KIO 1676/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Łukasz Listkiewicz
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 1676/12
WYROK
z dnia 20 sierpnia 2012 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Sylwester Kuchnio
Protokolant: Łukasz Listkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2012 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 sierpnia 2012 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: AG SYSTEM Sp. z o.o. w
Krakowie i Zbigniewa Ziajka, prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą „Ziajka
Zbigniew Przedsiębiorstwo Drogowe” w postępowaniu o udzielenie zamówienia
prowadzonym przez Gminę Skała w Skale,
przy udziale Jacka Skoczeń, prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
„Przedsiębiorstwo Budowlano-Remontowe SKO-BUD Jacek Skoczeń zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego;
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu, Gminie Skała, unieważnienie czynności
odrzucenia oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: AG
SYSTEM Sp. z o.o. w Krakowie i Zbigniewa Ziajka, prowadzący działalność gospodarczą
pod nazwą „Ziajka Zbigniew Przedsiębiorstwo Drogowe” oraz dokonanie powtórnej oceny
ofert w postępowaniu na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych polegających
na kompleksowym uzbrojeniu terenu przeznaczonego dla powstania Strefy Aktywności
Gospodarczej w mieście Skała w ramach projektu pn. „Budowa strefy aktywności
gospodarczej w gminie Skała” z uwzględnieniem tej oferty,
2. kosztami postępowania obciąża Gminę Skała w Skale i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: AG SYSTEM Sp. z o.o. w
Krakowie i Zbigniewa Ziajka, prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą
„Ziajka Zbigniew Przedsiębiorstwo Drogowe”, tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gminy Skała w Skale na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia: AG SYSTEM Sp. z o.o. w Krakowie i Zbigniewa Ziajka,
prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą „Ziajka Zbigniew Przedsiębiorstwo
Drogowe”, kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Krakowie.
……….……………
sygn. akt KIO 1676/12
UZASADNIENIE
Zamawiający, Gmina Skała, prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego na
podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) – zwanej dalej "ustawą" lub "Pzp" –
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na zaprojektowanie i wykonanie
robót budowlanych polegających na kompleksowym uzbrojeniu terenu
przeznaczonego dla powstania Strefy Aktywności Gospodarczej w mieście Skała w
ramach projektu pn. „Budowa strefy aktywności gospodarczej w gminie Skała”
Szacunkowa wartość zamówienia jest niższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zamieszczono w dniu 19.06.2012 r. w Biuletynie
Zamówień Publicznych pod poz. 133627.
W dniu 1 sierpnia 2012 r. zamawiający przekazał wykonawcom biorącym udział w
postępowaniu o jego wynikach, w tym o wykluczeniu z udziału w postępowaniu
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: AG SYSTEM Sp.
z o.o. w Krakowie i Zbigniewa Ziajka, prowadzący działalność gospodarczą pod
nazwą „Ziajka Zbigniew Przedsiębiorstwo Drogowe” (zwanych dalej „Konsorcjum
AG”) na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp.
W dniu 6 sierpnia 2012 r. Konsorcjum AG wniosło odwołanie zarzucając
zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp w związku z wykluczeniem odwołującego z postępowania z
powodu niewykazania spełniania warunku polegającego na posiadaniu
ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności
związanej z przedmiotem zamówienia na dzień składania ofert w sytuacji, gdy
Konsorcjum AG przedstawiło dokumenty i wyjaśnienia potwierdzające spełnianie tego
warunku zgodnie z pkt XIV A pkt. 2 lit. o SIWZ z dnia 19 czerwca 2012 r. oraz
zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt 1 Pzp w zw. z przepisem § 1 ust. 1 pkt 10
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w
jakich te dokumenty mogą być składane (zwane dalej w skrócie:
„Rozporządzeniem”); Zamawiający zaniechał kompleksowego zbadania
przedłożonych dokumentów ubezpieczeniowych, w tym Ogólnych Warunków
Ubezpieczenia oraz dowodów opłaty rat składek za pierwszą polisę oraz zaniechał
całościowej oceny tych dokumentów, a zwłaszcza nie uwzględnił powiązania
treściowo-czasowego pomiędzy pierwszą i drugą polisą przedstawioną przez
odwołującego, a także faktu, iż w żadnym momencie nie doszło do przerwania
stosunku ubezpieczeniowego oraz ochrony ubezpieczeniowej. Zamawiający nie wziął
pod uwagę, iż na dzień składania ofert termin zapłaty składki z tytułu drugiej polisy
nie był wymagalny, bowiem składka została podzielona na raty, a termin zapłaty
pierwszej raty przypadał po upływie terminu składania ofert. Ponadto, Zamawiający
oparł decyzję o wykluczeniu na sprzecznym z przepisami ustawy oraz sprzecznym z
poglądami KIO i sądów powszechnych stanowisku, iż na dzień upływu terminu
składania ofert wykonawca obowiązany jest spełnić w całości wymóg opłacenia
polisy, a późniejsze spełnienie tego obowiązku nie jest dopuszczalne nawet
wówczas, gdy w świetle obowiązujących przepisów prawa w tym przepisów Kodeksu
cywilnego umowa ubezpieczenia obowiązuję lub też wstecznie obowiązywała w
momencie składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu;
2. art. 26 ust. 2c Pzp w zw. z art. 25 ust. 1 pkt 1 Pzp w zw. z § 1 ust. 1 pkt 10 ww.
rozporządzenia, poprzez wezwanie odwołującego w piśmie z dnia 30 lipca 2012 r. do
przedstawienia jednoznacznego dokumentu, iż w dniu 10 lipca 2012 r. polisa
odwołującego była w całości opłacona i wykluczenie Konsorcjum AG pomimo
przedstawienia dokumentów i wyjaśnień potwierdzających, iż odwołujący spełnia na
dzień składania ofert warunek posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie działalności związanej z przedmiotem Zamówienia (określony w
pkt XIII C lit. a SIWZ).
3. art. 14 Pzp w zw. z art. 814 § 1 k.c. w zw. z art. 814 § 2 k.c. bowiem Zamawiający nie
uwzględnił przepisów Kodeksu cywilnego regulujących umowę ubezpieczenia, przy
dokonywaniu oceny dokumentów przedłożonych przez Konsorcjum AG celem
wykazania posiadania ubezpieczenia OC oraz legitymowania się opłaconą polisą
ubezpieczenia (tj. warunków określonych w pkt XIV A pkt.2 lit. o i w pkt XIII C lit. a
SIWZ). Zamawiający zaniechał kompleksowego zbadania dokumentów
ubezpieczeniowych, w tym Ogólnych Warunków Ubezpieczenia oraz dowodów
zapłaty rat składek tytułem pierwszej polisy ubezpieczenia OC przedstawionych
przez odwołującego z uwzględnieniem ww. przepisów Kodeksu cywilnego
ustanawiających zasady obowiązywania i zakres czasowy umów ubezpieczenia. W
konsekwencji Zamawiający wyprowadził nieprawidłowy wniosek, iż Konsorcjum AG
nie przedstawiło opłaconej polisy ubezpieczenia OC.
Odwołujący wniósł o przeprowadzenie następujących dowodów z dokumentów:
a) Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia z dnia 19 czerwca 2012 r. - na
okoliczność jego treści, a w szczególności:
− pkt XIII C lit. a - na okoliczność sformułowanego przez Zamawiającego warunku
dotyczącego posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności;
− pkt XIV A pkt.2 lit. o - na okoliczność sformułowanych przez Zamawiającego
sposobów potwierdzenia spełniania udziału w postępowaniu;
b) pisma Burmistrza Miasta i Gminy Skała z dnia 18 lipca 2012 r. - na okoliczność jego
treści;
c) pisma AG SYSTEM Sp. z o. o. z dnia 20 lipca 2012 r. nr pisma DM/507/2012/W wraz
z załącznikami, tj.: 1) Polisą Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr
110/1395539/14170/3/0 z dnia 6 lipca 2011 r. wraz z Warunkami Ubezpieczenia HD1
Asekuracja 2) potwierdzeniami zapłaty rat składki na poczet ww. polisy z dnia 11
lipca 2011 r., 27października 2011 r., 25 stycznia 2012 r., 28 marca 2012 r. 3) Polisą
Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr 110/1395539/14170/4/0 z dnia 25
czerwca 2012 r. 4) zaświadczeniem HDI z dnia 16 lipca 2012 r.; - na okoliczność ich
treści i daty, a w szczególności - na okoliczność daty wymagalności pierwszej raty
składki wynikającej z umowy ubezpieczenia oc nr 110/1395539/14170/4/0 z dnia 25
czerwca 2012 r. wraz z dowodami ich przesłania - na okoliczność ich treści, a w
szczególności:
− § 16 pkt 2 Warunków Ubezpieczenia HDI Asekuracja - na okoliczność przesłanek
automatycznego wznowienia umowy ubezpieczenia na kolejny roczny okres
ubezpieczenia (kontynuacja ubezpieczenia również w okresie przed wymagalnością
pierwszej raty składki);
d) pisma Burmistrza Miasta i Gminy Skała z dnia 30 lipca 2012 r. - na
okoliczność jego treści, a w szczególności - na okoliczność przyznania przez
Zamawiającego, iż złożone przez Odwołujące konsorcjum dokumenty i oświadczenia
zawarte w piśmie z dnia 20 lipca 2012 r. nr pisma DM/507/2012/W potwierdzają, iż
Odwołujące konsorcjum jest objęte umową ubezpieczenia;
e) pisma AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 31 lipca 2012 r., nr pisma DM/533/2012/W
skierowanego do Zamawiającego doręczonego Zamawiającemu w dniu 31 lipca 2012
r. wraz z załącznikami, tj.: 1) zaświadczeniem HDI Asekuracja TU S.A. z dnia 30 lipca
2012 r. 2) potwierdzeniem uiszczenia opłaty z dnia 16 lipca 2012 r. tytułem I raty
składki na Polisę Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr
110/1395539/14170/4/0 (wraz z dowodami ich przesiania)- na okoliczność ich treści;
f) zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 1 sierpnia 2012 r., znak
postępowania BR.271.1.6.DB.2012 - na okoliczność jego treści i daty doręczenia
Odwołującemu Konsorcjum;
g) odpisu aktualnego KRS AG SYSTEM Sp. z o.o. - na okoliczność właściwiej
reprezentacji Odwołującego Konsorcjum;
h) zaświadczenia z CEIDG dla Z…….. Z….. - na okoliczność jego treści;
i) pełnomocnictwa udzielonego przez Z…….. Z…….. dla AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia
9 lipca 2012 r. - na okoliczność umocowania AG SYSTEM Sp. z o.o. do wniesienia
niniejszego odwołania.
Ponadto odwołujący wniósł o:
1) unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
2) unieważnienie czynności wykluczenia odwołującego,
3) nakazanie zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert z
uwzględnieniem oferty odwołującego,
4) zasądzenie kosztów postępowania.
W uzasadnieniu odwołania wskazano, iż warunki udziału w przedmiotowym postępowaniu
określała SIWZ z dnia 19 czerwca 2012 r. Zgodnie z pkt XIII C lit. a SIWZ Wykonawca
musiał wykazać (w ramach spełnienia warunków ekonomicznych i finansowych), że posiada
ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem Zamówienia o minimalnej sumie ubezpieczenia 4 min. zł. Na potwierdzenie
spełniania ww. warunku zgodnie z pkt XIV A pkt.2 lit. o SIWZ, Wykonawca obowiązany był
przedstawić opłaconą polisę, a w przypadku jej braku inny dokument potwierdzający, że
Wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia o minimalnej sumie ubezpieczenia 4 min
zł. Ponadto powyższe postanowienie zawierało zastrzeżenie, iż jeżeli z treści polisy (a w
przypadku jej braku innego w/w dokumentu) nie wynika, że jest ona (on) opłacona
(opłacony), należy również załączyć dokumenty, które będą stanowić dowód jej (jego
opłacenia).
Dowód: z dokumentu, tj. Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia z dnia 19
czerwca 2012 r. - na okoliczność jego treści, a w szczególności:
− pkt XIII C lit. a - na okoliczność sformułowanego przez Zamawiającego
warunku dotyczącego posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności;
− pkt XIV A pkt. 2 lit. o - na okoliczność sformułowanych przez Zamawiającego
sposobów potwierdzenia spełniania udziału w postępowaniu;
Pismem z dnia 18 lipca 2012 r. Zamawiający Burmistrz Miasta i Gminy Skała działający w
imieniu Zamawiającego wezwał Odwołujące konsorcjum do przedłożenia brakujących
dokumentów w postaci:
1. aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału ZUS lub KRUS potwierdzającego, że
Wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne (...);
2. dowodu zapłaty polisy od odpowiedzialności cywilnej przedstawionej w ofercie
wystawionej na Członka Konsorcjum – Z…. Z……. prowadzącego działalność gospodarczą
pod nazwą Zbigniew Ziajka Przedsiębiorstwo Drogowe.
Dowód: z dokumentu, tj. pisma Burmistrza Miasta i Gminy Skała z dnia 18 łipca
2012 r. – na okoliczność jego treści.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie Lider Odwołującego konsorcjum pismem z dnia 20
lipca 2012 r. nr DM/507/2012/W dokonał uzupełnienia dokumentów (stosownie do dyspozycji
przepisu art. 26 ust. 3 pzp) poprzez przedłożenie: 1) aktualnego zaświadczenia ZUS
potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie
zdrowotne i społeczne 2) Polisy Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej Z…….. Z……..
nr 110/1395539/14170/3/0 z dnia 6 lipca 2011 r. na sumę ubezpieczenia 15.000.000 min zł
wraz z Warunkami Ubezpieczenia HDI Asekuracja, potwierdzeniami zapłaty rat składki na
poczet ww. polisy z dnia 11 lipca 2011 r., 27 października 2011 r., 25 stycznia 2012 r., 28
marca 2012 r. 3) Polisy Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej Z………. Z..….. nr
110/1395539/14170/4/0 z dnia 25 czerwca 2012 r. na sumę ubezpieczenia 15.000.000 min
zł. Do ww. pisma dołączono również zaświadczenie HDI Asekuracja Towarzystwo
Ubezpieczeń S.A. z dnia 16 lipca 2012 r., potwierdzające, iż Z………… Z…… - członek
konsorcjum jest objęty ochroną ubezpieczeniową na warunkach polisy nr
110/1395539/14170/4/0 w zakresie prowadzonej działalności zgodnie z przedmiotem
zamówienia Zamawiającego.
Dowód: z dokumentu tj. pisma AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 20 lipca 2012 r. nr
pisma DM/507/2012/W wraz z załącznikami, tj.: 1) Polisą Ubezpieczenia
Odpowiedzialności cywilnej nr 110/1395539/14170/3/0 z dnia 6 lipca 2011 r. wraz z
Warunkami Ubezpieczenia HDI Asekuracja, 2) potwierdzeniami zapłaty rat składki na
poczet ww. polisy z dnia 11 lipca 2011 r., 27 października 2011 r., 25 stycznia 2012
r., 28 marca 2012 r. 3) Polisą Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr
110/1395539/14170/4/0 z dnia 25 czerwca 2012 r. 4) zaświadczeniem HDI z dnia 16
lipca 2012 r. - na okoliczność ich treści, a w szczególności:
− § 16 pkt 2 Warunków Ubezpieczenia HDI Asekuracja - na okoliczność przesłanek
automatycznego wznowienia umowy ubezpieczenia na kolejny roczny okres
ubezpieczenia;
Następnie, pismem z dnia 30 lipca 2012 r. Burmistrz Miasta i Gminy Skała działający w
imieniu Zamawiającego wezwał Odwołujące konsorcjum do przedstawienia w terminie do 31
lipca 2012 r. „jednoznacznego dokumentu, iż w dniu 10.07.2012 r, tj. w dniu złożenia oferty
polisa została opłacona”. Zamawiający wskazał, iż w pismo AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 20
lipca 2012 r. zawierające uzupełnienie dokumentów i złożenie wyjaśnień w trybie przepisu
art. 26 ust. 3 Pzp nie wskazuje, czy polisa oc nr 110/1395539/14170/4/0 z dnia 25 czerwca
2012 r. dotycząca Członka konsorcjum – Z.......... Z........... została opłacona oraz że
przedłożone wyjaśnienia i dokumenty „potwierdzają jedynie związanie umową ubezpieczenia
Dowód: z dokumentu, tj. pisma Burmistrza Miasta i Gminy Skała z dnia 30 lipca
2012 r. - na okoliczność jego treści, a w szczególności - na okoliczność przyznania
przez Zamawiającego, iż złożone przez Odwołujące konsorcjum dokumenty i
oświadczenia zawarte w piśmie z dnia 20 lipca 2012 r. nr pisma DM/507/2012/W
potwierdzają, iż Odwołujące konsorcjum jest związane umową ubezpieczenia.
Ustosunkowując się do powyższego wezwania Zamawiającego, Odwołujące konsorcjum
złożyło pismo z dnia 31 lipca 2012 r. nr DM 533/2012/W (doręczone Zamawiającemu w dniu
31 lipca 2012 r.), w którym złożono obszerne wyjaśnienia, a w szczególności wskazano, że z
uwagi na ustalony w umowie ubezpieczenia termin zapłaty składki tytułem polisy nr
110/1395539/14170/4/0 na dzień 20 lipca 2012 r. Odwołujące konsorcjum nie mogło
przedstawić dowodu opłacenia z powyższego tytułu składki bowiem jej zapłata nie była
jeszcze wymagalna na dzień składania ofert. Ponadto wskazano, iż potwierdzeniem
ubezpieczenia zgodnie z SIWZ było przedstawione zaświadczenie HDI Asekuracja TU. S.A.
z dnia 16 lipca 2012 r., a także, że z postanowień (przedłożonych w trybie przepisu art. 26
ust. 3 Pzp) polis ubezpieczenia wynika, iż Członek Konsorcjum- Z………. Z……. jest objęty
nieprzerwaną ochroną ubezpieczeniową oc. Do powyższego pisma dołączono dowód
opłacenia pierwszej raty składki przed terminem jej wymagalności tj. w dniu 16 lipca 2012 r.
oraz ponowne zaświadczenie HDI Asekuracja TU. S.A. z dnia 31 lipca 2012 r., iż członek
konsorcjum Z……. Z……. jest objęty ochroną ubezpieczeniową w zakresie działalności
zgodnie z przedmiotem zamówienia określonym przez Zamawiającego, nieprzerwanie do
dnia 25 czerwca 2011 r. do dnia wydania zaświadczenia, tj. do dnia 31 lipca 2012 r. oraz że
Zbigniew Ziajka nie zalega z zapłatą rat składek ubezpieczeniowych, ani też nie pozostawał
w zwłoce z uiszczeniem raty składki ubezpieczeniowej w dniu 10 lipca 2012 r.
Dowód: z dokumentu, tj.: pisma AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 31 lipca 2012 r., nr
pisma DM/533/2012/W skierowanego do Zamawiającego wraz z załącznikami, tj.: 1)
zaświadczeniem HDI Asekuracja TU S.A. z dnia 31 lipca 2012 r. 2) potwierdzeniem
uiszczenia opłaty z dnia 16 lipca 2012 r. tytułem 1 raty składki na Polisę
Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr 110/1395539/14170/4/0.
Zawiadomieniem z dnia 1 sierpnia 2012 r., znak postępowania BR.271.I.6.BD.2012
Zamawiający poinformował, iż Odwołujące konsorcjum zostało wykluczone z postępowania
oraz dokonał wyboru, jako najkorzystniejszej oferty nr 5 złożonej przez PB-R „SKO-BUD”
Jacek Skoczeń z/s w Krakowie. Uzasadniając decyzję o wykluczeniu (zob. pkt 2
zawiadomienia) Zamawiający wskazał, iż na podstawie otrzymanych przez Odwołujące
konsorcjum wyjaśnień stwierdził, iż nie spełnia ono warunku określonego w SIWZ
dotyczącego sytuacji ekonomicznej i finansowej, których potwierdzeniem miałaby być
opłacona polisa na dzień złożenia oferty. Zamawiający stwierdził, iż z przedstawionego
pisma HDI Asekuracja Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. nie wynika, iż w dacie złożenia oferty,
tj. w dniu 10 lipca 2012 r. załączona do oferty polisa została opłacona przynajmniej w
zakresie pierwszej raty wskazanej w polisie. Dalej Zamawiający wskazał, iż wymóg
opłacenia polisy OC powinien być wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert lub
wniosków o udzielenie zamówienia publicznego, a późniejsze wypełnienie tego obowiązku
przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnianie warunku podmiotowego
udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, nawet - jeśli w świetle obowiązujących
przepisów prawa, przede wszystkim przepisów kodeksu cywilnego - później polisa
ubezpieczeniowa została przez dany podmiot opłacona, a tym samym ochrona
ubezpieczeniowa danego wykonawcy obowiązuje w momencie składania wniosku o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Dowód: z dokumentu, tj. zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 1
sierpnia 2012 r., znak postępowania BR. 271.1.6. DB.2012 - na okoliczność jego
treści i daty doręczenia Odwołującemu Konsorcjum;
Czynność Zamawiającego polegająca na wykluczeniu Odwołującego konsorcjum z udziału w
postępowaniu była niezgodną z przepisami ustawy Pzp, a argumentację uzasadniającą
dokonanie ww. czynności należy uznać za wadliwą i nieznajdującą uzasadnienia w
przepisach ustawy Pzp i KC.
KIO w swojej najnowszej linii orzeczniczej dotyczącej spełnienia wymogu ubezpieczenia od
odpowiedzialności cywilnej wykonawcy respektuje przepisy kodeksu cywilnego regulujące
umowę ubezpieczenia. W uzasadnieniu prawnym rozstrzygnięcia o wykluczeniu
Odwołującego konsorcjum Zamawiający wskazał, że „wymóg opłacenia polisy powinien być
wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert (...) Późniejsze wypełnienie tego
obowiązku przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnienie warunku
podmiotowego udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, nawet - jeśli w świetle
obowiązujących przepisów prawa, przede wszystkim przepisów kodeksu cywilnego - później
polisa ubezpieczeniowa została przez dany podmiot opłacona, tym samym ochrona
ubezpieczeniowa danego wykonawcy obowiązuje, czy też wstecznie obowiązywała w
momencie składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.” Wbrew
powyższemu poglądowi Zamawiającego, KIO wydała orzeczenie na korzyść wykluczonego
wykonawcy (wyr. z dnia 23 stycznia 2012 r., sygn. akt KIO 99/12) wskazując, iż: „Umowa
ubezpieczenia została uregulowana w przepisach kodeksu cywilnego, które przez odesłanie
zawarte w art. 14 ustawy pzp, znajdują pełne zastosowanie. Zgodnie z art. 813 § 2 oraz 814
$ 1 k.c., strony umowy mogą umówić się co do sposobu zapłaty składki oraz co do początku
okresu odpowiedzialności ubezpieczyciela. Z kolei w wyroku z dnia 5 marca 2012 r. (KIO
223/12, KIO 248/12, KIO 261/12) KIO stwierdziła, iż: „Posiadanie ubezpieczenia od
odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej jest przede
wszystkim związane z działalnością prowadzoną przez wykonawców. Tym samym za
właściwe i słuszne należy uznać opłacanie przez wykonawców składki polisy z
uwzględnieniem uzgodnień z ubezpieczycielem.” (...) Izba zważyła, że z art. 814 § 1 k.c.
wynika, że jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna
się od dnia następującego po zaw>arciu umowy nie wcześniej jednak niż od dnia
następnego po zapłaceniu składki łub jej pierwszej raty. Natomiast z dyspozycji § 2 wynika
możliwość odpowiedzialności ubezpieczyciela jeszcze przed zapłaceniem składki łub jej
pierwszej raty. Przytoczone przepisy Kodeksu cywilnego korelują ze wskazanym wyżej
przepisem § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie rodzajów> dokumentów.
Zgodnie zatem z przepisem art. 14 Pzp nakazującym odpowiednie stosowanie przepisów
Kodeksu cywilnego do czynności podejmowanych przez zamawiającego, w niniejszym
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego Zamawiający obowiązany był
zastosować przepis art. 814 § 1 w zw. z art. 814 § 2 k.c. Zgodnie z zasadą wyrażoną w ww.
przepisie, to strony umowy ubezpieczenia decydują o początku i końcu okresu
ubezpieczenia (zasada swobody umów), a terminy te nie muszą (i w praktyce rynkowej
często nie są) skorelowane z datami opłacenia raty składki. Jak wskazuje się w doktrynie
prawniczej: „Przepis ma charakter dyspozytywmy i strony mogą odmiennie uregulować
początek odpowiedzialności ubezpieczyciela. (...) Art. 814 § 2 dotyczy sytuacji, gdy
ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki. Może to mieć
miejsce (...) także w innych wypadkach, gdy strony wyraźnie ustaliły wcześniejszy termin
rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Stronom na zasadzie swobody umów
przysługuje prawo do ukształtowania czasu trwania umowy (H. Ciepła [w:] S. Dmowski, M.
Sychowicz, H. Ciepła, K. Kołakowski. T. Wiśniewski, C. śuławska, J. Gudowski. G. Bieniek,
Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania, Tom II, Warszawa 2011,
ss. 2024). Umowa może w różny sposób określać początek i koniec odpowiedzialności
ubezpieczyciela. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż początek odpowiedzialności
ubezpieczyciela nie musi odpowiadać dacie zawarcia umowy ubezpieczenia. Ubezpieczyciel
może ponosić odpowiedzialność za wypadki, które zdarzyły się przed zawarciem umowy,
może nie ponosić jej przez pewien czas po zawarciu umowy, a niekiedy może ją ponosić
jeszcze po ustaniu umowy za wypadki, które zdarzyły się w okresie jej trwania (Z. Gawlik
([w:] Komentarz do art. 814 Kodeksu cywilnego, stan prawny 2010.08.01; W. Warkałło (w:)
System prawa cywilnego, t. III, cz. 2, s. 920; A. Wąsiewicz, Umowa ubezpieczenia (w:)
Studia z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej prof. dr. hab.
Adama Szpunara, pod red. A. Rembielińskiego, Warszawa-Łódź 1983, s. 270). Jak wskazuje
J. Nawracała ([w:] Komentarz do art. 814 Kodeksu cywilnego Lex): „Artykuł. 814 § 1 k.c. ma
charakter względnie obowiązujący, na co wskazują słowa 'jeżeli nie umówiono się inaczej".
Przewiduje on zatem zasadę, która ma zastosowanie w braku odmiennego postanowienia
pomiędzy stronami.”
Odnosząc powyższą wykładnię przepisu art. 814 k.c. do przedmiotowego postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego należy wskazać, iż Zamawiający był obowiązany
(stosownie do dyspozycji przepisu art. 14 Pzp) do badania treści obu umów ubezpieczenia
pozostających ze sobą w czasowym związku, tj. polisy nr 110/1395539/14170/3/0 z dnia 6
lipca 2011 r., oraz stanowiącej jej kontynuację polisy nr 110/1395539/14170/4/0 z dnia 25
czerwca 2012 r. Zgodnie bowiem z postanowieniem § 16 ust. 2 Warunków Ubezpieczenia
HDI Asekuracja, stanowiących integralną część pierwszej polisy (nr
110/1395539/14170/3/0): „Umowa ubezpieczenia jest wznawiana automatycznie na kolejny
roczny okres ubezpieczenia pod warunkiem, że w ciągu pierwszych trzech pierwszych
miesięcy nowego roku zostaną uzgodnione nowe warunki ubezpieczenia uwzględniające
zmiany ubezpieczonego ryzyka i zostanie opłacona nowa składka. Jeżeli w tym czasie oba
warunki nie zostaną spełnione, z upływem trzech miesięcy umowa wygasa. Jednakie do tego
czasu pokrycie ubezpieczeniowe istnieje na dotychczasowych warunkach”. Zgodnie z
powyższym postanowieniem pierwsza polisa ubezpieczeniowa dla której składka została w
całości opłacona (co zostało wykazane przedłożonymi potwierdzeniami przelewów z dnia 11
lipca 2011 r., 27 października 2011 r., 25 stycznia 2012 r., 28 marca 2012 r.). podlegała
automatycznemu przedłużeniu przez okres 3 miesięcy od dnia wskazanego na polisie, tj. od
dnia 24 czerwca 2012 r. Jednocześnie, wobec woli przedłużenia ww. polisy na dalszy okres
członek konsorcjum – Z………. Z……… w dniu 25 czerwca 2012 r. zawarł kolejną umowę
ubezpieczenia nr 110/1395539/14170/4/0 obowiązującą od dnia 25 czerwca 2012 r. do dnia
24 czerwca 2013 r. Z powyższego wynika jednoznacznie, że druga polisa stanowiła
bezpośrednią kontynuację poprzedniej i w żadnym momencie nie doszło do przerwania
stosunku ubezpieczenia, ani też ustania ochrony ubezpieczeniowej. Jednocześnie zgodnie z
postanowieniem polisy terminem zapłaty pierwszej raty składki był dzień 20 lipca 2012 r.,
który przypadał po upływie terminu składania ofert w przedmiotowym postępowaniu. W
powyższej sytuacji żądanie Zamawiającego do przedstawienia dowodu opłacenia całej
składki do tej konkretnie polisy, która została Zamawiającemu przekazana w odpisie, było
bezzasadne, skoro zapłata nawet pierwszej raty była jeszcze niewymagalna. Zamawiający
zaniechał kompleksowej oceny powyższych faktów, co doprowadziło do wykluczenia
Odwołującego konsorcjum. Tymczasem właściwej oceny spełnienia wymogów SIWZ
Zamawiający mógł dokonać tylko przy ścisłej i kompleksowej ocenie przedłożonych
dokumentów. Na to ścisłe powiązanie wskazuje fakt, że gdyby członek konsorcjum Z……….
Z……… nie zawarł drugiej polisy ubezpieczenia w dniu 25 czerwca 2012 r., to zgodnie z
cytowanym postanowieniem § 16 ust. 2 Warunków Ubezpieczenia HD1 Asekuracja
obowiązywałaby nadal pierwsza polisa, która była w całości opłacona. Również
ubezpieczyciel - HDI Asekuracja TU S.A. traktował obie polisy OC, jako jedność, bowiem w
wystawionym zaświadczeniu z dnia 16 lipca 2012 r. wskazał, iż umowa ubezpieczenia jest
opłacona o wymaganą ratę składki oraz, że Z…... Z……….. nie zalega z płatnościami za w/w
polisę.
Przyjęte przez Zamawiającego stanowisko w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego było wyrazem nazbyt daleko idącego formalizmu postępowania
nieznajdującego uzasadnienia w przepisach Pzp oraz w praktyce rynkowej, w której
normalnym zjawiskiem jest zawieranie rocznych umów ubezpieczenia oc zawierających
postanowienia umożliwiające płynne przejście pomiędzy poprzednią i kolejną umową
ubezpieczenia oraz dzielenie świadczenia ubezpieczonego na raty, których terminy zapłaty
nie są skorelowane z początkiem i końcem ochrony ubezpieczeniowej (z cała stanowczością
należy zaznaczyć, że chodzi o postanowienia umowne odpowiadające w pełni wyrażonej w
przepisie art. 814 § 1 w zw. z § 2 k.c. zasadzie swobody stron umowy ubezpieczenia w
regulowaniu początku i końca okresu objęcia ochroną ubezpieczeniową).
Jaskrawym przejawem formalizmu, który przyjął Zamawiający w niniejszym postępowaniu
jest pismo z dnia 30 lipca 2012 r. (znak post. BR.271.1.6.DB.2012), w którym Zamawiający
przyznał, że przedstawiona przez Odwołujące konsorcjum polisa: „potwierdza związanie
umową ubezpieczenia” Dodać należy, że powyższa polisa spełnia wymóg wskazany w pkt
XIII. C lit. a SIWZ (co do jej treści Zamawiający nie wniósł żadnych zastrzeżeń). Również z
uzasadnienia prawnego rozstrzygnięcia Zamawiającego o wykluczeniu (zawiadomienie z
dnia 1 sierpnia 2012 r.) wynika, że Zamawiający uznał, iż Odwołujące konsorcjum spełnia
wymóg posiadania wymaganego ubezpieczenia oc, ale nie przedstawiło dowodu opłacenia
składki. Przy czym według ww. uzasadnienia fakt, iż wykonawca legitymuje się odpowiednią
polisą oc przyznającą ochronę ubezpieczeniową (zgodnie z przepisami k.c.) w dniu
składania ofert, jest nadal podstawą do jego wykluczenia, jeżeli nie przedstawił dowodu
opłacenia składki niezależnie od tego czy przedstawił inne dowody związania umową).
Powyższe stanowisko Zamawiającego należy odrzucić, jako sprzeczne z prawem i linią
orzeczniczą KIO nakazującą odpowiednie stosowanie w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego przepisów k.c. w tym przepisów dot. umowy ubezpieczenia (wyr. z
dnia 23 stycznia 2012 r., sygn. akt KIO 99/12). Skoro zatem Zamawiający oparł decyzję o
wykluczeniu Odwołującego konsorcjum jedynie na podstawie powyższego wadliwego
uzasadniania prawnego, to decyzję ta należy uznać już tylko z tego powodu za wadliwa.
Ponadto, na uwagę zasługuje pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w
wyroku z dnia 14 lipca 2011 r., X Ga 213/2011 (przytoczony w wyroku KIO z dnia 18 stycznia
2012 r. KIO 62/12), potwierdzający odejście od nazbyt formalistycznych warunków oceny
posiadania ubezpieczenia OC w zakresie objętym przedmiotem zamówienia. Jak zauważył
Sąd Okręgowy: faktycznie pozyskanie ubezpieczenia pokrywającego się z przedmiotem
zamówienia ma na celu przeniesienie na zakład ubezpieczeń ciężaru zobowiązań
wpływających, negatywnie na działalność ubezpieczonego lub których on sam nie mógłby
udźwignąć nie narażając jej na szwank. Wobec tego ocena spełniania przez wykonawców
warunków udziału w postępowaniu powinna przede wszystkim zmierzać do ustalenia, czy
wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia, zgodnie z warunkami określonymi przez
zamawiającego. Każdy inny cel takiej oceny przeczyłby istocie ubezpieczenia OC, a także
celowi, jakiemu służą warunki udziału w postępowaniu.”
Tymczasem w niniejszym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
niekwestionowanym faktem jest, iż Odwołujące konsorcjum wykazało, że na dzień składania
ofert posiadało ważna, rodząca odpowiedzialność ubezpieczyciela i spełniająca wymagania
postanowione w pkt XIII. C lit, a SIWZ umowę ubezpieczenia OC w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Powyższą okoliczność dwukrotnie
potwierdził ubezpieczyciel w pismach z dnia 16 lipca 2012 r. i z dnia 31 lipca 2012 r.
przedłożonych Zamawiającemu, a ponadto, fakt powyższy potwierdził, jak już wcześniej
wskazano, sam Zamawiający.
Ponadto nawet gdyby uznać, że Odwołujące konsorcjum nie spełniło pierwszego warunku
określonego w pkt XIV. A pkt.2.lit. o SIWZ tj. legitymowania się opłaconą polisą, to należy
podnieść, iż przedłożone dokumenty, tj.: 1) polisa OC z dnia 6 lipca 2011 r. 2) potwierdzenia
zapłaty składki na poczet powyższej polisy z dnia 11 lipca 2011 r., 27 października 2011 r.,
25 stycznia 2012 r., 28 marca 2012 r. oraz stanowiąca jej kontynuację 3) polisa OC z dnia 25
czerwca 2012 r. - potwierdzają spełnienie przez Z……….. Z……. wypełnienie
alternatywnego wymogu Zamawiającego, bowiem łącznie stanowią „inny dokument” (w
rozumieniu pkt XIV A lit. o in fine SIWZ oraz §1 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia)
potwierdzający, że na dzień składania ofert Z……. Z…….. posiadał ubezpieczenie OC
wymagane przez SIWZ. Zgodnie z ww. postanowieniem SIWZ potwierdzenie spełniania
warunku posiadania ubezpieczenia OC może bowiem nastąpić w dwojaki sposób - bądź to
przez przedłożenie opłaconej polisy bądź w razie - jej braku - innego dokumentu. W razie
stwierdzenia, że przedłożone dokumenty nie kwalifikują się jako „opłacona polisa”
Zamawiający obowiązany był do zbadania, czy nie stanowią one „innego dokumentu”
potwierdzającego posiadanie ubezpieczenia OC. Pogląd o takiej takiej powinności
Zamawiającego wyraził Sąd Okręgowy we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 lipca 2011 r., X Ga
213/2011, stwierdzając, iż „gdyby nawet uznać, że skarżący nie przedłożył „opłaconej
polisy”, to nie można kwestionować faktu, że wypełnił alternatywny wymóg zamawiającego
poprzez przedłożenie innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej we wskazanym zakresie (...).
Uwzględniając treść dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia
przekazanej przez zamawiającego oraz dowody, stanowiska i oświadczenia
złożone przez uczestników postępowania odwoławczego, Izba ustaliła, co
następuje.
W treści odwołania zgodnie ze stanem faktycznym przywołano treść adekwatnych
warunków udziału w postępowaniu, dotychczasowy przebieg postępowania o
udzielenie zamówienia, w tym sposób wykazywania spełniania warunków udziału w
postępowaniu przez Konsorcjum AG, co zostało zreferowane powyżej. W tym
zakresie, w trakcie wyrokowania, Izba uwzględniła i oceniła dokumentację
postępowania przekazaną przez zamawiającego oraz dowody przedstawione przez
odwołującego, potwierdzając okoliczności w treści odwołania wskazane.
Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza, że odwołujący legitymuje się
uprawnieniem do korzystania ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis
art. 179 ust. 1 Pzp, według którego środki ochrony prawnej określone w ustawie
przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli
ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść
szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
W dalszej kolejności, podając zgodnie z art. 196 ust. 4 ustawy materialną podstawę
prawną zapadłego rozstrzygnięcia, należy wskazać, iż w przedmiocie instytucji
warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, art. 22 ust.
1 Pzp stanowi, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy
spełniają warunki, dotyczące:
1) posiadania uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności,
jeżeli przepisy prawa nakładają obowiązek ich posiadania;
2) posiadania wiedzy i doświadczenia;
3) dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi
do wykonania zamówienia;
4) sytuacji ekonomicznej i finansowej.
Ponadto, zgodnie z art. 26 ust. 2a ustawy wykonawca, na żądanie zamawiającego i
w zakresie przez niego wskazanym, jest zobowiązany wykazać odpowiednio, nie
później niż na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
lub składania ofert, spełnianie warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1, i brak
podstaw do wykluczenia z powodu niespełniania warunków, o których mowa w art.
24 ust. 1.
Podstawową konsekwencją braków i zaniechań, jakich dopuszczają się wykonawcy
w przedmiocie wymaganego, prawidłowego wykazania spełniania warunków udziału
w postępowaniu, jest zastosowanie dyspozycji art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp, zgodnie z
którą, z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się również wykonawców,
którzy nie wykazali spełniania warunków udziału w postępowaniu.
W myśl § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia
2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 226,
poz. 1870), wydanego na podstawie art. 25 ust. 2 Pzp, zmawiający może żądać
przedstawienia od wykonawcy – w celu wykazania spełniania warunków udziału w
postępowaniu – opłaconej polisy, a w przypadku jej braku innego dokumentu
potwierdzającego, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w
zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.
Na marginesie sporu pomiędzy stronami wskazać należy, iż powyższe przepisy
przesądzają o powiązaniu żądania przedstawienia polisy OC z instytucją warunków
udziału w postępowaniu, czyli weryfikacją podmiotowych cech wykonawcy,
decydujących o jego dopuszczeniu do ubiegania się o udzielenie danego
zamówienia. Natomiast za nietrafny należy uznać pogląd nakazujący w polisie
żądanej na podstawie przepisów ww. rozporządzenia i przedkładanej jako
potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu, upatrywać
ubezpieczenia wykonania danego zamówienia. Stawianie i egzekwowanie warunków
udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego gwarantuje jego
prawidłowe i należyte wykonanie jedynie pośrednio – przez dopuszczenie do jego
wykonywania tylko wykonawców zapewniających najwyższe prawdopodobieństwo
powyższego. Tak też posiadanie wskazanego ubezpieczenia OC jest w tym
przypadku potwierdzeniem wiarygodności danego wykonawcy, dowodem jego
zdolności do ubezpieczenia własnej działalności, pozytywnej weryfikacji
ubezpieczonego przez ubezpieczyciela i udźwignięcia ciężarów z tym związanych.
Większość krótkookresowych ubezpieczeń OC wykazywanych jako potwierdzenie
spełniania warunku udziału w postępowaniu, wygasa przed zakończeniem robót,
których dane procedury przetargowe dotyczyły (co ma miejsca zwłaszcza przy
wielkich robotach budowlanych), a często wygasa nawet przed ich rozpoczęciem czy
zawarciem umowy w sprawie zamówienia, a to z racji, iż wystarczające jest w tym
zakresie, że wykazana polisa potwierdzi spełnianie warunku udziału w postępowaniu
na dzień składania ofert. Natomiast dla zabezpieczenia wykonania konkretnego
zamówienia lub szkód powstałych w związku z jego przebiegiem, służyć może
instytucja stosownie sformułowanych wymagań umownych (lub innych postanowień
SIWZ), które zobowiążą wybranego wykonawcę do ubezpieczenia danego kontraktu
w wymaganym zakresie albo utrzymywania generalnego ubezpieczenia OC od
swojej działalności przez cały okres wykonywania zamówienia.
Powołany przepis § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający
od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, wskazuje na
konieczność żądania przez zamawiających, i tym samym przedkładania przez
wykonawców, opłaconych polis OC.
Dorobkiem orzecznictwa przywoływanego w odwołaniu jest wypracowanie poglądu,
iż polisa właściwie potwierdzająca spełnianie odnośnego warunku udziału w
postępowaniu, to przede wszystkim polisa ważna, tj. polisa potwierdzająca istnienie
stosowanej, umownej ochrony ubezpieczeniowej – w rozumieniu przepisów Kc –
świadczonej przez zawodowego ubezpieczyciela na rzecz ubezpieczonego.
Natomiast wymóg opłacenia polisy rozumiany jest jako jej opłacanie w sposób
zgodny z ustaleniami umownymi pomiędzy ubezpieczonym a ubezpieczycielem i
gwarantujący istnienie ważnej ochrony ubezpieczeniowej.
Rozpatrując podstawy wykluczenia Konsorcjum AG z postępowania i zarzuty
odwołania z tym związane, Izba uznała, że odwołujący prawidłowo wykazał
zamawiającemu spełnianie warunku posiadania ubezpieczenia OC w określonej
wysokości, tj. przedłożył na potwierdzenie powyższego ważną polisę OC wraz z
dowodami jej opłacenia.
Dla stwierdzenia powyższego Izba oparła się na Polisie Ubezpieczenia
Odpowiedzialności cywilnej nr 110/1395539/14170/3/0 z dnia 6 lipca 2011 r. wraz z
Warunkami Ubezpieczenia HDI Asekuracja oraz potwierdzeniach zapłaty rat składek
ubezpieczeniowych na poczet ww. polisy z dnia 11 lipca 2011 r., 27 października 2011 r., 25
stycznia 2012 r., 28 marca 2012 r. Wskazane dokumenty uznano za wypełniające
wymagania ww. powoływanych przepisów oraz postanowień SIWZ – stanowiły one
potwierdzenie posiadania, na datę składania ofert, ważnej i opłacanej polisy OC.
W świetle § 16 ust. 2 „Warunków ubezpieczenia” (cytowane w treści odwołania)
obowiązujących pomiędzy stronami umowy ubezpieczenia, ww. polisa pozostawała ważna
co najmniej przez trzy miesiące po dniu 24 czerwca 2012 r., a więc również w dacie
składania ofert przypadającej na dzień 10 lipca 2012 r. Co istotne, polisa ta pozostawała
ważna przez ten okres, niezależnie od wypełnienia przez strony warunków jej
automatycznego przedłużenia na kolejny roczny okres. Bez znaczenia przy tym pozostaje,
że strony warunków przedłużenia ubezpieczenia, w zgodzie powyższymi postanowieniami
umowy, w końcu dopełniły oraz w jaki (np. kiedy) uczyniły to sposób. Ponadto polisa nr
110/1395539/14170/3/0 w dacie składania ofert pozostawała opłacana w zgodzie z jej
postanowieniami, a wykonawca przedstawił dowody powyższego zamawiającemu w ramach
uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu z
dnia 20 lipca 2012 r.
W związku z powyższym zarzut naruszenia art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp przez jego bezpodstawne
zastosowanie względem odwołującego, uznano za zasadny.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy orzeczono jak w
sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie
do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
................................
WYROK
z dnia 20 sierpnia 2012 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Sylwester Kuchnio
Protokolant: Łukasz Listkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 sierpnia 2012 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 6 sierpnia 2012 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: AG SYSTEM Sp. z o.o. w
Krakowie i Zbigniewa Ziajka, prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą „Ziajka
Zbigniew Przedsiębiorstwo Drogowe” w postępowaniu o udzielenie zamówienia
prowadzonym przez Gminę Skała w Skale,
przy udziale Jacka Skoczeń, prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
„Przedsiębiorstwo Budowlano-Remontowe SKO-BUD Jacek Skoczeń zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego;
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu, Gminie Skała, unieważnienie czynności
odrzucenia oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: AG
SYSTEM Sp. z o.o. w Krakowie i Zbigniewa Ziajka, prowadzący działalność gospodarczą
pod nazwą „Ziajka Zbigniew Przedsiębiorstwo Drogowe” oraz dokonanie powtórnej oceny
ofert w postępowaniu na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych polegających
na kompleksowym uzbrojeniu terenu przeznaczonego dla powstania Strefy Aktywności
Gospodarczej w mieście Skała w ramach projektu pn. „Budowa strefy aktywności
gospodarczej w gminie Skała” z uwzględnieniem tej oferty,
2. kosztami postępowania obciąża Gminę Skała w Skale i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: AG SYSTEM Sp. z o.o. w
Krakowie i Zbigniewa Ziajka, prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą
„Ziajka Zbigniew Przedsiębiorstwo Drogowe”, tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gminy Skała w Skale na rzecz wykonawców wspólnie ubiegających się o
udzielenie zamówienia: AG SYSTEM Sp. z o.o. w Krakowie i Zbigniewa Ziajka,
prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą „Ziajka Zbigniew Przedsiębiorstwo
Drogowe”, kwotę 10 000 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy)
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Krakowie.
……….……………
sygn. akt KIO 1676/12
UZASADNIENIE
Zamawiający, Gmina Skała, prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego na
podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) – zwanej dalej "ustawą" lub "Pzp" –
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na zaprojektowanie i wykonanie
robót budowlanych polegających na kompleksowym uzbrojeniu terenu
przeznaczonego dla powstania Strefy Aktywności Gospodarczej w mieście Skała w
ramach projektu pn. „Budowa strefy aktywności gospodarczej w gminie Skała”
Szacunkowa wartość zamówienia jest niższa od kwot wskazanych w przepisach
wykonawczych wydanych na podstawie art. 11. ust. 8 Pzp.
Ogłoszenie o zamówieniu zamieszczono w dniu 19.06.2012 r. w Biuletynie
Zamówień Publicznych pod poz. 133627.
W dniu 1 sierpnia 2012 r. zamawiający przekazał wykonawcom biorącym udział w
postępowaniu o jego wynikach, w tym o wykluczeniu z udziału w postępowaniu
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: AG SYSTEM Sp.
z o.o. w Krakowie i Zbigniewa Ziajka, prowadzący działalność gospodarczą pod
nazwą „Ziajka Zbigniew Przedsiębiorstwo Drogowe” (zwanych dalej „Konsorcjum
AG”) na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp.
W dniu 6 sierpnia 2012 r. Konsorcjum AG wniosło odwołanie zarzucając
zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp w związku z wykluczeniem odwołującego z postępowania z
powodu niewykazania spełniania warunku polegającego na posiadaniu
ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności
związanej z przedmiotem zamówienia na dzień składania ofert w sytuacji, gdy
Konsorcjum AG przedstawiło dokumenty i wyjaśnienia potwierdzające spełnianie tego
warunku zgodnie z pkt XIV A pkt. 2 lit. o SIWZ z dnia 19 czerwca 2012 r. oraz
zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 pkt 1 Pzp w zw. z przepisem § 1 ust. 1 pkt 10
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w
jakich te dokumenty mogą być składane (zwane dalej w skrócie:
„Rozporządzeniem”); Zamawiający zaniechał kompleksowego zbadania
przedłożonych dokumentów ubezpieczeniowych, w tym Ogólnych Warunków
Ubezpieczenia oraz dowodów opłaty rat składek za pierwszą polisę oraz zaniechał
całościowej oceny tych dokumentów, a zwłaszcza nie uwzględnił powiązania
treściowo-czasowego pomiędzy pierwszą i drugą polisą przedstawioną przez
odwołującego, a także faktu, iż w żadnym momencie nie doszło do przerwania
stosunku ubezpieczeniowego oraz ochrony ubezpieczeniowej. Zamawiający nie wziął
pod uwagę, iż na dzień składania ofert termin zapłaty składki z tytułu drugiej polisy
nie był wymagalny, bowiem składka została podzielona na raty, a termin zapłaty
pierwszej raty przypadał po upływie terminu składania ofert. Ponadto, Zamawiający
oparł decyzję o wykluczeniu na sprzecznym z przepisami ustawy oraz sprzecznym z
poglądami KIO i sądów powszechnych stanowisku, iż na dzień upływu terminu
składania ofert wykonawca obowiązany jest spełnić w całości wymóg opłacenia
polisy, a późniejsze spełnienie tego obowiązku nie jest dopuszczalne nawet
wówczas, gdy w świetle obowiązujących przepisów prawa w tym przepisów Kodeksu
cywilnego umowa ubezpieczenia obowiązuję lub też wstecznie obowiązywała w
momencie składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu;
2. art. 26 ust. 2c Pzp w zw. z art. 25 ust. 1 pkt 1 Pzp w zw. z § 1 ust. 1 pkt 10 ww.
rozporządzenia, poprzez wezwanie odwołującego w piśmie z dnia 30 lipca 2012 r. do
przedstawienia jednoznacznego dokumentu, iż w dniu 10 lipca 2012 r. polisa
odwołującego była w całości opłacona i wykluczenie Konsorcjum AG pomimo
przedstawienia dokumentów i wyjaśnień potwierdzających, iż odwołujący spełnia na
dzień składania ofert warunek posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie działalności związanej z przedmiotem Zamówienia (określony w
pkt XIII C lit. a SIWZ).
3. art. 14 Pzp w zw. z art. 814 § 1 k.c. w zw. z art. 814 § 2 k.c. bowiem Zamawiający nie
uwzględnił przepisów Kodeksu cywilnego regulujących umowę ubezpieczenia, przy
dokonywaniu oceny dokumentów przedłożonych przez Konsorcjum AG celem
wykazania posiadania ubezpieczenia OC oraz legitymowania się opłaconą polisą
ubezpieczenia (tj. warunków określonych w pkt XIV A pkt.2 lit. o i w pkt XIII C lit. a
SIWZ). Zamawiający zaniechał kompleksowego zbadania dokumentów
ubezpieczeniowych, w tym Ogólnych Warunków Ubezpieczenia oraz dowodów
zapłaty rat składek tytułem pierwszej polisy ubezpieczenia OC przedstawionych
przez odwołującego z uwzględnieniem ww. przepisów Kodeksu cywilnego
ustanawiających zasady obowiązywania i zakres czasowy umów ubezpieczenia. W
konsekwencji Zamawiający wyprowadził nieprawidłowy wniosek, iż Konsorcjum AG
nie przedstawiło opłaconej polisy ubezpieczenia OC.
Odwołujący wniósł o przeprowadzenie następujących dowodów z dokumentów:
a) Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia z dnia 19 czerwca 2012 r. - na
okoliczność jego treści, a w szczególności:
− pkt XIII C lit. a - na okoliczność sformułowanego przez Zamawiającego warunku
dotyczącego posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności;
− pkt XIV A pkt.2 lit. o - na okoliczność sformułowanych przez Zamawiającego
sposobów potwierdzenia spełniania udziału w postępowaniu;
b) pisma Burmistrza Miasta i Gminy Skała z dnia 18 lipca 2012 r. - na okoliczność jego
treści;
c) pisma AG SYSTEM Sp. z o. o. z dnia 20 lipca 2012 r. nr pisma DM/507/2012/W wraz
z załącznikami, tj.: 1) Polisą Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr
110/1395539/14170/3/0 z dnia 6 lipca 2011 r. wraz z Warunkami Ubezpieczenia HD1
Asekuracja 2) potwierdzeniami zapłaty rat składki na poczet ww. polisy z dnia 11
lipca 2011 r., 27października 2011 r., 25 stycznia 2012 r., 28 marca 2012 r. 3) Polisą
Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr 110/1395539/14170/4/0 z dnia 25
czerwca 2012 r. 4) zaświadczeniem HDI z dnia 16 lipca 2012 r.; - na okoliczność ich
treści i daty, a w szczególności - na okoliczność daty wymagalności pierwszej raty
składki wynikającej z umowy ubezpieczenia oc nr 110/1395539/14170/4/0 z dnia 25
czerwca 2012 r. wraz z dowodami ich przesłania - na okoliczność ich treści, a w
szczególności:
− § 16 pkt 2 Warunków Ubezpieczenia HDI Asekuracja - na okoliczność przesłanek
automatycznego wznowienia umowy ubezpieczenia na kolejny roczny okres
ubezpieczenia (kontynuacja ubezpieczenia również w okresie przed wymagalnością
pierwszej raty składki);
d) pisma Burmistrza Miasta i Gminy Skała z dnia 30 lipca 2012 r. - na
okoliczność jego treści, a w szczególności - na okoliczność przyznania przez
Zamawiającego, iż złożone przez Odwołujące konsorcjum dokumenty i oświadczenia
zawarte w piśmie z dnia 20 lipca 2012 r. nr pisma DM/507/2012/W potwierdzają, iż
Odwołujące konsorcjum jest objęte umową ubezpieczenia;
e) pisma AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 31 lipca 2012 r., nr pisma DM/533/2012/W
skierowanego do Zamawiającego doręczonego Zamawiającemu w dniu 31 lipca 2012
r. wraz z załącznikami, tj.: 1) zaświadczeniem HDI Asekuracja TU S.A. z dnia 30 lipca
2012 r. 2) potwierdzeniem uiszczenia opłaty z dnia 16 lipca 2012 r. tytułem I raty
składki na Polisę Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr
110/1395539/14170/4/0 (wraz z dowodami ich przesiania)- na okoliczność ich treści;
f) zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 1 sierpnia 2012 r., znak
postępowania BR.271.1.6.DB.2012 - na okoliczność jego treści i daty doręczenia
Odwołującemu Konsorcjum;
g) odpisu aktualnego KRS AG SYSTEM Sp. z o.o. - na okoliczność właściwiej
reprezentacji Odwołującego Konsorcjum;
h) zaświadczenia z CEIDG dla Z…….. Z….. - na okoliczność jego treści;
i) pełnomocnictwa udzielonego przez Z…….. Z…….. dla AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia
9 lipca 2012 r. - na okoliczność umocowania AG SYSTEM Sp. z o.o. do wniesienia
niniejszego odwołania.
Ponadto odwołujący wniósł o:
1) unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
2) unieważnienie czynności wykluczenia odwołującego,
3) nakazanie zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert z
uwzględnieniem oferty odwołującego,
4) zasądzenie kosztów postępowania.
W uzasadnieniu odwołania wskazano, iż warunki udziału w przedmiotowym postępowaniu
określała SIWZ z dnia 19 czerwca 2012 r. Zgodnie z pkt XIII C lit. a SIWZ Wykonawca
musiał wykazać (w ramach spełnienia warunków ekonomicznych i finansowych), że posiada
ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem Zamówienia o minimalnej sumie ubezpieczenia 4 min. zł. Na potwierdzenie
spełniania ww. warunku zgodnie z pkt XIV A pkt.2 lit. o SIWZ, Wykonawca obowiązany był
przedstawić opłaconą polisę, a w przypadku jej braku inny dokument potwierdzający, że
Wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia o minimalnej sumie ubezpieczenia 4 min
zł. Ponadto powyższe postanowienie zawierało zastrzeżenie, iż jeżeli z treści polisy (a w
przypadku jej braku innego w/w dokumentu) nie wynika, że jest ona (on) opłacona
(opłacony), należy również załączyć dokumenty, które będą stanowić dowód jej (jego
opłacenia).
Dowód: z dokumentu, tj. Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia z dnia 19
czerwca 2012 r. - na okoliczność jego treści, a w szczególności:
− pkt XIII C lit. a - na okoliczność sformułowanego przez Zamawiającego
warunku dotyczącego posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności;
− pkt XIV A pkt. 2 lit. o - na okoliczność sformułowanych przez Zamawiającego
sposobów potwierdzenia spełniania udziału w postępowaniu;
Pismem z dnia 18 lipca 2012 r. Zamawiający Burmistrz Miasta i Gminy Skała działający w
imieniu Zamawiającego wezwał Odwołujące konsorcjum do przedłożenia brakujących
dokumentów w postaci:
1. aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału ZUS lub KRUS potwierdzającego, że
Wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne (...);
2. dowodu zapłaty polisy od odpowiedzialności cywilnej przedstawionej w ofercie
wystawionej na Członka Konsorcjum – Z…. Z……. prowadzącego działalność gospodarczą
pod nazwą Zbigniew Ziajka Przedsiębiorstwo Drogowe.
Dowód: z dokumentu, tj. pisma Burmistrza Miasta i Gminy Skała z dnia 18 łipca
2012 r. – na okoliczność jego treści.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie Lider Odwołującego konsorcjum pismem z dnia 20
lipca 2012 r. nr DM/507/2012/W dokonał uzupełnienia dokumentów (stosownie do dyspozycji
przepisu art. 26 ust. 3 pzp) poprzez przedłożenie: 1) aktualnego zaświadczenia ZUS
potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie
zdrowotne i społeczne 2) Polisy Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej Z…….. Z……..
nr 110/1395539/14170/3/0 z dnia 6 lipca 2011 r. na sumę ubezpieczenia 15.000.000 min zł
wraz z Warunkami Ubezpieczenia HDI Asekuracja, potwierdzeniami zapłaty rat składki na
poczet ww. polisy z dnia 11 lipca 2011 r., 27 października 2011 r., 25 stycznia 2012 r., 28
marca 2012 r. 3) Polisy Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej Z………. Z..….. nr
110/1395539/14170/4/0 z dnia 25 czerwca 2012 r. na sumę ubezpieczenia 15.000.000 min
zł. Do ww. pisma dołączono również zaświadczenie HDI Asekuracja Towarzystwo
Ubezpieczeń S.A. z dnia 16 lipca 2012 r., potwierdzające, iż Z………… Z…… - członek
konsorcjum jest objęty ochroną ubezpieczeniową na warunkach polisy nr
110/1395539/14170/4/0 w zakresie prowadzonej działalności zgodnie z przedmiotem
zamówienia Zamawiającego.
Dowód: z dokumentu tj. pisma AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 20 lipca 2012 r. nr
pisma DM/507/2012/W wraz z załącznikami, tj.: 1) Polisą Ubezpieczenia
Odpowiedzialności cywilnej nr 110/1395539/14170/3/0 z dnia 6 lipca 2011 r. wraz z
Warunkami Ubezpieczenia HDI Asekuracja, 2) potwierdzeniami zapłaty rat składki na
poczet ww. polisy z dnia 11 lipca 2011 r., 27 października 2011 r., 25 stycznia 2012
r., 28 marca 2012 r. 3) Polisą Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr
110/1395539/14170/4/0 z dnia 25 czerwca 2012 r. 4) zaświadczeniem HDI z dnia 16
lipca 2012 r. - na okoliczność ich treści, a w szczególności:
− § 16 pkt 2 Warunków Ubezpieczenia HDI Asekuracja - na okoliczność przesłanek
automatycznego wznowienia umowy ubezpieczenia na kolejny roczny okres
ubezpieczenia;
Następnie, pismem z dnia 30 lipca 2012 r. Burmistrz Miasta i Gminy Skała działający w
imieniu Zamawiającego wezwał Odwołujące konsorcjum do przedstawienia w terminie do 31
lipca 2012 r. „jednoznacznego dokumentu, iż w dniu 10.07.2012 r, tj. w dniu złożenia oferty
polisa została opłacona”. Zamawiający wskazał, iż w pismo AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 20
lipca 2012 r. zawierające uzupełnienie dokumentów i złożenie wyjaśnień w trybie przepisu
art. 26 ust. 3 Pzp nie wskazuje, czy polisa oc nr 110/1395539/14170/4/0 z dnia 25 czerwca
2012 r. dotycząca Członka konsorcjum – Z.......... Z........... została opłacona oraz że
przedłożone wyjaśnienia i dokumenty „potwierdzają jedynie związanie umową ubezpieczenia
Dowód: z dokumentu, tj. pisma Burmistrza Miasta i Gminy Skała z dnia 30 lipca
2012 r. - na okoliczność jego treści, a w szczególności - na okoliczność przyznania
przez Zamawiającego, iż złożone przez Odwołujące konsorcjum dokumenty i
oświadczenia zawarte w piśmie z dnia 20 lipca 2012 r. nr pisma DM/507/2012/W
potwierdzają, iż Odwołujące konsorcjum jest związane umową ubezpieczenia.
Ustosunkowując się do powyższego wezwania Zamawiającego, Odwołujące konsorcjum
złożyło pismo z dnia 31 lipca 2012 r. nr DM 533/2012/W (doręczone Zamawiającemu w dniu
31 lipca 2012 r.), w którym złożono obszerne wyjaśnienia, a w szczególności wskazano, że z
uwagi na ustalony w umowie ubezpieczenia termin zapłaty składki tytułem polisy nr
110/1395539/14170/4/0 na dzień 20 lipca 2012 r. Odwołujące konsorcjum nie mogło
przedstawić dowodu opłacenia z powyższego tytułu składki bowiem jej zapłata nie była
jeszcze wymagalna na dzień składania ofert. Ponadto wskazano, iż potwierdzeniem
ubezpieczenia zgodnie z SIWZ było przedstawione zaświadczenie HDI Asekuracja TU. S.A.
z dnia 16 lipca 2012 r., a także, że z postanowień (przedłożonych w trybie przepisu art. 26
ust. 3 Pzp) polis ubezpieczenia wynika, iż Członek Konsorcjum- Z………. Z……. jest objęty
nieprzerwaną ochroną ubezpieczeniową oc. Do powyższego pisma dołączono dowód
opłacenia pierwszej raty składki przed terminem jej wymagalności tj. w dniu 16 lipca 2012 r.
oraz ponowne zaświadczenie HDI Asekuracja TU. S.A. z dnia 31 lipca 2012 r., iż członek
konsorcjum Z……. Z……. jest objęty ochroną ubezpieczeniową w zakresie działalności
zgodnie z przedmiotem zamówienia określonym przez Zamawiającego, nieprzerwanie do
dnia 25 czerwca 2011 r. do dnia wydania zaświadczenia, tj. do dnia 31 lipca 2012 r. oraz że
Zbigniew Ziajka nie zalega z zapłatą rat składek ubezpieczeniowych, ani też nie pozostawał
w zwłoce z uiszczeniem raty składki ubezpieczeniowej w dniu 10 lipca 2012 r.
Dowód: z dokumentu, tj.: pisma AG SYSTEM Sp. z o.o. z dnia 31 lipca 2012 r., nr
pisma DM/533/2012/W skierowanego do Zamawiającego wraz z załącznikami, tj.: 1)
zaświadczeniem HDI Asekuracja TU S.A. z dnia 31 lipca 2012 r. 2) potwierdzeniem
uiszczenia opłaty z dnia 16 lipca 2012 r. tytułem 1 raty składki na Polisę
Ubezpieczenia Odpowiedzialności cywilnej nr 110/1395539/14170/4/0.
Zawiadomieniem z dnia 1 sierpnia 2012 r., znak postępowania BR.271.I.6.BD.2012
Zamawiający poinformował, iż Odwołujące konsorcjum zostało wykluczone z postępowania
oraz dokonał wyboru, jako najkorzystniejszej oferty nr 5 złożonej przez PB-R „SKO-BUD”
Jacek Skoczeń z/s w Krakowie. Uzasadniając decyzję o wykluczeniu (zob. pkt 2
zawiadomienia) Zamawiający wskazał, iż na podstawie otrzymanych przez Odwołujące
konsorcjum wyjaśnień stwierdził, iż nie spełnia ono warunku określonego w SIWZ
dotyczącego sytuacji ekonomicznej i finansowej, których potwierdzeniem miałaby być
opłacona polisa na dzień złożenia oferty. Zamawiający stwierdził, iż z przedstawionego
pisma HDI Asekuracja Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. nie wynika, iż w dacie złożenia oferty,
tj. w dniu 10 lipca 2012 r. załączona do oferty polisa została opłacona przynajmniej w
zakresie pierwszej raty wskazanej w polisie. Dalej Zamawiający wskazał, iż wymóg
opłacenia polisy OC powinien być wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert lub
wniosków o udzielenie zamówienia publicznego, a późniejsze wypełnienie tego obowiązku
przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnianie warunku podmiotowego
udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, nawet - jeśli w świetle obowiązujących
przepisów prawa, przede wszystkim przepisów kodeksu cywilnego - później polisa
ubezpieczeniowa została przez dany podmiot opłacona, a tym samym ochrona
ubezpieczeniowa danego wykonawcy obowiązuje w momencie składania wniosku o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu.
Dowód: z dokumentu, tj. zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 1
sierpnia 2012 r., znak postępowania BR. 271.1.6. DB.2012 - na okoliczność jego
treści i daty doręczenia Odwołującemu Konsorcjum;
Czynność Zamawiającego polegająca na wykluczeniu Odwołującego konsorcjum z udziału w
postępowaniu była niezgodną z przepisami ustawy Pzp, a argumentację uzasadniającą
dokonanie ww. czynności należy uznać za wadliwą i nieznajdującą uzasadnienia w
przepisach ustawy Pzp i KC.
KIO w swojej najnowszej linii orzeczniczej dotyczącej spełnienia wymogu ubezpieczenia od
odpowiedzialności cywilnej wykonawcy respektuje przepisy kodeksu cywilnego regulujące
umowę ubezpieczenia. W uzasadnieniu prawnym rozstrzygnięcia o wykluczeniu
Odwołującego konsorcjum Zamawiający wskazał, że „wymóg opłacenia polisy powinien być
wypełniony na dzień upływu terminu składania ofert (...) Późniejsze wypełnienie tego
obowiązku przez wykonawcę (opłata polisy) nie może być uznane za spełnienie warunku
podmiotowego udziału w postępowaniu o zamówienie publiczne, nawet - jeśli w świetle
obowiązujących przepisów prawa, przede wszystkim przepisów kodeksu cywilnego - później
polisa ubezpieczeniowa została przez dany podmiot opłacona, tym samym ochrona
ubezpieczeniowa danego wykonawcy obowiązuje, czy też wstecznie obowiązywała w
momencie składania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.” Wbrew
powyższemu poglądowi Zamawiającego, KIO wydała orzeczenie na korzyść wykluczonego
wykonawcy (wyr. z dnia 23 stycznia 2012 r., sygn. akt KIO 99/12) wskazując, iż: „Umowa
ubezpieczenia została uregulowana w przepisach kodeksu cywilnego, które przez odesłanie
zawarte w art. 14 ustawy pzp, znajdują pełne zastosowanie. Zgodnie z art. 813 § 2 oraz 814
$ 1 k.c., strony umowy mogą umówić się co do sposobu zapłaty składki oraz co do początku
okresu odpowiedzialności ubezpieczyciela. Z kolei w wyroku z dnia 5 marca 2012 r. (KIO
223/12, KIO 248/12, KIO 261/12) KIO stwierdziła, iż: „Posiadanie ubezpieczenia od
odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej jest przede
wszystkim związane z działalnością prowadzoną przez wykonawców. Tym samym za
właściwe i słuszne należy uznać opłacanie przez wykonawców składki polisy z
uwzględnieniem uzgodnień z ubezpieczycielem.” (...) Izba zważyła, że z art. 814 § 1 k.c.
wynika, że jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna
się od dnia następującego po zaw>arciu umowy nie wcześniej jednak niż od dnia
następnego po zapłaceniu składki łub jej pierwszej raty. Natomiast z dyspozycji § 2 wynika
możliwość odpowiedzialności ubezpieczyciela jeszcze przed zapłaceniem składki łub jej
pierwszej raty. Przytoczone przepisy Kodeksu cywilnego korelują ze wskazanym wyżej
przepisem § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia w sprawie rodzajów> dokumentów.
Zgodnie zatem z przepisem art. 14 Pzp nakazującym odpowiednie stosowanie przepisów
Kodeksu cywilnego do czynności podejmowanych przez zamawiającego, w niniejszym
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego Zamawiający obowiązany był
zastosować przepis art. 814 § 1 w zw. z art. 814 § 2 k.c. Zgodnie z zasadą wyrażoną w ww.
przepisie, to strony umowy ubezpieczenia decydują o początku i końcu okresu
ubezpieczenia (zasada swobody umów), a terminy te nie muszą (i w praktyce rynkowej
często nie są) skorelowane z datami opłacenia raty składki. Jak wskazuje się w doktrynie
prawniczej: „Przepis ma charakter dyspozytywmy i strony mogą odmiennie uregulować
początek odpowiedzialności ubezpieczyciela. (...) Art. 814 § 2 dotyczy sytuacji, gdy
ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki. Może to mieć
miejsce (...) także w innych wypadkach, gdy strony wyraźnie ustaliły wcześniejszy termin
rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Stronom na zasadzie swobody umów
przysługuje prawo do ukształtowania czasu trwania umowy (H. Ciepła [w:] S. Dmowski, M.
Sychowicz, H. Ciepła, K. Kołakowski. T. Wiśniewski, C. śuławska, J. Gudowski. G. Bieniek,
Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania, Tom II, Warszawa 2011,
ss. 2024). Umowa może w różny sposób określać początek i koniec odpowiedzialności
ubezpieczyciela. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż początek odpowiedzialności
ubezpieczyciela nie musi odpowiadać dacie zawarcia umowy ubezpieczenia. Ubezpieczyciel
może ponosić odpowiedzialność za wypadki, które zdarzyły się przed zawarciem umowy,
może nie ponosić jej przez pewien czas po zawarciu umowy, a niekiedy może ją ponosić
jeszcze po ustaniu umowy za wypadki, które zdarzyły się w okresie jej trwania (Z. Gawlik
([w:] Komentarz do art. 814 Kodeksu cywilnego, stan prawny 2010.08.01; W. Warkałło (w:)
System prawa cywilnego, t. III, cz. 2, s. 920; A. Wąsiewicz, Umowa ubezpieczenia (w:)
Studia z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej prof. dr. hab.
Adama Szpunara, pod red. A. Rembielińskiego, Warszawa-Łódź 1983, s. 270). Jak wskazuje
J. Nawracała ([w:] Komentarz do art. 814 Kodeksu cywilnego Lex): „Artykuł. 814 § 1 k.c. ma
charakter względnie obowiązujący, na co wskazują słowa 'jeżeli nie umówiono się inaczej".
Przewiduje on zatem zasadę, która ma zastosowanie w braku odmiennego postanowienia
pomiędzy stronami.”
Odnosząc powyższą wykładnię przepisu art. 814 k.c. do przedmiotowego postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego należy wskazać, iż Zamawiający był obowiązany
(stosownie do dyspozycji przepisu art. 14 Pzp) do badania treści obu umów ubezpieczenia
pozostających ze sobą w czasowym związku, tj. polisy nr 110/1395539/14170/3/0 z dnia 6
lipca 2011 r., oraz stanowiącej jej kontynuację polisy nr 110/1395539/14170/4/0 z dnia 25
czerwca 2012 r. Zgodnie bowiem z postanowieniem § 16 ust. 2 Warunków Ubezpieczenia
HDI Asekuracja, stanowiących integralną część pierwszej polisy (nr
110/1395539/14170/3/0): „Umowa ubezpieczenia jest wznawiana automatycznie na kolejny
roczny okres ubezpieczenia pod warunkiem, że w ciągu pierwszych trzech pierwszych
miesięcy nowego roku zostaną uzgodnione nowe warunki ubezpieczenia uwzględniające
zmiany ubezpieczonego ryzyka i zostanie opłacona nowa składka. Jeżeli w tym czasie oba
warunki nie zostaną spełnione, z upływem trzech miesięcy umowa wygasa. Jednakie do tego
czasu pokrycie ubezpieczeniowe istnieje na dotychczasowych warunkach”. Zgodnie z
powyższym postanowieniem pierwsza polisa ubezpieczeniowa dla której składka została w
całości opłacona (co zostało wykazane przedłożonymi potwierdzeniami przelewów z dnia 11
lipca 2011 r., 27 października 2011 r., 25 stycznia 2012 r., 28 marca 2012 r.). podlegała
automatycznemu przedłużeniu przez okres 3 miesięcy od dnia wskazanego na polisie, tj. od
dnia 24 czerwca 2012 r. Jednocześnie, wobec woli przedłużenia ww. polisy na dalszy okres
członek konsorcjum – Z………. Z……… w dniu 25 czerwca 2012 r. zawarł kolejną umowę
ubezpieczenia nr 110/1395539/14170/4/0 obowiązującą od dnia 25 czerwca 2012 r. do dnia
24 czerwca 2013 r. Z powyższego wynika jednoznacznie, że druga polisa stanowiła
bezpośrednią kontynuację poprzedniej i w żadnym momencie nie doszło do przerwania
stosunku ubezpieczenia, ani też ustania ochrony ubezpieczeniowej. Jednocześnie zgodnie z
postanowieniem polisy terminem zapłaty pierwszej raty składki był dzień 20 lipca 2012 r.,
który przypadał po upływie terminu składania ofert w przedmiotowym postępowaniu. W
powyższej sytuacji żądanie Zamawiającego do przedstawienia dowodu opłacenia całej
składki do tej konkretnie polisy, która została Zamawiającemu przekazana w odpisie, było
bezzasadne, skoro zapłata nawet pierwszej raty była jeszcze niewymagalna. Zamawiający
zaniechał kompleksowej oceny powyższych faktów, co doprowadziło do wykluczenia
Odwołującego konsorcjum. Tymczasem właściwej oceny spełnienia wymogów SIWZ
Zamawiający mógł dokonać tylko przy ścisłej i kompleksowej ocenie przedłożonych
dokumentów. Na to ścisłe powiązanie wskazuje fakt, że gdyby członek konsorcjum Z……….
Z……… nie zawarł drugiej polisy ubezpieczenia w dniu 25 czerwca 2012 r., to zgodnie z
cytowanym postanowieniem § 16 ust. 2 Warunków Ubezpieczenia HD1 Asekuracja
obowiązywałaby nadal pierwsza polisa, która była w całości opłacona. Również
ubezpieczyciel - HDI Asekuracja TU S.A. traktował obie polisy OC, jako jedność, bowiem w
wystawionym zaświadczeniu z dnia 16 lipca 2012 r. wskazał, iż umowa ubezpieczenia jest
opłacona o wymaganą ratę składki oraz, że Z…... Z……….. nie zalega z płatnościami za w/w
polisę.
Przyjęte przez Zamawiającego stanowisko w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego było wyrazem nazbyt daleko idącego formalizmu postępowania
nieznajdującego uzasadnienia w przepisach Pzp oraz w praktyce rynkowej, w której
normalnym zjawiskiem jest zawieranie rocznych umów ubezpieczenia oc zawierających
postanowienia umożliwiające płynne przejście pomiędzy poprzednią i kolejną umową
ubezpieczenia oraz dzielenie świadczenia ubezpieczonego na raty, których terminy zapłaty
nie są skorelowane z początkiem i końcem ochrony ubezpieczeniowej (z cała stanowczością
należy zaznaczyć, że chodzi o postanowienia umowne odpowiadające w pełni wyrażonej w
przepisie art. 814 § 1 w zw. z § 2 k.c. zasadzie swobody stron umowy ubezpieczenia w
regulowaniu początku i końca okresu objęcia ochroną ubezpieczeniową).
Jaskrawym przejawem formalizmu, który przyjął Zamawiający w niniejszym postępowaniu
jest pismo z dnia 30 lipca 2012 r. (znak post. BR.271.1.6.DB.2012), w którym Zamawiający
przyznał, że przedstawiona przez Odwołujące konsorcjum polisa: „potwierdza związanie
umową ubezpieczenia” Dodać należy, że powyższa polisa spełnia wymóg wskazany w pkt
XIII. C lit. a SIWZ (co do jej treści Zamawiający nie wniósł żadnych zastrzeżeń). Również z
uzasadnienia prawnego rozstrzygnięcia Zamawiającego o wykluczeniu (zawiadomienie z
dnia 1 sierpnia 2012 r.) wynika, że Zamawiający uznał, iż Odwołujące konsorcjum spełnia
wymóg posiadania wymaganego ubezpieczenia oc, ale nie przedstawiło dowodu opłacenia
składki. Przy czym według ww. uzasadnienia fakt, iż wykonawca legitymuje się odpowiednią
polisą oc przyznającą ochronę ubezpieczeniową (zgodnie z przepisami k.c.) w dniu
składania ofert, jest nadal podstawą do jego wykluczenia, jeżeli nie przedstawił dowodu
opłacenia składki niezależnie od tego czy przedstawił inne dowody związania umową).
Powyższe stanowisko Zamawiającego należy odrzucić, jako sprzeczne z prawem i linią
orzeczniczą KIO nakazującą odpowiednie stosowanie w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego przepisów k.c. w tym przepisów dot. umowy ubezpieczenia (wyr. z
dnia 23 stycznia 2012 r., sygn. akt KIO 99/12). Skoro zatem Zamawiający oparł decyzję o
wykluczeniu Odwołującego konsorcjum jedynie na podstawie powyższego wadliwego
uzasadniania prawnego, to decyzję ta należy uznać już tylko z tego powodu za wadliwa.
Ponadto, na uwagę zasługuje pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu w
wyroku z dnia 14 lipca 2011 r., X Ga 213/2011 (przytoczony w wyroku KIO z dnia 18 stycznia
2012 r. KIO 62/12), potwierdzający odejście od nazbyt formalistycznych warunków oceny
posiadania ubezpieczenia OC w zakresie objętym przedmiotem zamówienia. Jak zauważył
Sąd Okręgowy: faktycznie pozyskanie ubezpieczenia pokrywającego się z przedmiotem
zamówienia ma na celu przeniesienie na zakład ubezpieczeń ciężaru zobowiązań
wpływających, negatywnie na działalność ubezpieczonego lub których on sam nie mógłby
udźwignąć nie narażając jej na szwank. Wobec tego ocena spełniania przez wykonawców
warunków udziału w postępowaniu powinna przede wszystkim zmierzać do ustalenia, czy
wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia, zgodnie z warunkami określonymi przez
zamawiającego. Każdy inny cel takiej oceny przeczyłby istocie ubezpieczenia OC, a także
celowi, jakiemu służą warunki udziału w postępowaniu.”
Tymczasem w niniejszym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
niekwestionowanym faktem jest, iż Odwołujące konsorcjum wykazało, że na dzień składania
ofert posiadało ważna, rodząca odpowiedzialność ubezpieczyciela i spełniająca wymagania
postanowione w pkt XIII. C lit, a SIWZ umowę ubezpieczenia OC w zakresie prowadzonej
działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Powyższą okoliczność dwukrotnie
potwierdził ubezpieczyciel w pismach z dnia 16 lipca 2012 r. i z dnia 31 lipca 2012 r.
przedłożonych Zamawiającemu, a ponadto, fakt powyższy potwierdził, jak już wcześniej
wskazano, sam Zamawiający.
Ponadto nawet gdyby uznać, że Odwołujące konsorcjum nie spełniło pierwszego warunku
określonego w pkt XIV. A pkt.2.lit. o SIWZ tj. legitymowania się opłaconą polisą, to należy
podnieść, iż przedłożone dokumenty, tj.: 1) polisa OC z dnia 6 lipca 2011 r. 2) potwierdzenia
zapłaty składki na poczet powyższej polisy z dnia 11 lipca 2011 r., 27 października 2011 r.,
25 stycznia 2012 r., 28 marca 2012 r. oraz stanowiąca jej kontynuację 3) polisa OC z dnia 25
czerwca 2012 r. - potwierdzają spełnienie przez Z……….. Z……. wypełnienie
alternatywnego wymogu Zamawiającego, bowiem łącznie stanowią „inny dokument” (w
rozumieniu pkt XIV A lit. o in fine SIWZ oraz §1 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia)
potwierdzający, że na dzień składania ofert Z……. Z…….. posiadał ubezpieczenie OC
wymagane przez SIWZ. Zgodnie z ww. postanowieniem SIWZ potwierdzenie spełniania
warunku posiadania ubezpieczenia OC może bowiem nastąpić w dwojaki sposób - bądź to
przez przedłożenie opłaconej polisy bądź w razie - jej braku - innego dokumentu. W razie
stwierdzenia, że przedłożone dokumenty nie kwalifikują się jako „opłacona polisa”
Zamawiający obowiązany był do zbadania, czy nie stanowią one „innego dokumentu”
potwierdzającego posiadanie ubezpieczenia OC. Pogląd o takiej takiej powinności
Zamawiającego wyraził Sąd Okręgowy we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 lipca 2011 r., X Ga
213/2011, stwierdzając, iż „gdyby nawet uznać, że skarżący nie przedłożył „opłaconej
polisy”, to nie można kwestionować faktu, że wypełnił alternatywny wymóg zamawiającego
poprzez przedłożenie innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej we wskazanym zakresie (...).
Uwzględniając treść dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia
przekazanej przez zamawiającego oraz dowody, stanowiska i oświadczenia
złożone przez uczestników postępowania odwoławczego, Izba ustaliła, co
następuje.
W treści odwołania zgodnie ze stanem faktycznym przywołano treść adekwatnych
warunków udziału w postępowaniu, dotychczasowy przebieg postępowania o
udzielenie zamówienia, w tym sposób wykazywania spełniania warunków udziału w
postępowaniu przez Konsorcjum AG, co zostało zreferowane powyżej. W tym
zakresie, w trakcie wyrokowania, Izba uwzględniła i oceniła dokumentację
postępowania przekazaną przez zamawiającego oraz dowody przedstawione przez
odwołującego, potwierdzając okoliczności w treści odwołania wskazane.
Uwzględniając powyższe Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza, że odwołujący legitymuje się
uprawnieniem do korzystania ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis
art. 179 ust. 1 Pzp, według którego środki ochrony prawnej określone w ustawie
przysługują wykonawcy, uczestnikowi konkursu, a także innemu podmiotowi, jeżeli
ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść
szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
W dalszej kolejności, podając zgodnie z art. 196 ust. 4 ustawy materialną podstawę
prawną zapadłego rozstrzygnięcia, należy wskazać, iż w przedmiocie instytucji
warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, art. 22 ust.
1 Pzp stanowi, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy
spełniają warunki, dotyczące:
1) posiadania uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności,
jeżeli przepisy prawa nakładają obowiązek ich posiadania;
2) posiadania wiedzy i doświadczenia;
3) dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi
do wykonania zamówienia;
4) sytuacji ekonomicznej i finansowej.
Ponadto, zgodnie z art. 26 ust. 2a ustawy wykonawca, na żądanie zamawiającego i
w zakresie przez niego wskazanym, jest zobowiązany wykazać odpowiednio, nie
później niż na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
lub składania ofert, spełnianie warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1, i brak
podstaw do wykluczenia z powodu niespełniania warunków, o których mowa w art.
24 ust. 1.
Podstawową konsekwencją braków i zaniechań, jakich dopuszczają się wykonawcy
w przedmiocie wymaganego, prawidłowego wykazania spełniania warunków udziału
w postępowaniu, jest zastosowanie dyspozycji art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp, zgodnie z
którą, z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się również wykonawców,
którzy nie wykazali spełniania warunków udziału w postępowaniu.
W myśl § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia
2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 226,
poz. 1870), wydanego na podstawie art. 25 ust. 2 Pzp, zmawiający może żądać
przedstawienia od wykonawcy – w celu wykazania spełniania warunków udziału w
postępowaniu – opłaconej polisy, a w przypadku jej braku innego dokumentu
potwierdzającego, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w
zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.
Na marginesie sporu pomiędzy stronami wskazać należy, iż powyższe przepisy
przesądzają o powiązaniu żądania przedstawienia polisy OC z instytucją warunków
udziału w postępowaniu, czyli weryfikacją podmiotowych cech wykonawcy,
decydujących o jego dopuszczeniu do ubiegania się o udzielenie danego
zamówienia. Natomiast za nietrafny należy uznać pogląd nakazujący w polisie
żądanej na podstawie przepisów ww. rozporządzenia i przedkładanej jako
potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu, upatrywać
ubezpieczenia wykonania danego zamówienia. Stawianie i egzekwowanie warunków
udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego gwarantuje jego
prawidłowe i należyte wykonanie jedynie pośrednio – przez dopuszczenie do jego
wykonywania tylko wykonawców zapewniających najwyższe prawdopodobieństwo
powyższego. Tak też posiadanie wskazanego ubezpieczenia OC jest w tym
przypadku potwierdzeniem wiarygodności danego wykonawcy, dowodem jego
zdolności do ubezpieczenia własnej działalności, pozytywnej weryfikacji
ubezpieczonego przez ubezpieczyciela i udźwignięcia ciężarów z tym związanych.
Większość krótkookresowych ubezpieczeń OC wykazywanych jako potwierdzenie
spełniania warunku udziału w postępowaniu, wygasa przed zakończeniem robót,
których dane procedury przetargowe dotyczyły (co ma miejsca zwłaszcza przy
wielkich robotach budowlanych), a często wygasa nawet przed ich rozpoczęciem czy
zawarciem umowy w sprawie zamówienia, a to z racji, iż wystarczające jest w tym
zakresie, że wykazana polisa potwierdzi spełnianie warunku udziału w postępowaniu
na dzień składania ofert. Natomiast dla zabezpieczenia wykonania konkretnego
zamówienia lub szkód powstałych w związku z jego przebiegiem, służyć może
instytucja stosownie sformułowanych wymagań umownych (lub innych postanowień
SIWZ), które zobowiążą wybranego wykonawcę do ubezpieczenia danego kontraktu
w wymaganym zakresie albo utrzymywania generalnego ubezpieczenia OC od
swojej działalności przez cały okres wykonywania zamówienia.
Powołany przepis § 1 ust. 1 pkt 10 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30
grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający
od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, wskazuje na
konieczność żądania przez zamawiających, i tym samym przedkładania przez
wykonawców, opłaconych polis OC.
Dorobkiem orzecznictwa przywoływanego w odwołaniu jest wypracowanie poglądu,
iż polisa właściwie potwierdzająca spełnianie odnośnego warunku udziału w
postępowaniu, to przede wszystkim polisa ważna, tj. polisa potwierdzająca istnienie
stosowanej, umownej ochrony ubezpieczeniowej – w rozumieniu przepisów Kc –
świadczonej przez zawodowego ubezpieczyciela na rzecz ubezpieczonego.
Natomiast wymóg opłacenia polisy rozumiany jest jako jej opłacanie w sposób
zgodny z ustaleniami umownymi pomiędzy ubezpieczonym a ubezpieczycielem i
gwarantujący istnienie ważnej ochrony ubezpieczeniowej.
Rozpatrując podstawy wykluczenia Konsorcjum AG z postępowania i zarzuty
odwołania z tym związane, Izba uznała, że odwołujący prawidłowo wykazał
zamawiającemu spełnianie warunku posiadania ubezpieczenia OC w określonej
wysokości, tj. przedłożył na potwierdzenie powyższego ważną polisę OC wraz z
dowodami jej opłacenia.
Dla stwierdzenia powyższego Izba oparła się na Polisie Ubezpieczenia
Odpowiedzialności cywilnej nr 110/1395539/14170/3/0 z dnia 6 lipca 2011 r. wraz z
Warunkami Ubezpieczenia HDI Asekuracja oraz potwierdzeniach zapłaty rat składek
ubezpieczeniowych na poczet ww. polisy z dnia 11 lipca 2011 r., 27 października 2011 r., 25
stycznia 2012 r., 28 marca 2012 r. Wskazane dokumenty uznano za wypełniające
wymagania ww. powoływanych przepisów oraz postanowień SIWZ – stanowiły one
potwierdzenie posiadania, na datę składania ofert, ważnej i opłacanej polisy OC.
W świetle § 16 ust. 2 „Warunków ubezpieczenia” (cytowane w treści odwołania)
obowiązujących pomiędzy stronami umowy ubezpieczenia, ww. polisa pozostawała ważna
co najmniej przez trzy miesiące po dniu 24 czerwca 2012 r., a więc również w dacie
składania ofert przypadającej na dzień 10 lipca 2012 r. Co istotne, polisa ta pozostawała
ważna przez ten okres, niezależnie od wypełnienia przez strony warunków jej
automatycznego przedłużenia na kolejny roczny okres. Bez znaczenia przy tym pozostaje,
że strony warunków przedłużenia ubezpieczenia, w zgodzie powyższymi postanowieniami
umowy, w końcu dopełniły oraz w jaki (np. kiedy) uczyniły to sposób. Ponadto polisa nr
110/1395539/14170/3/0 w dacie składania ofert pozostawała opłacana w zgodzie z jej
postanowieniami, a wykonawca przedstawił dowody powyższego zamawiającemu w ramach
uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu z
dnia 20 lipca 2012 r.
W związku z powyższym zarzut naruszenia art. 24 ust. 2 pkt 4 Pzp przez jego bezpodstawne
zastosowanie względem odwołującego, uznano za zasadny.
Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy orzeczono jak w
sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie
do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z
dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
................................