przez odwołującego. Dlatego też, w
związku z pochopnym i bezzasadnym działaniem Prezesa UZP, odwołujący podjął niezbędne
środki prawne, zarówno na drodze cywilnej jak i administracyjnej, zmierzające do wykreślenia
go z wykazu o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy i naprawienia szkód, które odwołujący
się poniósł w związku z umieszczeniem go w tym wykazie.
Zamawiający na rozprawie wniósł o oddalenie odwołania. Stwierdził, iż podstawą
wykluczenia odwołującego się z postępowania nie był fakt umieszczenia go w wykazie, o
którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy Pzp. Zamawiający był bowiem w posiadaniu wyroku, na
podstawie którego Prezes UZP dokonał wpisu do wykazu i sam zbadał przesłanki wykluczenia
odwołującego się z postępowania.
Izba ustaliła, co następuje:
Ogłoszenie o przedmiotowym zamówieniu o udzielenie zamówienia publicznego
zostało opublikowane dniu 8 listopada 2011 roku.
Pismem z dnia 24 listopada 2011 roku zamawiający zaprosił odwołującego się do
udziału w aukcji elektronicznej informując jednocześnie, że oferta odwołującego się zajmuje 1
pozycję. Zgodnie z informacją zawartą w piśmie aukcja miała rozpocząć się w dniu 29
listopada 2011 roku o godz. 11.00.
Przewidziana na dzień 29 listopada 2011 roku aukcja nie odbyła się, o czym
zamawiający poinformował wykonawców pismem z dnia 29 listopada 2011 roku wskazując
jako powód przyczyny formalne leżące po stronie zamawiającego.
Pismem z dnia 30 listopada 2011 roku zamawiający poinformował odwołującego się o
wyborze jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia; SAT-GUARD DEFENCE Sp. z o.o. w Warszawie, SAT-GUARD
DEFENCE Sp. z o.o. Sp. Komandytowa w Warszawie. W tym samym piśmie zamawiający
zawiadomił o wykluczeniu odwołującego się z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1
ustawy Pzp podając treść art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp oraz art. 154 pkt 5a ustawy Pzp. W
piśmie zamieścił również następującą informację:
„W związku z tym, że wykonawca Solid Security Sp. z o.o. został wpisany przez
Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych do powyższego wykazu, zamieszczonego na stronie
internetowej: http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;994 jako wykonawca, który wyrządził
szkodę, nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, co zostało stwierdzone
prawomocnym wyrokiem sądu z dnia 7 września 2011 roku, wydanym przez Sąd Apelacyjny w
Katowicach, I Wydział Cywilny, zamawiający postanowił jak na wstępie.
Izba ustaliła, że Prezes UZP wpisał odwołującego się do wykazu prowadzonego na
podstawie art. 154 pkt 5a ustawy Pzp na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach I
Wydział Cywilny z dnia 7 września 2011 roku. W postępowaniu przed Sądem odwołujący się
domagał się zapłaty kwoty potrąconej przez Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
tytułem kar umownych, korekty not obciążeniowych oraz naprawienia szkody wynikającej z
kradzieży dokonanych w obiekcie pozwanego położonym w Sosnowcu przy ul. Jedności 8 oraz
w Zabrzu przy ul. Kaszubskiej 3.
Z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego wynika, iż powód przegrał sprawę przed
Sądem I instancji. Sąd Apelacyjny zmienił wyrok w ten sposób, że zasądził od Śląskiego
Uniwersytetu Medycznego w Katowicach na rzecz odwołującego się kwotę 253.458,08 zł z
ustawowymi odsetkami od dnia 8 czerwca 2009 roku i oddalił powództwo w pozostałej części.
Z uzasadnienia wyroku wynika, że oddalenie części powództwa dotyczyło kwoty 10.169,66 zł.
W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwany (Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach)
udowodnił w wystarczający sposób szkodę doznaną z powodu kradzieży w budynku przy ul.
Jedności 8 w Sosnowcu projektorów marki Epson. Ponieważ łączna wartość ceny zakupu
projektorów wynosiła 10.169,66 zł Sąd Apelacyjny uznał, że pozwany udowodnił doznanie
szkody w tej wysokości. Sąd Apelacyjny podzielił argumentację Sądu I instancji, że za tego
rodzaju szkodę odwołujący się zobowiązał się odpowiadać na zasadzie ryzyka.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie jest bezzasadne.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że odwołujący się ma interes prawny w
uzyskaniu zamówienia uprawniający go do wnoszenia środków ochrony prawnej w
rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Przedmiotem postępowania odwoławczego jest ocena czynności zamawiającego w
postaci wykluczenia odwołującego się z postępowania o udzielenie zamówienia na
podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp i uznania jego oferty za odrzuconą. W tym celu
Izba obowiązana była rozstrzygnąć następujące okoliczności: czy umieszczenie wykonawcy
w wykazie prowadzonym przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych na podstawie art.
154 pkt 5a ustawy Pzp samo w sobie stanowi podstawę do wykluczenia z postępowania
wykonawcy stosownie do art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp oraz czy istotnie odwołujący się
podlega wykluczeniu z postępowania z powodu wyrządzenia szkody poprzez niewykonanie
lub nienależyte wykonanie zamówienia, a szkoda ta została stwierdzona orzeczeniem sądu,
które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania.
Podstawą wykluczenia odwołującego się z postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego był – zgodnie z informacją zamawiającego – art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp. W
uzasadnieniu swojej decyzji zamawiający wskazał również na treść art. 154 pkt 5a ustawy
Pzp oraz stwierdził, że wykonawca Solid Security Sp. z o.o. został wpisany przez Prezesa
Urzędu Zamówień Publicznych do powyższego wykazu zamieszczonego na stronie
internetowej Urzędu Zamówień Publicznych jako wykonawca, który wyrządził szkodę, nie
wykonując zamówienia lub wykonując je należycie, co zostało stwierdzone wyrokiem sądu z
dnia 7 września 2011 roku wydanym przez Sąd Apelacyjny w Katowicach, I Wydział Cywilny.
Zamawiający na rozprawie w dniu 20 grudnia 2011 roku podnosił, iż badał również
samodzielnie przesłanki wykluczenia, gdyż był w posiadaniu przedmiotowego wyroku Sądu
Apelacyjnego w Katowicach, niemniej jednak w ocenie Izby fakt ten nie wynika z treści pisma
z dnia 30 listopada 2011 roku. Zamawiający co prawda wskazał w piśmie na wyrok
stanowiący podstawę wpisania wykonawcy do prowadzonego przez Prezesa UZP wykazu,
lecz analiza treści pisma pozwala na wniosek, iż zamawiający poprzestał na stwierdzeniu, że
odwołujący się został wpisany do wykazu na podstawie wyroku Sądu Apelacyjnego w
Katowicach i fakt legł u podstaw decyzji zamawiającego o wykluczeniu odwołującego się z
postępowania i uznania jego oferty za odrzuconą.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia
wyklucza się wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub
wykonując je nienależycie, jeżeli szkoda ta została stwierdzona orzeczeniem sądu, które
uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania. Z kolei art. 154 pkt 5a
ustawy Pzp stanowi, że Prezes UZP prowadzi, ogłasza, aktualizuje na stronie internetowej
Urzędu wykaz wykonawców, którzy wyrządzili szkodę, nie wykonując zamówienia lub
wykonując je nienależycie, jeżeli szkoda ta została stwierdzona prawomocnym orzeczeniem
sądu oraz dokonuje wykreśleń wykonawców wykazu.
W ocenie Izby fakt wpisania wykonawcy do wykazu wykonawców, o którym mowa w
art. 154 pkt 5a ustawy Pzp sam w sobie nie może stanowić podstawy wykluczenia
wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Należy zwrócić uwagę, iż
art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp nie nakłada na zamawiającego obowiązku wykluczenia
wykonawcy umieszczonego w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy Pzp, lecz
wykonawcy, który wyrządził szkodę nie wykonując zamówienia lub wykonując je należycie, a
szkoda ta jest stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu. Zdaniem Izby taka redakcja
przepisu zobowiązuje zamawiającego każdorazowo do badania, czy w stosunku do danego
wykonawcy zachodzą przesłanki wskazane w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp bez względu na
fakt, czy wykonawca znajduje się w wykazie, czy nie.
Izba podziela stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie
wyrażone w postanowieniu z dnia 7 lipca 2009 roku sygn. akt V SA/Wa 658/09, zgodnie z
którym samo zamieszczenie skarżącego w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a ustawy
Pzp, nie powoduje skutku w postaci obowiązku wykluczania go z postępowań o udzielenie
zamówienia publicznego. Przesłanka do wykluczenia go z postępowań o udzielenie
zamówienia wynika bowiem z samego prawa, tj. z art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp,
niezależnie od tego, czy został on umieszczony w tym wykazie, czy też nie (…).
Zamieszczenie wykonawcy w wykazie, o którym mowa w art. 154 pkt 5a, nie ma zatem
charakteru konstytutywnego.
Wskazując na powyższe stwierdzić należy, że zamawiający powinien był zbadać, czy
w przypadku odwołującego się zaszły przesłanki, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1
ustawy Pzp.
Odnosząc się do pozostałych zarzutów odwołania Izba uznała, że odwołujący się
podlega wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, tj. z
powodu wyrządzenia szkody poprzez nienależyte wykonanie zamówienia, a szkoda ta
została stwierdzona orzeczeniem sądu, które uprawomocniło się w okresie 3 lat przed
wszczęciem postępowania.
Orzeczeniem stwierdzającym szkodę jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z
dnia 7 września 2011 roku sygn. akt I ACa 330/11, w którym Sąd oddalił powództwo
odwołującego się w części dotyczącej zasądzenia wynagrodzenia w wysokości 10.169,66 zł,
którą to kwotę pozwany Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach potrącił z
wynagrodzenia odwołującego się tytułem naprawienia szkody spowodowanej nienależytym
wykonaniem przez niego umowy usługi polegającej na całodobowej fizycznej ochronie osób i
mienia na terenie działalności pozwanego. Z uzasadnienia wyroku (str. 13) wynika, iż w
ocenie Sądu Apelacyjnego pozwany udowodnił w wystarczający sposób szkodę doznaną z
powodu kradzieży w budynku przy ul. Jedności 8 w Sosnowcu projektorów marki Epson. Sąd
Apelacyjny podzielił argumentację Sądu pierwszej instancji, że za tego rodzaju szkodę
powód (odwołujący się) zobowiązał się odpowiadać na zasadzie ryzyka.
Rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego w Katowicach w oparciu o dokonane ustalenia
ma zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Wynikają z niego
bowiem okoliczności, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego (K.c.) dłużnik obowiązany jest do naprawienia
szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że
niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik
odpowiedzialności nie ponosi. Z przepisu tego wynika, iż odpowiedzialność dłużnika na
gruncie tego przepisu wynika z faktu zaistnienia następujących okoliczności: niewykonanie
lub nienależyte wykonanie zobowiązania, szkoda oraz istnienie normalnego związku
przyczynowego pomiędzy naruszeniem przez dłużnika więzi zobowiązaniowej a szkodą
wierzyciela W Kodeksie cywilnym brak jest bliższego określenia pojęcia szkody, lecz z
doktryny i orzecznictwa generalnie wynika, że szkodą jest powstała wbrew woli
poszkodowanego różnica pomiędzy obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki
zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Z treści art. 471 wynika, iż spełnienie i udowodnienie przez wierzyciela powyższych
przesłanek nie zawsze pozwoli na ostateczne przypisanie dłużnikowi odpowiedzialności
kontraktowej. W szczególności dłużnik może wykazać, że niewykonanie lub nienależyte
wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on
odpowiedzialności. Konsekwencją udowodnienia takiego stanu rzeczy jest zwolnienie się
dłużnika z odpowiedzialności za szkodę, czyli wykazanie niezawinienia.
Odwołujący się w treści odwołania podnosił, iż szkoda powstała w wyniku kradzieży
mającej miejsce na obiekcie przez niego chronionym nie wynikała z przyczyn przez niego
zawinionych, a zatem nie może być mowy o jego odpowiedzialności kontraktowej. Z ustaleń
Sądu pierwszej instancji, podzielonych następnie przez Sąd Apelacyjny wynika bowiem, iż
odwołujący się jest odpowiedzialny za powstałą szkodę nie z powodu zawinienia, lecz na
zasadzie ryzyka.
Ze stanowiskiem odwołującego się nie można się zgodzić. W granicach zakreślonych
ramami swobody umów strony mają bowiem możność innego uregulowania
odpowiedzialności i to zarówno w kierunku jej zaostrzenia, jak i złagodzenia. W wyniku
zawarcia umowy pomiędzy odwołującym się a Śląskim Uniwersytetem Medycznym
odwołujący się zgodził się na odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, chociaż wedle ustawy
powinien odpowiadać za okoliczności przez niego zawinione. Wobec przyjęcia na siebie tego
rodzaju odpowiedzialności odwołujący odpowiada za nienależyte wykonanie zobowiązania
również z powodu określonych w umowie okoliczności, bez względu na ich zawinienie.
Powyższe potwierdza fakt wyrządzenia przez odwołującego się szkody z powodu
nienależytego wykonania przez niego zobowiązania, a zatem zaistnienie pierwszej z
przesłanek wykluczenia wykonawcy z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp.
Drugą z przesłanek, o których mowa w art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp jest istnienie
prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego szkodę. Orzeczeniem takim – jak już wyżej
wskazano – jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 września 2011 roku sygn.
akt I ACa 330/11.
Izba nie zgadza się ze stanowiskiem odwołującego się, iż wskazane wyżej
orzeczenie nie może być podstawą wykluczenia, ponieważ rozstrzyga ono o zasadności
roszczeń odwołującego się wobec Śląskiego Uniwersytetu Medycznego tytułem
wynagrodzenia za wykonaną usługę, a nie o szkodzie poniesionej przez Śląski Uniwersytet
Medyczny w Katowicach.
Roszczenie powoda (odwołującego się) wynikało z faktu bezzasadnego – jego
zdaniem – potrącenia przez Śląski Uniwersytet Medyczny z wynagrodzenia powoda
należności z tytułu naprawienia szkody spowodowanej nienależytym wykonywaniem przez
niego usługi ochrony mienia. Rozpoznając powództwo Sąd musiał zatem ocenić zasadność
dokonanego potrącenia, czyli orzec o szkodzie. Z ustaleń Sądu wynika w sposób
niepozostawiający wątpliwości, iż szkoda istotnie miała miejsce, w związku z czym Sąd
oddalił w tej części powództwo. Ustalenia Sądu znalazły zatem wyraz w sentencji wyroku
(oddala powództwo w pozostałej części) oraz w tej części uzasadnienia, w której Sąd uznaje
za udowodnioną szkodę doznaną przez pozwanego.
Argumentacja odwołującego się, iż tylko wyrok zapadły w wyniku rozpoznawania
powództwa, poprzez które strona dochodzić będzie odszkodowania, należy uznać za
chybione. Bez znaczenia jest bowiem, czy Sąd będzie dokonywał ustaleń w kwestii
zaistnienia szkody rozpoznając powództwo o zapłatę kwoty stanowiącej odszkodowanie za
wyrządzoną szkodę, czy też o zapłatę części wynagrodzenia potrąconego przez jedną ze
stron tytułem odszkodowania. W każdym przypadku Sąd musi bowiem zbadać, czy szkoda
miała miejsce i w tym zakresie rozstrzygnięcie Sądu zawarte w prawomocnym wyroku objęte
jest powagą rzeczy osądzonej.
Zgodnie z treścią art. 366 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) wyrok
prawomocny korzysta z powagi rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą
sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia (które niekiedy różni się od treści
rozpoznawanego roszczenia), a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Artykuł ten
wskazuje, że granice przedmiotowe powagi rzeczy osądzonej obejmują nie to, co stanowiło
granice powództwa, ale to, co stanowiło przedmiot i podstawę faktyczną rozstrzygnięcia w
chwili wyrokowania. Oczywistym jest przy tym, że powagę rzeczy osądzonej mają zarówno
wyroki uwzględniające, jak i oddalające powództwo.
W orzecznictwie i doktrynie zasadnie przyjmuje się, iż powagę rzeczy osądzonej ma
w zasadzie tylko rozstrzygnięcie zawarte w sentencji wyroku, a nie uzasadnienie. Niemniej
jednak sentencje wyroków wydawanych przez polskie sądy nie zawierają ustaleń co do
okoliczności faktycznych, które legły u podstaw takiego, a nie innego rozstrzygnięcia.
Motywy rozstrzygnięcia są zatem istotne dla określenia granic powagi rzeczy osądzonej, co
ma szczególne znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy powództwo zostało w całości lub części
oddalone, jak to miało miejsce w przypadku wyrokowania przez Sąd Apelacyjny w
Katowicach.
Reasumując powyższe stwierdzić należy, iż Sąd Apelacyjny w Katowicach w
prawomocnym wyroku stwierdził niezasadność roszczenia odwołującego się o zapłatę części
wynagrodzenia potrąconej przez Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach tytułem
naprawienia szkody i oddalił w tym zakresie powództwo odwołującego się. Tym samym
rozstrzygnął o zaistnieniu szkody spowodowanej przez odwołującego się nienależytym
wykonaniem zobowiązania i o zasadności dokonanego przez pozwanego potrącenia.
Zawarte w sentencji wyroku rozstrzygnięcie Sądu oddalające w tej części powództwo objęte
jest powagą rzeczy osądzonej, której granice wytyczają ustalenia Sądu Apelacyjnego
zawarte w uzasadnieniu orzeczenia. Oznacza to, że pomiędzy tymi samymi stronami (tj.
odwołującym się oraz Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach) w tym samym
przedmiocie i na podstawie tych samych okoliczności faktycznych oraz na tej samej
podstawie prawnej nie jest dopuszczalny ponowne postępowanie przed sądem
powszechnym. Taka konstatacja wynika między innymi z postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 9 czerwca 1971 roku II CZ 59/71, OSNC 1971 nr 12, poz. 226 czy postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1997 roku, I CKU 65/96, Prok. I Pr. – dod. 1997, nr 7-
8, poz. 41.
Za chybione należy uznać dywagacje odwołującego się, iż wyrok nie korzysta z
powagi rzeczy osądzonej, ponieważ pozwany bronił się zarzutem potrącenia, a treść wyroku
nie zawiera rozstrzygnięcia o zarzucie potrącenia. Odwołujący się nie dokonuje rozróżnienia
pomiędzy instytucją potrącenia z art. 498 i nast. K.c. a zarzutem potrącenia podnoszonym w
trakcie procesu.
W sprawie rozpoznawanej przez Sąd Apelacyjny w Katowicach powód (odwołujący
się) domagał się zasądzenia na jego rzecz należności, którą pozwany potrącił z
wynagrodzenia powoda składając oświadczenie, stosownie do treści art. 499 K.c. Takie
potrącenie jest jednostronną czynnością prawną o skutkach materialnoprawnych. Sąd
rozstrzygając o żądaniu zawartym w pozwie oceniał zasadność dokonanego potrącenia.
Oświadczenie o potrąceniu zostało złożone przed wniesieniem pozwu i samo w sobie
stanowiło podstawę roszczenia odwołującego się.
Takie potrącenie należy odróżnić od procesowego zarzutu potrącenia, który powinien
w procesie, a zatem po skutecznym wytoczeniu powództwa, przybrać postać stanowczego i
jednoznacznego oświadczenia procesowego. Wywody odwołującego się dotyczą wyłącznie
zarzutu potrącenia, a taki w postępowaniu przed sądem nie został przez pozwanego
zgłoszony.
Ostatnią przesłankę wymagającą zbadania jest fakt, czy orzeczenie sądu
stwierdzające szkodę uprawomocniło się w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach wydany został w dniu 7 września 2011 roku. Jest to
wyrok sądu II instancji, a zatem według ustawy jest niezaskarżalny. Zgodnie zaś z art. 363 §
1 K.p.c. orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie służy co do niego środek
odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w
dniu 8 listopada 2011 roku, czyli ostatnia z przesłanek koniecznych do wykazania podstaw
wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp została udowodniona.
W tym stanie rzeczy Izba stwierdziła, że odwołujący się podlega wykluczeniu z
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp i orzekła jak w sentencji wyroku.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania Izba orzekła na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp,
czyli stosownie do wyniku postępowania.
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….